Ài Cu- chàng ngốc thật thà

 

ÀI CU- CHÀNG NGỐC THẬT THÀ

[Báo Nghệ An cuối tuần, Chuyên trang Miền núi- dân tộc số 809 ngày 06/11/2016]

Ài Cu là nhân vật trong câu chuyện cổ hài hước của dân tộc Thái ở Nghệ An và được lưu truyền cả ở vùng Tây Bắc. Nếu so sánh với truyện cổ cả các dân tộc anh em khác, nhân vật Ài Cu phần nào giống với nhân vật Thằng Bờm trong truyện cổ của dân tộc Kinh. Mặc dù vậy, yếu tố phân biệt và mâu thuẫn giai cấp trong truyện Ài Cu khá mờ nhạt; bù lại, sự phóng đại trong các yếu tố gây cười được dân gian nâng lên ở mức cao trào. Điểm khá giống nhau ở cả hai truyện là tất cả các tình tiết xảy ra đều xuất phát và gắn bó mật thiết với những công việc trong sinh hoạt hàng ngày của người lao động. Nội dung các tình tiết trong truyện có thể chia tách khá rạch ròi, có thể tóm lược như sau:

"Ngày xưa trong bản có anh Ài Cu lười nhác, ngớ ngẩn, lấy được vợ đảm đang, chịu khó. Năm ấy tháng ba, dân bản kéo nhau vào rừng phát rẫy cả, người vợ cũng bảo chồng đi phát rẫy với người ta. Vợ dặn là phát rẫy "bằng vỏ ốc, vỏ cua cũng được", vậy là anh cứ đi dọc bờ suối tìm vỏ cua vỏ ốc, mãi đến trưa anh mới nhặt được vỏ cua vỏ ốc, liền mang đến đặt lên một tảng đá bờ suối, coi như đã có rẫy.

"Vợ dẫn Ài Cu đi tìm chỗ khác để phát rẫy. Ài Cu khi thì bảo mệt muốn nghỉ, khi thì bảo khát nước, không chịu khó phát rẫy, nên người vợ mới nghĩ ra một cách là treo gói cơm ở đầu kia, bảo Ài Cu phát rẫy đến đó sẽ có bánh Tóng Chính[1] ăn. Qủa thật lúc đó Ài Cu mới ra sức phát rẫy, đến nơi có gói cơm được ăn, anh phát càng hăng. Người vợ bảo đằng kia còn một quả Tóng Chính nữa còn ngon hơn quả này. Thế là Ài Cu phát càng hăng hơn, cuối cùng rẫy cũng được phát xong.

"Đến khi cành lá đã khô, người vợ bảo Ài Cu đi đốt rẫy: Thấy gió lùa "đằng đầu" thì đốt "đằng đầu", thấy gió lùa "đằng chân" thì đốt "đằng chân" (ý nói đốt phía đầu rẫy và chân rẫy). Ài Cu lên rẫy, thấy gió thổi trên đầu liền giơ bó đuốc lên châm vào đầu mình. Lửa cháy tóc, anh kêu ôi ối. Lại thấy gió lùa dưới chân, Ài Cu lại châm lửa vào chân. Bị bỏng, anh nhảy cuống cuồng trở về nhà trách vợ. Người vợ lại phải lên rẫy đốt.

"Có một con nai bị lửa đốt rẫy thiêu chết, người vợ xẻo một miếng thịt to bảo chồng đưa sang biếu ông bà ngoại. Người vợ sợ chồng quên mất việc đưa thịt biếu, nên còn bắt thêm một con gà nữa, rồi vừa nói "Mang thịt nai đi biếu đằng ngoại" vừa đập con gà cho nó kêu "pụp oác" để Ài Cu cứ thế mà nhớ lại. Khi Ài Cu đi qua một con suối, nghe tiếng suối chảy róc rách như lời xin thịt, Ài Cu lắng nghe mãi rồi ném cho suốí một miếng thịt. Ài Cu đi tiếp đến gần bản bên ngoại. Anh nhẩm mấy lời để nói với cha mẹ vợ, nhưng mang thịt gì đi biếu thì quên tiệt mất, sực nhớ là phải hỏi gà. Anh liền đập gà để nhớ lại, nhưng do đập quá mạnh nên gà bị chết mất.

"Ăn xong, Ài Cu nằm nghỉ ở chỗ cửa sổ phía trên, thò cổ ra ngoài song cửa, bị kẹt không tài nào rút đầu ra khỏi đó được. Thấy trời đã về chiều, ông bà ngoại giục rể về kẻo tối, nhưng vì chưa rút cổ ra được nên Ài Cu phải nói: Chưa tối đâu, rồi con sẽ về nhanh thôi mà.

"Chiều tối, trâu về chuồng, thấy trâu nghiêng sừng lách vào cửa chuồng, Ài Cu mới bắt chước trâu, nghiêng đầu rút ra khỏi song cửa.

"Đến lúc Ài Cu về. Mẹ vợ đưa cho một buồng chuối chín, bảo Ài Cu mang về cho các con ở nhà ăn: Đưa chuối về cho mấy "con chó con" ăn nhé!

"Dọc đường Ài Cu nghĩ chuối này mà đưa về cho chó ăn thì phí quá. Ài Cu muốn ăn chuối lắm, nhưng vì quẩy buồng chuối ở phía sau lưng nên không tài nào quài tay ra sau để bẻ chuối được. Gặp đám trẻ chăn trâu, anh liền đố chúng rằng phải làm sao thì mình mới bẻ chuối ăn được. Đám trẻ mách cho anh là phải đặt buồng chuối xuống đất. Vậy là Ài Cu vừa đi vừa bẻ chối ăn, đến nhà chỉ còn lại vài quả. Đến dưới sàn, thấy chó anh ném chuối cho mấy "con chó con" ăn. Thành ra, các con của Ài Cu không được ăn quả chuối nào"...

Trên đây là những tình tiết chính trong câu chuyện kể về Ài Cu. Chuyện này cũng có khá nhiều dị bản, các tình tiết không được giới thiệu ở đây cũng có khá nhiều. Tùy theo cảm hứng và cách thức, khung cảnh cụ thể mà người kể sẽ lựa chọn các tình tiết phục vụ cho câu chuyện mình kể. Sở dĩ phải nói như vậy vì trong câu chuyện này cũng có những tình tiết rườm rà, dễ làm phân tán sự cô đọng của yếu tố hài. Mặt khác, trong câu chuyện này còn có thêm các tình tiết mang tính dung tục, cho dù các yếu tố dung tục chỉ xuất hiện ở mức độ vừa đủ để thêm thắt gia vị cho câu chuyện...

Thông thường, các câu chuyện hài được xuất hiện, được dân gian sáng tạo và được lưu truyền trong dân gian là nhằm đem lại tiếng cười sảng khoái, làm cho người nghe vơi đi những mệt nhọc trong công việc, tạm thời quên đi những buồn phiền trong cuộc sống, đem lại tinh thần lạc quan để khắc phục khó khăn... Trong các đám tang của người Thái, những câu chuyện hài này còn được các dâu rể đến "làm ma" (ết phỉ) của gia đình kể cho nhau nghe, cùng với những câu đố theo kiểu đố tục giảng thanh rất cuốn hút và vui vẻ. Việc kể những câu chuyện hài, những câu đố vui này, cũng như các trò vui khác của các dâu rể đến "làm ma", được coi là không thể thiếu để làm phúc, làm vui cho linh hồn người chết, cũng là dịp cầu mong cuộc sống bình an, khỏe mạnh, vui vẻ cho tất cả mọi người./.

 

Sầm Văn Bình

Yên Luốm, Châu Quang, Qùy Hợp, Nghệ An

---

[1] Tóng Chính: cây lá dong.

Tục sinh con, sinh nở theo tâm linh người Thái

 

TỤC XIN CON- SINH NỞ THEO TÂM LINH NGƯỜI THÁI

 [Báo Nghệ An cuối tuần số 13674 ngày 23/7/2023]

Đối với người dân tộc Thái, sự ra đời của trẻ con không chỉ là biểu hiện hạnh phúc của lứa đôi, sự kiện trọng đại của mỗi gia đình, mà còn là niềm vui của cả dòng họ. Khi bé trai được sinh ra, sẽ đáp ứng nhu cầu về việc nối dòng nối dõi; nếu là bé gái, sẽ có người tiếp nối việc canh cửi, chăn màn, bếp núc, gìn giữ ngọn lửa trong gia đình. Trong tập tục sinh đẻ với những nét văn hóa đặc thù mang bản sắc của người Thái nhóm Tay Mương ở Nghệ An, quá trình xin vía con cho đến sinh nở (và các quá trình tiếp nối về sau), đã luôn được lưu truyền và thể hiện trong các nghi lễ quan trọng trong đời người. Thầy mo thực hiện nội dung này trong 2 nghi lễ quan trọng: lễ làm vía đại (làm vía cho người già), và trong phần nội dung "thu của về trời" ở đám tang ma người cao tuổi.

Đầu tiên, thầy mo nhắc đến thời gian đôi vợ chồng trẻ vừa mới kết duyên. Việc kết duyên này được cho là nằm trong phúc phận của cả hai người do ông trời xếp đặt:

"Bố (Trời) mới kéo vườn Nen về ghép/ dẫn vườn Nen về gần/ đưa vườn chuối mường trời về gộp thành duyên vợ chồng/ Mới có đôi như là đôi đũa/ Có chăn có màn để vào nằm ngủ/ Mới có vợ chồng chung vía, thân tròn chung nệm với nhau".

Rồi tháng ngày trôi đi, đôi vợ chồng trẻ quấn quýt bên nhau đã lâu ngày nhưng chưa có con: "Vẫn còn ở rỗi như cá bọp ở vũng sâu/ Ở không như cá Vả dưới phai/ Ở lành như trâu choai trong chuồng". Họ e sợ rằng "Không có chó có mèo sợ chuột gặm mất cửi/ Không có con nhỏ thì không có người nối dõi trong nhà". Vậy nên vía người mẹ trẻ đã lặn lội lên Mường Then, đến gặp Trời để xin vía con: "Thấy tủi mới gập khuỷu tay lên nhà Mẹ (nữ thần trên trời) van xin/ Ngửa tay lên nhà Then xin con nhỏ".

Bà nữ thần thấy thương tình nên ban vía con cho. Lúc đó, ông Trời mới cho gọi các vị Then (thiên thần) đến để làm công việc đúc ra vóc dáng cho linh hồn đứa trẻ. Các vị thiên thần này gồm có: Pa Căm (bà thần quản lý nguyên liệu), Chẳng Bằng (vị thần cân đong, tính toán), còn cả các vị Then khác nữa sẽ được gọi sau. Lúc này, ông Trời (Then Bôn) mới đo đạc vóc dáng và định ra các cơ quan thân thể cho vía: "Bố Bôn đến, Bố đo chân/ Bố đo cho thành chân/ Bố làm ra cẳng chân/ Để có cẳng chân đi ruộng/ Rồi Bố làm đùi/ Để có đùi đi nương/ Bố làm ra gan/ Có gan thành hai chồi/ Bố làm ra phổi/ Có phổi thành hai lá/ Làm ra ngón chân ngón tay xinh xắn/ Ngón út và ngón cái hồng hồng/Mọi cái đều làm ra cho đủ/ Mọi thứ làm ra cho khắp/ Không cho thiếu thứ gì ở trong thân thể".

Xong xuôi đâu đấy, ông Trời gọi tiếp ông Then Bảu (thần đúc khuôn) và Lam Phạ (thợ đúc) đem khuôn đến: "Cái khuôn đẹp Bố Bôn đem đặt/ Cái bễ rèn Bố đem đến kề/ Phía dưới có sắt đến lót/ Phía trên lấy khuôn đồng đến đặt/ Mới có ông Lam Phạ đến thụt bễ phì phò/ Ai khéo thụt thì đến thụt bễ/ Ai khéo rèn đến rèn chan chát". Các vật liệu như vàng, bạc, đồng đều đã được nung nóng chảy và sẽ được rót vào trong khuôn, và phải rất cẩn thận, chính xác: "Then mới cúi mặt vào lều thợ đổ khuôn đúc người/ Không đổ lệch ra sợ con mắt toét/ Không đổ trào sợ con bị mắt loà/ Không đổ xiên đổ xẹo sợ con chân khoèo/ Đổ khéo mới thành thân hình đẹp/ Đổ con gái thì Then đổ ngửa/ Đổ con trai thì Then đổ sấp"...

Việc đúc hình hài thân thể cho linh hồn đứa trẻ đã xong, nay đến việc của ông Then Bắc (Then xác định cuộc đời dài ngắn). Ông Then Bắc sẽ hỏi cặn kẽ xem linh hồn sẽ chấp nhận những quãng đời như thế nào sau khi thành thai nhi:

- Hỏi xem đứa trẻ có (chấp nhận) bị chết khi còn là thai nhi hay không: "Mày hoá sau bố sau mẹ được mấy hạn thì về/ Được một tuổi thì mày nảy nở/ Nảy nở rồi mày lại hoá/ Vừa vào trong bụng mẹ thì về (tức là quay trở về Trời)?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi tiếp xem đứa trẻ có bị chết do ngã cầu thang, rơi sàn hay không: "Biết nhận chết rơi sàn sau sàn trước/ Mày sẽ về không/ Được ba tuổi biết đi, mày rơi thang/ Mày sẽ về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi tiếp xem đứa trẻ có bi chết do rủi ro khi đi bẫy cá, bẫy thú trong rừng không: "Được bốn tuổi biết đi dựng đăng, bị đá kẹp tay/ Mày về không/ Kỳ năm tuổi biết cầm đăng cầm đó đi đặt, ma núi xuống bắt/ Kỳ sáu tuổi biết cẩm nỏ, ma rừng về lấy/ Mày về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi xem có bị chết đuối do rơi khỏi thuyền bè hoặc tắm sông tắm suối: "Bảy tuổi chết với thuyền, xác ngâm dưới nước/ Mày về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi xem có bị chết do tai nạn từ trâu bò, hổ báo, rắn rết không: "Chết vì bò sừng vằn, trâu sừng mập/ Kỳ tám tuổi, mày chết với mồm hổ gầm, cằm hổ vồ/ Kỳ chín tuổi chết với rồng nổi vảy, rắn cuộn đuôi/ Mày về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi xem có bị chết do nhiễm khuẩn, trúng độc, ngộ độc không: "Kỳ mười tuổi mày chết do con dòi cắn da/ Cả tổ con mò gà vào gặm xương/ Mày về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi xem có bị chết do ăn lá ngón không: "Kỳ mười hai tuổi chết vàng như lá rau úa/ Chết gấu áo ướt nước dãi/ Chết vì ăn lá ngón đang tốt bời bời/ Mày về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi xem có bị chết do rơi vực sâu, vách đá không: "Kỳ mười ba chết do rơi lèn đá nhám/ Kỳ mười bốn tuổi chết do rơi vách núi đá cao/ Mày về không?". Đáp: không nhận, không về!

- Hỏi xem có bị chết do gươm đao, bom đạn không: "Kỳ mười sáu chết khăn nhúng máu đỏ/ Chết xác tan theo gió bỏ oan thân thể/ Mày sẽ về không?". Đáp: không nhận, không về! Vân vân...

Cuối cùng, vía mới nói, mới thưa lại với ông Then Bắc: "Đã có công hoá thành người về mường trũng mắt ngang/ Hoá người xuống mường giữa mắt xếch/ Hoá xuống sau bố sau mẹ xin được ở lâu dài/ Đến kỳ ngã, xin ngã với vải vóc/ Đến giờ chết xin chết với nệm chăn/ Ngã xuống dưới con đẻ còn được ôm/ Ngã lên trên con trai còn được đỡ".

Ông Then Bắc mới đưa sổ nhà trời ra, ghi chép quãng đời người, tháng năm hưởng thọ dưới trần gian của vía vào để lưu giữ. Tiếp đó, trời ban cho vía các loại giống má, công cụ làm ăn, trâu bò, của cải... để mang xuống trần. Vía đứa bé xuống trần rồi hóa thân vào lòng mẹ, lúc đấy mẹ mới mang thai: "Vía mới cúi mặt ở bên khuất/ Nhắm mắt ẩn vào lòng mẹ/ Khắc có đốm bằng đốm hạt vừng/ Khắc có mắt như chồi mắt mía/ Khắc có con bé nhỏ xuống để chăm giường vía". Vía của người mẹ nay đã có thai trong bụng, quay bước về trần gian, nhưng ông Then Bắc còn dặn dò thêm: "Hãy xuống theo đường người già, đường tổ tiên thuở xưa/ Xuống theo đường ông bà nội ngoại thuở trước/ Xuống đường đấy mới già/ Đi đường đấy mới ở thọ dài lâu".

Sau những tháng ngày mang thai thì người mẹ chuyển dạ sinh con một cách an toàn, nhẹ nhõm: "Sinh buổi chiều không ai thấy/ Sinh buổi trưa không ai biết". Bà đỡ đến đỡ đẻ, lau rửa và quấn tã cẩn thận, rồi đặt đứa bé vào chiếc mẹt. Một bà cô hay bà bác trong nhà đến nâng tấm mẹt, làm động tác nâng lên hạ xuống ba lần như sảy gạo rồi nói to: "Là con của ma thì hãy mang đi/ Là con của trời thì cho trời mang về/ Kẻo uổng cơm người mường trũng mớm/ Kẻo uổng muối người mường bằng nuôi". Sau khi nói như thế mà thấy đứa bé vẫn khỏe mạnh thì đích thị là "con của người", người ta mới mớm cơm cho đứa bé ăn bữa đầu tiên.

Một đứa trẻ đã được sinh ra và hòa nhập với gia đình, cộng đồng. Đứa trẻ đó ăn uống, khóc cười, lớn lên, trưởng thành, lấy vợ lấy chồng, sinh con đẻ cái rồi tiếp tục già đi… Cho đến khi ông Then Bắc điểm sổ nhà trời, thấy đã đến kỳ hạn nên gọi người đó phải quay về trời, như đã giao ước "Đến kỳ ngã, xin ngã với vải vóc/ Đến giờ chết xin chết với nệm chăn/ Ngã xuống dưới con đẻ còn được ôm/ Ngã lên trên con trai còn được đỡ"...

./.

Sầm Văn Bình, Yên Luốm, Châu Quang, Quỳ Hợp, Nghệ An.

Cúng giải thoát

 

CÚNG GIẢI THOÁT

 (Sầm Văn Bình phiên âm, dịch ra tiếng Việt)

* Phần phiên âm:          Quám xển ke

 

* Khảy hủa

 

          Pí pặt na náng pì hùa hánh

          Pí quành na náng pì hiệc hả

          La cuôm hủa náng táy hiệc chợ

          Tạo xíp cắm dù tếnh hủa từn dớ!

05.     Tạo cau cắm dù tếnh hủa từn dớ

          Ỳ nọi từn pủa xay

          Ay nọi từn pủa pí

          Náng đỉ pủa chường chợ

          Ai chà nợ pủa cạp mủn tỉn

10.     Chang cày từn tò cày áu hỏ

          Chang mỏ từn tò mỏ áu băng

          Từn tò náy pong xăn

          Pong xăn lằm thì áu vẳn

          O nọi phú nằng phảnh

15.     Ảnh cắm phú nằng lọm

          Dù cảng hướn tành bọc

          Dù khọc xang náng pì tành tẩn

          Từn lẹo mứa xù pen tủ ài

          Mứ bải hẻn tủ khảy

20.     Khảy tủ ọc xỏng xang

          Nạng tủ ọc xỏng pái

          Quấn háu đùm đả táng hau

          Quấn chau chợ đả đùm táng lống

          Hủa mướng náng bo pển xấc Xa

25.     La mướng náng bo pển xấc Kẻo

          Thẻo táng bo pển xấc lúng xấc tả pì nọng xắng qua (xiểng bầng)

          Và đỉ lẹo cải pảy

          Và bo đỉ hừ áu quấn chau tặp

          Pảy mướng một chau pảy xù xỏng nọng ơi xỏng náng

30.     Xỏng náng xảo pì nọng

          Chặc áu khau xỏng nọng xỏng nỏ lống

          Xỏng mứ khằm xỏng xạc mạy măn

          Mấng náng ni hỏm long

          Mứ nừng khằm cán cong mướng chau hỏm cỏng

35.     Tỉ cỏng tỉ xỏng piền, tỉ xảm piền

          Piền nừng tỉ hả tạo ban Cặp mướng nọc

          Piền nừng tỉ hả tạo ban Nọc mướng kém

          Piền nừng mướng bo xấc bo xửa hạc từn khỏng lạn

          Mướng bo hặn cỏng chau hạc đằng

40.     Pển xắng năng cuổng mướng đùng từn

          Xấc luổng om áu mè hừ bo

          Xấc kè om kém kẹ áu náng bo

          Bo nớ, bo nớ

          Cỏng mướng chau mướng chạu cỏng lái lò

45.     Cỏng chớ ngái mướng phỉ cỏng chợ

          Cỏng từn chau áu pày má hổm

          Hướn pò tạo mí hinh mí xả lọc

          Ban pò tạo mí chà mí xạ lọc

          - Púc phỉ một: lục nỉ hau mứa hòng

50.     Ham khọp chòng mứa nửa

          Tạo hủa mướng hủa quấn từn dớ

          Tạo tồm mướng tồm Thẻn từn dớ

          Pò cày đòn hảng puống

          Luống cón tạo Muồi La từn dớ

55.     Lọt lái nọi mướng chau tằm đảnh

          Tạo Thảnh chau mướng náng phú nhờ từn dớ

          Lọt lái nọi mướng chau tằm cảng

          Tạo Xảng chau mướng náng pển nhờ từn dớ

          Tôn phắc chí bở bòng

60.     Đòng đành na pủa Nguyển mỏ mướng cò từn

          Từn pá lá đỉ hơ mỏ mướng um xìa

          Mỏ mướng tệch cò từn

          Từn áu nặm vắng áu vẳn

          Bo hắc mạy bo từn

65.     Bo dửm quám bo hụ

          Chau nón dệt còi phắng

          Vẳn chau xưa chau xển

Bủn cắm hao tạo cắm […] (hừ và Xưa hăm bảng, náng […])

Khưởi dù hướn múng nả

70.     Pha tắn đả lọm thì

          Dù đỉ hạc pển nhạc

          Pá đủa nón pển xay

          Dết xắng bo đỉ đay

          Cạy xắng bo đỉ pển

75.     Um xưa pảy xù nhượng bo mí phỉ xắng tó

          Xù mỏ bo mí phỉ xắng đà

          Nhắng hiệc bưởn mựt xàu nhắng cộp cẳn mứa mướng phạ

          Na cày cộp cẳn mứa mướng Thẻn

          Mứa hướn Thẻn lực lản bo đay dù

80.     Mứa hướn pù lực lản bo đay kỉn

          Chàng kỉn bo chàng cu

          Hụ kỉn bo hụ cào

          Phắc đạp xàu bo ọc hẻn

          Pá pẻn xàu bo ọc đang

85.     Kỉn ké năng hướn Thẻn bo chàng cào quám ca

          Ba lau lẹo xàu cào quám khảnh

          Hẻn xại thực Náng Ả

          Hẻn khoả thực Náng Ằn

          Hau dằn lụa mứa thực mía Thẻn

90.     Mứa căn ngúa Thẻn tốc phải

          Căn quái Thẻn tốc nặm tốc lài

          Mứa thực hinh Thẻn bà

          Mứa thực xà Thẻn tốc

          Thực mốc cỏng na cau đuổng muồn Thẻn đằng

95.     Chằng phít chở Thẻn tò long

          Tong chở Thẻn tò hứa

          Pắt hau khừ lẳm nả

          Pắt hau cốm hau cá lắm nả mạy nắc

          Xội nắc đăm hạc xỏ bo đay

100.   Xội nả đăm hạc ke hạc pất bo đay

          Chằng pẳn pảy hơ lực mắn cánh lản mắn

          Dù mướng tơ mướng lùm ỷ liếng

          Dù mướng piếng chuống cảng phả pen

          Chằng chợ Chết Chái lống áu hỏng

105.   Chằng chợ Chỏng Lánh lống mướng piếng chuống cảng áu phai

          Xàu chằng pảy dù năng hủa khừ hướn đăm xản hẻ

          Dù hủa pẻ lé lau

          Tau hủa khừ lé hỏng

          Chằng má lặc kỉn lau cuổng ồng

110.   Bồng kỉn lau tốm tạu bo khảy

          Chau xưa chằng pan lau bo khổm phết

          Dết nín bo đẳm xảnh

          Pảy hày chằng hển ngú xả

          Pảy ná hển phu tắm tán tạn càn pong

115.   Hau ban hển chù chì nỏn đỉn

          Hình hoi tố bỉn thăm

          Xàu áu mộ mánh nguốn tố bỉn thồm

          Chằng pển ôm dí dáu

          Pển hảu da dùm

120.   Lực mắn chằng tộc lải tộc dỏm dò

          Kho lải kho tặc tạy

          Chằng hải tấng cắp

          Hải tấng hẹo má ló

          Xặt xeo hải chường hướn

125.   Hải tấng pần bở bảng xài lau

          Chằng tắt ngấn khăm ngấn khẹp pảy hả

          Tắt ngấn Xó ngấn La pảy xự

          Pảy xự cà lải ná

          Pảy hả cà lúng tả pì nọng

130.   Pì nọng hặc bành má

          Lúng tả pánh bành má pẳn hơ

          Thấc quái luổng cào la

          Na quái nhờ xuối huối

          Má lành vạy tơ thủn

135.   Má pùn vạy tơ làng

          Xảm xíp bàng vến hạu

          Cau xíp bàng vến đỉ

          Quái nhờ tàn chằng lạu mứa phắn

          Quái mắn tàn chằng lạu má ha

140.   Bụp dết cha

Ha dết bốm cánh pán

          Mứa chòi xội ẳn nả

          Mứa chòi cốm chòi cá lắm nả mạy nắc

          Một mè pa mí xàu bo hụ tì hản

145.   Một mè ả mè lố xàu bo hụ tì xù

          Chằng tiêng lực Củn lực Ló cú hao

          Tiêng tò tạo một nhờ háu hản

          Hỏ hạt ván Củn chau

          Thuôi khau ván đăm đạp Củn mướng

150.   Chằng đay má tốm chường tạo mướng tạo Thẻn áu lục

          Púc chau tạo mướng tạo Thẻn áu từn

          Cộn từa nừng xỏng từa cò lục lẹo qua (xiểng mỏ đủ) hơ đay cù

          Pé phửn đỉ phầng má nùng nựa

          Xưa chết chọ lái òn nùng kính

155.   Áu xưa pảy xù phú mỏ luổng cảng chè

          Phú mỏ thau mỏ kè cảng chiếng

          Pảy xù hướn mỏ cảng ban

          Na tàng quan mỏ tò táng luổng

          Pảy hả mỏ cà phú mỏ luổng cảng chè

160.   Mỏ mướng pựt piềng chia má đủ

          Áu xử xản má àn

          Tít hùn nị pảy xù hùn nọc

          Tít hùn khọc pảy xù tắn cảng

          Tít tả xửa bo mèn tả cày xắng quá

165.   Đay tả xửa bo mèn tả tải xắng bó (mó)

          Àn tả lái bo mèn tả lộm xắng bó (mó)

          Tít tả xử lẹo từn đủ lế

          Đay tả chia lẹo từn pói xói lò quá (mó)

          Cốn chệp vến nị bo xển cò đay

170.   Xay vến nị bo xển hạc hòm

          Xay hòm hém hạc vén lỏ qua (mó)

          Chệp đẻn hủ đẻn tả hạc hòm (mó)

          La nặm cò tiêng tò pò Quản Kẻ

          Phạc Té nớ tiêng tò tạo Mướng Lày

175.   Xàu cò hoi xà pạy tỉm hướn

          Xàu cò hả mự nị cò xển vến nị ló

          Khạy hừ ọc xía phú mỏ luổng cảng chè

          Chỉ mứa đỏn đủ phú luống Kẻ luống Cu nhắng dù hỏ bo

          Luống cón nhắng dù hỏ nón hang lò quá

180.   Luống Cu bo tảm pịch pá hỏn

          Luống cón bo tảm hỏn pá pai xắng quá (mó)

