Thứ Bảy, 20 tháng 7, 2013

Tạo Vắng Tan, náng Vắng Cùa

(Ảnh từ interrnet)



Tới pù pau háu hẩng lẹo, pườn và dù Vắng Tan mè nặm Nớn khơ Ban Vẹ, Tương Dương mèn mí ngược. Mướng tố ngược dù Vắng Tan nị mự nhám khửm lăm, khất khuổng lăm. Cốn háu pảy hứa pé hưn lòng cải ni đay áu mạc cuôi, xày pết ết hỏng phạc
thim lống vắng hơ ngược chằng đay pảy đỉ, má họt, bo văm hứa, văm pé.
Pớ thau chiện xù, chớ còn dù Váng Tan mí Tạo Ngược dặc đay mía, xàu biền pển cốn lòng chợ khư xọc nhánh xảo. Tạo Ngược Vắng Tan pển ai pớ bào đỉ, xủng xảng nháng đua. Tạo pảy hau chợ hển lải cốn pớ xảo. Khà đải, Tạo tít chở lựn mèn ơi pớ xảo nùng xin xưa mạc tảng nghến, pốc khẳn tại tò nhiệu, na mốn, nẳng hảo, kem ỏn hóng hóng.
Tạo Vắng Tan pảy xắp ơi xảo hặn bo váng dàng tỉn lớ. Bào tấng xảo hụ hển, thảm khào ào tấng cẳn. Tạo và:
- Nọng ới! Ai mèn Tạo Vắng Tan dù Nặm Nớn, xảo nọng hơ hụ ban mướng hỏng nọng tì lớ?
Ơi pớ xảo nhum hổ vạu nắm Tạo:
- Mướng nọng mèn dù Vắng Cùa, chớ lớ ai hưn xảo mới ai vè hau dảm nắm nớ!
Chớ ạ, Tạo Vắng Tan chằng hụ: ơi pớ xảo mặc cuổng chở mèn náng Vắng Cùa. Tạo chốm mấng và nọng náng:
- Ới, nhỉn pườn tiêng náng Vắng Cùa đỉ lăm đỉ lừn, mèn mí tẹ nế!
Tạo xuổi xằng náng:
- Nọng xảo hiêm ai ới cắp nọng xảo yểu,
Tấng pảy tấng tắt phột nằng hóng nắm nớ!
Tấng pảy tấng tắt tỏng nằng tha nắm nớ!
Nằng tha ai chái nọi pảy huồm táng đẻo nắm nớ!
Pái tào mứa, pảy cải mướng náng Vắng Cùa dù khơ Nặm Xuống, náng Vắng Cùa mới Tạo hau dảm hướn tổ.
Pò mè hỏng náng Vắng Cùa hụ đay Tạo Vắng Tan mặc lực xảo tổ, pớ cò chốm.
Tạo Vắng Tan mứa họt hướn chiện xù pò mè, xỏ pò mè pảy ton mía hơ. Pò mè Tạo cờ phắng quám lực, khêu tọn hạt, pú mạc tấng mơi hỏng phạc, mạc mạy, khau tôm, khau lảm, lẹo chằng tong hứa xá má khì, ết cháo lêm hứa khăng khư pảy dám xảo.
Họt mự ngám, nhám đỉ, ai nọng họ đảng hỏng Tạo Ngược Văng Tan lòng Vắng Cùa ton xảo hơ lực chái. Họt chớ xọt xên hển quám lẹo, xỏng táng kèo đỏng xù lốm pắt vắn pẳn mự khư ết đóng.
Mự ết đóng hơ xỏng phủa mía là mèn mự ngám hỏng ngược, tấng phạ cuổm cờ má bầng, má mói. Xỏng phạc nặm xảnh lươm mạp mạp. Nhọn mí xảnh hủa hứa chờ đố đỏng lòng lống Vắng Cùa. Xiểng tiêng và: Tạo Vắng Tan lống áu Náng Vắng Cùa quang pảy chù tì, khứ nừng hụ bỉn, khứ tố nộc. Pớ cờ và: "Pảy mói nớ! Mơi ngái tấng lải ới! Pảy mói Tạo Vắng Tan lống áu Náng Vắng Cùa nớ!"…
Pảng đỏng luổng lừn mết chù tì, quang pảy mết bòn hày, mạy phắn. Phủa mía mờ cờ hặc pánh cẳn lăm. Phủa xì chàng họng, mía xì chàng hản.
