Đi tìm Mường Lào

(Ảnh từ internet)

Nghe nói Mường Lào ở mãi tận trên thượng nguồn. Mường ấy vô cùng giàu đẹp: cuộc sống vui tươi, làng bản thanh bình… Ai cũng muốn đi thăm Mường Lào một lần.

Loài cá Pá Mút ở dưới sông Nậm Quàng nghe nói Mường Lào đẹp thế, bèn rủ nhau bơi ngược dòng, đi mãi. Đi mãi, lên đến thác Xao Va (Quế Phong, Nghệ An) thì dừng lại. Chúng đang tìm cách để vượt qua thác. Ý nguyện nhìn thấy Mường Lào một lần đã thôi thúc đàn cá len lỏi theo các bậc đá, bơi vượt lên. Nhưng thác cao đến hai mươi sải tay, nên gần vượt được lên mặt thác thì chúng lại rơi xuống, va vào đá, khiến tất cả bị sứt hết mũi. Đã có nhiều con nản chí.

Trong lúc đó, loài chim Nộc Thố cũng đang hướng về Mường Lào. Chúng cũng muốn thấy Mường Lào xem sao, nên cùng nhau bay ngược về phía mặt trời lặn. Chúng bay chuyền cành, từ cây này sang cây khác; từ rừng này đến rừng khác; từ ngày này đến ngày khác. Không biết đã bao nhiêu lần mặt trời thức, mặt trời ngủ, loài chim Nộc Thố đi tìm Mường Lào. Một số con chim đã già yếu, đầu tóc bạc phơ, giọng hót đã khàn khàn, mà vẫn chưa thấy Mường Lào ở đâu.

Loài hươu Phan Cày ở trong rừng cũng đang đi tìm Mường Lào. Hươu cũng đi ngược theo bờ sông Nậm Quàng. Hươu đi hết núi này sang núi nọ. Hươu đi hết rừng này sang rừng kia. Hươu đi hết ngày rồi lại sang đêm. Hươu đi cho mòn vẹt hết móng. Hươu đi cho gầy cà người. Hươu đi mãi, đi mãi, vẫn chưa đến Mường Lào.

Một hôm, hươu Phan Cày đi đến chỗ thác Xao Va thì phải dừng lại. Làm thế nào để vượt qua thác đây? Nếu tránh thác, đi vòng qua núi, thì lại sợ lạc đường. Hươu đang loay hoay thì nghe đàn cá Pá Mút nói với nhau:

- Thôi quay về thôi…

- Không thể đến Mường Lào được đâu.

- Mệt lắm rồi…

Thấy cá nói với nhau như vậy, hươu Phan Cày liền cúi xuống nước, hỏi:

- Các bạn cũng đi xem Mường Lào ư?

Đàn cá thở dài, chán chường nói:

- Đi xem Mường Lào! Nhưng leo thác, sứt hết cả mũi rồi, mà vẫn chưa qua được.

Rồi đàn cá hỏi hươu Phan Cày:

- Còn bác, bác đi đâu?

Hươu Phan Cày mệt mỏi nói:

- Tôi cũng nghe nói Mường Lào đẹp, muốn đi xem. Nhưng bây giờ thì mệt mỏi quá rồi. Các bạn xem, người tôi gầy nhỏ, chân bé móng mòn thế này là do đi rừng đấy!

Hươu và cá đang nói chuyện với nhau thì chim Nộc Thố bay đến. Do quá già yếu và tuyệt vọng vì đi mãi vẫn chưa thấy Mường Lào, chim dừng lại ngắm thác Xao Va một chút. Và chim Nộc Thố đã nghe được cuộc nói chuyện của hươu và cá. Chim sà đến bên hươu hỏi:

- Bác cũng đi xem Mường Lào ư? Và bây giờ bác không đi nữa?

Hươu Phan Cày thở dài:

- Phải.

Chim Nộc Thố liền nói:

- Loài chim chúng tôi cũng đi lâu lắm rồi. Đi từ hồi còn trai trẻ, nay đã già, râu tóc bạc phơ thế này đây, mà vẫn chưa thấy Mường Lào đâu. Rồi cũng đến ngày về thôi.

Đàn cá Pá Mút cũng nói:

- Thôi, ta quay về thôi.

Hươu Phan Cày cũng nói:

- Tôi cũng quay về thôi.

Thấy thế, chim Nộc Thố cũng quyết định quay về.

Thế là cuộc đi thăm Mường Lào ở trên thượng nguồn, tận phía mặt trời lặn của cá, chim và thú đành bỏ dở.

Từ đó, loài cá Pá Mút ở sông Nậm Quàng không mọc mũi nữa; hươu Phan Cày thì bé tí, chân và móng cực nhỏ; chim Nộc Thố thì bạc đầu và giọng hót khàn khàn…

Trích từ cuốn "Múa hát mừng nhà mới"- Quán Vi Miên chủ biên.

Người kể: Lương Thị Quý, Bản Phạm, Tiền Phong, Quế Phong, Nghệ An.