          Xủ chằng lống tốp pịch áu lục má luống hới

          Lống xù xúm khoảng tăng cảng ná lải ạt

          Lải xọt xeo tỉm tồng quái hẻ

185.   Tấng mướng xàu cò hiệc xửa hao

          Má họt ban nặm nọi mướng chau tì nhà

          Ban nặm nọi mướng chau pả ỏ

          Chỉ má chọn chạng áu tố phược xía còn

          Lược chạng áu tố ngạ chọ tố hản

190.   Tố tỉn phạc mồn mỏng bo áu

          Tố tỉn tong lắc lẻm mắn xau

          Chỉ áu tố mứa mướng Bổn mắn bo kỉn nha

          Hưn mướng phạ mắn bo kỉn chiểng

          Chỉ áu đuồn chạng ngá tuốn uổn xọc

195.   Chạng bọc mạy mè càu uổn táng

          Mứa uổn táng náng pì hặn thau

          Uổn xọc chau mết mự hặn cằm nhá lổng

          Uổn quấn hưn mứa Bổn tặm tì

          Mạc má hoi phả tình pổng lống

200.   Lống xù ban nặm nọi mướng chau tì nhà (hồm vạy)

          Mộc cớ phớ bo hừa chằng pổng lống làng

          Mộc đang phớ hừa lống xỉ

          Cong pì ắt áu lống

          Xặt xeo pì kén lá áu lống

205.   Đạp đỉ hè pì chau áu lống

          Đạp nọi hè pì náng áu lống

          Chỉ áu xử xảnh tướm má bẳng xía còn

          Xử xảnh tọc má bẳng

          Xử bọc bủa ngám ngạng

210.   Ngá chạng hắc hỏng chuồng má bẳng

          Heo mủ huồng hỏng pánh má bẳng

          Heo mủ lóng tải chạc má bẳng

          Heo mả bàng tải pái má bẳng

          Xảnh dù nặm xảnh pả má bẳng

215.   Xảnh dù ná xảnh khau má bẳng

          Xảnh táng pà xảnh xửa má bẳng

          Xảnh dù cong cọ hứa xảnh ngược má bẳng

          Bẳng pì chau bẳng thì

          Hì pì náng hì tẹ hẻn tẹ

220.   Ông mứ xờ chặp khếp

          Lệp mứ xờ hếp háy

          Hảng tả xờ nhọt chám

          Na đèn pen lẹo xờ luống xổn

          Chằng áu xỏng piềng nẳng má bẳng xỏng xang

225.   Mứa mướng Bổn nhá hơ táy mướng Bổn má bàn dả han

          Hưn mướng phạ nhá hơ táy mướng phạ má bàn dả tải

          Bẳng pì náng bo xòng hển cau

          Bẳng pì chau bo xòng hển ngáu lò quá (mó)

          Mỏ bẳng đay tò nị bo kè

230.   Mỏ bẳng đay tò nị bo kè bo khuổng xắng quá (mó- áu mịt khồm)

          Bo khuổng lải pìn pia

          Bo khuổng phủa cánh mía nón xang xắng quá (mó)

          Nhá khuổng lải ngườn hục

          Nhá khuổng lực nhính chái

235.   Nhá khuổng quái thấc luổng hày ná kỉn khau

          Khuổng hưn mỏ khồm lống

          Khuổng lống mỏ tộng tống khồm có nhằm vạy

          Phỉ khuổng tày ngà chuổng ngà háo mứa phạ xía

          Tày ngà ba ngà nùa mứa Bổn

240.   Pảy khuổng mạy tăng ngà cuổng đổng

          Pảy khuổng mạy tải xấng năng làu

          Nhá khuổng phú cốn càu pảy ná

          Chỉ khuổng mứa khuổng tôn pong pi bọc đảnh

          Mứa khuổng tôn hỉnh cánh pú xủng hày xa

245.   Pứng cạc tạo mướng Bổn

          Quấn quản pày táy mướng Một

          Má áu khuổng hau nặm pển pủ

          Hau hú pển ngược

          Khuổng hau lụng pển ngược có lái xía

250.   Xằng náng xằng cằm chạu xía mờ

          Xằng nau xằng cằm ngoá

          Tạo pảy chặc nhá hơ mướng mỏng

          Tạo pảy chọng nhá hơ mướng xau

          Bo chừ mướng pển hỉn pển phả hạc đay

255.   Bo chừ mướng pìn chạy pìn chon hạc má cà đở

          Mướng tè lúng tè tả pẳn hơ

          Mướng tè pau tè pù pẳn má

          Dù hướn mằn hẻn quàn

          Dù ban mằn hẻn xuổn

260.   Hẻn tấng ná lùm ban

          Hẻn tè can cớ pắc cảng ban

          Nhá hơ tàn pắt pết tỉn lưởng chính ca

          Tàn khì mạ thấc cằm chính mướng bo đỉ

          Lống xù ban nặm nọi mướng chau tì nhà

265.   Ban tà nọi mướng chau pả ỏ

          Hắp nặm vạy tha pì nớ

          Hì nặm vạy tha pì tấng lải náng táy mè chợ

          Pắt má lẹo chỉ hả ạp vẳn hau

          Mạy hốc hau dết náng

270.   Mạy xáng hau dết nạ

          Mạy và khư dết mè đỏn xái

          Xa nhồm hỉn má lải

          Táy nhồm xái má lăm

          Kếp mạc hỉn mạc phả tảng na

275.   Kếp mạc lạn mạc đàn táng nhái

          Chằng pển mộc phải luổng ạp chạng

          Phải quang tành ạp cốn hản

          Chắc chằn hau đẳm nặm ốt hú pủ

          Ù lái hú cung hú ngược

280.   Ngược dù nặm nhá phú

          Pủ dù hú nhá ọc

          Chù cốn má xặt hau hô mạc vản xía còn

          Pán pú chuổng má kẹo

          Pú bở nhờ bít cang kỉn nớ

285.   Pú bở bảng ỳ nhói cẳn kẹo

          Cạc quấn chằng dết hao

          Cạc Tạo chằng dết quản

          Cạc quản chằng pển nhờ

          Phớ dết đay pển xưa lực ná

290.   Phớ dết đay pển phá lực liệng

          Khau xản má cửa nộc

          Khau cộc má cửa luống

          Chạng má kỉn khau cạc xí xáo

          Luống má kỉn khau hảo mướng náng xảo xọm

295.   Kỉn hơ kịp tỉn ca

          Na đảnh khảnh

          Hơ mí pặc mí hánh chợ pì

          Hơ mí pịch bỉn xủng

          Tố nọi lẹo má hang ản ke xía mờ

300.   Tố mè hang ản cắm

          Tố đẳm xờ ản lụa

          Tố hình thuôn lẹo xờ hống mảo

          Mạc hình kiêu mạc hình xỉ xảo

          Hống mảo kiêu hống mảo nặc nường

305.   Hang chạng mạ cò cặt lò quá

          Cằng tấng xải chường đỉ khăm pắm hơ mỏ (mó)

          Hặt bo măn lải từa mắn cón

          Chạng hưn pú nha hơ ản tốc

          Chạng hưn bộc nha hơ ản vày

310.   Ản vày tốc tàng mướng xía chau bo đỉ

          Ản tàng tạo xía pì náng Táy bo đỉ

          Nặm xôm pòi mỏ má

          Xôm xảnh cả mỏ phặt

          Phặt xía hừa phỉ tải

315.   Phặt xía ải phỉ hạu

          Mạt mướng tơ mướng lùm nhá pán

          Man mướng piếng chuống cảng nhá tong

          Phú mí lực xảm bưởn nhá tong

          Phú mí nọng xảm bưởn nhá pẹt

320.   Pán đỉ chằng xù khạch

          Mự pạch chằng téo táng

          Bưởn đẳm thục nhá mứa

          Bưởn thằm thược nhá mứa

          Ụp xưa xù nặm nốm nhá mứa

325.   Kính cổm xù lực òn nhá mứa

          Mướng náng bo mí tố tặm tỉm

          Tặm tỉm pảy bo pưởng bo áu

          Ịt ương hau cuổng hướn nán ọc

          Pảy dọc in mè kè bo áu

330.   Chặc chí phú đở cánh cốn đở pảy áu xàu tảng ả

          Pảy áu lính áu lá tảng pì

          Xưa lái thì chẳm náng

          Mạ pịch chau mướng nhờ bỉn hổm

          Thẻn Lốm tau mướng luổng bỉn tiếu

335.   Pảy áu xưa tảng ả xía còn

          Pảy xù hướn chau chạng

          Pảy xù làng chau xửa

          Pảy lọt hau táng tàng pom nủ

          Hau táng tủ pom èn

340.   Xeo vèn tốc cảng hướn

          Díp áu xưa hơ mèn cẳn cọ

          Nhỏ áu xưa hơ mèn cẳn vả

          Xưa ai ban quản …

          Chằng lọt táng tàng pản nủ

345.   Táng tủ pom èn

          Má xù ươi náng đỉ

          Xù pì tấng lải náng Táy mặc chợ

          Mỏ chàng phặt má phặt đủ lốm

          Mỏ chàng đổm má đổm đủ ìn

350.   Ìn xốp vẳn chau nị nhắng ải pả bo

          La cắm nị nhắng ải khau cắp cày bo

          Bo ải hỉnh hết háo

          Bo ải cáo khiệt dòng xắng bó

          Chằng pảy xụp khau nớ ná

355.   Xụp áu pả nớ nặm

          Nẳng ngúa khảu tạp cán

          Nẳng quái khảu tạp lịn

          Ìn xốp vẳn chau ải dả bo (mó)

 

* Àn pán

 

          Pứng lực Củn lực Ló má àn pán khau

360.   Pứng cạc va lực tạo má àn pán kỉn

          Pán mủ đỉ lau đăm

          Mứa cà đăm hướn đỉ

          Phỉ hướn hụ hướn nhờ

          Pán nừng chỉ áu mứa cà đăm Chuống Cộp kỉn pảng

365.   Đăm Chuống Cảng kỉn khau

          Pán nừng chỉ áu mứa Đăm Đói tì ngói phạ

          Na cày tì ngói Thẻn

          Pé xảm xẻn má thày vẳn chau

          Phai cau họi chỉ thày vẳn cốn

370.   Pứng lực Củn xủ chừ pán khau

          Pứng cạc va lực tạo xủ chừ pán kỉn

          Pì chau bọc nhá lằm

          Pì chau xằng nhá lứm

          Ửm nhứm chừ chở vạy

375.   Tặc tạy chừ cuổng có

          Nhắng mí pán chà chịn lạp nả

          Pán chà quái lạp cau

          Phai cau họi quái xòi cau tố

          Chỉ áu má cà pù Thẻn thau

380.   Mứa cà chau phú nhờ Thẻn luổng

          Pán chà chịn lạp nả

          Pán chà quái lạp pẹt

          Phai pẹt họi quái xòi pẹt tố

          Ngấn pẹt pông xảm họi bia ngấn tì

385.   Xì họi bia hải chằng ngấn liếng

          Mứa xù pù Thẻn thau, chau Thẻn Thòng

          Thẻn Thòng kỉn thòng mướng u à

          Kỉn thòng phạ mướng chau phạ cảng

          Pứng lực Củn lực Ló còi chừ pán khau

390.   Pán chà chịn lạp nả

          Pán chà quái lạp chết

          Phai chết họi quái xòi chết tố

          Ngấn chết pông

          Xảm họi bia ngấn tì

395.   Xì họi bia hải chằng ngấn liếng

          Mứa xù pù Thẻn thau, chau Thẻn Xình Thẻn […] (kiu họ chau xưa)

          Pứng lực Củn lực […] xủ chừ pán khau

          Pứng cạc va lực tạo xủ chừ pán kỉn

          Pì chau bọc nhá lằm

400.   Pì chau xằng nhá lứm

          Ửm nhứm chừ chở vạy

          Tặc tạy chừ cuổng có

          Nhắng mí pán chà chịn lạp nả

          Pán chà quái lạp ha

405.   Phai ha họi quái xòi ha tố

          Ngấn ha pông

          Áu mứa cà pù Thẻn thau

          Chau Thẻn Xội Thẻn Xạc

          Thẻn Hạc Thẻn Hính

410.   Đồn mạy nọi cảng kiều xiếu hiếu

          Hướn điểu va Thẻn Xội hạc dù

          Thực mí pán cày hùng luống đảo

          Pán cày hảo luống mọc

          Chỉ áu mứa cà chau Thẻn hùng luống đảo

415.   Chau Thẻn hảo luống mọc

          Chau phạ lọc cắm tiển

          Mứa xù dả dửn xờ cau

          Áu thau áu kè xờ hủa

          Chỉ mứa xỏ tòm xom nặm òn cắm xưa

420.   Pạc dẳm na Thẻn Bủn

          Cò lống pùn xờ nhọn nạp xưa

          Tành ưởng ưa lé chụ phóng mừa pển quản

          Àn pán kỉn tục mết chù chau

          Àn pán khau tục mết chù cốn

425.   Pứng lực Củn xủ chừ pán khau

          Pứng cạc va lực tạo xủ chừ pán kỉn

          Pì chau bọc nhá lằm

          Pì chau xằng nhá lứm

          Ửm nhứm chừ chở vạy

430.   Tặc tạy chừ cuổng có

          Nhắng mí ăm pả

          Mí là cày

          Là cày nị là pả

          Pả ăm nị pả e

435.   Pả phè xại cú mẹt xạ

          Là cày nị mứa nhửm chau quản tủ màng khoả

          Là pả nị chỉ nhửm chau quản tủ táng hau

          Chỉ mứa xỏ tau nớ xỏ mứa nớ…

          Là nừng mứa hơ tủ đỉn tủ nha

440.   Chau tủ phạ tủ ài đẻn mướng

          Pứng lực Củn xủ chừ pán khau

          Pứng cạc va lực tạo xủ chừ pán kỉn

          Pì chau bọc nhá lằm

          Pì chau xằng nhá lứm

445.   Ửm nhứm chừ chở vạy

          Tặc tạy chừ cuổng có

          Nhắng mí là nừng chỉ hơ chau tủ học cốm nháo

          Chau tủ tảo cốm ca

          Pán kỉn đỉ chỉ xỏ tau

450.   Pán khau chỉ xỏ mứa

          Là nị chỉ áu mứa chau tủ mựt tủ đẳm

          Chau tủ đẳm òm tọm

          Chau tủ nọi tủ com táng mứa

          Pứng lực Củn xủ chừ pán khau

455.   Pứng cạc va lực tạo xủ chừ pán kỉn

          Pì chau bọc nhá lằm

          Pì chau xằng nhá lứm

          Ửm nhứm chừ chở vạy

          Tặc tạy chừ cuổng có

460.   Tăng cốc mứa

          Chường phớ khằm hừ tứ

          Chường phớ chừ hừ chẳm

          Chường phớ kiu khẳn đẳm lẹo chừ

          Phú áu hạp pển hạp xỏn lỏn

465.   Phú áu cón khằm pằm

          Căn quái tum quái tược mứa dớ

          Xưa hược na quái khọt quái xản

          Khì quái mứa háu Thẻn xỉ lói xỉ lọi

          Pứng bào nọi căn lày quái mứa

470.   Nhá hơ quái tốc nỏng nẻ nớ

          Quái hẻ áu bo đay

          Áu tỏng cửa má òi quái nọi

          Pít tỏng oi má òi quái mứa

          Phú hảm lau hảy nhờ xá bải mứa nớ

475.   Bào thau hảm quái đăm mứa nớ

          Chau hảm ngấn tấng lắm

          Chau hảm cắm tấng họi

          Chau hảm xoi ngấn nhờ bả dả

          Mứa xù ná cắn vày

480.   Mứa xù hày cỏn khoảng

          Mứa xù tà đăm nhà

          Tà vắng xở đăm tốc

          Kếp nhảo mạc chau đăm mứa dớ

          Tạc hoi tỉn

485.   Hoi nhắm hỉn nhắm phả nhắng chằm

          Đăm nhằm nặm bòn tùn nhắng phướn

          Mứa xù xuổn bọc láng bở xoi

          Xuổn oi nọi lắm chằn bở hí

          Họt xuổn chí xuổn chắn na tàng

490.   Hau bàng nị mứa họt hướn đăm

          Chọm và lẹo chọm họt

          Chọp thọt lai tả thì lẹo thỏng

          Phán phín chạng ngá ngấn họt làng

          Khịnh khịnh chạng ngá keo họt thủn

495.   Tọc lắc nhờ lành luống

          Tọc lắc luổng lành chạng

          Khau xản má cửa nộc

          Khau cộc má cửa luống

          Cốn đỉ chỉ hau mứa đỏm làng

500.   Chạng nhờ lẹo chỉ hau đỏm hướn

          Tơ thủn năng hướn đăm nị bo pển bảng xắng quá

          Bo pển phằng pó téo

          Bo pển hẻo ngược ngú má hau xắng quá

          Bo lồm hinh lồm hòng xía pò táy hướn cánh mè pá hướn xắng bó (mó)

505.   Và bo đay hừ khển phỉ một lống chòi xíp xảm

          Lống chòi quám xíp ha

          Xủ nhá beo kỉn cù mướng lùm xía đải

          Nhá beo kỉn quái mướng piếng Chuống Cảng xía lạ

          Cạc quấn chằng dết hao

510.   Cạc tạo chằng dết hản

          Cạc quản chằng dết nhờ

          Xa hổn hỉn má lải

          Táy hổn xái má lăm

          Má thổm xía tơ thủn năng hướn đăm nhá hơ mắn pển bảng

515.   Má thổm xía tơ làng năng hướn đăm nhá hơ mắn pển hèo

          Hơ mắn đỉ phả bẳng

          Hằng phả pen

          Nen chết chặn hởn càu pái lẳng lẹo bó (mó)

          Bo dết đay chỉ na ải pánh phú dù cuổng đủ

520.   Na ải chụ phú dù cuổng mướng

          Phớ dết đay pển xưa lực ná

          Hướn đăm bo mí đắc mì tàn má mải

          Đắc tải tàn má xờ (mó)

          Mí đắc mì hạu quấn pảy hải

525.   Đắc tải quấn xờ pháy lảy nặm

          Hăm xờ quà lảy nóng

          Xảy xờ khọc

          Tọc xờ pé lảy pảy cà pủa tà cảng

          Náng tà tơ

530.   Pợ na mạc tấng lải

          Phớ mí na lảu pửn xắp pảy

          Phớ mí ông lò chứn tặp đạn

          Nhính ông pản vàn ca

          Bèn na pản cày hẳn nướng xắp pảy

535.   Xàu ẻ dửn chằng tành pán khau

          Xàu ẻ thau chằng tành pán kỉn

          Bo ẻ lộm chằng tành pấng phái

          Bo ẻ tải chằng tành pấng chạng

          Xảm xíp chạng tỉn phưởi má nhằm

540.   Xảm xíp chạng tỉn tằm má xe

          Áu pứng tò má lén

          Áu tẻn má đăn

          Đăn hím xốp màng khoả

          Hím tả màng xại

545.   Xảu chầng năng hướn đăm bo ọc tả

          Xảu hoả bo ọc nọng ọc nò xắng quá (mó)

          Họt tọc nọi bo ọc nhọt xòng bở xắng bó (mó)

          Và mí hừ bọc phỉ một

          Ọc nò háu má hả

550.   Ọc tả háu má lịt

          Cốn đỉ hau đỏm làng

          Chạng nhờ chỉ hau đỏm hướn

          Đỏn đủ cốc xịch năng hướn đăm bo lộc cày lải

          Pải chán bo tạc pha phườn xắng quá (mó)

555.   Và mí bọc một xắp phỉ ọc nọc hộ

          Mua phỉ ọc nọc hướn

          Bọc tò tẻn chạng hẹt má tò nẻo nường

          Hinh khau bo pển lượt dảng

          Cảng hướn bo pển lượt đông

560.   Hinh hòng bo pển lượt má tá xắng bó (mó)

          Và mí lỏ quạt xờ khọc

          Tọc xờ pé xía…

          Tổng hướn đăm bo bảng

          Khảng hướn đăm bo còng

565.   Hướn đăm bo dết mạy đưa bạch

          Bo dết khạch tỉm hướn (mó)

          Và mí lỏ bọc phỉ một xắp…

          Nưng khau vạy phỉ hướn nhắng dù bo

          Thàu khau vạy phỉ hướn nhắng kỉn bo

570.   Phỉ cuổng hướn bo chăm

          Đăm pù nhà bo tó (mó)

          Xưa lộc cày bo từn nhá nhừ

          Xưa cỏng lổ cỏng phứn bo từn nhá nhừ xắng bó (mó)

          Và mí lỏ bọc một xắp

575.   Ngú xỉnh lẹo bo hưn phả hẻo hướn đăm

          Ngú hẻo lẹo bo hưn phả hòng

          Phai cháo phạ bo còng cảng hướn (mó)

          Và mí áu đạp đỉ hè pì chau má phắn

          Má phắn phượn pển cau tòn

580.   Má hòn pển cau khẻo, xắp xía…

          Hướn đăm cò nhắng đỉ phả piềng

          Nhắng hiềng phả pen ló

          Hạp phớ nắc má pổng

          Có phớ phổng kẹo mạc

585.   Pạc phớ chăm pổng hạp phắng kén

          Chù cốn xặt hau hô mạc vản

          Xặt hau pán pú chuổng má kẹo…

 

* Púc phỉ hướn

 

          Khạy nị tại khoả hau hăng ẻo

          Pé khẻo hau cuổng kính khoảng đày

590.   Tành chường xấc pảy mướng phỉ nhá hạng

          Chường xọt đang mướng hà nhá lứm

          Lản pù hau púc pù nhá hái

          Lản tả hau púc tả púc nái nhá dan

          Lục ni háu pảy nọc

595.   Ọc quàn pảy phái phái

          Pảy xọc tả kèn

          Pảy xọc đèn pha khẳn

          Xặt hau pen mạy đừa

          Mứa xù xừa chóng cắm (phú luổng)

600.   Nón đắp lẹo púc từn

          Pảy ừn lẹo khạch má

 

* Phỉ hướn tuộng

 

          Xương tằm xương nộc nhúng

          Xương xủng xương lực Củn lực Ló đở tau

 

* Một tọp

 

          Xỏ đẻ kiêu tấng lằm xỏ lải

605.   Pượt phục hưn lải chặn má hả

          Pượt xút nhờ cải tả

          Pượt phá pé lái ẳm bả cải na

          Pượt pha dằn lụa đủ xòng ngáu tố

          Đăm nón đắp hừ và pảy ừn

610.   Đăm nón đắp chỉ má xỏn từn

          Pảy ừn hăn tắn tì mới má

          Pảy hày tắt bọc ngá

          Pảy ná tắt bọc khau

          Pảy kỉn lau quản tạo quản tàn mới lống

615.   Tạo tau đàng mí bốm cánh pán, từn dớ

          Đăm chau […] từn dớ

          Từn xướng xảm xíp đăm hướn cộp

          Hốc xíp đăm hướn cù

          Xảm xíp mù xình […] cượt tố ngộc

620.   Cượt tố ngảu

          Cượt hau hạc cuổng hướn cò từn

          Bo hắc mạy bo từn

          Bo dửm quám bo hụ

          Chau nón dệt còi phắng

625.   Xưa xá thọc pò hướn

          Hau dù hướn mình na […]

          Chỉ pào má cao phườn

          Mí hướn chỉ má ùn cha quám vạu

          Một lệch ẹp xỏn thoi má ló

630.   Một nọi ẹp xỏn quám

          Cày nọi bo hòn tộc

          Nộc nọi bo hòn chiểu

          Đang chiểu đang mí lau

          Chằng đay má cộn đăm áu lục

635.   Púc chau đăm áu từn

          Từn nùng xưa hẻn tầng mứa háu

          Xưa hẻn páu mứa vay

          Đết bọc bủa mứa vay

          Đết bọc mạy xẻn xình mứa háu

640.   Đết bọc lẹo chằng đết màng lẳng

          Đết màng lẳng bọc chằng piếng mứa na

          Bọc chằng qua mứa na xù Thẻn

          Cộn từa nừng xỏng từa cò lục lẹo bo

          Púc từa nừng xỏng từa cò từn qua (mó)

645.   Đăm từn lẹo quấn mừn hứa nhửm pán

          Náng hản chằng nhừn hơ

          Chau chợ chằng nhừn mứa

          Pán mủ nhờ lau phỉ

          Pán mủ đỉ lau đăm (phú nọi hừ pán cày)

650.   Lau đăm hơ đăm đỉ

          Lau phỉ hơ phỉ hụ

          Pò chau tạo chiếng còn chằng khằm

          Lạn cắm xình […] (phú nọi xưa ai ban quản […])

          Xàu đay xội má xả

655.   Xàu đay cốm đay cá má pất

          Một pì pa má xả

          Một mè ả mè kè má pất

          Mứa pất đăm lống kỉn khau

          Chau đăm lống kỉn pảng

660.   Chỉ mứa mướng Bổn tì quang

          Mứa mướng phạ mướng mọc tì xủng

          (Mới pứng lực chái lống xía

          Cốn chết chái lạm phỉ)

          Cốn đỉ pù Thẻn thau

665.   Chau Thẻn nhờ Thẻn luổng

          Chau Thẻn xình […]

          Cốn chết chái phú lạm phỉ

          Cốn đỉ pù Thẻn thau

          Chau Thẻn Thòng phú luổng

670.   Thẻn Thòng kỉn thòng mướng u à

          Kỉn thòng phạ mướng chau phả cảng

          Chết chái phú lạm phỉ

          Cốn đỉ pù Thẻn thau

          Chau Thẻn Xội Thẻn Xạc

675.   Chau Thẻn Hạc Thẻn Hính

          Nhá dù năng hủa khừ hướn đăm xản hẻ

          Năng hủa pẻ lé lau

          Nhá tau hủa khừ lé hỏng

          Chết chái lống mướng lùm áu hỏng đay hỏng lẹo ló (mó)