Khôn na, mệ nhà tấng lực pợ xì bo mèn chở cẳn. Mệ nhà chể lực pợ bo lục đấc, từn chạu, chực cháu háu hạ hơ ảnh pù, mệ nhà. Lực pợ xì bo xu đay quám hại phai hạt hỏng mệ nhà.
Họt mự nừng, Tạo Vắng Tan pảy khòi bo dù hướn, pớ mệ nhà bởi hơ lực pợ. Lực pợ hay thục, tha phủa cà bo má xắc từa, mệ nhà cờ vạu hệnh bo tằm xốp. Ngăm nhóng hại, nhóng đỉ, Náng Vắng Cùa khựt nỉ mứa hả pò mè hỏng tổ. Náng biền pển ơi pớ xảo đỉ, nùng xin, pốc khẳn tại ọc mứa nằng nắm chỏm hỉn xang phạc Nặm Nớn tha ton hứa tang nửa lòng khư xỏ lống nắm.
Náng xỏ lêm hứa thư nừng, pườn bo hơ lống, lêm thư xỏng cà bo hơ; lêm thư xảm, thư xì, thư ha, thư hốc cà bo hơ lống. Náng nằng hay tếnh chỏm hỉn. Mơi lêm hứa bo hơ náng lống, lòng cải nhàn Vẹ là chổm mết.
Hẩng má, là mí lêm hứa nừng lòng, cuổng hứa mí tò xỏng cốn. Náng Vắng Cùa khoắc mứ xỏ, lêm hứa chọt hau ton náng. Ẳn hặn mèn hứa hỏng xỏng pò lực dù mướng nửa khăm lống chợ. Hứa chờ Náng Vắng Cùa lống xì pảy lồng má liến, bo văm, bo chổm tì lớ.
Hứa lòng họt Vắng Cùa, náng xỏ ọc, náng chà ởn tấng xằng xỏng pò lực, mới chớ hưn má hau dảm hướn.
Xỏng pò lực lòng chợ pảy xự, pảy hải cờ ngài, hải noi đay ê, xự noi đay lải, lới xỏng, lới xảm.
Chớ tào má họt Vắng Cùa, tăng hển náng ọc mới hau dảm hướn. Xỏng pò lực thảm:
- Ết néo lớ hơ mơi khoi pảy đay?
Náng bọc xỏng pò lực hăng pịt xưa hỏng náng, lắp tả hau, chớ lớ náng bọc mứn tả chằng mứn ọc. Xỏng pò lực ết xắp quám náng, mứn tả hưn hển ban quang, mướng luổng hùng hiếng bản chanh, mí cháo lảng hướn hỏ, hướn hống. Táy hướn náng chốm chần ton xỏng pò lực. Pườn ha mủ phủ phục, ết vẳn hơ xỏng pò lực, pớ cà chà ởn mơi ngái nhắng xội lực xảo tủ khoi.
Mự mờ má, táy hướn náng hơ xỏng pò lực xong cày cọm nừng. Náng Vắng Cùa áu xỏng pò lực hưn xồng cà hím Nặm Páo.
Xỏng pò lực mứa họt hướn khảy xong cày ọc mói mèn mí tố cung tấng thề.
Nhắng tào má vạu họt Tạo Vắng Tan. Chớ pảy pàn tào má họt hướn xọc bo hển mía, Tạo Vắng Tan thảm mệ, mệ cờ bo bọc.Tạo cức, xiệt xẻ mía, Tạo ế ba ết bàng, đin hưn cảng hảo cuôn pển phóng nặm lựp ban, lựp mướng, lựp pú, lựp phả; cuôn pảy má tấng mết pà mạy, đỉn xái; thim mạc hỉn, mạc phả lống khựt tăn xía mè nặm nhá hơ hứa pé lảy lòng đay.
Đỉn xái, pại tà bo mí nừa, lọc lọn hển tò hỉn phả; chằng và tè Vắng Tan pờ hưn mí tò hỉn phả lọm, bo mí pại tà, đỏn xái lớ. Tạo Vắng Tan ết hơ pển ọc lải nhàn, lải canh, mí canh xảm, canh tạng, canh pải, con tạc pha- mèn nhọn Tạo ết kiệt xọc bo hển mía, xọc bo hển Náng Vắng Cùa./.