680.   Chọn tấng ngú xỉnh pển chà ná mứa é

          Ngú xả pển chà ban chọn mứa

          Ngú tắm càn pển chà lạm pọng áu mứa

          Ngú càn pong pển là hướn Thẻn áu mứa

          Chọn tấng mánh dáy tố tỏm ù mứa é

685.   Mánh pù tố tỏm dao tỏm hướn

          Hình hoi tố bỉn thằm áu mứa

          Mánh nguốn tố bỉn thom áu mứa

          Ẳn hại hoi mứa xương tắc tẻn

          Vẻn mứa xương xong lọt

690.   Xọt ẳn hại hưn xù mướng phỉ

          Mứa tòi xíp tưởng mạ

          Ha tưởng quấn

          Tạo mướng Bổn cánh quấn mướng một

          Mới chết chái lống xù luống xù lá cảng ban

695.   Lống xù can xú cằm cảng mướng (mó)

          Phớ bo lống xên vải hom xáo vá mỏ quạt

          Xên vải chiệu vải chạt quạt vẳn

          Chắp xưa mỏ nhá pảy

          Chắp đày mỏ nhá váng

700.   Chặc áu can cớ đảnh cớ lưởng mứa còn

          Đuồn đuồn chạng ngá tuốn uổn xọc

          Chạng bọc mạy mè tau uổn táng mứa dớ

          Uổn táng náng pì chau hặn thau

          Uổn xọc chau mết mự hặn cằm nhá lổng

705.   Uổn quấn hưn mứa Bổn tắn tì

          Hưn xù phạ tắn tì Thẻn luổng

          Phú hảm ngấn tấng lắm cò mứa

          Phú hảm cắm tấng họi cò mứa

          Phú hảm xoi ngấn nhờ bả dả

710.   Hảm quái tấng lắm mứa é

          Hảm cắm tấng họi

          Hảm quái tum quái tược mứa dớ

          Xược hược na quái khọt quái xản

          Căn quái mứa hướn Thẻn cù kì

715.   Khì quái mứa háu Thẻn xỉ lói xỏi lọi

          Bào nọi căn lày quái mứa dớ

          Nhá hơ quái tốc nỏng nẻ

          Quái hẻ áu bo đay

          Quấn háu mứa hệch hệch

720.   Tếch tò mứa đỏm lốm

          Kính cổm mứa đỏm chụ

          Quấn háu mứa băng băng

          Chau nhá dăng cảng xọc luống táng

          Đạp đỉ hè pì chau

725.   Ngạo đỉ hè pì náng

          Bạch đạp òn pì chau pản đảo

          Bạch tảo òn pì náng pản mọc

          Mứa mướng Bổn nhá hơ táy mướng Bổn đỏm ha

          Hưn mướng phạ nhá hơ táy mướng phạ mướng mọc đỏm tải

730.   Chau khằm tạu hỏi lếch tiếm hỏng

          Chau khằm tạu hỏi tóng tiếm chường

          Nhưởng mứa mướng Bổn nhưởng cào quám ca

          Nhưởng hưn phạ nhưởng cào quám khảnh

          Mạc xôm lụ bo òn cửa Kẻo

735.   Nộc xéo chiểng bo òn cả đẳm cả cắm tố hại

          Bạch đạp hưn quản tạo bo òn cốn đở

          Mứa xù huôi nặm nọi ọc bò khì khỏn

          Tấng mướng đết tỏng bỏn cài lín kỉn nặm

          Hăm cỏ cu cỏ chà phắng kén

740.   Họt đẻn mướng phắng nghẹ phắng nười

          Phớ bo kỉn quắn nhá dăng

          Bả đở bo kỉn nặm xỏng nàn lẹo mứa

          Tộp tỉn ham pà hốc bở bảng

          Ham pà xáng bở xoi

745.   Mạ pịch chau mướng nhờ bỉn hổm mứa é

          Pú tốc pú hài hài

          Cải tốc cải nhón nhón

          Pú tốc đỏn tặc tạy

          Tộp tỉn ham pà mạy mứa xù Chuống Cảng

750.   Nghỉn tò xiểng hăm mạy nớ đổng xiểng đạc

          Xiểng thạc mạy xiểng nắn

          Phắn chộc bo pển tong

          Phắn long bo pển tỉ

          Phắn hứa bo pển tai

755.   Tàn hạc bài mạy kèn xía đải cận lế

          Bài mạy chuổng mạy háo xía lạ

          Cuộc ni cuộc ví vái

          Cải ni cải mứa mẹn

          Phò hển tò hủa mướng huồng xảo Xa

760.   La nặm huồng xảo phỉ

          Xảo phỉ pít mạc líu má thim

          Bo lít kiêu tấng nàn bo diểu

          Lít noi nừng chỉ xẻ piếu

          Diểu noi nừng xẻ xưa

765.   Lưa noi nừng xẻ tui khẳn đảo

          Ná phỉ vạy phỉ hày

          Hày phỉ vạy phỉ bải

          Quấn háu mứa hệch hệch

          Tếch tò mứa dai dai

770.   Phải phỉ vạy phỉ pan

          Quản Táy cằm pắm mạ mứa dớ

          Quản Xa cằm pạc luống

          Tạo piếng tau táng piếng la lùm

          Tạo lùm tau táng lùm đùm đả

775.   Nhá khì luống khì lá mứa lạt tà ca

          Nhá khì mạ mứa lạt tà xắm

          Mứa xù nặm đăm nhà

          Mứa xù tà vắng xở đăm tốc

          Vẳn phú nhính bo khằm băng nặm mà má ạp hủa tà cảng xắng quá

780.   Vẳn phú chái bo má hắp nặm kỉn pả pằn hảng đảnh xắng quá

          Bo cảnh ké năng mướng phỉ nặm khùn xắng quá (mó)

          Và hển hừ áu mỏ tếch má đẳm nặm lậc áu vẳn

          Tấp nháo mạc chau đăm mứa còn

          Tạc hoi tỉn đăm nhằm hỉn nhằm phả nhắng chẳm

785.   Đăm nhằm nặm vắng tùn nhắng phướn

          Căn quái tum quái tược mứa dớ

          Căn quái khọt quái xản…

          Mứa đỏn đủ đăm Chuống Cộp kỉn pảng

          Đăm Chuống Cảng kỉn khau

790.   Khoảng khình chạng ngá nghệch họt làng

          Khoảng khình chạng ngá keo mè lực họt thủn

          Phún lún chạng ngá khẻo cài hộ

          Bạch đạp năng cảng huồng ví vén

          Chằng áu mỏ cánh nghé má nem

795.   Xặt áu pọng cánh quèn má pưởng

          Tọc lắc nhờ lành luống

          Tọc lắc luổng lành chạng

          Khau xản má cửa nộc

          Khau cộc má cửa luống

800.   Kỉn hơ kịp tỉn ca

          Kỉn hơ na đảnh khảnh

          Hơ mí pặc mí hánh chờ pì

          Hơ mí pịch bỉn xủng

          Chở đỉ chỉ hau đỏn làng

805.   Cốn chàng chỉ hau đỏn hướn

          Pển đăm nhắng pển đỉ bo (và xương đỏn đăm hướn…)

          Văm hảy pàu vạy đải

          Ngải hảy ù hảy cánh vạy pàu

          Bo xờ lau hảy nhờ tha khưởi xắng quá (mó)

810.   Tộp tỉn hưn khẳn đảy mạy kèn

          Tộc phèn pha mạy xáng

          Họt cảng hướn ha hong

          Họt mù khau hỏm òn lánh ngái

          Chau hướn nải bo nải cò nằng

815.   Xò pằng tẹ quấn mừn nhá dửn

          Chù cốn xặt hau hô mạc vản

          Lản pù hau púc pù nhá hái

          Lản nái hau púc tả púc nái nhá dan

          Lục ni háu pảy nọc

820.   Ọc quàn pảy phái phái

          Pảy xù đục phả nen

          Pảy xù đẻn phả khằn

          Xỏ đẻ ua tấng nàn xỏ đải

          Xỏ pượt phục lải chặn má hả…

825.   Bọc từn nùng xưa hẻn tầng má háu…

          Xảm xíp đăm hướn cộp

          Hốc xíp đăm hướn cù

          Xảm xíp mù xình […] từn dớ

          Cốn cuổng hướn cuổng xản từn mết chù phú

830.   Phú dù năng cuổng phông cuổng ngụ từn mết chù cốn

          Bo nhửm quám bo hụ…

          Hau dù hướn múng nả

          Đăm từn lẹo quấn mừn mọp pán

          Pán nị chằng pốc vạy nớ hinh

835.   Kinh pày vạy nớ xà màng xía

          Mả tỉn tằm nhá téo

          Méo tỉn xủng nhá ham

          Phú đở hịt lò mạc

          Phú đở pạc nhá kỉn

840.   Nhá lặc kỉn lánh kỉn ngái còn pù Thẻn thau

          Thẻn luổng từn cỏng luổng kỉn khau chằng kỉn

          Thẻn từn cọng na cau luổng muồn kỉn quái

          Tấng lải chằng ởi hới kỉn pọm

          Đết bọc bủa mứa vay

(Bọc xì chết chái cắp xọt ẳn hại mứa mết xương táng quạt ẳn hại…)

845.   Lống xù luống xù lá cảng ban

          Lống xù can cớ cằm cảng mướng…

          Học pắc măn chết chặn quấn mừn hau thỏn

          Chạng hau nón đủa quấn cộn từn

          Chạng chau chừn quấn mừn hau mứa

850.   Tào hủa luống hủa lá mứa na

          Na chạng mạ mứa còn xỏn lỏn

          Chau hảm ngấn tấng lắm

          Chau hảm cắm tấng họi

          Chau hảm xoi ngấn nhờ bả dả

855.   Căn quái tum quái tược

          Xược hược na quái khọt quái xản

          Căn quái mứa hướn Thẻn cù kì

          Khì quái mứa háu Thẻn xỉ lói xỏi lọi

          Bào nọi căn lày quái mứa dớ

860.   Nhá hơ quái tốc nỏng nẻ

          Quái hẻ áu bo đay

          Địt xặc hưn lẳng chạng lẳng luống khằm pằm

          Khì lẳng chạng mướng chau khẳm hỏ

          Ló hản hưn năng phổm năng phái khằm đạp

865.   Quấn chiểu dịp cạn chiểu áu pì chau xờ có

          Náng kỉn phắc lải xuổn náng ma

          Náng kỉn khau lải chạ náng nhờ xủng nháo

          Quấn háu mứa băng băng

          Quấn thàu dăng cảng xọc luống táng

870.   Hau huôi ải bọc món

          Chón đổng ải bọc mạy

          Hau huôi chạy ải bọc ngốm phổng

          Tộp tỉn hưn pú nhờ chẳm chuổng

          Hưn pú luổng phắng ngoạng

875.   Hưn pú quang phắng nộc tẳng ló

          Tẳng ló họng tếnh hủa xiểng xằn

          Chắc chằn họng xỏng xoi liệp táng

          Mánh duống ằn pải xáng

          Mánh dáng ằn pải tang

880.   Mánh ngoạng họng má uôn chuốn chở

          Màng lẳng hế mết chà

          Màng na hế mết pán

          Nghỉn tò nằn tựt tựt màng lẳng nằn chạng nằn mạ

          Nằn màng na nằn lốm

885.   Tỉn pú khảu Cốm khảu Kiến nằn nặm nằn lải

          Chau nằn nặm Tà Khúm phóng nhại

          Chau nằn nặm Tà Khai phóng hỏ

          Nặm Tà Đó mướng phỉ phóng phăn

          Mứa xù cỏng khau lánh khau ngái piếng hàu

890.   Nháo mạc nau piếng hả

          Mứa xù pù Khủn Dục cong nặm tà cảng

          Nhà Khủn Dảng cong nặm Tà Khai

          Nhắng mí hò ượt tau dửm hứa

          Hò cửa tau dửm thò nớ pù nớ

895.   Xúm bả nọi kỉn xôm bo dỏm

          Tấng kỉn tấng pạc núa hổ mua

          Bo chừ lực ọc nựa hỏng bọc bưa pển

          Chỉ mứa mướng Bổn nửa

          Tựt tựt nặm mướng Bổn nhắng ma

900.   Nặm mướng phạ Tà Khai nhắng nóng

          Bo mí hứa mí pé chặc bai tắn đở

          Bo mí tai mạy kèn chặc chéo tắn đở

          Chỉ hau dửm hứa lếch pù bai hỏng

          Dửm hứa tóng pù bai chường

905.   Hứa hại xù nặm nàu bo áu

          Hứa càu xù nặm nàu phỉ tải bo áu

          Hứa lái xù hỏn đọc bo áu (mó)

          Hứa pù nị bo chắm tò kèn tảnh xắng quá

          Bo hảnh tò kèn ngá

910.   Bo nhạ tò kèn thùa

          Chằng chặc áu bào chiến chai chiến lúng chàng bai

          Má bít bai nặm Tà Khai hơ pảy xừ niến niến hơ cú é

          Phú bo ẻ lộm má khằm chược phái

          Phớ bo ẻ tải má khằm chược chạng

915.   Phăn phai từm chược hứa

          Phứa phai từm chược chài

          Hổn chường hau hứa pù thẩng thặp

          Nặp chường hau hứa pù thẩng thuôn

          Muộn chường hau hứa pù nhì nhóng

920.   Hau hứa tóng bai hài

          Păn khau nhờ má hơ pì chau ván chuổng

          Păn khau luổng má hơ pì náng xẻ hình

          Tọt pảy lẳng xíp ha

          Tọt pảy na xíp xỏng

925.   Hình cảng hạt nặm nóng má kỉn

          Hình cảng phóng nặm tiều má kỉn

          Hình chụ xeo tả mai má kỉn

          Hình kỉn hình dù tơ nhá hẻn

          Thẻn kỉn Thẻn dù nửa chòng dứa còi cụm

930.   Nhá hơ phóng tò lạu má pốc xắng nớ

          Nhá hơ phóng tò hốc tò xáng má tong

          Nhá hơ phóng tò long tò kèn má tếnh

          Chặc áu bào chiến chai chiến lúng chàng bai

          Má bít bai nặm Khai hơ pảy xừ niến niến

935.   Bai hứa hau bòn bặc

          Quặc hứa hau bòn chạy

          Bai pảy vạy cà niềng xảo lé

          Bào lấng lé cánh xảo lấng lưa

          Bào lưa lẹo mè kè lé đỏm

940.   Chù cốn tốc căm nị xiểng đạc

          Tốc phạc nị ỏn chón

          Tốc pà món mè mọn

          Tốc pà hom mè nhà Náng Nhớ

          Pứng cạc tạo mướng Bổn

945.   Quấn quản tạo pày táy mướng một

          Chỉ má hổn chường ọc hứa pù thẩng thặp

          Má nặp chường ọc hứa pù thẩng thuôn

          Muộn chường ọc hứa pù nhì nhóng

          Pán chá kỉn lạp nả áu ọc

950.   Pán chá lạp cau áu ọc

          Pán chá chịn lạp nả

          Pán chá quái lạp chết áu ọc

          Pán chá chịn lạp nả

          Pán chá quái lạp pẹt áu ọc

955.   Pán chá chịn lạp nả

          Pán chá lạp ha áu ọc

          Phú hảm lau hảy nhờ xá bải áu ọc

          Phú hảm ngấn tấng lắm

          Phú hảm cắm tấng họi

960.   Ban quái tum quái tược

          Xờ hướn nả quái khọt quái xản áu ọc

          Phửn phục nọi hóng nằng

          Khăng tằng nọi xản thì lái vải

          Búng khau mạ ẳn puống áu ọc

965.   Thuôi khau luống ẳn xuột áu ọc

          Chau nhá thim xắc nhọt

          Chau nhá xọt xía bốm cánh pán chường chợ

          Pì chau bọc nhá lằm

          Pì chau xằng nhá lứm

970.   Chừ ẳm khắm cuổng tọng

          Bào chiến chái chằng pảy hưn hứa lếch pù bai hỏng

          Hưn hứa tóng pù bai chường

          Pảy hưn cà pù Khủn Dúc cong nặm tà cảng

          Nhà Khủn Dảng cong nặm Tà Khai

975.   Hứa pù cò bo chắm tò kèn tảnh

          Bo hảnh tò kèn phang tẹ nọ

          Tấng má tấng pắc cứn áu cày

          Tấng dòn tấng hả vẳn

          Mỏ luổng mỏ mướng Tấc

980.   Má đẳm nặm vắng lậc áu vẳn

          Hiệc vẳn năng nặm Tà Khúm phóng nhại

          Năng nặm Tà Khai phóng hỏ

          Nặm Tà Đó mướng phỉ phóng phăn

          Năng thổng khau mè khau ngái piếng hàu

985.   Hiệc vẳn năng nặm Tà Khai màng nớ

          Năng nặm Tà Khai màng nị

          Hả vẳn năng hủa hứa càn mánh ngoạng

          Xang hứa càn dảng ngấn

          Hiệc vẳn năng bào tò cày ná hón

990.   Xảo tọt cón ná lạnh

          Hiệc vẳn năng phiếng luổng phiếng nha pẹt

          Năng xảm xíp khạch táng hạu

          Năng pà héo nhờ mướng phạ

          Pà chá nhờ mướng Bổn…

995.   Hển tò tàn thạc mạy pển hùn lón bìn

          Tàn thạc mạy pển tỉn lón chắp

          Hả vẳn năng tôn ba chạc tò phưởn

          Hạc ba chướn tò phằng

          Hạc ba dằng lống đỉn

1000. Cuổng ù nị mí pả

          La cắm nị mí khau cắp cày

          Khau cắp cày má hả

          Pả cắp khau tố mắn má tòi

          Xưa đỉ xưa mía [/phủa] hặc má hả

1005. La đỉ xưa mía [/phủa] pánh má tòi

          Xưa tè nọi má òi hả vẳn

          Hiệc vẳn năng mướng Bổn u à

          Năng mướng phạ mướng mọc xủng nháo

          Chắp xưa mỏ nhá pảy

1010. Chắp đày mỏ nhá váng

          Vẳn bo má vến nị vẳn chạ

          Vẳn chỉ tha vến mờ vẳn xổng

          Vến pục mỏ bo má

          Vến ngoá mỏ bo tau

1015. Bưởn điểu mỏ bo tau lải pặt

          Tau lải tặp mắn bo tau

          Tau lải từa nười táng kén táng

          Hả vẳn đay vẳn xíp

          Hịp vẳn đay vẳn xáo bo (mó)

1020. Và bo đay xíp hò khau mỏ bào mứa nắm

          Cau hò pả xẻn cắm cào tòi

          Bo đay mỏ ton lải hành

          Mỏ tành lải táng

          Mó bo hển vẳn mỏ mướng nhắng hay

1025. Đay vẳn lẹo mỏ bào chở hổ

          Nhá áu vẳn hau khì chạng mè lực vẳn cổ

          Vẳn khì luống khì lá vẳn dan

          Áu vẳn hau chiệu ngấn chiệu cắm mỏ pốc

          Hau mộc đang mỏ hồm xú bẳng

1030. Màn xảnh cả má lọm

          Phai xẻn hom xẻn đằng má bẳng

          Bo bẳng và hảm mom

          Chặc bo lọm vẳn chau chỉ pỉu

          Hau lỉu lốm hả nhạc

1035. Hau nhạc mạc hả kén

          Mết cắm pú cắm xẻn chằng đay

          Phú hằng chằng áu đay

          Phú kho hạy chỉ phò đủ đải

          Học pắc măn chết chặn quấn mừn nhá thỏn

1040. Chạng hau nón đủa đổn cộn từn

          Chạng chau chừn quấn mừn háu mứa

          Mứa xù đỏn đản nhờ xố tố

          Phỉ Phố Lộc Phố Lố mướng phạ

          Nha pồng òn pói xói

1045. Mứa xù Đăm Đói tì ngói phạ

          Na cày tì ngói Thẻn

          Tộp tỉn hưn pú nhờ chẳm chuổng

          Hưn pú luổng chạng cườn

          Hưn tèn hỉn mứa phò đủ ban

1050. Hưn tèn lạn mứa phò đủ mướng

          Hển tò ật tật hăn bo ná cò ban

          Phả pan lẹo bo ban cò xỏng nàn cò ná

          Lưởng đảnh lẹo bo phướng cò khau

          Làu làu hăn bo tiện

1055. Cò tủ căn quái tum quái tược mứa é…

          Mứa xù nặm đăm nhà

          Tà vắng xở đăm tốc

          Đăm Đói tì ngói phạ

          Vẳn chau xưa chau xển nị

1060. Bo má hau áu hỉnh xuổn tà xắng bó

          Bo má áu hà xuổn luổng

          Táng pảy hẹo nhắng mỏng

          Táng pảy hòng nhắng xau lò quá

          Bo pển hói pảy tò xên tọc

1065. Bo pển xọc pảy tò nhớ xảo (mó)

          (Và bo đay áu một tặp áu)

          Đỏn đỉ chằng vạy

          Đỏn đay chằng váng

          Tệp nháo mứa mờ

1070. Tạc hoi tỉn mứa

          Hói nhằm hỉn nhằm phả nhắng chặm

          Đăm nhằm nặm vắng tùn nhắng phướn

          Mứa xù xuổn bọc xáng bở xoi

          Xuổn oi nọi lắm chằn bở hí

1075. Tọc lắc nhờ lành luống

          Tọc lắc luổng lành chạng

          Khau xản má cửa nộc

          Khau cộc má cửa luống

          Kỉn hơ kịp tỉn ca

1080. Kỉn hơ na đảnh khảnh

          Hơ mí pặc mí hánh chờ pì

          Hơ mí pịch bỉn xủng

 

* Đăm Đói

 

          Cốn đỉ lẹo chỉ đỏn đủ làng

          Chạng nhờ lẹo chỉ đỏn đủ hướn

1085. Pển đăm xỏ pển đỉ

          Pển phỉ xủ pển xừ bo

          Bo hơ tàn áu phườn má tan xắng quá

          Lực tàn bo áu chản lườn má tó xắng quá (mó)

          (Và mí hừ bọc phỉ một má phắn phượn pển tàu tòn

1090. Phắn phọn pển tàu hẻo)

          Ẳn hại xàu bo dằn

          Ẳn chừn xàu bo khằm

          Chỉ áu pảy lảy xía cà nặm Tà Khum phóng nhại

          Cà nặm Tà Khai phóng hỏ

1095. Chường đỉ xờ tỉn đang

          Chường chạng xờ tỉn pẻn

          Pọc hẻn chạng náng hản quấn mừn

          Nhá beo kỉn cu mướng lùm xía đải

          Nhá beo kỉn quái mướng lùm xía lạ

1100. Bo ẻ lộm xàu chằng pầng phái

          Bo ẻ tải xàu chằng pầng chạng

          Đỏn đỉ lẹo háu vạy

          Đỏn đay háu váng

          Tộp tỉn hưn khẳn đảy mạy kèn hướn đăm

1105. (Pò chau tạo hừ và xưa ai ban quản…)

          Hạp phớ nắc má pổng

Có phớ phổng kẹo mạc

          Pạc phớ chăm pổng hạp phắng kén

          Chù cốn xặt hau hô mạc vản

1110. Xặt hau pán pú chuổng má kẹo…

          Lản pù lẹo hau púc pù nhá hái

          Lản tả hau púc tả púc nái nhá dan

          Lục ni háu pảy nọc

          Ọc quàn pảy phái phái

1115. Pảy xù đục pha kèn

          Xù đèn pha khẳn

          Xỏ đẻ

          Đăm Đói tì ngói phạ

          Xỏ pượt phục lải chặn má hả…

1120. Bọc từn nùng xưa hẻn tầng má háu…

          Xảm xíp đăm hướn cộp

          Hốc xíp đăm hướn cù

          Xảm xíp mù xình […]

Từn dớ

1125. Đăm Đói tì ngói phạ

          Pù […] (Nhà […])

          Cốc tống lải ngà

          Pau pù nhà lải hướn

          Xảm xíp đăm hướn cộp

1130. Xảm xíp mù xình […]

          Phịt mứa chuốn xội

          Chằng hiệc má púc đăm mứa tòi xương càu (mó)

          Cộn xỏng từa xảm từa cò lục

          Púc xỏng từa xảm từa cò từn lò quá

1135. Pé phửn đỉ từn má nùng nựa

          (Và bo từn hừ và mở)

          Xỏng mứ um xỏng xọc đăm nhỏ

          Cọt xỏng có đăm từn

          Từn nùng xưa hẻn tầng mứa háu

1140. Từn nùng xưa hẻn páu mứa vay

          Nặm ổ lình xuồi tả

          Nặm ổ lá xuồi na

          Tắt bọc bủa mứa vay

          Đăm từn lẹo quấn mừn mọp pán

1145. Náng hản xàu nhừn hơ

          Chau chợ xàu nhừn mứa

          Pán mủ nhờ lau phỉ

          Pán mủ đỉ lau đăm

          Mọp tấng pé xảm xẻn má thày vẳn chau

1150. Phai cau họi má thày vẳn cốn

Mọp tấng pé xảm xẻn pảy lặp

          Chòi chau phai ha họi pảy lặp chòi đỉn (pà hèo)

          Pán kỉn pảy pốc vạy nớ hinh

          Mơi chết chái tấng xì mứa xía mết

1155. Đăm kỉn đỉ

          Phỉ hướn hụ hướn nhờ

          Đăm Chuống Cộp kỉn pảng

          Đăm Chuống Cảng kỉn khau

          Đăm lúng ọc tì nả

1160. Đăm lúng tả tì càu

          Đăm Đói tì ngói phạ

          Đăm khì mạ ản cắm háu Thẻn

          Mứa tòi xíp tưởng mạ

          Mứa tòi ha tưởng quấn

1165. Một mè pa mứa xả

          Một mè ả mứa pất

          Chia mứa pất đăm lống kỉn khau

          Chau đăm lống kỉn pảng

          Chặc áu can cớ lưởng cớ đảnh mứa còn

1170. Đuồn đuồn chạng ngá tuốn uổn xọc

          Quái tọc cò mứa

          Chỉ pảy xù xảm xíp khạch táng hạu

          Cau xíp khạch táng tỏm

          Pù chẳm tà

1175. Nhà chẳm táng

          Má lặc kỉn mạc nớ xong

          Má dong kỉn mạc nớ khẳn

          Cắm kỉn cắm nhon dằn nhắng vạy

          Chau bo hạy xắng mạc cắm điểu

1180. Kỉn lẹo chằng má àn táng hơ cú lòng

          Àn pòng hơ cú mứa

          Táng nị táng mứa đở mứa lài lế

          Táng mứa mạy nừm tải còn lắm

          Kính cổm tải còn chau

1185. Tau táng nặn tải nùm tấng xỏng nhá mứa

          Táng mứa nặm piếng thượt

          Táng mứa lượt piếng có, nhá mứa

          Táng mứa Lự heo hảo

          Táng mứa Kẻo mứa Láo heo đòn

1190. Bo chừ táng bo tau

          Bo chừ nau chết chụ xảo xằng bo mứa

          Păm mạy luổng tấp xọc

          Păm mạy đọc tấp táng xía

          Cốn điểu hưn mứa Bổn bo àn lải làu

1195. Cốn càu hưn mứa phạ bo àn lải xọc pắn táng

          Àn lải xọc chỉ hùng xía đải

          Àn lải táng chỉ xải xía lạ

          Bo cánh chau pủa phạ chặc áu xì piềng pen má tò cảng hảo

          Chặc áu pen chuổng xao má cài

1200. Chằng pển táng mứa Bổn xắc xai

          Táng ngài nị lực vẳn còi xặt

          Táng hắt nị lực vẳn còi mứa

          Mứa táng tôn xè lẹp ọc bở

          Tôn phắc chớ ọc bọc

1205. Tau táng nị hủa học dửn hẩng

          Củn cánh quản má phau cò mứa

          Thau cánh kè má ngắn cò mứa

          Quản Táy mứa mết chù na

          Quản Xa mứa mết chù cốn

1210. Mỏ luổng xìa vẳn khau má bo (mó)

          Xên vải luổng xáo vá mắn quạt

          Nhá hàng năng mướng Bổn vẳn chỉ bà

          Nhá hàng năng mướng phạ chỉ pển bà hầng hớ

          Xủ chỉ lộm mướng tơ mướng lùm má lải cò má

1215. Phú chỉ tải năng mướng piếng chuống cảng má đăm cò má

          Chắp xưa mỏ nhá pảy

          Chắp đày mỏ nhá váng

          Chớ tau cú tau táng cốt

          Chớ lống mỏ chỉ lống táng xừ

1220. Lống táng nừng lải mướng

          Lống táng phưởng mướng ban

          Chù cốn tốc căm nị xiểng đạc

          Tốc phạc nị ỏn chón

          Phổn tốc hển chù na

1225. Phạ họng hển chù xiểng

          Bưởn xiêng hển chù chình chẻ lò quá (mó)

          Đỏn đỉ háu vạy

          Đỏn đay lẹo háu mứa

          Táng nị táng mứa tôn khắt nọi mướng tàn bọc lưởng

1230. Táng phài phưởng mứa mướng Mè Bau

          Bo chừ phít mè pủa mè náng chỉ đình mứa vay

          Chay Mè Bau chỉ đình mứa pảnh cà đở

          Chỉ mứa táng quái hảu ngấn hảu cắm háu chau

          Quái hảu pau hảu ngụm háu Thẻn

1235. Học pắc măn lải chặn quấn mừn háu thỏn

          Chạng háu nón đủa đỏn púc từn

          Chạng háu nón đủa đổn căn quái

          Chia pảy xù chau Thẻn Khở bọc bống

          Chau Thẻn Khở bọc bản

1240. Chau Thẻn Khọc phú luổng

          Pì Thẻn dù hong điểu

          Nọng Thẻn dù hướn điểu

          Bào Táy xù đủ mạ

          Bào Xa xù đủ quái

1245. Phò hển mía Thẻn tắc nặm tau

          Mía chau tắc nặm xá

          Bá hổm xú lưởng xú đảnh lống ạp

          Dạp dịp hăn xảo chợ lống xuồi tỉn mứ

          Chau Thẻn Khở bọc bống

1250. Xển cốc tàng mí phưởn

          Cốc hướn mí đăm xình xắng…

          Mứa thực xội Thẻn…

          Xủ chằng mứa chòi thoi xíp xảm

          Mứa chòi quám xíp ha

1255. Đăm từn lẹo quấn mừn chọ mọp pán

          Hạc và Thẻn luổng từn cỏng luổng chằng từn kỉn khau

          Xốp nhờ mứa cào táng

          Cáng nhờ mứa cào cụm ló

          Mứa tòi xíp tưởng mạ

1260. Lống xù luống xù lá cảng ban

          Đuồn đuồn chạng ngá cuổm

          Căn quái tum quái tược

          Phổn tốc chỉ mứa hơ Thẻn hày ca

          Phạ họng chỉ áu mứa hướn Thẻn hày ná tứ ná

1265. Chia mứa xù thấc ngúa luổng cau nọc

          Quảng kỉn nha pú chọc đẻn phỉ

          Hển tò hủ mo vạc, pạc mo khảng

          Nhường mứa mướng Bổn nhường đạc lài lạ

          Nhường hưn phạ nhường đạc lải chưởng

1270. Chia pảy chau tủ đỉn tủ nha

          Chau tủ phạ tăn ài đẻn mướng

          Khảy tủ ý quản tủ

          Khảy tủ má quấn mướng tủ tau

          Nhạu pen nhờ quấn mừn cú mứa

1275. Khảy tủ bo khảy pàu

          Chau tủ ới, quản tủ ới

          Nhắng mí ẳm bả ni là cày

          Là cày ni là pả

          Pả ẳm ni pả ẻ

1280. Pả phè nhại cú mè đổi xá

          Lá cày chỉ má nhửm chau quản tủ màng khoả

          Lá pả chỉ má nhửm chau quản tủ màng xại

          Xỏ tau đẻ xỏ mứa

          Chằng pảy pốc vạy nớ hinh còn nớ

1285. Tủ lệch nọi háu àn

          Tủ pết hàn háu téo

          Tủ piếng ẻo bào lẻo téo pộn

          Cộn tủ ni mứa xù chau tủ mựt ẳm pắm

          Chau tủ đẳm òn òn

1290. Chau tủ nọi tủ còn táng mứa

          Lếch pháy Ho pháy Hàn vẻn ẻo

          Lếch pháy Kẻo pháy Láo vẻn xưa háu lế

          Má khắt xờ Mọi hải háng má diệt tén tinh

          Chặc áu đìn má tảm

1295. Chặc áu tén má tay

          Cảy dòng day hển hùng táng mứa

          Tủ lếch nọi háu àn mứa dớ

          Căn quái tum quái tược háu àn mứa dớ

          Cộn tủ nị mứa xù chau tủ học cốm nháo

1300. Chau tủ tảo cốm ca

          Chau tủ ới, quản tủ

          Khảy tủ má quấn mướng cú tau

          Khảy tủ bo khảy pàu

          Nhắng mí ẳm pả ni lá cày

1305. Tủ lếch nọi háu àn mứa

          Cộn tủ nị mứa xù chau tủ hùng đuổng đảo

          Chau tủ hảo đuổng mọc

          Chau tủ hới quản tủ

          Khảy tủ bo khảy pàu

1310. Nhắng mí ẳm pả ni lá cày

          Tủ lệch nọi háu àn

          Nhường mứa mướng Bổn nhường àn lải là

          Nhường hưn phạ nhường àn lải xưởng

          Mạc tảnh pết mướng phỉ xúc đảnh

1315. Mạc tảnh nủ mướng phỉ xúc đòn

          Ỏn chón hăn đuổng đảo

          Phóng hảo nặm cười

          Hển tò hục phèn lươn hảng èn dứa dứa

          Tạc hục pé dết xưa

1320. Xù hục lụa dết xưa cánh piếu

          Chia hơ cò bo và

          Hảng tả pển lượt lé ngó nghẹo

          Phú đỉ hạc chở chại

          Phú hại hạc chở chản

1325. Kính mắn nháo hặc chở mắn bằm

          Na mắn chằn cuổng mốc mắn chản

          Cuộc ni cuộc dí dái

          Cải ni cải mứa mẹn

          Mứa tít kem pò chụ hổ xù hổ hỏ

1330. Hổ xó xương mánh pó tòi tình

          Tình khình xương mánh bơ tòi hín

          Cuộc ni cuộc dí dái

          Cải ni cải mứa mẹn

          Mứa mướng Bổn tựt tựt nặm mướng Bổn nhừng ma

1335. Hưn mướng phạ Tà Khai phóng luổng

          Bo mí hứa mí pé chặc bai tắn đở

          Hau đổng hả vải khoá

          Hau pà hả vải khuỳ

          Áu vải đỉ vải hí má cạt

1340. Cạt nàng khổ màng nớ

          Kiến nàng khổ màng nị

          Chạng mạ tày bo cổ xắng quá

          Ngúa quái pảy bo dan

          Chau chạng tày bo hốn xắng quá (mó)

1345. Tốc ni bo cháu tải

          Thẻn nửa chỉ áu ù vải má căn

          Quản Táy má tục na

          Quản Xa má chù cốn

          Luống cón lẹo chằn tố bỉn

1350. Xó pái tạo mướng nhờ bỉn ham

          Xó pái tạo mướng nhờ cò má (mó)

          Quấn háu mứa băng băng

          Chau nhá dăng cảng xọc luống táng

          Mứa họt nặm lảy lọt cong cón đỉn

1355. Nặm pìn hau pà chạy bo đưa tà Thẻn

          Xuồi tỉn hơ tỉn chá

          Xuồi tả hơ tả hùng

          Xuồi xía chịn ngườn nhạc

          Xuồi xía mạc ngườn mánh

1360. Xuồi xía tảnh ngườn bông

          Tò quái hơ quái nhờ háu Thẻn

          Áu hủa hảng má tò

          Kịp tỉn nọi hau tò quái lẳm

          Tò quái pển quái lẳm

1365. Chẳm quái pển quái puộc

          Xỏng huộc na quái nhờ háu Thẻn lò quá (mó)

          Pển thấc quái nhờ chàng ná lò quá

          Thấc quái va chàng ngòn

          Pảy ná bo hả ngọn

1370. Mắn hạc hụ om eo liệp cắn

          Ọc xía nặm bò đưa tà chau

          Hạu bò đưa tà Thẻn

          Quấn háu mứa hiệc hiệc

          Phò hển tồng cải tồng diến ná

1375. Ná cải ná diến ban

          Ban cải ban ca cạt diến cẳn

          Hển tò cỏ mạc háy mướng phạ

          Cỏ mạc ba na tàng hướn Thẻn

          Tố nừng dòn kỉn pải

1380. Lải tố dòn kỉn cốc

          Tố tộc kỉn mạc huồng chòn mái

          Tố ngải kỉn mạc huồng chòn đỉn

          Quắn pháy ọc chúa múa

          Ngúa quái ọc kỉn nha

1385. Chạng mạ ọc kỉn chiểng

          Xiểng pết hăn xiểng hàn

          Xiểng tàn lẹo bo pạch xiểng háu cánh xiểng há cận lế

          Căn quái mứa háu Thẻn cù kì

          Khì quái mứa háu Thẻn xỉ lói xỏi lọi

1390. Thấc quái nhờ tạo la

          Na quái nhờ xưới hưới cò mứa

          Phò hển chau tấng nàn phò hển

          Hển tò hướn Thẻn càn lải hạn

          Quàn Thẻn càn đảo cắm

1395. Đưa tả lệch hón hển ọi nị lế

          Tả nọi hón hển Bổn

          Pển cốn hón hển phạ

          Má đỏm Thẻn dù dửn đỏm Thẻn

          Hển tò cỏ mạc pìn pắn lắn

1400. Cỏ mạc măn púa núa

          Mạc măn púa tè cốc mứa pải

          Hển tò lạn nhờ cau pắn puổng

          Xuổn chuổng cau pắn chẻ họi chình

          Hển tò tòn đàn nhờ xố tố

1405. Thẻn nửa tem lái ngộc lái ngố khiển xò

          Thẻn cò vạy pển than xíp thẳn

          Chọm lẹo chọm họt

          Chọm xọt lải tả thì lẹo thỏng

          Mứa xù pù Thẻn thau

1410. Chau Thẻn Xình phú luổng

          Chau xình Cắm xình Cá

          Tộp tỉn hưn khẳn đảy mạy kèn

          Tốc phè phả mạy xáng

          Tốc cảng hướn hả hon

1415. Nộc xảu tóng tố hẳn xiểng thua hới

          Bỉn mứa chắp xao dằn lụa Thẻn àn khỉ khỏn

          Bỉn mứa cộn đủa nón Thẻn lục

          Pù Thẻn thau

          Chau Thẻn xình Thẻn Cắm, Thẻn Cá

1420. Xíp cằm Thẻn dà ké má hau

          Cau cằm Thẻn dà lau bùa cọm má nón náng hong khọc đở lế

          Chỉ má púc Thẻn thau

          Chau Thẻn xình Thẻn Cắm ló

          Tấng cà xíp mía nau

1425. Tấng mía xuôm mía náng cò từn

          Bo hắc mạy bo từn

          Bo nhửm quám bo hụ

          Chau xưa chau xển hau dù hướn múng nả

          Chằng đay xắp chạng má thẩng tì

1430. Khì chạng má thẩng Bổn

          Má cộn Thẻn áu lục

          Má púc Thẻn áu từn

          Xốp nhờ mứa cào táng

          Cáng đỉ mứa cào cụm

1435. Mứa chòi thoi xíp xảm

          Mứa chòi quám xíp ha (mó)

          (Và bo từn hừ phạ nhỏ áu từn nhường và táng càu)

          Thẻn từn lẹo quấn mừn mọp pán

          Pán chà chịn lạp nả

1440. Pán chà quái lạp chết

          Phai chết họi quái xòi chết tố

          Ngấn chết pông

          Xảm họi bia ngấn kì

          Mứa mọp pù Thẻn thau

1445. Chau Thẻn xình Thẻn […]

          Mọp xủng hơ xủ khằm

          Xủ khằm bo

          Mọp tằm hơ xủ muồn chốm áu

          Dết chở đỉ chở ngám chốm cu

1450. Dết chở hụ cà còng chốm áu (mó)

          Chạng mạ hau má lành xảu điềng

          Xéo chiểng hau hiếng cởi hong tàng

          Chạng mạ hau má làng xấng lấng

          Phổn tốc ni má hơ hướn Thẻn hày ca

1455. Phạ họng má hơ hướn Thẻn hày ná (áu pán pốc vạy còn)

          Lống xù luống xù lá cảng ban

          Lống xù can cớ cằm cảng mứa

          Chù cốn tộp tỉn hưn đảy ngấn đảy cắm dăng dăng

          Hưn đảy keo đảy chằng mắn tá

1460. Hưn đảy hỏm đưa đình

          Tỉn pỉn hưn lắn lắn

          Xôn tỉn pắn òn nhon

          Cốc xịch luổng mốn quang

          Xịch quang cài khảng ngấn

1465. Cài khảng cắm

          Hạp phớ nắc má pổng

          Có phớ phổng kẹo mạc

          Cạc quấn xù dết hao

          Cạc tạo xù dết hản

1470. Cạc quản pạc xiểng xâng xiểng nhờ

          Tai khoá hau hăng ẻo

          Pé khoá bọc kính cổm hăng đày

          Chường pảy xấc mướng phỉ nhá hạng

          Lục ni háu pảy nọc

1475. Ọc quàn pảy phái phái

          Pảy xù lúc phả kèn

          Pảy xù đèn phả khẳn

          Nộc xảu tóng tố mắn xiểng thua

          Bỉn má chắp xao dằn lụa Thẻn nón khì khỏn

1480. Bỉn má cộn đủa nón Thẻn từn

          Lúc piếng hàu lúc ả

          Lúc piếng hả lúc nọng

          Lúc piếng tọng lúc pảu lúc náng

          Lúc xản tắm xản đảo lúc pù Thẻn thau

1485. Pển xứ bưởn bo đắp hạc đổn nón nau

          Phạ bo xau hạc đổn nón lải

          Bưởn nhắng mốn cảng hải xíp ha

          Hùng tong nặm cà pả

          Hùng tong ná cà khau

1490. Hùng tong cỏn cà bàng

          Hùng tong tàng tạo nọi

          Xỏ đẻ chau tấng tàn xỏ lải

          Cày nọi bo hòn tộc

          Nộc nọi bo hòn chiểu

1495. Đang chiểu đang máu lau

          Đang tau đang chỉ pồng cánh pán

          Từn dớ pù Thẻn thau

          Chau phú nhờ Thẻn luổng

          Xíp mía nau Thẻn é

1500. Cau mía pủa mía náng Thẻn luổng

          Nò o pục hủa phải

          Lực chái tăng cảng hướn tứ chừ

          Lực nhắng tăng cảng đỏn tứ chừ cò từn

          Bào tỉn pưởi nón de

1505. Bào tỉn pe nón phưới

          Mè hựp diêm phả đảo

          Náng xảo diêm phả hướn pản mọc

          Hẻn xọc tạu pen tàng xỏn lỏn cò từn

          Hẻn khoá pản cù lún bưởn ha

1510. Na hảo chanh pản bọc bản pún

          Chiền quám chau xỏng nàn chiền quám

          Xỏ chiền quám pảy hả pù Thẻn thau

          Chau Thẻn thòng phú luổng

          Chau Thẻn hùng đuổng đảo

1515. Chau Thẻn hảo đuổng mọc

          Mè hụng kỉn cày đảo

          Chau Thẻn hảo đuổng mọc

          Thẻn hùng kỉn cày đảo

          Thẻn đòn chọi kỉn cày lưởng đảnh

1520. Bo hắc mạy bo từn

          Bo dửm quám bo hụ

          Chằng áu một mè pa má xả

          Chau đăm lống kỉn pảng

          Xàu chằng đay xắp chạng má thẩng tà

1525. Khì chạng má thẩng Bổn

          Chằng đay má cộn Thẻn áu lục

          Má púc Thẻn áu từn

          Thẻn từn nhá từn điểu

          Diểu áu nau mía náng từn pọm

1530. Cộn từa nừng xỏng từa cò lục lò quá (mó)

          Bo từn ló, phứa áu từn

          Nùng xưa khuỷ ngấn khuỷ cắm dẳm dược

          Xưa thằm thục ẳm bả

          Xưa xáng kể nộc chắp

1535. Tỉn khoả xọt hái lái mứa dớ

          Tỉn xại xọt hái xèo mảy cắm mứa dớ

          Thẻn từn lẹo quấn mừn mọp pán

          Náng hản chằng nhừn hơ

          Pán chà chịn lạp nả

1540. Pán chà quái lạp cau

          Phai cau họi quái xòi cau tố

          Ngấn cau pông

          Xảm họi bia ngấn kì

          Xì họi bia hải chằng ngấn liếng

1545. Ngấn đỉ ngấn bo lắm

          Cắm đỉ cắm bo may

          Cắm chay cắm bo lụ

          Xiên hau hủ bo pằn phai cắm chằn lì lái

          Má mọp pù Thẻn thau

1550. Chau phú nhờ Thẻn luổng

          Má chòi xội ẳn nả

          Má ke cốm ke cá lắm nả mạy nắc

          Mọp xủng hơ xủ khằm

          Mọp tằm hơ xủ muồn chốm áu

1555. Mọp ngấn tấng lắm

          Cắm tấng họi

          Xoi ngấn nhờ bả dả

          Mọp tấng quái thấc luổng tạo la

          Na quái nhờ xưới hưới

1560. Phổn tốc hơ hướn Thẻn hày ca

          Phạ họng hơ hướn Thẻn hày ná

          Thấc quái luổng chàng ná

          Thấc quái bả chàng ngòn

          Pảy ná bo hả ngọn

1565. Mắn hạc hụ om eo liệp cắn

          Mọp tấng lau hảy nhờ xá bải

          Bào thau hảm quái lắm hau mọp

          Căn quái hau xẳn đăng cạ hướn Thẻn cù kì

          Khì quái hau hướn Thẻn xỉ lói xỉ lọi

1570. Chỉ áu má chòi xội ẳn nả

          Chòi cốm chòi cá ẳn nắc

          Pán chá chịn lạp nả

          Pán chá quái là pẹt

          Phai pẹt họi quái xòi pẹt tố

1575. Ngấn pẹt pông

          Chỉ áu mứa chòi xội ẳn nả

          Chòi cốm chòi cá ẳn nắc

          Pán chá chịn lạp nả

          Quái xòi ha tố

1580. Ngấn ha pông

          Chằng pốc vạy nớ hinh

          Kinh pảy vạy nớ xà màng xía xé còn

          Chau xá thò pò hướn

          Chau xá thò pò tạo

1585. Chau xá thò pò quản

          Pảy xù cỏng chược piếng có

          Cỏng pỏ piếng bà

          Pảy xù chau cỏng cốm lắm nả

          Đay xội chỉ má xả

1590. Đay cốm đay cá má ke má pất

          Chết Chái phú lạm phỉ

          Cốn đỉ pù Thẻn thau

          Chau phú nhờ Thẻn luổng

          Tấng cà chau Thẻn Thòng

1595. Thẻn Xội má chòi ke xội ẳn nả

          Ke cốm cá ẳn lắm nả mạy nắc

          Xội nắc mè một má xả ni ló

          Tấng cà chau Thẻn Xình

          Tấng cà Thẻn xình Cắm xình Ló

1600. Tấng cà chau Thẻn Khở Thẻn Khọc

          Má chòi thoi xíp xảm

          Chòi quám xíp ha

          Má ke xía chược phỉ phục màng na

          Chược phạ phục màng lẳng

1605. Tắng tọng chau Thẻn nửa lống xò

          Phục cắp lặt háu nhỏ

          Phục cắp tỏ háu ke

          Phục pe lẹ xỏng xọc lổi xía

          Phục mè mứ háu tắt

1610. Hặt mè tỉn mè mứ háu ke

(và xì từa tấng xì Chết Chái, và ke hơ chù hủa cốn cuổng hướn)

          Khạy nị xỏ pất đăm lống kỉn khau

          Chau đăm lống kỉn pảng

          Má ke xía chược phỉ phục màng na

          Hơ pò đăm pò ván

1615. Hừ và pò đăm hao tạo cắm […]

(mí ki pò đăm lò ke mết tè nọi lống luổng, phú nhính bo ke pừa xàu phít xàu bo tứ cá xắng)

          Lẹo chỉ pảy xù cỏng cốm lắm nả

          Chỉ pất cốm pảy xờ lùm ná

          Pất cá pảy xù lùm ban

          Can cá pảy xía cà cảng mướng

1620. Cửa tấng cốm mạy ma

          Cửa tấng cá mạy và

          Chà tếnh hủa xờ phẹp

          Chau xưa nị chau tộp mứ dù đải

          Chau ngải mứ dù pàu

1625. Cư xỏng cảnh dù pàu

          Cư xỏng khau dù pưởng lò quá (mó)

(và tắng cốn cuổng hướn)

          Cửa xía cốm lẹo lò ke hơ phỉ đỉ mờ

(và xương càu)

          Pất đăm lống kỉn khau

          Chau đăm lống kỉn pảng đay lẹo lò quá (mó)

*

1630. Chù cốn mứa dết lánh dết ngái kỉn cà pù Thẻn thau

          Chở kỉn còi mứa dết còi kỉn ỳ nhặc

          Chở kỉn lải dết lải kỉn ỳ nhói ỳ nhọi

          Chặc áu lổ đỏn nhờ má hiếng

          Chặc áu hiểng đuổng đỉ má tăng

1635. Lực đắc cú pủa pháy bo đay

          Dù chẳm cú pủa mo bo đay

          Má xù mo mè chua

          Má xù lổ mè mứ

          Cánh tò Thẻn kỉn quái chỉ ải

1640. Nặm mắn quái chuống cảng má hạu

          Thẻn kỉn lau chỉ ải lau mướng lùm má hổm

          Pảy đỏm Thẻn hùng dọc ỉn

          Chỉ pảy đỏm đủ chau Thẻn hùng pản đảo

          Chau Thẻn hảo pản mọc

1645. Thẻn hùng kỉn cày đảo

          Thẻn hảo kỉn cày đòn

          Má hển mè ỉn nọi nón vang táng vàng cận lế

          Hủa hảng pày táng đở hụ

          Ỉn cút cụ cợ ỉn nón đổi

1650. Hển tò cô đôn tì lái chò

          Cong có tì lái huối

          Pen đày tì lái khoàng

          Chau xưa chặc áu mạy cà xọc pảy lẻn

          Áu mạy cà hẻn cà vá pảy tít

1655. Tít cà hủa mắn ngạng

          Tít cà hảng mắn nhổng

          Tít cảng pống mắn từn nhượi nhượi

          Tít lải nặm dả dển dả dửn chùm ọc

          Nặm dả lọc chùm lống

1660. Vẳn chau xưa chau xển

          Tấng cộp tấng phưởn

          Tấng hướn tấng dao

          Chằng áu khẳn đòn hau mứa páo

          Khẳn đảo hau mứa chệt

1665. Chệt dả dửn xờ cau

          Chệt dả thau dả kè xờ hủa

          Um bủn chùm xờ hủa

          Púa bủn dửn xờ cau

          Ọc xía mè ỉn nọi nón xang tàng khoàng

1670. Má xù chau Thẻn hùng đuổng đảo

          Pán kỉn đà tè chau

          Pán khau đà tè hướn

          Pán cày hùng đuổng đảo

          Pán cày hảo đuổng mọc

1675. Thẻn hùng lẹo má kỉn cày đảo

          Chau Thẻn hảo má kỉn cày đòn

          Kỉn hơ ìm tọng nửa

          Kỉn hơ lửa tọng quang

          Cắm khau đòn náng đỉ

1680. Náng vỉ hủa păn khau ná

          Kỉn lẹo chỉ má cò áu bủn nhờ tấng bủn luổng é

          Bủn luống tấng bủn chạng

          Xỏ bủn quang tấng bủn mướng

          Xỏ bủn xủng xương xúm hốc

1685. Bủn thốc xương xúm pảo

          Xủng nháo hưn mứa nửa đưa phò

          Bủn bo kho bo hạy xắc từa lấng lấng

          Bủn tằm tền xương nha hàng hỏn bo áu

          Bủn chón chứa nha pẹt bo áu

1690. Bủn xu đẹt máu hủa bo áu (mó)

          Đay lẹo, ân đăm keo tấng nặn ân lải

          Phú chàng lỏ má lỏ pán lánh

          Phú chàng tành má tành pán khau

          Phú chàng chợ má tành pán kỉn

1695. Đà pán khau hướn Thẻn đà lải

          Dải pán lánh pán ngái đà lăm

          Cốn cằm pản mạc món

          Bào hình đỉ xuồi mứ nhỏ chạ

          Bào đảng ma đảng nhờ nhỏ pán

1700. Nhỏ pán hưn mứa nửa mứa tến dặc dặc

          Nừng xặc chợ pủ xao lái vảng

          Hong nừng cánh pán nừng nhỏ mứa hả pù Thẻn thau

          Hong nừng cánh pán nừng nhỏ mứa xíp mía nau xàu còn

          Hong nừng cánh pán nừng nhỏ mứa cau mía pủa mía náng

1705. Khau nừng cánh pán nừng nhỏ mứa hả pà o hủa phải

          Lực chái tăng cảng hướn tứ chừ

          Lực ươi cánh lực nhì tứ hướn

          Lực cuổng hơ pợ na nùm cuổng hướn

          Mè hựp diêm phả hướn pản đảo

1710. Bào tỉn pưởi nón de

          Bào tỉn pe nón phục khang cảng pán nừng

          Khau nừng cánh pán nừng

Nhỏ pảy hả tôn mạy nọi huộm mảy

          Náng cày phú nằng tếnh pển nhờ

1715. Xảm xíp pò cày ca

          Ha xíp pò cày hản

          Xảm xíp mỏ thượt

          Cau họi pò mỏ mừn mỏ mướng

          Pán nừng nhỏ pảy hơ chau Thẻn Khở bọc bống

1720. Xúm Thẻn chau Thẻn Khọc phú luổng

          Pán nừng nhỏ pảy hơ pù Thẻn thau

          Chau Thẻn Xình Thẻn Ló

          Hong nừng cánh pán nừng nhỏ pảy hả chau Thẻn Thòng

          Chù cốn chù biêu na xù pán kỉn khảo xạc

1725. Ngoạc na xờ pán mạc xuối huối

          Chiền quám nau xỏng nàn chiền quám

          Chiền quám pảy hả chau tủ đỉn tủ nha

          Chau tủ học cốm nháo

          Chau tủ tảo cốm ca

1730. Chau tủ hùng đuổng đảo

          Thẻn luổng từn cỏng luổng kỉn lau

          Từn cọng na cau đuổng muồn kỉn quái

          Tấng lải chằng ởi hới kỉn pọm nớ

          Chiền quám pảy hả Đăm Đói tì ngói phạ

1735. Na cày tì ngói Thẻn

          Đăm Chuống Cộp kỉn pảng

          Đăm Chuống Cảng kỉn khau

          Đăm pà chạ cánh đăm pà hèo cảng táng

          Đăm hướn đỉ, phỉ hướn hụ hướn nhờ

1740. Thẻn luổng từn cỏng luổng kỉn lau

          Từn cọng na cau đuổng muồn kỉn quái

          Tấng lải chằng ởi hới kỉn pọm nớ

          Chau xưa chau xển

          Tấng cộp tấng phưởn

1745. Xủ má lạy Thẻn kỉn páu

          Má háu Thẻn kỉn khau

          Xíp đăm đỉ

          Xáo phỉ xừ

          Má lạy Thẻn kỉn páu

1750. Má háu Thẻn kỉn khau

          Phịt phổm hau mứa lưa

          Tạu hàu hau mứa lạy cánh xỏ

          Xỏ xủ pất đăm lống kỉn khau

          Chau đăm lống kỉn pảng lò quá (mó)

1755. Chau xưa chau xển nị

          Cổng hánh mứa mướng Bổn xàu ẻ nỏ ma

          Hưn mướng phạ ẻ dù dửn kỉn dửn

          Xỏ kỉn khau lải ná

          Xỏ kỉn ná mướng tành

1760. Xỏ khành lau bùa chiệu mướng lùm bả đới

          Xỏ pục mạy mướng lùm dù bảng

          Xỏ pển cốn mướng piếng chuống cảng dù dửn thẩng thau

          Xỏ tấng tòm xòn nặm ỏm cắm

          Nặm chì lái buồn pạc bo áu

1765. Chỉ áu nặm ỏm cắm pạc dẳm na Thẻn Bủn

          Mứ xại xủ bành má

          Mứ khoả xủ pẳn hơ lẹo bó (mó)

          Đay lẹo um bủn nhờ xờ hủa

          Púa bủn dửn xờ cau

1770. Thẻn luổng từn cỏng luổng kỉn lau

          Từn cọng na cau đuổng muồn kỉn quái

          Tấng lải chằng ởi hới kỉn pọm nớ

          Nặm chì lái buồn pạc bo áu

          Chỉ áu nặm ỏm cắm pạc dẳm na Thẻn Bủn

1775. Mứ xại xủ bành má

          Mứ khoả xủ pẳn hơ lẹo bó (mó)