Sầm Văn Bình
Phỏng theo tài liệu của Quán Vi Miên

6 nhận xét:

  1. Tôi vốn quan tâm tới tiếng, chữ dân tộc trong đó có tiếng và chữ Thái. Thật bất ngờ khi bạn đã có một số bài dạy chữ Thái Quỳ châu ở đây. Để người học có thể học được, có lẽ nên thiết kế các bài dạy cho phù hợp. Chúc bạn gặt hái được nhiều thành công trong lĩnh vực này. Riêng việc sử dụng chữ la tinh để ghi các câu chuyện, bạn có thể tham khảo Phương án chữ Thái La tinh năm 1981 gồm 26 chữ cái, 17 nguyên âm, 21 phụ âm đầu, 6 thanh.
    Chúc bạn thành công
    M.K.Sl.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cảm ơn bạn đã comment... Tiếng Thái nói chung có 6 thanh, nhưng ở nhóm Tay Mương của Nghệ An chỉ có 5 thanh thôi bạn ạ... Việc sử dụng chữ la- tinh ghi phiên âm tiếng Thái Nghệ An cũng có quy tắc riêng. Các bài dạy chữ Thái post lên blog này chỉ là phần phụ cho các đối tượng quan tâm tham khảo qua internet...

      Xóa
  2. thưa bác Binh Sam
    theo cháu được biết chữ thái có nhiều hệ khác nhau, vậy chữ thái hệ lai tây có phải là chữ được sử dụng phổ biến trong cộng đồng dân tộc thái việt nam không ạ?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Bạn MTL ah, chữ Thái có nhiều hệ, riêng tỉnh Nghệ An có 3 hệ là Lai- Tay, Lai- Xư- Thanh và Lai- Pao, trong đó hệ chữ Lai- Tay được dùng phổ biến nhất ở Nghệ An...

      Xóa
  3. chào Bác Bình, cháu hay tìm đọc các bài văn chữ thái ở chuyên mục "Giữ gìn vốn cổ", nhưng cháu thấy hình như ở bài nào được đăng cũng có lỗi chính tả, nhiều thì có số báo sai hoàn toàn như bản chữ thái đăng bài này nhưng phần dịch nghĩa lại của bài khác...nhưng cũng có thể do cháu mới học chưa hiểu rõ hoặc do mỗi vùng có mỗi cách phát âm khác nhau nên cách viết khác nhau. Vậy theo cháu nên chăng khi đăng bài cần đăng kèm theo cả phần phiên âm và phần dịch nghĩa

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Chào bạn Lang Tu Minh! Chuyên mục Bảo tồn vốn cổ của báo Nghệ An đang được nhiều người dân Thái Nghệ An theo dõi và hưởng ứng. Ban Biên tập Chuyên mục này luôn khuyến khích những người mới/ tác giả mới tham gia viết cho Chuyên mục. Tuy nhiên cũng do sự khuyến khích này mà có trường hợp tác giả "non tay" nên đã mắc phải một vài lỗi chính tả... Riêng trường hợp bài dịch sai nghĩa của chữ Thái thì mh đã có bài phản ảnh và BBT Chuyên mục đã đăng hồi âm nhận lỗi do sai sót từ khâu cắt/ dán bài trong quá trình lên trang cho tờ báo... Phần phiên âm tiếng Thái thì BBT Chuyên mục có quy định sẽ ko được đưa vào để người đọc tự tìm hiểu nội dung qua chữ Thái...

      Xóa