          Đay lẹo um bủn nhờ xờ hủa

          Púa bủn dửn xờ cau

          Áu thù ngấn thù cắm má kịp kỉn dì dốc

1780. Cốc thù xuôi hảu quái

          Pải thù lẻm ngá chạng

          Cốc thù a pản đàng hả kỉm

          Pạc phến đăm còi kẹo

          Heo phến thì còi kỉn

1785. Kỉn chịn mủ chịn cày thuôn phến

          Kỉn mắn quái thuôn heo

          Chở kỉn còi chằng kỉn nhì nhặc

          Chở kỉn lạp chằng kỉn lạp ỷ nhói ọi nhọi

          Măm pả đì thực xáy

1790. Măm pả náy thực xon

          Lau lọn òn kỉn vản

          Mạc ử pục hày đổng cò mí

          Mạc phặc bống hày khau

          Hỉnh xuổn nọi cò mí

1795. Cuôi oi lẹo pả mọc nhồm Thẻn cò mí

          Kỉn hơ ìm tọng nửa

          Hơ lửa tọng quang

          Kỉn lau nị chăm cảnh

          Kỉn lánh nị chăm phết

1800. Chệt pạc lẹo nặm lau chỉ thỏng

          Tôn phắc chí bở bỏng hới

          Mừa nhắng cốn pển cỏng mướng chau

          Hau lựp phạ pển cỏng mướng phỉ

          Chặc áu lau hảy nhờ má khảy

1805. Hảy đỉ hảy pạc páy má tăng

          Băng nặm luổng hia xờ

          Áu bùa má pắc cảng lành

          Tành lau tành tấng hảy

          Bùa nừng chằng niệu mứa hả pù Thẻn thau

1810. Bùa nừng niệu mứa hả xíp mía nau

          Cau mía pủa mía náng

          Nò o pục hủa phải

          Lực chái tăng cảng hướn tứ chừ

          Nò o pục xuổn hỉnh

1815. Lực nhính tăng cảng hướn tứ chừ

          Lực ai cánh lực nhì tứ hướn

          Bùa nừng niệu pảy hả pù Thẻn thau

          Bùa nừng niệu pảy hả pù Thẻn Xình Thẻn Ló

          Bùa nừng niệu pảy hả pù Thẻn Thòng

1820. Bùa nừng niệu pảy hả pù Thẻn Khở Thẻn Khọc

          Bùa nừng niệu pảy hả pù Thẻn Xội Thẻn Xạc

          Bùa nừng niệu pảy hả pù Thẻn Hạc Thẻn Hỉnh

          Tấng xíp mía nau

          Cong mướng hới, ởi hới

1825. Mới lau dớ xiểng nhờ

          Xờ lau xờ xiểng xủng

          Xiểng xủng pộn quấn tủ ngoạng ngoạng

          Pản xành mạy năng pà lắm mỏ

          Kỉn hơ hau mứa hủ mứa tả ngà ngoành

1830. Hau mứa na mứa đèn uổn chuốn

          Nặm lau hạt nặm tà lống xờ

          Nặm bò hạt nặm tà lống tén

          Băng nặm tùng tắc thòng má láy

          Băng nặm pong tắc cảng

1835. Tắc nặm táng tà má hơ Thẻn cạn

          Bàn áu nặm táng tà má hơ Thẻn kỉn

          Kỉn khau nhá xía khau nhàn táng

          Kỉn pảng nhá xía pảng nhàn nặm

          Chau xưa hừ xển thủn hưn piếng tàng

1840. Xển làng hưn piếng hướn

          Xển hướn hưn piếng pẻ lộn khừ

          Chau xưa nị xển lực hủa lản lún cò ma

          Liệng lực la lực òn hơ pển

          Xên kính đảng hòm cháng váng xay

1845. Dết xắng hơ đỉ đay

          Cạy xắng hơ đỉ pển

          Xển phón hơ đỉ dù

          Pục mạy hơ thẩng Bổn

          Pển cốn dù dửn hẩng thẩng thau

 

* Hả vẳn

 

1850. Cốn kỉn cốn nhắng hụ

          Phú kỉn phú chằng lặt quám pánh

          Cốn kỉn cốn chòng hánh quám cao

          Vạy cà phú mỏ bà hả vẳn

          Xưa tỉm hô tỉm hộp má hả

1855. Cuổng ù nị mí pả

          Là cắm mí khau cắp cày

          Khau cắp cày má hả

          Pả cắp khau tố mắn má tòi

          Hiệc vẳn năng pán khau Thẻn hế pày kỉn cải

1860. Pán lánh ngái hế pày kỉn lẹo

          Hả xặt xeo tì bòn hảy ké

          Hảy lúc ké tếnh cau

          Hảy lúc lau tếnh hủa

          Nằng tỉn phục pủ liến

1865. Tỉn phưởn xản hàng

          Cốc tàng xu mảy lưởng

          Phướng hướn xu bong bọc

          Khọc hinh xu óm hảy

          Chí pháy xu hảy khau

1870. Lạp tơ xu méo lái

          Pải chán tạc phá hăm

          Cán nặm nọi chết bắc

          Pạc tủ luổng táng lòng

          Pạc tủ quang táng cải

1875. Hủa đảy tì táng hưn

          Pựn tơ làng táng chón

          Chù căm chù mỏ nải

          Chù pái chù mỏ hiệc

          Nhá hàng năng mướng Bổn mỏ chỉ pển pả

1880. Hiệc vẳn năng pù Thẻn thau

          Chau Thẻn luổng

          Xíp mía náng nau

          Cau náng mía nau cạc Thẻn

          Đay kỉn ké xủ xồng vẳn hơ

1885. Đay kỉn lau xủ xồng vẳn cứn

          Pòi vẳn pòi na pảng

          Váng vẳn váng na lau

          Váng vẳn hau nỏ mự cú má lò quá (mó)

          Đay vẳn lẹo nhá áu vẳn hau khì chạng mè lực vẳn cổ

1890. Vẳn khì luống khì lá vẳn dan

          Vẳn chỉ nham lải từa má chẳm

          Quạt vẳn hau chiếng ngấn chiếng cắm mỏ pốc

          Hau mốc đang mỏ nhờ háu bẳng

          Khau và lánh pển lánh

1895. Cảnh và leo pển leo

          Nhá xặt xeo quám càu láu tẩn

          Cu thuôi thiệp xờ chóng

          Huối tỏng nhưởng lống làng

          Thẻn mí xút mứa cảng

1900. Thẻn mí xuôm mí náng mía nau

          Thẻn mí nau hảo hừa mứa nón

          Tạu hàu hau cuổng xút cắm càn

          Hau cuổng xút cuổng màn mứa nón

          Chia bọc Thẻn bọc lí lón

1905. Xỏn Thẻn xỏn khắp khu khắp khình

          Pản tòi tình xải tóng

          Thẻn tấng xỏng tấng xảm ùn hướn phắng pọm

          Thẻn tấng cau tấng xíp phắng đỏm

          Xủ nhá áu xội lống hả

1910. Nhá áu cốm áu cá lống hơ

          Xíp pỉ xủ nhá bồn thẩng lau

          Cau phạ xủ nhá bồn thẩng bốm cánh pán nớ

          Còi kỉn tau còi dù

          Còi tạu thù còi nón

1915. Tôn ngốm phổng bở quạch

          Khạch tau năng hướn chau chỉ lống

          Mứa bo hển vẳn mỏ mướng nhắng hưn táng quàn

          Đơ vẳn lẹo chỉ bản vẳn lống táng xía

          Vẳn đở cánh một đở hưn hướn Thẻn nhá dù

1920. Hưn tò thù nhá lổng

          Hưn tò đở đình lống tò nặn

          Vẳn đở bo lống xên vải luổng xáo vá mỏ quạt

          Tạo lống làng hặp tủ

          Hển tò cỏ mạc pìn pắn lắn

1925. Cỏ mạc măn púa núa

          Phăn puộng tè cốc mứa pải

          Pển lải xương huống khau

          Hển tò lạn nhờ cau pắn puống

          Xuổn luổng cau pắn chẻ họi chìm

1930. Xíp xình tôn bọc mạy má dù xuổn Thẻn

          Pảy xù cày thườn hẳn pà pỉ

          Ý liểng hẳn pà phai

          Chau nhàng nhại mứa xù phả Bổn

          Hển tò tòn đản nhờ xố tố

1935. Thẻn nửa tem lái ngộc lải ngố khiển xò

          Thẻn cò vạy pển than xíp thẳn

          Nặm lảy cong tỉn đàn

          Nặm phàn cong tỉn chiếng ná Bổn

          Vẳn chau xưa chau xển

1940. Má xuồi tỉn hơ chá

          Xuồi tả hơ tả hùng xía con

          Tả hùng hưn phả Bổn chằng đay

          Hưn phả Chay phả Chòn chằng pưởng (mó)

          Hển tò đàn mướng Bổn đàn lạ

1945. Đàn mướng phạ đàn lái

          Đàn mướng lùm nhắng mí cỏ cu cỏ chạ tành pỉn

          Hạc cỏ chuổng cỏ háo tành khằm

          Hạc pìn lạn nhắng dằng chón chứa

          Hển tò phả Bổn lươn phả Bổn nhằng nhằng

1950. Phả Chằng lươn phả Chằng mắn tá

          Phả Hoá hăn phả Hoá lươn đẹt

          Cổng hánh hưn mướng Bổn cò ẻ tứ ma

          Cổng hánh hưn mướng phạ ẻ dù dửn hẩng

          Hưn phả Bổn áu hằng

1955. Hưn phả Chằng áu dửn

          Bo hưn đay cò và bo đỉ

          Phỉ xắng phỉ tành lế xương nị

          Mứ xại vặc đàn chạ mứa dớ vẳn chau xưa chau xển

          Mứ khoả vặc đàn lọm

1960. Tỉn chong chại mứ thịp dằn mứa

          Chứa cẳn hưn phả Bổn mứa mờ

          Còi chòng mứa lén lén

          Còi hẻn mứa nhức nhực

          Bo hưn đay cò và bo đỉ

1965. Địt phặt hưn xỏng cưởi

          Xưởi lưới hưn xảm than

          Than nị than bào ná

          Hả nị hả bào ban

          Bo chừ than Thẻn Bủn lấng nằng

1970. Bo chừ than Thẻn Chằng lấng ính

          Kính đỉ bo chừ bòn Thẻn đưa

          Ường ưa bo chừ bòn Thẻn nón

          Còi chòng mứa lén lén

          Còi hẻn mứa nhức nhực

1975. Địt xò lặc hưn xảm cưởi

          Xưởi lưới hưn xì than

          Bo hế chừ than Thẻn Bủn lấng nằng

          Bo hế chừ than Thẻn Chằng lấng ính

          Nười lải nười hén hén

1980. Kén lải kén hoi hoi

          Chặc áu tui nọi tui thăm thục xải đẳm

          Chặc áu mạc xáo cắm dù thổng má kẹo

          Chặc áu tui nọi tui thăm thục xải thảo

          Chặc áu pha khẳn đảo chệt hừa

1985. Chứa cẳn hưn phả Bổn mứa mờ

          Địt xò lặc hưn xì cưởi

          Xưởi lưới hưn ha than

          Bo chừ than Thẻn Bủn lấng nằng

          Bo chừ than Thẻn Chằng lấng ính

1990. Địt xò lặc hưn hốc cưởi

          Xưởi lưới hưn chết than

          Ấc pạt tỉn lói lạn

          Ấc pạt lạn pạt đản lói lườm

          Địt xò lặc hưn chết cưởi

1995. Xưởi lưới hưn pẹt than

          Bo chừ than Thẻn Bủn lấng nằng

          Bo chừ than Thẻn Chằng lấng ính

          Chặc áu tui nọi tui thăm thục xải đẳm

          Mạc xáo cắm má kẹo

2000. Bo hưn đay cò và bo đỉ

          Địt xò lặc hưn pẹt cưởi

          Xưởi lưới hưn cau than

          Bo chừ than Thẻn Bủn lấng nằng

          Bo chừ than Thẻn Chằng lấng ính

2005. Địt xò lặc hưn cau cưởi

          Xưởi lưới hưn xíp than

          Nhường mứa mướng Bổn nhường đạc lài lạ

          Nhường hưn phạ nhường đạc lải chưởng

          Hển tò than Thẻn Bủn lấng nằng

2010. Than Thẻn Chằng lấng ính

          Phò hển tò hảy ngấn tăng cảng thấn ngả nghèn

          Phớ ẻ đay lèn má áu

          Hưn phả Bổn áu hằng

          Hưn phả Chằng áu mí

2015. Phịt phổm hau mứa lạu

          Tạu hàu hau mứa lạy cánh xỏ

          Phịt phổm hơ cổng láng nhọng xò

          Hẻn xọc tạu nhổng mứ

          Tộp mứ má xỏ đải

2020. Ngải mứ má xỏ lạ

          Xỏ ặt ặt

          Xỏ ngói ngói

          Mói xứ hăn hển qua Láo xỏ

          Xỏ đay xỏ tấng tòm xòm nặm ỏm ngấn

2025. Ỏm cắm pạc dẳm na Thẻn Bủn

          Xỏ lống pùn xờ xón nạp xưa

          Hánh ường ưa lé chụ phóng mừa pển quản

          Xỏ nặm chí lái, nặm ải pạc

          Nặm buồn pạc Thẻn cái

2030. Nặm chí lái Thẻn pộn bo áu

          Xỏ áu dửn xờ cau

          Xỏ áu thau áu kè xờ hủa

          Xỏ kỉn khau lải ná

          Xỏ kỉn pả tàng mướng lải nặm

2035. Xỏ pục mạy mướng lùm dù bảng

          Xỏ áu ngấn nhờ hau hặt xọc

          Pọc ngấn hau hặt hẻn

          Xỏ áu vẻn xờ mứ tục nịu

          Mứ xại xủ bành bo áu (mó)

2040. Đay lẹo chau xưa nhừn mứ hau xọt pọc

          Nhừn xọc hau xọt hẻn

 

* Thảm tôn cuôi năng phả Bổn é

 

          Cổng hánh hưn má Bổn cò ẻ tó ma

          Ẻ dửn hưn đả chường ná Thẻn

          Hưn đả nén ná pù

2045. Hưn xù phạ đả chầng nén dửn

          Mứ xảm nịu má vay tảng pì

          Mứ xì nịu má vay tảng khén

          Phổm hủa kiến bọc mạy

          Má lạy chau Thẻn Chằng đả nén

2050. Chặc áu phâng chỏm lạn chỏm đàn má liếng

          Chặc áu tén chỏm phả má tay

          Tay dòng day hển hùng đả nén

 

* Đả nén tứng đổi

 

          Phú phỉ đổi xủ cò cộp cẳn năng mướng lùm dù bảng

          Nằng mướng piếng chuống cảng dù dửn thẩng thau

2055. Dửn xù chau pì nọng pển cù đổi dửn

          Hưn đả chầng mạy mén

          Hưn đả nén mạy mượt

          Đăm tè mự xù phạ đả chầng nén dửn

          Bủn chau hưn phí phộp

2060. Thốc nhọt hưn phí phựa

          Cạp bưa nọi mướng tàn xồng xảo

          Hưn cợ pú Phả Huột

          Hưn pú Phả Hản

          Hưn tòi lạn tòi đàn phả Bổn lò quá (mó)

 

* Phú bào phú xảo

 

2065. Địt xặc hưn chỏm to má quành khẳn lái

          Hưn chỏm tại má quành khẳn đảo

          Quành khẳn đảo hả chụ

          Đăm pả hảo

          Cháo pả khình

2070. Đăm xình Ló Cắm […] đở lế (mó)

          Khoàng tả hưn mứa nén phưởng Bắc

          Chau pìn na lống phưởng Nảm phưởng Đổng đở lế

          Má cộp cẳn xương táng nửa phú mí cù mí đổi

 

* Lống mướng Bổn

 

          Mứa mướng Bổn lẹo xút hói mạ

2075. Mứa mướng phạ lẹo xút hói luống

          Lằm pảy lẳng pìn mốn kí quạng

          Lằm hưn phạ hển tò ngáu đảo

          Táng pảy Kẻo pảy Láo đỉn lò

          Xút phò lẹo mỏ tào cứn lẳng

2080. Xỏ xắng cò đay mết

          Đay tấng xệt pả mọm Thẻn Bủn

          Um pùn dửn xờ hủa

          Púa pùn dửn xờ cau

 

* Hả vẳn lống

 

          Chắp xưa mỏ nhá pảy

2085. Ọc xía chau Thẻn Chằng đả nén

          Pảy xù lạn nhờ cau pắn puổng

          Xuổn luổng cau pắn chẻ họi chìm

          Họi xình tôn bọc mạy má dù xuổn Thẻn

          Phắc đạp hau xuổn pù hí hén

2090. Pá pẻn hau xuổn Thẻn hí hười

          Cổng hánh hưn má Bổn cò ẻ tó ma

          Hưn má phạ cò ẻ tó dửn

          Ẻ dửn má lược bọc xuổn chau

          Ẻ thau má lược bọc xuổn Thẻn

2095. Lược bọc nhá áu bọc chí hỏm pen

          Ẻm chen pò táy điểu bo áu

          Lược bọc nhá áu bọc ngói

          Cọi hển Xa pú xủng bải hày

          Phò hển chụ kem mày thảy ná, bo áu

2100. Lược bọc nhá áu bọc pục

          Lục pảy hăn đay còng

          Pảy na chòng cứn lẳng bo áu

          Chia áu bọc púa dục má dù hủa khổ

          Bọc púa dúa má dù hủa huôi

2105. Bọc bo huội tấng chồ lấng lấng

          Lược bọc áu bọc vải

          Cốc mắn kiu lực tau má lải

          Pải mắn kiu ngúa quái xình hỏng má lăm

          Lược bọc áu bọc phướng lưởng lai

2110. Áu bọc phai ngà cọm mứa na pển hướn kỉn

          Lược bọc áu bọc bống

          Đay pển ổng pển quản chù lạn

          Đay pển quản chiến tới hặn thau

          Đay chau nặm bò pả

2115. Đay chau ná bò khau

          Đay chau ban hỏm pày xáo mướng

          Lược bọc áu bọc bản

          Đay pển ổng pển quản chù lạn

          Đay pển quản chiến tới hặn thau

2120. Đay chau nặm bò pả

          Đay chau ná bò khau

          Đay chau ban hỏm pày xáo mướng

          Đay lẹo chằng um bủn dửn xờ hủa

          Púa xờ cau

2125. Chằng phắc đạp om xuổn pù hí hén

          Om xuổn Thẻn hí hười

          Lẹo hú vẳn xía

          Cổng hánh hưn má Bổn cò ẻ tứ ma

          Hưn má phạ cò ẻ tứ dửn

2130. Ẻ dửn chau nằng dắc má nớ

          Ẻ dửn chau nằng dong má nớ

          Nằng xỏng tọng ngám tả hau lạy áu

          Mạc măn tốc hói ngúa chiềm tè pỉ cải bo áu

          Tốc hói quái chiềm tè pỉ còn bo áu

2135. Mạc măn cò pải pửn

          Mạc dửn cò pải piển khau phang bo áu

          Tắt áu mứa cà xọc má lén

          Mạy cà hẻn cà vá má khìa

          Đay xảm nuồi má nhá mốc

2140. Đay hốc nuồi nhá chì

          Đay xì nuồi pển chau

          Đay cau nuồi pển quản (mó)

          Bọc um dải mứa xờ hủa

          Ọc pảy xù luống xù lá cảng ban

2145. Can cớ cằm cảng mướng

          Pắt hủa chạng tố tuộn háu téo

          Eo mạ pịch háu cứn

          Chạng chau thốc cứn lẳng

          Chạng chau thẳng cứn càu

2150. Chạng chau làu hói điểu

          Lống má xù nặm bò đưa tà chau

          Cuộc ni cuộc dí dải

          Cải ni cải ví vẹn

          Mứa xù mạc tảnh pết mướng phỉ xúc đảnh

2155. Mạc tảnh nủ mướng phỉ xúc òn

          Ỏn chón hăn đuổng đảo

          Phóng hảo hăn nặm cười

          Cuộc ni cuộc dí dải

          Cải ni cải ví vẹn

2160. Lống xù chau tủ hùng đuổng đảo

          Mứa mướng Bổn xút họt mạ

          Mứa mướng phạ xút họt luống

          Khảy tủ má củn mướng cú tau

          Khảy tủ hơ củn nhờ cú lống

2165. Pảy xù chau tủ học cốm nháo

          Chau tủ tảo cốm ca

          Tủ lếch nọi bo àn

          Tủ làn nọi háu téo

          Tủ piếng ẻo bào pánh téo pộn

2170. Pảy xù chau tủ mựt ẳm tắm

          Chau tủ đẳm ỏm tóm

          Lếch pháy Ho pháy Hàn vẻn ẻo

          Lếch pháy Kẻo pháy Láo vẻn xưa

          Khuýt xờ Mọi hải háng má dạt tén tình

2175. Chặc áu đìn má tảm

          Chặc áu tén má tay

          Đay dòng day hển hùng táng lống

          Lống pảy xù chau tủ đỉn tủ nha

          Khảy tủ má quấn mướng cú tau (mó)

2180. Lống xù thấc ngúa luổng cau nọc

          Quảng kỉn nha pú chọc đẻn phỉ

          Lống tôn ba chạc tò phưởn

          Tôn ba chướn tò phằng

          Tôn ba dằng lống đỉn

2185. Hển tò pà héo nhờ mướng phạ

          Pà nha nhờ mướng Bổn

          Óm hảy lộm mứa tà

          Pù nhà lộm mứa mướng

          Hển tò tàn thạc mạy pển hùn lọm đỉn

2190. Tàn thạc mạy pển tỉn lón chắp

          Cuộc ni cuộc dí dải

          Cải ni cải ví vẹn

          Lống xù Đăm Đói tì ngói phạ

          Đăm na cày ngói Thẻn

2195. Tọc lắc nhờ lành luống

          Tọc lắc luổng lành chạng

          Khau xản má cửa nộc

          Khau cộc má cửa luống

          Tộp tỉn hưn đảy mạy kèn

2200. Hưn họt tèn táng hạu

          Thẻn kỉn chịn chỉ áu chịn má pẳn

          Thẻn kỉn quái tấng lắm áu xẳn tấng vìn má khao

          Phớ chàng lặt má lặt pán lánh

          Phớ chàng tành má tành pán khau

2205. Bào hính đỉ xuồi mứ nhỏ chạ

          Bào đảng ma đảng thào nhỏ pán

          Khau nừng cánh pán nừng pảy hả đăm pà chạ cảng kèo

          Đăm pà hèo cảng táng

          Pán nừng pảy hơ đăm tòn đỉ

2210. Phỉ hướn hụ hướn nhờ

          Pán nừng pảy hơ đăm xình xắng

          Pất đăm lống kỉn khau

          Chau đăm lống kỉn pảng (cò và mới xương càu)

          Lẹo xỏng xển xía

2215. Bọc đăm bọc lí lón

          Xỏn đăm xỏn tặp cú xương khình

          Pản tòi tình xải tóng

          Đăm tấng xỏng tấng xảm ùn hướn phắng pọm

          Đăm tấng cau tấng xíp phắng đỏm

2220. Phắng quám phú mỏ luổng mỏ mướng cú làu

          Phú mỏ càu cú xỏn

          Cà nị nhá mứa thực hinh Thẻn bà

          Nhá mứa thực xà Thẻn tốc

          Nhá mứa thực mộc cọng na cau đuổng muồn Thẻn đằng tọn nớ

2225. Phít tàn hả ẳn vay bo mí

 

* Hả vẳn lống

 

          Mừa bo hển vẳn nhắng hưn tếnh quàn

          Đay vẳn lẹo chỉ bàn vẳn lống

          Xên vải lưởng xáo vá mỏ quạt

          Lống xù ban nặm nọi mướng chau tì nhà

2230. Ban tàn nọi mướng nhờ pả ỏ

          Học pắc măn chết thẳn quấn mừn háu thỏn

          Chạng háu nón đủa đổn cộn từn

          Chạng chau chừn háu lống

          Ẻ pển đỉ lống xù Thẻn cu

2235. Ẻ pển cu lống xù Thẻn Ví

          Thẻn Ví tan quám đỉ nhọng xò

          Chau pủa phạ áu xì piềng pen má tò cảng hảo

          Chặc áu pen chàng xao má cài

          Chằng pển táng lống mướng lùm mướng piếng xắc xai

2240. Chau phạ bài pển táng

          Táng ngải nị lực vẳn còi xặt

          Táng hặt nị lực vẳn còi lống

          Kinh lống xương hăm xàng

          Quàng lống xương quàng cón

2245. Pản hăm xàng mạy món

          Pản tọt cón ởi hới xải lụa

          Xải lụa hưn mứa nửa phí phộp

          Tốc mướng tơ mướng lùm ỷ liếng

          Tốc mướng piếng chuống cảng phả pen

2250. Củn cánh quản má phau

          Thau cánh kè má ngắn cò lống

          Quản Táy lẹo lống mết chù na

          Quản Xa lẹo lống mết chù cốn lò quá (mó)

          Hưn tò đở đình lống tò nặn

 

* Xồng một

 

2255. Chạng mạ chau mướng nhờ lột ản

          Củn quản chau pày táy lột chường

          Củn quản lột chường đang

          Chau chạng lột chạng xấc xỏn lỏn

          Chau căn chạng mè lực lống tà

2260. Chau đà chạng mè lực lống phải

          Dải luống cón lống nặm lống lài

          Ạp chạng xía mộc mỏng

          Tùm phóng xía mạc nha

          Ạp chạng xỉ cốc nguống

2265. Ạp luống xỉ cốc pịch

          Ngá chạng hừa thả thuống

          Ngá luống hảo thả thược

          Xắp chạng hau mứa đổng kỉn duộc

          Hau luộc nọi mướng chau kỉn đỉ

2270. Tố đở đỉ xờ hống mứa vay

          Chòn chạng keo mè lực mứa hống

          Đổng đở đỉ chứa cẳn mứa xang

          Luống cú mứa dù hỏ

          Luống cón mứa dù hỏ nón hang

2275. Luống cú nhá nỉ tòi lốm òn

          Luống cón nhá tảm hỏn pá pai

          Pì chau hiệc chằng lống

          Náng Táy pổng tằng chợ

          Khắp táng hày tảng bọc xỏn ả

2280. Khắp táng ná tảng bọc xỏn nọng

          Hô mạc tăng ton na chằng lống

          Náng Táy pổng tằng chợ chằng lống

          Chia má pạc xỏ ọc xỏng xang

          Ngạng xỏ ọc xỏng pái

2285. Xỏ xảnh cươm pạc ọc

          Xỏ xảnh cọc pạc ọc

          Xảnh bọc bủa ngám ngạng pạc ọc

          Ngá chạng hắc hỏng chuồng

          Heo mủ huồng hỏng pánh

2290. Heo mủ lóng tải xạc

          Heo mả bàng tải pái pạc ọc

          Xảnh dù nặm xảnh pả pạc ọc

          Xảnh dù ná xảnh khau pạc ọc

          Tau táng pà xảnh xửa pạc ọc

2295. Xảnh dù cong cò ngược

          Xỏng piềng nẳng má bẳng xỏng xang

          Ông mứ xờ xạp hếp

          Lệp mứ xờ hếp háy pạc ọc

          [Pạc xía ọc xỏng xang cò đay] (mó)

2300. Má cộn xang náng pì áu lục

          Púc xang náng Táy áu từn

          Pượt hủa pảy đủ phạ

          Pượt na pảy đủ Bổn cánh đảo

          Pì chau hặp tè từn chạu hỏ cắm thẩng xải

2305. Tè chớ ngái tạu tiềng lánh hặn cằm

          Khau dù pạc pì chau pển bửa

          Cửa dù có náng pì pển nặm

          [Pạc xò ọc xỏng xang đay bo] (mó)

          Chù cốn xặt hau hô mạc vản

2310. Bản quấn lạn quấn lạp mứa mướng

          Phớ mí ban mứa xưởng

          Phớ mí mướng mứa xang

          Phớ mí chạng mứa khì

          Phớ mí tì mứa kỉn

2315. Pì chau hiệc chằng lống

          Náng Táy pổng tằng chợ

          Chợ cà tơ cà tằm kỉn xẻn

          Chợ cà hẻn cà vá kỉn tang kỉn tòi

          Bương pảy lẹo bương dù

2320. Bương phau cù đủ náng

          Kỉn ké năng pì chau chằng pạc

          Kẹo mạc năng pì chau chằng mứa

          Mạc mạ hoi phả tình

          Mạc hình hoi phả đan

2325. Kén lá hoi phả quàn

          Ản mạ lẹo mứa tạc nớ chán

          Pảy má hơ náng hản hả ngái

          Mạc ba bổn áu mứa

          Chớ pảy cú chằng hả

2330. Chớ má cú bo liếng bo vè

          Chớ má cú bo canh

          Pảy xù tòn hỉn luổng phả pan

          Tòn đản nhờ hỏm vẳn

          Xíp vẳn chỉ má tộp pển vẳn nừng tạu ngạu

2335. Cau vẳn tộp pển vẳn nừng púa núa

          Xíp kính dết kính điểu chằng thau

          Chau điểu chằng dù dửn hẩng

          Chau xưa nị bo pển pịch chắp phả xắng quá

          Bo pển hủ pển tả lặc lé chắp mạy

2340. Bo chắp mạy năng pà lải lắm xắng quá (mó)

          [Bo hừ bọc phỉ má tặp]

          Ke xưa má mỏ bải

          Pé lái má mỏ mướng chau khằm

          Má ạp nặm vắng cằm xía cáy

2345. Lống lảy nặm vắng luổng xía hừa

          Ạp xía hừa quà ban hừa lưởng

          Hừa quà mướng hừa hại

          Phai pà mứa pển hản lưởng bo

          Đay kỉn khau năng phỉ lẹo hạc

2350. Kẹo mạc năng hà lẹo cái

          Phái tọng đải mứa hướn chau pàu

          Má họt khau hướn chau chằng kỉn

          Ạp nặm chằng tùm tặp

          Ạp nặm chằng thùm thánh

2355. Mứ xé cánh buồn pạc

          Xốp khạc lạng xía chì nớ có

          Ạp nặm nhá pảy lậc

          Pảy lậc vẳn hau nặm pển pủ bo đỉ

          Vẳn hau hú pển pủ bo đỉ

2360. Vẳn hau lụng pển ngược có lái bo đỉ

          Tỉn ta nặm ọc bộc

          Ọc má ni ngói bộc xuồi tỉn

          Ngói hỉn phả xuồi na

          Hụ chắc xưa lẹo lèn má mải

2365. Hụ chắc xải pé lái má khằm

          Xưa đảnh chằng má nhánh

          Pé phớ hạc ải nựa

          Xưa phớ hạc ải hừa cáy mắn

          Ải vẳn hủa vẳn ngáu cò mết

2370. Chệt vẳn hau kính đảng cò pọm

          Phài mịt khơ màng khoả

          Hảng tả khơ hám hạn

          Pàn đôn khơ khỏng bỏng

          Ạp vẳn đay khỏng bỏng lẹo bo (mó)

2375. Khảng nặm pảy xù ná

          Khảng pả pảy xù tồng

          Nặm tốc ná la lồng

          Lảy pảy hau ná củn ná quản tò lạu

          Hau ná tạo ná pày cắp mưởng

2380. Bít nặm bít tò cành

          Bành nặm bành tò cẳn

          Kiu lực vẳn ùn hướn đủ vẳn

          Tốc nặm đay muổng pả

          Cú ẻ hạo cà hẻ má ban

2385. Quà ban đay vẳn lẹo ẻ xồng thẩng hướn

          Hạc và hục hăm tằm hướn mè bo nả

          Đà lình cánh đà lá tằm hướn tả hướn nái hế lẹo

          Keo nọi hạc nhàng má hướn

          Chỉ áu vẳn mứa táng xưa tủ nặm dan tò xưa tủ nặm chỉ và

2390. Chỉ áu vẳn mứa táng xưa tủ ná dan tò xưa tủ ná chỉ tặc

          Tặc noi chỉ xẻ quái

          Tặc lải chỉ xẻ hoi

          Tặc noi nọi chỉ xẻ hùn vẳn cốn

          Quạt vẳn tè tà má ban

2395. Bàn vẳn bàn tè tà má hướn

          Quạt vẳn tấng đổng mỏ

          Chòn lực vẳn má xù tỉn đảy

          Tơ thủn ải nặm mà

          Tơ làng ải ha quái

2400. Pải chán ải khi mọn

          Chòn lực vẳn má hướn

          Lục đảy hưn má tàng

          Lục làng hưn má hướn

          Vẳn tạo hưn táng tàng xỉ xượi

2405. Vẳn náng hưn táng cởi táng xía họt pọm

          Pủ phục hơ vẳn nằng

          Vẳn nằng

          Pổng tằng hơ vẳn xáu

          Vẳn xáu

2410. Hú vẳn má hướn dớ

 

Lẹo tám vẳn xía

Tăng cốc chẹp mự 03/7/1991

Căm Thị Chiu tố, Căm Biêu chẹp

Lo Văn Lả tặp mảy lẹo 06/01/2010

 

CÚNG GIẢI THOÁT

 

* Phần dịch nghĩa:        Cúng giải thoát

 

* Mở đầu

 

          Quạt phẩy mặt Nàng Pí[1] cho lại sức

          Quạt phẩy mặt Nàng Pí gọi đến

          Hầu cho vẹn với Nàng thì phải thuê người

          Tạo mười khuôn vàng ở trên đầu thức dậy nhé!

05.     Tạo chín khuôn vàng ở trên đầu tỉnh nhé!

          Nàng Ỳ nhỏ thức dậy để hầu gió

          Nàng Ay[2] nhỏ thức để hầu quạt

          Nàng đẹp chăm đồ mượn

          Anh Chá[3] thu nợ thì chăm quấn xà cạp

10.     Anh chọi gà thì thức để chọi gà lấy của

          Anh làm việc Mo thì thức dậy làm Mo để được cấp bằng

          Dậy nối sợi trong ống chỉ ngắn

          Nối sợi nhìn kỹ để lấy vía

          Người ngồi kề bên là O[4] nhỏ

15.     Ngồi thành vòng quây cạnh là Anh Căm[5]

          Ở giữa nhà cắm hoa

          Ở cận kề Nàng Pí để giúp sức

          Dậy rồi về bên tấm vách ngăn

          Đến cầm tay nắm cửa

20.     Mở cửa ra hai bên

          Mở toang cánh cửa ra hai phía

          Quân binh của ta rầm rập đi vào

          Quân của chủ gọi đến rầm rập đi xuống

          Đầu mường Nàng không có giặc Xá

25.     Cuối mường Nàng không có giặc Keo[6]

          Dọc đường không thành giặc bên Lung Ta[7] để anh em thấy

          Nói phải thì được qua

          Nói không xuôi tai thì lấy quân của chủ đánh

          Đi mường Một chủ đi cùng hai em, ơi hai Nàng

30.     Hai cô nàng chị em

          Hãy cùng đưa lúa xuống đủ cả hai cô

          Hai tay cầm hai cái chày bằng gỗ mận

          Mừng nàng đến thì vui gối giã

          Một tay cầm đòn dưới mường chủ để treo chiêng

35.     Đánh chiêng được hai hồi, ba hồi

          Một hồi đánh gọi đến Tạo của bản Cặp mường ngoài

          Một hồi đánh gọi đến Tạo của bản Nọc mường bên

          Một hồi mường không giặc giã gì khắc vang chiêng lớn

          Mường không động mà chiêng của chủ tự ngân

40.     Tiếng chiêng khiến trong mường chộn rộn

          Có giặc mạnh đến vây bắt Nàng Mẹ[8] chăng

          Có giặc dữ đến lùng lấy Nàng Mường[9] chăng

          Không phải, không phải nhé

          Chiêng ở mường chủ mường xưa là chiêng hoa đúc

45.     Tiếng chiêng lúc bữa trưa ở mường ma là chiêng báo

          Chiêng gọi chủ tập trung hầu dân về lo việc

          Nhà ông Tạo có Hinh[10] nơi trang trọng

          Bản của Tạo có ông Chá lo việc

          - Thức Phi Một[11]: thức dậy chạy vào gian Hỏng[12]

50.     Vượt qua bậc giát sàn về phía trên

          Tạo đầu mường cầm quân dậy nhé

          Tạo đầy mường đầy Then dậy nhé

          Gà trống lông trắng đuôi xoè

          Chuỗi dây Còn của Tạo mường Muổi mường La[13] dậy nhé

55.     Ống chỉ nhỏ mường chủ dệt màu đỏ[14]

          Tạo Thành là chủ lớn mường nàng dậy nhé

          Ống chỉ nhỏ mường chủ dệt phần giữa[15]

          Tạo Xang là chủ lớn mường nàng dậy nhé

          Cụm cây rau thìa là lá mượt

60.     Tươi tắn như mặt vua Nguyễn là Mo Mường cũng dậy

          Tỉnh dậy rồi đi nhẹ cho Mo Mường được đỡ

          Mo Mường thúc cũng dậy

          Dậy lấy nước chảy vòng vũng suối

          Không bẻ gãy cây thì không dậy

65.     Không mượn lời thì không biết

          Chủ vía[16] nằm duỗi dài hãy nghe

          Vía chủ áo[17] và chủ được cúng

          Bun vàng khoẻ, Tạo quý […][18] (hoặc nói: Áo thêu vải mỏng, nàng […][19])

          Chàng rể ở nhà lợp mái dày

70.     Vách xung quanh thưng kín

          Tự dưng thấy khó ở

          Ngủ mê rồi sốt nóng

          Làm sao cũng không đỡ

          Nhờ đâu cũng không lành

75.     Ôm áo đi hỏi, thầy bói nói không có Phi[20] nào quấy

          Hỏi thầy Mo nói không có Phi nào phá

          Còn bảo đêm không trăng chúng thường kéo nhau lên mường trời

          Gà gáy sáng thì kéo nhau về mường Then

          Về nhà Then con cái không được ở

80.     Về nhà ông tổ Pủ con cháu không được ăn

          Được ăn không được cầu

          Chỉ biết ăn, không biết thưa lời

          Mang gươm mà nó[21] không cầm tay

          Cầm khiên mà nó không ra đỡ

85.     Uống rượu cần nhà Then nó không khéo trò chuyện

          Say rượu rồi nó nói lời khó nghe

          Cánh tay trái đụng phải Nàng A

          Cánh tay phải đụng phải Nàng Ằn[22]

          Vào trong trướng gấm đụng phải vợ Then

90.     Còn về đón đường cho bò của Then rơi xuống vũng Phai[23]

          Đón đường cho trâu Then rơi xuống Lải[24]

          Về đụng làm đổ chạn thức ăn của Then

          Về tông phải giàn gác bếp[25] nhà Then làm rơi xuống

          Đụng phải cái chiêng mặt chín nắm[26] của Then ngân tiếng

95.     Mới trái lòng Then to bằng cái Loỏng[27]

          Trái dạ Then to bằng thuyền

          Then bắt vào buộc ở cây văng lớn

          Bắt vào gông vào cùm gỗ nặng

          Tội to thì Đẳm không xin giúp được

100.   Tội nặng thì Đẳm không cởi không tháo được

          Mới chia cho con ông và cháu ông

          Ở mường dưới mường trũng xa xăm

          Ở mường bằng Chuông Cang[28] có vách thưng ván

          Mới gọi Chệt Chai[29] xuống nhận đồ

105.   Gọi Chòng Lanh[30] xuống mường bằng Chuông Cang lấy vải vóc

          Chúng mới xuống đến ngồi đầu cây văng nhà Đẳm đan chài

          Ngồi trên cây thượng ốc ngó rượu

          Đến ngồi đầu cây văng ngó đồ

          Mới đến uống vụng rượu trong bầu

110.   Hút vụng rượu cần trong vò chưa mở

          Ông làm rượu cần mới nhạt mất vị đắng nồng

          Làm nồi Nin[31] nhuộm vải không đen

          Đi lên nương gặp phải rắn vằn

          Đi ra ruộng thấy rắn Tăm Tan[32] quấn rắn cạp nia

115.   Vào bản thấy lổm ngổm bầy sâu đất

          Thấy đom đóm bay vào hang

          Có cả đám ruồi đen bay cùng

          Mới thành ốm lắt nhắt

          Mới đau lâm râm

120.   Con ông mới tủi nhiều, tủi lắm lắm

          Khó khăn nhiều, khó luôn luôn

          Mới bán đi cái bẫy bắt chuột

          Mới bán đi cái bẫy bắt chim

          Tiếp theo bán của cải trong nhà

125.   Bán cả cái lá Pừn[33] hứng rượu

          Mới cắt cả bạc nén bạc thoi đi lo

          Cắt lấy bạc Xo[34] bạc La[35] đi liệu

          Đi lo ở nhiều nơi

          Đi liệu ở nhiều bên anh em và Lung Ta

130.   Anh em thương chia về

          Lung Ta quý mới chia cho

          Trâu đực to lừng lững

          Mặt trâu to bề bề

          Đem về buộc dưới sàn

135.   Buộc dưới gầm sàn rộng

          Ba mươi ngày lặp lại

          Chín mươi kỳ được ngày tốt

          Trâu to họ mới dắt đi thịt

          Trâu ông họ mới dắt đi mổ

140.   Họ xẻ ra làm Chà[36]

          Mổ rồi chất ra Bôm ra mâm

          Để về giúp gỡ tội dày

          Giúp gỡ gông gỡ cùm cây to gỗ nặng

          Bà Một còn trẻ nó không biết chỗ để thưa

145.   Bà Một là thím là cô nó không biết nơi nhờ

          Mới đến lượt tôi tiếng tăm là con Cun[37] con họ Lò đến nói

          Tiếng tăm là từ bà Một lớn của ta đáp

          Lời thiêng là để xin với Cun

          Có bát cơm xin với chuôi gươm của Cun mường

150.   Mới đến gom lấy đồ Tạo mường Tạo Then cho dậy

          Thức cho Tạo mường Tạo Then phải tỉnh

          Lay một lượt hai lượt phải dậy thì mới thôi

          Tấm tơ đẹp mang ra cho khoác lên người

          Áo bảy lớp mịn đẹp mặc vào thân

155.   Lấy áo đi gặp ông Mo Luông ngồi ở thành

          Ông Mo già ngồi giữa Chiềng[38]

          Đi đến nhà ông Mo giữa bản

          Thấy trước sân nhà ông Mo rộng như đường cái

          Đi gọi ông Mo ở nơi Mo Luông ngồi ở thành

160.   Mo Mường giở tờ giấy ra ngó

          Nhìn vào chữ để đọc

          Ngón tay lần chữ này lần sang chữ khác

          Lần chữ bên ngoài lần vào chữ giữa

          Lần vào "mắt hổ" thì chẳng phải "mắt gà"[39] đâu nhé

165.   Được mắt hổ này có phải mắt chết hay không? (bói[40])

          Được mắt vằn vện này có phải mắt ngã không? (bói)

          Ta chạm vào con chữ thì hãy thức dậy nhé

          Được mắt giấy[41] rồi thì có tỉnh dậy khắp đủ mặt không? (bói)

          Người bị đau ngày này không cúng cũng khỏi

170.   Ốm trong ngày này không cúng cũng qua

          Ốm lắt nhắt thì càng chóng hết, phải không? (bói)

          Đau ở quanh mắt quanh tai tự khỏi? (bói)

          Cuối nguồn nước nổi tiếng có ông Quan Ke[42]

          Bên sông Đà nổi tiếng có Tạo ở Mường Lay[43]

175.   Họ treo các giàn gác khắp nhà

          Họ đã tìm chọn ngày này và cúng ngày này

          Giờ thì hãy rời ông Mo Luông ngồi ở thành

          Để về ngó xem Luồng[44] của ông Ke, ông Cù còn ở lầu không

          Luồng Cón[45] có còn ở lầu đợi không

180.   Luồng của ông Cù chưa chắp cánh chắp mào

          Luồng Cón cũng chưa lắp mào và lái phải không? (bói)

          Chúng bây hãy xuống vỗ cánh gọi con về, Luồng nhé!

          Xuống đậu ở khoảnh rộng giữa cánh đồng bát ngát

          Bay rập rờn trên cánh đồng trâu hãi[46]

185.   Cả mường gọi nó là hổ choai

          Về đến bến nước nhỏ ở mường ông là nơi giặt giũ

          Nơi dòng nước nhỏ mường ông cá hay đến tụ

          Hãy về lựa voi lấy con voi khoẻ trước

          Chọn voi lấy voi hùng, voi gan dạ

190.   Con chân vẹo lấm lem không lấy

          Con chân khoèo không phải voi hay

          Chỉ lấy con voi lên mường Bôn mà không cần ăn cỏ

          Lên mường trời mà nó không ăn lau[47]

          Chỉ lấy voi thuần ngà thon dài cong vút

195.   Voi đầu hoa con thạo dẫn đường

          Về dẫn đường cho Nàng Pí đến tận già

          Đi theo đường hết chiều cuối ngày cũng không xuống

          Dẫn quân lên mường Bôn tận nơi tụ tập

          Quả đến treo ở lèn đá thì bỏ xuống

200.   Xuống đến bến nước nhỏ mường ông là nơi giặt giũ

          Cờ của ai không thắm thì đưa xuống gầm sàn

          Cờ của ai thắm và căng gió thì xuống vẫy

          Ống sáo cầm đưa xuống

          Sáo kèn to nhỏ gom xuống

205.   Gươm đẹp, gươm phòng chủ, đưa xuống

          Gươm nhỏ phòng Nàng Pí, đưa xuống

          Chọn lấy tấm vải viết hàng chữ ra che

          Tấm vải viết con chữ ra treo

          Tấm vải vẽ hình bông hoa sen đẹp ra đặt

210.   Lấy ngà voi gãy do vướng Chuổng[48] về đặt

          Lấy nanh lợn đực to quý giá về đặt

          Răng lợn lòi chết già về đặt

          Răng chó khoang chết bỏ xác trong rừng về đặt

          Lấy Xanh dưới nước là Xanh cá về đặt

215.   Xanh ở ruộng là Xanh lúa về đặt

          Xanh phía rừng là Xanh hổ về đặt

          Xanh ở nước dưới đáy thuyền Xanh rồng về đặt

          Che cho chủ thì che dày

          Chắn cho Nàng Pí thì chắn kín thật kín

220.   Lòng bàn tay có con rết

          Móng tay có con mò gà[49]

          Khoé mắt đính đọt chàm

          Trên vầng trán vẽ hình con Luồng

          Lấy hai tấm da to về bọc hai bên sườn

225.   Về mường Bôn đừng cho người mường Bôn chuốc thuốc mê[50]

          Lên mường trời đừng cho người mường trời chuốc thuốc độc

          Che cho Nàng Pí không còn thấy búi tóc

          Chắn cho chủ để không còn thấy bóng đổ nhé (bói)

          Mo che được bằng này không Khuống[51]

230.   Mo chắn được bằng này không Khuống không kị (bói- lấy dao ra trấn yểm)

          Không bị Khuống phản quay về chủ

          Đừng Khuống vợ và chồng nằm cạnh nhé (bói)

          Đừng Khuống vải trên khung cửi

          Đừng Khuống con gái con trai

235.   Đừng Khuống con trâu mộng cày ruộng làm lúa

          Khuống lên thì Mo ta giẫm xuống

          Khuống lên thì Mo ta đạp xuống đè cổ

          Ma Khuống chạy theo cành cây Chuông Hao về trời đi nhé

          Chạy theo cành đa cành Nủa[52] về Bôn

240.   Hãy đi Khuống cây dựng cành giữa rừng nghĩa địa

          Đi Khuống cây chết đứng ở trảng rừng thưa

          Đừng Khuống người cũ đi làm ruộng

          Nếu Khuống thì về Khuống cây Pông Pi[53] hoa đỏ

          Về Khuống cây gừng già[54] ở nơi nương cao người Xá

245.   Đoàn các Tạo ở mường Bôn

          Quan quân và hầu dân ở mường Một[55]

          Đến lấy Khuống vào nước cho thành cua

          Vào hang cho thành rồng

          Cho Khuống vào hốc thành con rồng cổ vằn đi nhé

250.   Dặn nàng dặn cả sáng cả chiều chưa hết

          Dặn vợ vía dặn từ hôm qua

          Tạo đi khỏi một lượt đừng cho mường bẩn thỉu

          Tạo đi khỏi nhiều lần đừng cho mường mốc meo

          Đâu phải mường nên lèn nên núi tự được

255.   Đâu phải mường trôi nổi rụng rơi ở đâu tự đến

          Đây là mường từ họ Lung Ta chia cho

          Mường từ tổ tiên nhiều đời để lại

          Ở nhà thường chăm gian nhà đẹp

          Ở bản thường chăm vườn

260.   Chăm thửa ruộng chân bản

          Chăm cả cây cờ cắm giữa bản

          Đừng cho người ta đến bắt vịt chân vàng tranh mạ

          Người ta cưỡi ngựa đực xám đến giành mường, không tốt

          Xuống nơi bản có bến nhỏ mường chủ họ thường hay giặt

265.   Bản có bến nước nhỏ nơi cá tụ quần

          Hãy đắp chặn nước để chờ nhé

          Ngăn nước đợi anh em, các nàng và bà hay gọi

          Bắt về rồi sẽ đến nhập vía vào

          Cây Hốc[56] vào cho làm nàng

270.   Cây Xang vào làm cậu/ dì

          Cây Vả để làm mẹ ở cồn cát

          Người Xá chuyển đá về nhiều

          Người Thái chuyển cát về lắm

          Nhặt đá to đá nhỏ để thay người

275.   Nhặt đá núi đá lèn để xếp chơi

          Mới thành vực Phai lớn để tắm voi

          Vực Phai rộng để tắm cho người gan dạ

          Con ve sầu lặn xuống nước vào bịt hang cua

          Con Ù Lai[57] bịt hang tôm hang rồng

280.   Rồng ở dưới vực chớ nổi lên

          Cua ở trong hang đừng bò ra

          Mọi người ai cũng xúm đến bên nong hoa quả

          Bên mâm trầu không ta têm để nhai

          Lá trầu to cùng bỏm bẻm nhai nhé

285.   Trầu lá mỏng cùng chia nhau nhai

          Toàn quân đều khoẻ mạnh

          Các Tạo đều nên quan

          Các quan đều dũng mãnh

          Ai làm được thành áo của con vía[58]

290.   Ai làm được thành chăn của con nuôi[59]

          Gạo trắng về cho chim ăn

          Thóc mẩy về nuôi Luồng

          Voi đến quơ vòi ăn thóc rào rào

          Luồng đến ăn gạo trắng của mường được cô gái giã

295.   Ăn cho móng chân cứng

          Cho mặt đỏ cứng khoẻ

          Để cho có sức mà giúp Pí

          Cho có cánh bay cao

          Con nhỏ thì đến đóng bộ yên mới

300.   Con làm mẹ đến đóng bộ yên vàng

          Con màu đen đóng bộ yên lụa

          Con đeo chuông thì đính dải hồng mao[60]

          Chuông nhỏ to quấn nhau rộn rã

          Hồng mao quyện hồng mao lấp loá

305.   Đóng yên cho ngựa voi đã mệt

          Có đủ cả dây vải quý để buộc yên của Mo ngồi (bói)

          Buộc không chặt có khi yên bị lắc

          Sao cho voi lên núi thì yên lớn đừng rơi

          Voi đi trên đất bằng thì đừng để yên xoay

310.   Yên xoay khi voi đi đến mường người thì không tốt

          Yên ở phía cửa sổ làm hại đến Nàng Pí thì không tốt

          Nước Xồm Pỏi[61] để Mo đem đến

          Nước Xanh Ca[62] mang đến rẩy

          Vẩy cho bay đi mùi mồ hôi ma

310.   Vẩy cho xua đi mùi ma thối

          Tà mường dưới mường trũng đừng vướng phải

          Man[63] ở mường bằng Chuông Cang đừng đụng

          Ai có con ba tháng đừng đụng

          Ai có em ba tháng đừng dính phải

315.   Mâm ngon mới đem đãi khách

          Ngày Pạch thì mới đi đường

          Ngày không trăng đừng về

          Ngày chập choạng đừng về

          Quàng tấm áo có dính sữa đừng về

325.   Thân tròn lẳn đang nuôi con nhỏ đừng về

          Mường nàng không có con Tặm Tin[64]

          Tặm Tin thì đi không thông nên không lấy

          Ịt Ương[65] vào trong nhà lâu không ra

          Đi trêu đùa các bà xồn xồn không lấy

330.   Nỗi đâu mà ai với ai lại đi lấy người thay cô

          Đi lấy lụa lấy lĩnh thay chị

          Áo hoa vải dày để chăm nàng

          Ngựa cánh[66] của chủ mường to bay rợp

          Then Lôm vào mường lớn bay lượn

335.   Đi lấy áo thay cô trước đã

          Đi đến nhà chủ voi

          Đến gầm sàn chủ hổ

          Đi lọt vào phía cửa sổ hoá ra chuột

          Vào phía cửa chính hoá ra én

340.   Én liệng rơi giữa nhà

          Nắm lấy gấu áo cho đúng người đấy

          Nâng lấy tấm áo cho đúng họ hàng nhau đấy

          Áo anh quan bản […]

          Mới lọt xuống phía cửa sổ như chuột

345.   Lọt ra phía cửa chính như con én

          Đến với cô nàng đẹp

          Đến với tất cả các Pí và nàng hay gọi

          Mo khéo quạt đến quạt để xem gió

          Mo khéo ngửi đến ngửi để xem thử

350.   Thử xem miệng chủ vía này còn vương mùi cá không

          Xem cuối chỗ này còn mùi cơm với gà không

          Không còn mùi gừng bên hàng rào

          Không còn mùi nhái bén phải chăng

          Mới đi sục lúa ở ruộng

355.   Đi sục cá dưới nước

          Da bò đi ốp đòn

          Da trâu đi ốp lưỡi

          Thử xem miệng chủ vía còn mùi thuốc không (bói)

 

* Đếm mâm

 

          Đám con cái nhà Cun nhà Lò đến đếm mâm cơm

360.   Đám các Vả con nhà Tạo đến đếm mâm ăn

          Mâm cỗ lợn ngon và rượu Đẳm

          Về phía Đẳm nhà đẹp

          Phi Hươn[67] hiểu biết và lớn mạnh

          Một mâm sẽ đem về Đẳm ở Chuông Cộp[68] ăn cỗ

365.   Đẳm Chuông Cang ăn cơm

          Một mâm sẽ đem về Đẳm Đoi[69] nơi ngòi trời

          Nơi gà gáy sáng là ngòi Then

          Có vải tơ ba mươi vạn[70] về thay vía chủ

          Vải bông chín trăm[71] để về thay vía người

370.   Đám con nhà Cun họ giữ mâm cơm

          Đám các Vả con nhà Tạo đến giữ mâm ăn

          Lời Pí dặn thì đừng để mất

          Lời Pí dặn đừng quên

          Luồn vào cất trong dạ

375.   Nắc nỏm nhớ trong người

          Còn có mâm Chà thịt miếng dày

          Mâm Chà thịt trâu xếp chín miếng

          Vải chín trăm, trâu đẹp chín con

          Nay lấy về chỗ ông Then già

380.   Về chỗ ông chức to là Then Luông

          Mâm Chà thịt miếng dày

          Mâm Chà thịt trâu xếp tám miếng

          Vải tám trăm, trâu đẹp tám con

          Bạc tám nén, ba trăm đồng bạc đúc

385.   Bốn trăm đồng bạc cân bạc đong

          Về chỗ ông Then già, chủ Then Thóng[72]

          Then Thóng "ăn"[73] một nửa mường âm u

          "Ăn" nửa trời ở mường chủ Pha Cang[74]

          Đám con cái nhà Cun nhà Lò đến giữ mâm cơm

390.   Mâm Chà thịt miếng dày

          Mâm Chà thịt trâu xếp bảy miếng

          Vải bảy trăm, trâu đẹp bảy con

          Bạc bảy nén

          Ba trăm đồng bạc đúc

395.   Bốn trăm đồng bạc cân bạc đong

          Về chỗ ông Then già, chủ là Then Xinh, Then Pang[75]

          Đám con cái nhà Cun nhà Pang đến giữ mâm cơm

          Đám các Vả con nhà Tạo đến giữ mâm ăn

          Lời Pí dặn thì đừng để mất

400.   Lời Pí dặn đừng quên

          Luồn vào cất trong dạ

          Nắc nỏm nhớ trong người

          Còn có mâm Chà thịt miếng dày

          Mâm Chà thịt trâu xếp năm miếng

405.   Vải năm trăm, trâu đẹp năm con

          Bạc năm nén

          Lấy về chỗ ông Then già

          Chủ là Then Xội Then Xạc[76]

          Then Hạc Then Hình[77]

410.   Cành cây nhỏ chênh vênh khoảng giữa

          Nhà họ Vả nơi Then Xội ở

          Còn có mâm cỗ gà sáng chòm sao

          Mâm cỗ gà trắng như màn sương sớm

          Sẽ đem về ở chỗ Then cho sáng như chòm sao

415.   Nơi chủ Then sáng như màn sương sớm

          Chủ trời lột mới như tiên

          Về chỗ nước trường sinh vẩy lên búi tóc

          Lấy nước trường thọ vẩy lên đầu

          Mới về xin nồi Tom[78] nhỏ đựng nước vàng nhuộm áo

420.   Lời thiêng của Then Bun[79]

          Mới xuống đính vào chỗ gấu áo

          Dành làm duyên liếc người tình phòng khi nên quan

          Đếm mâm ăn đủ hết mọi bề

          Đếm mâm cơm đủ hết cho mọi người

425.   Đám con cái nhà Cun thì đến giữ mâm cơm

          Đám các Vả con nhà Tạo đến giữ mâm ăn

          Lời Pí dặn thì đừng để mất

          Lời Pí dặn đừng quên

          Luồn vào cất trong dạ

430.   Nắc nỏm nhớ trong người

          Còn có món thêm thắt

          Có món Lả gà[80]

          Lả gà này là cá

          Cá Ẳm đây là cá E[81]

435.   Cá nướng phanh trong mẹt

          Món gà này về mượn ông canh cửa bên phải

          Món cá này về mượn ông canh cửa đường vào

          Để đến xin vào nhé, xin về nhé

          Một món về cho ông canh ở cửa đất, cửa cây cỏ

440.   Chủ cửa trời cửa ải ranh mường

          Đám con cái nhà Cun thì đến giữ mâm cơm

          Đám các Vả con nhà Tạo đến giữ mâm ăn

          Lời Pí dặn thì đừng để mất

          Lời Pí dặn đừng quên

445.   Luồn vào cất trong dạ

          Nắc nỏm nhớ trong người

          Còn một món sẽ biếu ông gác cửa giáo lưỡi dài

          Gác cửa đao lưỡi sắc

          Mâm ăn để xin vào

450.   Mâm cơm để xin về

          Món này sẽ đưa đến chủ cửa đen cửa tối

          Chủ cửa đen bịt bùng

          Chủ cửa nhỏ cửa hẹp đường về

          Đám con cái nhà Cun thì đến giữ mâm cơm

455.   Đám các Vả con nhà Tạo đến giữ mâm ăn

          Lời Pí dặn thì đừng để mất

          Lời Pí dặn đừng quên

          Luồn vào cất trong dạ

          Nắc nỏm nhớ trong người

460.   Nay khởi về

          Đồ của ai nhận thì hãy cầm

          Đồ của ai nhớ được thì chăm

          Đồ của ai đang quấn trong khăn đen hãy giữ

          Người lấy gánh thì xếp gánh thành hàng

465.   Người lấy nửa gánh[82] thì sắp sẵn

          Xua trâu đẹp trâu đàn về nhé

          Trâu trên đường đi chen chúc nhau

          Cưỡi trâu về hầu Then nghễu nghện

          Đám trẻ trâu cùng giục trâu đi

470.   Đừng để trâu rơi xuống ao bèo

          Kẻo trâu khó bắt

          Lấy lá gói muối về dụ nghé

          Lấy lá mía non đến dụ trâu về

          Người khiêng chum rượu to cùng nhau về nhé

475.   Trai già khiêng cỗ trâu của Đẳm về nhé

          Chủ khiêng bạc cả thanh

          Chủ khiêng vàng trăm nén

          Chủ khiêng chuỗi dây bạc lòng thòng

          Về đến ruộng có bờ bắt chéo

480.   Về đến nương cây đổ ngổn ngang

          Về đến bến nước Đẳm hay ra rửa

          Nơi vũng nước trong Đẳm hay tắm

          Nhặt được quả chủ Đẳm về nhé

          Vắt bám chân

485.   Bám vào đá núi đá lèn còn trượt

          Đẳm lội nước vũng tù còn qua

          Về đến vườn hoa trong bản lá xùm xoà

          Vườn mía nhỏ cây đẹp lá dài

          Đến vườn rau thìa là trước cửa

490.   Vào đến đây về đến nhà Đẳm rồi

          Chớm nói rồi chớm đến

          Vừa vặn ngó nhìn kỹ rồi vào

          Nhẹ bước voi ngà vàng vào đến gầm sàn

          Rậm rịch voi ngà quý đi vào

495.   Cắm cọc to để buộc Luồng

          Cắm cọc lớn để buộc voi

          Gạo trắng về cho chim ăn

          Thóc mẩy về cho Luồng ăn

          Người đẹp cùng bước vào gầm sàn

500.   Voi lớn nay đã vào đến nhà

          Dưới gầm sàn của Đẳm này không bị mỏng[83]

          Không thành bờ đất để qua lại

          Không thành hang hốc để rồng rắn đến vào

          Không bị sụt lún khiến Hinh Ho của bố và mẹ trên nhà bị xấu (bói)

505.   Nếu không ổn thì cho ma bà Một xuống giúp mười ba

          Xuống giúp lời mười lăm

          Các người đừng nói dối để ăn không cây Củ[84] mường trũng

          Đừng lừa để ăn không con trâu mường bằng Chuông Cang

          Quân của Mo còn mạnh

510.   Các Tạo còn gan góc

          Các quan còn hùng dũng

          Người Xá chuyển đá về nhiều

          Người Thái chuyển cát về lắm

          Đến tấp vào gầm sàn nhà Đẳm đừng cho mỏng

515.   Đến tấp vào gầm sàn nhà Đẳm đừng cho thành hang hốc

          Cho đẹp xứng với vách ngăn

          Cho kín như vách thưng ván

          Cho chặt được bảy lớp hơn thuở cũ xưa (bói)

          Không làm được thì xấu hổ với người ở trong nhìn

520.   Xấu hổ với người tình ở trong mường

          Người nào làm được nên chủ của Lực Na[85]

          Nhà Đẳm không có cọc cây Mỉ[86] họ về đánh dấu

          Có cây cọc chết thì họ đến (bói)

          Có cọc gỗ Mỉ thì dồn quân đi bán

525.   Có cọc chết thì quân vào lửa rơi sông

          Còn tệ hơn là lũ cuốn

          Dồn vào ven bờ

          Đưa lên bè cho trôi xuống với Vua ở bến giữa

          Với Nàng ở bến cuối

530.   Thảy các cô dâu mặt tròn

          Ai có nỏ thì vót tên để theo

          Ai có súng thì đúc chì làm đạn

          Bắn súng đạn tuôn như gieo mạ

          Bắn nỏ như gà gáy rộn, cùng đuổi theo

535.   Họ mong phát mới dọn mâm cơm

          Họ mong thọ mới dọn mâm ăn

          Không mong ngã mới dọn cho voi ngà

          Không mong chết mới dọn cho voi quý

          Ba mươi voi chân bè đến giẫm

540.   Ba mươi voi chân thấp đến giày

          Lấy đàn ong vò vẽ đến vây

          Lấy đàn ong vàng đến đốt

          Đốt vào môi bên phải

          Đốt vào mí mắt bên trái

545.   Cây cột giữa nhà Đẳm không nảy mắt

          Cây cột hiên không nảy chồi nảy cành nữa nhé (bói)

          Sợi lạt nhỏ không còn trổ lá ra hoa nữa nhé (bói)

          Nếu có thì báo cho bà mo Một

          Nếu ra thành măng thì ta về bẻ

550.   Ra thành mắt thì ta về róc

          Người đẹp vào trong gầm sàn

          Voi to thì vào gầm dưới nhà

          Khoảnh đất cuối gầm sàn không có lắm chuồng gà

          Trên sàn ngoài không có phơi vải vóc gì chăng (bói)

555.   Nếu có thì bảo bà Một đuổi ma ra khỏi hàng rào

          Xua ma ra khỏi nhà

          Bảo ong vò vẽ, ong vàng, voi và tê giác cùng về mọi con

          Ở chạn thức ăn không vấy máu

          Giữa nhà máu không rơi thành cục

560.   Hinh Ho và gian Hỏng không bị máu loang phải không (bói)

          Nếu có thì quét ra bên rìa

          Rồi hốt vào bè chuối

          Cây dầm dọc dưới sàn nhà Đẳm không mỏng

          Cây dầm ngang không võng

565.   Nhà Đẳm không làm từ cây thừa vác[87]

          Không có khách đến đầy nhà (bói)

          Nếu có thì bảo cho bà Một đuổi…

          Hông xôi xuống ma nhà còn ở không

          Đổ xôi ra ma nhà còn ăn không

570.   Phi trong nhà không quấy

          Đẳm tổ tiên xưa không làm hại (bói)

          Chủ ở chuồng gà không tỉnh dậy nhướng mắt

          Chủ ở đống gộc đống củi không thức dậy hấp háy nữa chăng (bói)

          Nếu có thì bảo bà Một đuổi đi

575.   Rắn Ngu Xinh[88] không leo lên vách nhà Đẳm

          Rắn xanh không leo lên vách bên gian Hỏng

          Tấm Chao Phạ[89] không buông rủ giữa nhà (bói)

          Rằng sẽ lấy thanh gươm phòng thân chủ về chém

          Đến chém đứt ra thành chín khúc

580.   Đến chặt thành chín dải, đuổi đi…

          Nhà Đẳm vẫn còn yên lành phên vách

          Còn lặng lẽ vách ván thưng

          Gánh của ai nặng thì đem về đặt

          Họng ai khô thì đến nhai cau

585.   Miệng ai gần thì đặt gánh nghỉ ngơi

          Ai cũng sán lại gần nong quả ngọt

          Lại gần mâm trầu lá to cùng ăn trầu…

 

* Thức gia tiên

 

          Bây giờ tấm vải đặt bên phải vào giữ eo

          Tấm tơ xanh vào quàng chéo ngang ngực

590.   Sắm đồ để giặc đi mường ma không bỏ

          Đồ đặt ở mường của Hả[90] đừng quên

          Cháu ông Pủ vào thức ông Pủ đừng e

          Cháu ngoại vào thức ông bà ngoại tổ tiên đừng hãi

          Dậy nơi này ta đi ra ngoài

595.   Ra ngoài Quản[91] đi xăm xăm

          Đi tìm con mắt cứng

          Đi tìm trán quấn khăn

          Ẩn vào ván gỗ sung

          Về chỗ nệm trên giường vàng (người ngôi cao)

600.   Ngủ say thì đánh thức

          Đi xa thì gọi về

 

* Gia tiên chào

 

          Thấy thấp tựa con công

          Cao là con của Cun của họ Lò từ đâu tới

 

* Bà Một đáp

 

          Cho xin nhé, xin rồi lại xin thêm

605.   Giở lật lên nhiều lớp chiếu để đến

          Lật tấm chăn rộng qua mắt

          Lật giở tấm chăn tơ sặc sỡ qua mặt

          Lật giở cả tấm vải lụa bóng soi được hình

          Đẳm đang ngủ hay đi nơi khác

610.   Đẳm đang ngủ sẽ đến thức dậy

          Đẳm đi khỏi thì gọi quay về

          Đi nương cắt hoa vừng

          Đi ruộng cắt hoa lúa[92]

          Đi uống rượu với quan Tạo quan ngoài cũng mời xuống

615.   Tạo đến còn có Bôm có mâm, dậy nhé

          Đẳm chủ […] dậy nhé

          Dậy như là ba mươi ông Đẳm gặp nhau

          Như sáu mươi ông Đẳm tụ tập

          Ba mươi đám Xinh[93] Pang hoá con Ngộc

620.   Hoá thành con Ngau[94]

          Hoá vào tận trong nhà rồi khắc dậy

          Không bẻ cây cũng dậy

          Không mượn lời cũng dậy

          Chủ nằm duỗi dài rồi sẽ nghe

625.   Áo cởi khỏi thân mình

          Vào ở nhà vía ông […]

          Sẽ về báo người ngoài

          Có nhà thì về nói năng vui vẻ

          Bà Một lớn đã học nói năng

630.   Bà Một nhỏ đã học đưa lời

          Gà nhỏ chưa vang tiếng gáy

          Chim nhỏ hót chưa hay

          Lúc hót còn có rượu

          Mới đến đây vực Đẳm dậy

635.   Thức cho Đẳm tỉnh dậy

          Dậy mặc áo tay thụng về hầu

          Áo tay dài về chầu

          Ngắt hoa sen về chầu

          Ngắt lấy hoa rừng sặc sỡ về hầu

640.   Ngắt bông hoa thì ngắt đằng sau

          Ngắt phía sau hoa mới nở rộ về phía trước

          Hoa mới toả về trước mặt mừng Then

          Vực một lần hai lần đã dậy chưa

          Thức một lượt hai lượt liệu đã tỉnh chưa (bói)

645.   Đẳm dậy rồi, quân vạn thuyền mượn mâm

          Nàng nữ binh mới trao cho

          Người giúp mới trao về

          Mâm cỗ lợn to và rượu Phi

          Mâm cỗ lợn béo[95] và rượu Đẳm

650.   Rượu của Đẳm thì lòng Đẳm cho thuận

          Rượu của Phi thì cho Phi biết

          Ông chủ Tạo xin thưa trước và nhận

          Triệu vàng[96] của Xinh Pang[97]

          Nó bị tội đến thả

655.   Nó bị gông bị cùm đến tháo

          Bà Một là bà bác đến thả

          Bà Một là bà cô bà cụ đến tháo

          Đến tháo cho Đẳm xuống ăn cơm

          Cho chủ Đẳm xuống ăn lễ

660.   Chủ đẳm hãy về mường Bôn nơi rộng rãi

          Về mường trời mường sương nơi cao

          (Mời đám các con trai cùng xuống

          Đám Chệt Chai nẹt ma)

          Người tốt là ông Then già

665.   Chủ Then lớn, Then Luông

          Chủ Then của Xinh Pang

          Đám Chệt Chai nẹt ma

          Người tốt là ông Then già

          Chủ Then Thóng người cao sang

670.   Then Thóng "ăn" nửa mường âm u

          "Ăn" nửa trời ở mường chủ Pha Cang

          Đám Chệt Chai nẹt ma

          Người tốt là ông Then già

          Chủ Then Xội Then Xạc

675.   Chủ Then Hạc Then Hình

          Đừng ngồi ở đầu cây văng nhà Đẳm đan chài

          Ngồi trên cây thượng ốc ngó rượu

          Đừng đến đầu cây văng ngó đồ

          Chệt Chai xuống mường trũng lấy đồ được đồ rồi chăng (bói)

680.   Chọn lấy cả rắn Ngu Xinh làm Chá ở ruộng, đưa về

          Lấy rắn sọc dưa làm Chá ở bản

          Rắn Tăm Tan sẽ thành Chá cho Lam Pọng[98] thì đưa về

          Rắn cạp nong thành lớp ở nhà Then, đưa về

          Chọn cả con tò vò hay đậu trên nôi, đưa về

685.   Con bọ hung hay đậu ở nhà, ở sàn

          Con đom đóm bay đêm nhấp nháy, đưa về

          Con ruồi hay bay bổng, đưa về

          Điều xấu thì xâu đem về như châu chấu

          Treo về theo như giỏ đựng ống chỉ

690.   Quơ lấy điều xấu cho lên thấu mường ma

          Về với mười tướng ngựa

          Với năm tướng quân

          Tạo mường Bôn và quân của mường Một

          Mời Chệt Chai xuống cưỡi Luồng cưỡi ngựa trong bản

695.   Xuống ở cạnh cán dựng cây dù xám trong mường (bói)

          Ai không xuống có sợi dây mây hai mươi sải Mo quét

          Có dây mây Chiệu, dây mây Chạt[99] quét vía

          Vía đậu ở áo Mo thì đừng đi

          Đậu ở ngực áo Mo thì đừng buông bỏ

700.   Cầm lấy cây cờ đỏ cờ vàng về trước

          Rậm rịch voi ngà cong dẫn đường

          Voi mẹ đầu đính hoa dẫn cả đoàn đi

          Đi theo đường Nàng Pí đến già

          Dẫn đường cho chủ đến chiều tận đêm không lạc

705.   Dẫn quân lên về Bôn đến tận

          Lên đến trời tận nơi Then Luông

          Người khiêng bạc cả thanh cũng về

          Người khiêng vàng trăm nén cũng về

          Người khiêng chuỗi dây bạc lòng thòng

710.   Khiêng cả cỗ thịt trâu về nhé

          Khiêng vàng khiêng cả trăm

          Khiêng cỗ trâu đàn trâu đẹp về nhé

          Trâu trên đường đi chen chúc nhau

          Giục trâu về nhà Then tấp nập

715.   Cưỡi trâu về hầu Then nghễu nghện

          Đám trẻ nhỏ cùng giục trâu đi

          Đừng để trâu rơi xuống ao bèo

          Kẻo trâu khó bắt

          Quân ta về rầm rập

720.   Như thể về theo gió

          Thân khoẻ về với chủ

          Quân ta về băng băng

          Chủ đừng nghỉ ngơi giữa chặng đường

          Gươm đẹp phòng thân chủ Pí

725.   Đao đẹp phòng thân Nàng Pí

          Vác gươm cũng nể chủ Pí như nể sao

          Vác đao nể Nàng Pí như nể sương

          Về mường Bôn đừng cho người mường Bôn đuổi đánh

          Lên mường trời đừng cho người mường trời mường sương hại chết

730.   Chủ cầm cây roi sắt đi kiểm đồ

          Chủ cầm cây roi đồng đi đếm của

          Càng lên mường Bôn càng phải nói lời cứng

          Càng lên mường trời càng nói lời đanh

          Quả bứa chua không sợ muối mặn người Kinh

735.   Chim chèo bẻo không sợ quạ đen quạ vàng[100] xấu hại

          Vác gươm lên thì quan Tạo không hề sợ ai

          Về đến con suối nhỏ nguồn tuôn róc rách

          Cả mường ngắt lá môn hứng dòng làm máng uống

          Chặt cây sấu cây Chà[101] rồi dừng tay

740.   Đến ranh mường rồi cùng nghỉ ngơi

          Ai không hút thuốc cũng chớ vội

          Ai không nghỉ để uống nước cũng tạm nghỉ mới đi

          Bước chân vào rừng cây Hốc lá mỏng

          Bước qua rừng cây Xang lá rủ

745.   Ngựa cánh của chủ mường lớn bay rợp cánh về

          Núi tiếp núi lớp lớp

          Dốc tiếp dốc trùng trùng

          Sườn cao rồi bãi thấp

          Bước chân qua rừng cây về đến Chuông Cang

750.   Nghe có tiếng chặt cây trong rừng thấy lạ

          Tiếng đẽo cây chan chát

          Làm cối sao không thấy đục

          Làm Loỏng sao không thấy thuôn

          Làm thuyền sao không có lái

755.   Người ta để hoài khúc gỗ to

          Hoài cả khúc cây Chuông Hao rồi đấy

          Dừng đây dừng cập rập

          Qua đây qua vội vàng

          Nhìn thấy ở đầu mường có Hạn Khuống[102] của gái Xá

760.   Cuối nguồn có Hạn Khuống của gái ma

          Gái ma bứt quả quýt đến ném

          Chớ có ghẹo và trêu đùa với họ

          Ghẹo một chút bị mất khăn Piêu[103]

          Đùa một chút mất áo

765.   Trêu một chút mất cái túi đào

          Ruộng ma thì để ma cày

          Rẫy ma thì để ma giẫy cỏ

          Quân ta về rầm rập

          Về cuồn cuộn như nước

770.   Phai của ma để ma đắp

          Quan của người Thái dắt cương ngựa về nhé

          Quan người Xá thì dắt dây Luồng

          Tạo mường bằng đi về mường bằng rào rào

          Tạo mường trũng xuống mường trũng rần rần

775.   Đừng cưỡi Luồng cưỡi La[104] về qua bến sâu

          Đừng cưỡi ngựa về qua bến cạn

          Về đến bến nước bà hay ra giặt

          Về bến nước trong Đẳm hay ra tắm

          Vía đàn bà có cầm ống nước vo gạo để gội đầu bến giữa không

780.   Vía đàn ông có đến chặn nước bắt cá bống đuôi đỏ hay không

          Có nấu canh gì ở mường ma nước đục này không (bói)

          Nếu có thì mời ông Mo giỏi về lặn xuống nước sâu lấy vía

          Rấp lấy quả để chủ Đẳm về trước

          Con vắt bám chân Đẳm đi giẫm vào đá núi đá lèn còn chắc

785.   Giẫm vào nước ở vũng tù còn qua

          Dồn trâu đàn trâu đẹp về nhé

          Trâu trên đường đông đúc chen nhau…

          Về khoảnh đất ngó Đẳm ở Chuông Cộp ăn lễ

          Đẳm ở Chuông Cang ăn cơm

790.   Rậm rịch voi ngà dài vào đến gầm sàn

          Rậm rục mẹ con voi ngà quý đến dưới gầm sàn

          Voi ngà xanh cọ ngà lên hàng rào

          Mới lấy Mo và Nghè về ngó

          Vác gươm ngồi chễm chệ giữa gian nhà lớn

795.   Gọi thêm Pọng[105] và Quen[106] đến cùng

          Cắm cọc to để buộc Luồng

          Cắm cọc lớn để buộc voi

          Gạo trắng về cho chim ăn

          Thóc mẩy về cho Luồng ăn

800.   Ăn cho móng chân cứng

          Cho mặt đỏ cứng khoẻ

          Để cho có sức mà giúp Pí

          Cho có cánh bay cao

          Lòng thuận thì về khoảnh gầm sàn

805.   Người khéo thì vào khoảnh gian nhà

          Thành Đẳm thì thành tốt không (rằng cũng như các khoảnh Đẳm nhà…)

          Để úp cái vò rượu sành để vậy

          Để ngửa cái vò men vò nghiêng để không

          Không làm rượu cần để sẵn chờ con rể[107] phải không (bói)

810.   Nhấc chân lên bậc thang gỗ cứng

          Giật lấy tấm vải rủ như lá Xang

          Vào đến giữa nhà năm gian

          Đến nơi nấu cơm thoảng thơm trưa tối

          Chủ nhà nhắc hay không nhắc cũng ngồi

815.   Một thoáng rồi quân vạn vào đông đúc

          Ai cũng sán vào phía nong quả ngọt

          Cháu ông Pủ vào thức ông Pủ đừng e

          Cháu ngoại vào thức ông bà ngoại tổ tiên đừng hãi

          Dậy nơi này ta đi ra ngoài

820.   Ra ngoài gian Quản đi xăm xăm

          Đi đến mép khăn dày

          Đi đến mép vách ngăn

          Cho xin nhé, xin rồi lại xin thêm

          Giở lật lên nhiều lớp chiếu để đến

825.   Dậy rồi thì mặc áo tay thụng đến hầu

          Ba mươi ông Đẳm gặp nhau

          Sáu mươi ông Đẳm tụ tập

          Ba mươi đám Xinh […] dậy nhé

          Người trong nhà trong các gian dậy hết khắp mặt

830.   Người còn ở trong buồng trong góc dậy khắp hết lượt

          Không mượn lời thì không biết

          Vào ở nhà lợp mái dày

          Đẳm thức dậy rồi vạn quân đến nộp mâm

          Mâm này mới phủ lại và đặt lên Hinh Ho

835.   Chuyển đi đặt ở giàn gác bếp gần gian Xia[108]

          Chó chân thấp đừng qua lại

          Mèo chân cao[109] đừng đến

          Người nào mời thì mới ăn

          Người ta nói trống không thì đừng nếm

840.   Không được ăn vụng bữa trưa tối trước ông Then già

          Then Luông đánh cái chiêng lớn báo hiệu ăn mới được ăn

          Then đánh trống đồng mặt chín nắm để ăn cỗ trâu

          Tất cả mới hô nhau cùng ăn một lượt

          Ngắt lấy hoa sen về đặt

(Có bông hoa thì anh em Chệt Chai lấy cùng điều xấu về hết, như phần dùng dây mây quét hết điều xấu)…

845.   Xuống với Luồng với La trong bản

          Xuống với cây cờ xám giữa mường…

          Giáo cắm chặt xuống đất vạn quân cùng vào nhổ[110]

          Voi đang nằm ngủ bị quân thúc dậy

          Voi chủ dậy rồi, quân vạn mới về

850.   Quay đầu Luồng đầu La lên phía trước

          Voi ngựa chen nhau về phía cửa rào rào

          Chủ khiêng bạc cả thanh

          Chủ khiêng vàng cả trăm nén

          Chủ khiêng dây chuỗi bạc lòng thòng

855.   Xua trâu đẹp trâu đàn về nhé

          Trâu trên đường đi chen chúc nhau

          Xua trâu về nhà Then nườm nượp

          Cưỡi trâu về hầu Then nghễu nghện

          Đám trẻ trâu cùng giục trâu đi

860.   Đừng để trâu rơi xuống ao bèo

          Kẻo trâu khó bắt

          Nhảy tót lên lưng voi lưng Luồng cầm cương

          Cưỡi lưng voi mường chủ cầm đòng[111]

          Người họ Lò cưỡi lưng ngựa chiến gan góc cầm gươm

865.   Quân tràn đi theo khí thế của chủ Pí

          Nàng[112] ăn rau nhiều vườn nên Nàng khoẻ

          Nàng ăn cơm với nhiều Chá nên Nàng lớn cao

          Quân của ta tràn đi băng băng

          Quân dừng nghỉ ven rừng ven suối

870.   Vào theo suối thấy thơm hương dâu

          Đi trong rừng thơm hương các loài hoa

          Dọc suối cây rì rì thơm thoảng hoa Ngôm[113] nở

          Bước chân lên núi cao nhìn cây Chuông[114]

          Lên núi lớn để nghe tiếng Ngoạng[115]

875.   Vào rừng rộng nghe chim Tăng Ló[116]

          Chim Tăng Ló kêu trên đầu nghe xúc động

          Ve rừng kêu réo rắt hai bên đường

          Con Manh Duông kêu trên ngọn Xang

          Con Manh Dang kêu vang ngọn cây Tàng[117]

880.   Manh Ngoạng kêu nghe trĩu cõi lòng

          Phía sau chưa hết Chà[118]

          Phía trước chưa hết mâm

          Nghe rùng rùng phía sau là bước chân voi ngựa

          Nghe rào rào phía trước là tiếng gió

885.   Dưới chân núi Khau Côm- Khau Kiên[119] nghe tiếng nước xô

          Chủ làm dậy nước Tà Khum sóng dâng

          Chủ làm dậy nước Tà Khai[120] sóng cong

          Nước Tà Đo[121] mường ma sóng cuộn

          Về đến nơi có đụn cơm trưa cơm tối cao ngang gối

890.   Đụn hoa quả cao ngang đùi

          Về đến ông Khun Dục ở dưới sông Tà Cang[122]

          Bà Khun Dang[123] ở dưới sông Tà Khai

          Còn có gói ớt mang đến xin mượn thuyền

          Có gói muối đến xin mượn mái chèo nhé ông ơi

895.   Đám trẻ con ăn dở chua không dành lại

          Vừa ăn vừa trêu chọc nhau cười

          Đấy là đám con của bươm bướm hoá thành

          Rồi đi về mường Bôn trên

          Thấy ì oạp nước mường Bôn dâng lên

900.   Nước Tà Khai trên mường trời lũ lụt

          Không có thuyền có bè thì phải sang thế nào

          Không có mái chèo gỗ cứng làm sao chèo qua được

          Phải vào mượn thuyền sắt của ông để chở đồ

          Mượn thuyền đồng của ông mang của cải

905.   Thuyền xấu chở nước thối thì không lấy

          Thuyền cũ chở nước rữa của ma thì không lấy

          Thuyền vằn chở thân thể không lấy (bói)

          Thuyền của các ông[124] không có vết bằng hạt dưa

          Không nứt bằng hạt vừng

910.   Không nẻ bằng hạt đỗ

          Mới chọn lấy trai khoẻ Mường Chiên- Mường Chài[125] bên ngoại đến chèo

          Đến chèo ở nước Tà Khai cho đi thẳng băng băng đấy nhé

          Ai chực ngã thì đến nắm cương ngựa

          Ai chực chết thì về nắm thừng voi

915.   Hãy bện thêm sợi vải để độn dây thuyền

          Góp thêm vải để bện thành dây buộc

          Chuyển đồ vào thuyền của ông xếp dọc

          Đếm đồ đem vào thuyền để xếp ngang

          Gom hết đồ vào thuyền của ông xếp chồng nhau

920.   Chuyển vào thuyền bọc đồng chèo đi

          Có vắt xôi to đến cho chủ Pí xin phép

          Vắt xôi lớn đến cho Nàng Pí cúng thần

          Mời phía sau mười lăm

          Mời phía trước mười hai

925.   Thần giữa ghềnh nước lũ đến ăn

          Thần giữa dòng sóng cuộn đến ăn

          Vía của người tình đi bên gái goá về ăn

          Vía ăn rồi vía ở dưới đừng tị

          Then ăn thì Then ở trên cao sẽ phù hộ

930.   Đừng cho con sóng to bằng kho thóc đến trùm thuyền

          Đừng cho ngọn sóng to như cây Hốc cây Xang đến đụng

          Đừng cho sóng to bằng Loỏng, bằng cây Kẻn[126] đến chất lên

          Chọn lấy chàng trai Mường Chiên, Mường Chài chèo giỏi

          Đến chèo ở nước Tà Khai cho đi thẳng băng băng

935.   Lái thuyền vào khoảnh Bặc[127]

          Ngoặt thuyền vào đám cây rì rì

          Lái đi vào Cả Niềng[128] thấy các cô gái liếc

          Trai mải ngắm và con gái mải liếc

          Trai ngắm rồi, gái xồn xồn cũng liếc theo

940.   Ai ai đến chỗ này cũng thấy lạ

          Đến nơi này thấy vấn vương

          Đến nương dâu của các bà Mẹ Mọn[129]

          Đến nương hỏm của bà Nàng Nhơ[130]

          Đám các Tạo ở mường Bôn

945.   Và quân quan các Tạo của người mường Một

          Sẽ chuyển đồ ra thuyền ông xếp dọc

          Đếm đồ đem ra thuyền ông xếp ngang

          Gom hết đồ ra thuyền ông xếp chồng

          Mâm thịt xếp miếng dày mang ra

950.   Mâm thịt xếp chín miếng mang ra

          Mâm thịt xếp miếng dày

          Mâm thịt trâu xếp bảy miếng mang ra

          Mâm thịt xếp miếng dày

          Mâm thịt trâu xếp tám miếng mang ra

955.   Mâm thịt xếp miếng dày

          Mâm thịt trâu xếp năm miếng mang ra

          Người khiêng chum rượu to cùng nhau mang ra

          Người khiêng bạc cả thanh

          Người khiêng vàng cả trăm nén

960.   Ruổi trâu đàn trâu đẹp

          Dồn vào gầm sàn, trâu chen nhau mang ra

          Tấm chiếu nhỏ trải ngồi

          Cả cái ghế mây ken nhiều sợi mỏng

          Sọt Bung[131] to đựng thóc cho ngựa ăn

965.   Bát cơm đổ đầy tràn của Luồng, mang ra

          Chủ đừng có hớt vơi đi chút nào

          Chủ đừng bớt đi Bôm và mâm đồ mang đến

          Lời Pí dặn thì đừng để mất

          Lời chủ Pí dặn đừng quên

970.   Nhớ nắc mỏm trong lòng

          Trai Mường Chiên- Mường Chài lên thuyền sắt để mang đồ

          Lên thuyền đồng của ông để mang của cải

          Đi lên chỗ ông Khun Dục ở dưới nước Tà Cang

          Bà Khun Dang ở dưới dòng Tà Khai

975.   Thuyền ông không có vết bằng hạt dưa

          Không bị nứt bằng hạt kê đấy nhé

          Vừa về vừa cắm bẫy Cưn[132] bắt gà

          Vừa xuôi xuống vừa tìm lấy vía

          Mo Luông là Mo ở Mường Tấc[133]

980.   Về lặn nước vũng sâu lấy vía

          Gọi lấy vía ở sông Tà Khum sóng dâng

          Ở nước Tà Khai sóng cong

          Nước Tà Đo mường ma sóng cuộn

          Ở nơi chất đụn lúa ăn tối ăn trưa cao ngang gối

985.   Gọi vía ở sông Tà Khai phía kia

          Ở nước Tà Khai phía này

          Lấy vía ở nơi mũi thuyền vằn như cánh Ngoạng

          Cạnh thuyền vằn như cánh Dang[134]

          Gọi vía nơi các chàng trai chọi gà ở Nà Hòn

990.   Gái ném Còn ở Nà Lạnh

          Gọi vía nơi bãi lớn, bãi cỏ mọc

          Gọi ở nơi ba mươi nhánh đường tụ

          Nơi rừng cây Hèo[135] lớn ở mường trời

          Rừng Chà[136] lớn ở mường Bôn…

995.   Thấy người ta đẽo cây thành dăm nhỏ biết bay

          Thấy thành dăm như cẳng chân biết đậu

          Tìm vía ở chỗ gốc cây đa toả như cái mâm

          Rễ đa dựng lên như bờ đất

          Rễ đa thấu xuống đất sâu

1000. Ở trong nôi chỗ này có cá

          Phía cuối này có cỗ cơm với gà

          Cơm và thịt gà đem đến

          Cá ngon với cơm ngon đem về

          Áo đẹp có vợ/ chồng yêu đến gặp

1005. Phía này áo đẹp có vợ/ chồng yêu cùng về

          Áo mặc từ bé thơ đem về dụ vía

          Gọi vía ở mường Bôn âm u

          Trên mường trời mường sương cao xanh

          Vía đậu ở gấu áo Mo đừng đi

1010. Đậu ở bả vai Mo đừng buông

          Vía không đến ngày này vía dại

          Vía đợi đến hôm sau là vía đần

          Ngày Pục[137] thì Mo không đến

          Ngày hôm qua thì Mo không lại

1015. Một tháng thì Mo không đến nhiều bận

          Nhiều lượt thì không về

          Về nhiều lần thì mệt mỏi dọc đường

          Nay gọi vía được vía mười

          Gom vía được vía hai mươi chưa (bói)

1020. Rằng không được mười gói cơm thì Mo trẻ về cùng

          Chín gói cá thì vạn lời gọi tiếp

          Không được thì Mo đón nhiều lối

          Mo sắp đặt nhiều đường

          Bói không được vía thì Mo Mường khóc

1025. Được vía rồi thì Mo trẻ cùng cười

          Đừng lấy vía vào cưỡi voi mẹ mà vía sợ

          Vía cưỡi Luồng cưỡi La vía hãi

          Lấy vía vào kiệu vàng kiệu bạc Mo che

          Vào trong quân để Mo che dù lọng

1030. Có vải quây nhuộm màu cánh quạ

          Vải nhuộm qua trăm nồi nước Hỏm[138] về che

          Không che thì khiêng đi vía hay bị tủi

          Nếu không che thì vía dễ bị thổi bay

          Vào trong luồng gió thì khó giữ

1035. Vào tìm cau thấy mệt

          Phải có nhiều trầu nhiều vỏ mới xuôi

          Người giàu mới lấy được

          Người khốn khó chỉ ở ngoài trông

          Giáo cắm chặt thành bảy lớp quân chục vạn[139] khoan hãy nhổ

1040. Voi vào nằm ngủ thì thúc dậy

          Voi chủ dậy rồi quân chục vạn ta về

          Về đến bãi đá dựng lô nhô

          Nơi có ma Phô Lộc- Phô Lô[140] mường trời

          Cỏ nảy mầm xanh mơn mởn

1045. Về đến Đẳm Đoi nơi ngòi trời

          Gà gáy sáng nơi ngòi Then

          Bước chân lên núi cao mọc cây Chuông

          Lên ngọn núi to voi dấn bước

          Lên đỉnh đá để ngó xem bản

1050. Lên đỉnh cao để ngó xem mường

          Thấy mờ mờ nơi đó không phải ruộng cũng bản

          Nơi nhạt nhoà kia không bản thì cũng ruộng

          Trông vàng vàng đỏ đỏ không rạ thì là lúa

          Ngó lâu e không tiện

1055. Lại dong trâu đàn, trâu đẹp đi về…

          Về đến bến Đẳm hay ra giặt

          Bến nước trong Đẳm hay ra gội

          Đẳm Đoi nơi ngòi trời

          Vía chủ áo, chủ vía này

1060. Không vào lấy mất cây gừng ở vườn ngoài bến

          Không vào lấy cây riềng ở vườn lớn

          Đường đi đặt bẫy còn rậm rịt

          Đường đi vào dốc núi chưa quang

          Chưa thành lối đi bằng sợi lạt

1065. Chưa thành lối mòn bằng sợi tơ (bói)

          (Rằng nếu không bói được thì lấy quân binh Mo Một giành lấy)

          Bãi đất đẹp thì mới ghé

          Bãi nào chắc chắn mới dừng

          Điểm lại từ ngày thuở trước

1070. Con vắt bám vào chân

          Đi giẫm vào đá núi đá lèn còn chắc

          Giẫm vào nước ở vũng tù còn qua

          Về đến vườn cây Xang lá rủ

          Vườn cây mía thẳng đẹp lá dài

1075. Chôn cọc lớn buộc dây Luồng

          Chôn cọc to buộc dây voi

          Gạo trắng về cho chim ăn

          Thóc mẩy về nuôi Luồng

          Ăn cho móng chân cứng

1080. Cho mặt đỏ cứng khoẻ

          Để cho có sức mà giúp Pí

          Cho có cánh bay cao

 

* Đẳm Đoi

 

          Người tốt thì đón vào dưới sàn

          Voi lớn thì đón vào dưới gầm

1085. Thành Đẳm thì cho tốt

          Thành Phi thì cho ngay nhé

          Không cho người ta đưa nhau đến cãi

          Con cái người ta không đưa kẻ gian đến phá nhé (bói)

          (Rằng nếu có thì sai quân binh Mo Một chém cả bọn thành tro

1090. Chém tan thành tro bụi)

          Cái xấu nó không vơ

          Cái lạ nó không lấy

          Sẽ đem về cho trôi đi ở dòng Tà Khum sóng dâng

          Ở dòng Tà Khai sóng cong

1095. Đồ đẹp để chất cạnh Đàng[141]

          Đồ của voi để chất bên cạnh Pén[142]

          Đai đeo chân voi của nàng nữ binh có chục vạn quân

          Chớ lừa để ăn không của cải dưới mường trũng

          Chớ nói dối để ăn không cỗ trâu mường trũng

1100. Không sợ ngã họ mới thúc ngựa

          Không sợ chết họ mới thúc voi

          Bãi đất đẹp thì mới ghé

          Bãi nào chắc chắn mới dừng

          Bước chân lên bậc thang gỗ trường nhà Đẳm

1105. (Bố chủ Tạo […] hay là chủ quan bản […])

          Gánh của ai nặng thì đem về đặt

          Họng ai khô thì đến nhai cau

          Miệng ai gần thì đặt gánh nghỉ ngơi

          Ai cũng sán lại gần nong quả ngọt

1110. Lại gần mâm trầu lá to cùng ăn trầu…

          Cháu ông Pủ vào thức ông Pủ đừng e

          Cháu ngoại vào thức ông bà ngoại tổ tiên đừng hãi

          Dậy nơi này ta đi ra ngoài

          Ra ngoài gian Quản đi xăm xăm

1115. Đi đến mép khăn dày

          Đi đến mép vách ngăn

          Cho xin nhé

          Đẳm Đoi nơi ngòi trời

          Xin lật giở tấm chiếu nhiều lớp đi đến…

1120. Dậy rồi thì mặc áo tay thụng đến hầu

          Ba mươi ông Đẳm gặp nhau

          Sáu mươi ông Đẳm tụ tập

          Ba mươi đám Xinh Pang

          Dậy nhé

1125. Đẳm Đoi nơi ngòi trời

          Ông […] (Bà […])

          Gốc gác của nhiều nhánh họ

          Tổ tiên của nhiều nhà

          Ba mươi ông Đẳm gặp nhau

1130. Ba mươi đám Xinh Pang

          Cùng quay về đếm tội

          Mới gọi đến thức Đẳm về theo như cũ (bói)

          Vực hai lần ba lần thì dậy

          Thức hai lượt ba lượt thì tỉnh rồi nhé

1135. Áo vải tơ đẹp đem mặc vào

          (Nếu không tỉnh dậy thì bị quở)

          Hai tay nâng hai khuỷu tay Đẳm nâng

          Hai tay ôm lấy cổ Đẳm cho tỉnh

          Dậy rồi thì mặc áo tay thụng đến chầu

1140. Dậy mặc áo tay dài đến chực

          Nước đựng chậu đẹp rửa mắt

          Nước đựng chậu quý rửa mặt

          Ngắt lấy lá sen về đặt

          Đẳm thức dậy rồi quân mười vạn dâng mâm

1145. Nàng Pí mới trao cho

          Nàng nữ binh mới trao ra

          Mâm cỗ lợn béo rượu ma

          Mâm cỗ lợn đẹp là rượu Đẳm

          Đem dâng cả vải tơ ba mươi vạn về thay vía chủ

1150. Dâng súc vải chín trăm về thay vía người

          Dâng cả vải tơ ba mươi vạn đi che

          Giúp cả vải năm trăm đi che khoảnh đất[143]

          Mâm cỗ ngon để bên cái chạn

          Đám Chệt Chai và cả bốn trai về hết

1155. Đẳm ăn ngon nhé

          Phi của nhà gia thế

          Đẳm ở Chuông Cộp ăn lễ

          Đẳm ở Chuông Cang ăn cỗ

          Đẳm Lung Ta nơi dày

1160. Đẳm Lung Ta nơi cũ

          Đẳm Đoi nơi ngòi trời

          Đẳm cưỡi ngựa yên xám vào chầu Then

          Về theo mười ông tướng ngựa

          Về theo mười tướng quân

1165. Mo Một là bác về thả

          Mo Một là chị về tháo

          Có giấy về tháo cho Đẳm xuống ăn cỗ

          Để cho Đẳm xuống ăn lễ

          Cầm lấy cây cờ vàng cờ đỏ đi trước

1170. Rậm rịch voi ngà cong dẫn đường

          Một con trâu mộng cũng về

          Rồi đi đến ba mươi ngả đường tụ

          Chín mươi ngả đường giao nhau

          Đến ông chăm bến nước

1175. Đến bà chăm đường đi

          Đến lén ăn quả trong giỏ

          Đến tìm ăn quả bọc trong khăn

          Vừa ăn vừa để dành lại cất

          Chủ không hẹp lòng với hoa quả đồ ăn

1180. Ăn rồi mới đến chỉ đường cho tôi xuôi

          Chỉ lối cho tôi về

          Đường này đường về nơi nào nhỉ

          Đường này về nơi chồi nhỏ chết trước cây

          Thân trẻ khoẻ chết đi trước chủ

1185. Đi đường này thì chết trẻ cả hai, đừng về

          Đường về nước dâng ngập hông

          Đường máu dâng ngập cổ, đừng về

          Đường về mường người Lự răng bóng

          Đường về mường người Kinh, người Lào răng trắng[144]

1190. Không phải đường thì không vào

          Không phải vợ chung vía bảy lớp, gái hẹn đừng về nhé

          Chặt cây to ngáng đường

          Chặt cây gỗ mục ngăn lối

          Người một mình lên mường Bôn không đi lại nhiều lượt

1195. Người cũ lên trên trời không đi nhiều đường lắm lối

          Đếm nhiều đường thì sáng đêm mất hoài

          Đếm nhiều lối thì trời trưa thành phí

          Không như vua trời kéo lấy bốn tấm ván đến bắc giữa không trung

          Kéo lấy tấm ván gỗ cây Chuông đến đặt

1200. Mới thành đường về mường Bôn vời vợi

          Đường dễ đi thì vía nhón chân vào bước

          Đường khó đi thì vía khẽ bước về

          Về phía lùm cây Xe Lẹp[145] đang trổ lá

          Lùm cây sả trổ hoa

1205. Đi đường này lâu ngày thì sống thọ

          Dẫu Cun Quan đến gác cũng về

          Dẫu người già đến ngăn cũng về

          Quan người Thái về khắp mặt

          Quan người Xá về đủ mọi người

1210. Mo Luông có mang vía lúa về không (bói)

          Sợi dây mây lớn dài hai mươi sải Mo quét

          Vía đừng lìa xa mường Bôn mà bị thiếu

          Vía đừng lìa mường trời mà bị hụt bị hao

          Các vía có bị ngã dưới mường bằng mường dưới cũng về

1215. Các vía có bị chết ở mường bằng Chuông Cang theo Đẳm cũng về

          Vía bám ở gấu áo Mo đừng đi

          Bám ở vai áo Mo đừng buông

          Lúc lên thì tôi đi đừng vòng

          Khi quay xuống thì Mo xuống đường thẳng

1220. Xuống một lối nhiều mường

          Xuống phía đường nhiều bản

          Thảy ai xuống đường này đều thấy lạ

          Xuống ngả này thấy chơi vơi

          Mưa rơi thấy đủ mặt

1225. Sấm động nghe đủ lời

          Trăng sáng có nhìn được mọi ngóc ngách không (bói)

          Bãi đất tốt ta dừng

          Rời bãi đất đẹp ta đi về

          Đường này là đường về qua lùm cây Khắt[146] nhỏ hoa vàng ở mường họ

1230. Đường rẽ đấy về mường Mẹ Bảu[147]

          Không phải là trái bà nàng hay vợ vua mà về xin

          Chẳng sai với Mẹ Bảu đâu mà về sửa

          Chỉ là theo đường trâu sừng bạc sừng vàng đi hầu chủ

          Trâu sừng cụp sừng doãng đi hầu Then

1235. Nhiều lớp giáo cắm chặt, quân vạn ta nhổ lên

          Voi nằm ngủ đầy sân thúc dậy

          Voi vào ngủ và lấy cữ cho trâu

          Có giấy đi nộp ông Then Khớ đầu bạc hoa Bông[148]

          Ông Then Khớ đầu bạc hoa ban

1240. Là ông Then Khọc[149] người quyền uy

          Chị của Then ở gian riêng

          Em của Then ở nhà riêng

          Có trai hầu người Thái trông ngựa

          Trai hầu người Xá trông trâu

1245. Nhìn thấy vợ Then múc nước ống

          Vợ của ngài múc nước tắm rửa

          Bà quyền quý che dù đỏ dù vàng xuống tắm

          Tấp nập các gái hầu xuống rửa tay chân

          Ông Then Khớ đầu bạc hoa Bông

1250. Cúng ở gốc cửa sổ có mâm cỗ

          Chủ gốc nhà là Đẳm của dòng họ nào…

          Về mắc tội với Then…

          Các ông mới về giúp cho lời mười ba

          Về giúp cho lời nói năng mười bốn

1255. Đẳm dậy rồi quân vạn dâng mâm

          Mới nói, Then Luông đánh chiêng lớn là hiệu lệnh ăn cơm

          Miệng lớn về chỉ đường

          Cằm lớn thì về nói lời phù hộ

          Về theo mười tướng ngựa

1260. Xuống với Luồng với La giữa bản

          Rậm rịch voi ngà vênh

          Dẫn trâu đàn trâu đẹp

          Mưa rơi thì về cho Then làm ruộng mạ

          Sấm động thì lấy về cho Then cày ruộng cày nương

1265. Có giấy về trình nơi bò đực lớn chín u

          Hươu ăn cỏ ở núi Chọc[150] ranh giới mường ma

          Nhìn thấy quai nồi đồng, miệng nồi gang

          Càng về mường Bôn càng lắm điều kỳ

          Càng lên trời càng lắm điều lạ

1270. Có giấy đi trình ông canh cửa đất cửa cỏ

          Ông giữ cửa trời canh gác ải ranh mường

          Hãy mở cửa ra nào, quan giữ cửa

          Mở cửa ra cho quân mường chúng tôi vào

          Hãy nhích ván cửa để quân vạn tôi qua

1275. Mở cửa chẳng phải mở không

          Ông chủ gác cửa ơi, quan gác cửa ơi

          Còn có món thêm thắt

          Có món Lả gà

          Lả gà này là cá

          Cá Ẳm đây là cá E

1280. Cá nướng phanh trong mẹt

          Món gà này về mượn ông canh cửa bên phải

          Món cá này về mượn ông canh cửa bên trái

          Để đến xin vào nhé, xin về nhé

          Mới mang đến cất giữ ở nơi chạn

1285. Cửa nhỏ cửa bé thì ta đếm

          Cửa vịt cửa ngan ta qua lại

          Cửa ngang eo trai hầu ta qua hết

          Hết cửa này về đến nơi chủ cửa tối bịt bùng

          Chủ cửa đen mờ mờ

1290. Chủ cửa nhỏ cửa bé trên đường về

          Đeo bao diêm Hò[151] diêm Hán cạnh eo

          Bao diêm người Kinh người Lào đeo trên áo

          Đến kề bên ông Mọi[152] bán hàng thì quẹt lửa

          Để lấy ngọn đuốc đến lấy lửa

1295. Lấy cái đèn về thắp lên

          Dù đi xa cũng soi thấy đường

          Cửa lớn bé ta cùng đi qua nhé

          Dồn trâu đàn trâu đẹp ta cùng đi qua nhé

          Hết cửa này về đến chủ cửa giáo mũi nhọn

1300. Chủ cửa đao lưỡi sắc

          Chủ giữ cửa ơi, quan giữ cửa

          Mở cửa ra cho quân mường của tôi qua

          Mở cửa chẳng phải mở không

          Còn có món thêm thắt là món Lả gà

1305. Cửa lớn bé ta cùng đi qua nhé

          Hết cửa này về đến chủ khung cửa sáng chi chít sao

          Chủ khung cửa sáng như sương

          Chủ giữ cửa ơi, quan giữ cửa

          Mở cửa ra cho quân mường của tôi qua

1310. Còn có món thêm thắt là món Lả gà

          Cửa lớn bé ta cùng đi qua nhé

          Càng về mường Bôn càng nhiều thứ khác

          Càng lên mường trời càng nhiều thứ lạ

          Quả Tanh Pết[153] mường ma chín đỏ

1315. Quả dưa chuột chín ở mường ma trắng bệch

          Thấy chơi vơi chòm sao

          Con sóng bạc nước trào

          Thấy tấm vải dệt trên khung cửi sáng loá hình đuôi én

          Phơi tấm tơ dệt trên khung cửi để may áo

1320. Vải lụa dệt để làm áo và khăn piêu

          Có giấy đến trình cũng không nói năng

          Đuôi mắt dài liếc ngang liếc dọc

          Người đẹp mà dạ xấu

          Người không đẹp thì gian manh

1325. Thân họ dài ngoằng mà lòng đen tối

          Mặt xinh tươi mà trong bụng giảo gian

          Chỗ này đi cho mau

          Qua đây qua cho chóng

          Về thấy má người tình cười tủm cười tỉm

1330. Cười vo vo như con Manh Po[154] kéo nhị

          Âm âm như con bướm gẩy đàn môi[155]

          Chỗ này đi cho mau

          Qua đây qua cho chóng

          Về mường Bôn thấy ì oạp nước mường Bôn dâng lên

1335. Lên mường trời nơi sông Tà Khai sóng cả

          Không có thuyền có bè thì qua sao được

          Mới vào rừng tìm dây mây Khoá

          Lên núi tìm cắt dây mây Khuỳ[156]

          Lấy dây mây bền dây dài đến buộc

1340. Buộc néo cầu phía kia

          Chằng néo cầu bên này

          Sao cho voi ngựa qua cũng không phải sợ

          Trâu bò qua không hãi

          Chủ voi đi qua không phải vội vàng nhé (bói)

1345. Rơi cầu này không sợ chết

          Then bên trên sẽ lấy tấm nôi mây về đỡ

          Quan người Thái về khắp mặt

          Quan người Xá về đủ mọi người

          Luồng Cón cùng bay đông đủ

1350. Thể như Tạo ở mường lớn bay sang

          Thể như Tạo ở mường lớn cũng đến (bói)

          Quân ta về băng băng

          Chủ đừng nghỉ ngơi giữa chặng đường

          Về đến nơi nước chảy xuyên lòng đất

1355. Nước quành vào bãi rì rì cạnh bến Then

          Rửa chân cho chân nhám

          Rửa mắt cho mắt tinh

          Rửa đi góc thịt ươn

          Rửa đi phần quả giập

1360. Rửa đi quả dưa có vết sâu

          Nối trâu[157] cho thành trâu to để hầu Then

          Lấy đầu và đuôi trâu về nối

          Móng chân đẹp vào nối với mình trâu

          Nối trâu thành trâu vẹn

1365. Vực trâu thành trâu nguyên

          Hai bên má cân đầu trâu to hầu Then đấy nhé (bói)

          Thành con trâu mộng khéo cày bừa

          Trâu đực hay khéo việc

          Cày ruộng không phá ách

1370. Nó tự biết khéo vòng theo bờ

          Nay ra phía bến nước trong của chủ

          Bến nước đẹp của Then

          Quân ta về nườm nượp

          Nhìn thấy đồng tiếp đồng liền khoảnh

1375. Ruộng liền nhau đến tận bản

          Bản tiếp bản san sát liền nhau

          Nhìn thấy cây si của mường trời

          Thấy cây đa trước cửa sổ nhà Then

          Có con chim ăn quả trên ngọn

1380. Nhiều con ăn phía gốc

          Con cúi sấp ăn quả cành trên

          Con ngửa lên ăn quả cành dưới

          Khói mái tranh tù mù

          Trâu bò ra gặm cỏ

1385. Ngựa voi ra ăn trảng cỏ xanh

          Nghe tiếng vịt rồi tiếng ngan kêu

          Tiếng của mường người không giống tiếng của ta đâu

          Dẫn trâu về phía Then rậm rịch

          Cưỡi trâu nghễu nghện về hầu Then

1390. Trâu đực lớn của Tạo mường La

          Mặt trâu to thỗn thện

          Nhìn thấy chủ rồi thì nhìn thấy

          Thấy nhà Then ngang dọc nhiều sàn

          Trước gian Quản nhà Then vẽ hình ngôi sao

1395. Mắt to đâu có hay thấy

          Mắt nhỏ đâu có hay thấy mường Bôn

          Là người thì không nhìn thấy nhà trời

          Nay về với Then ở lâu ngày với Then

          Thấy thân cau cao vút lá xoè

1400. Cây mận sum suê lá

          Quả mận sai trĩu từ gốc đến ngọn

          Thấy vách đá lớn chín nghìn vỉa

          Vườn cây Chuông chín nghìn góc, trăm cạnh

          Thấy các cụm đá lớn lô nhô

1405. Then trên vẽ thêm hoa văn vằn vện

          Then cũng đặt thành gác cao mười lớp

          Chớm thấy rồi chớm đến

          Chớm in vào mắt rồi thì qua

          Nay về đến chỗ ông Then già

1410. Ông chủ Then Xinh[158] quyền thế

          Chủ của dòng họ Căm và họ Ca

          Bước chân lên bậc thang gỗ cây trường

          Đến bên tấm vách cây Xang

          Vào giữa gian nhà rộng

1415. Ơi chim cu cườm cất tiếng gáy vui tai

          Hãy bay về đậu cây sào Then treo lụa đẹp

          Bay về đánh thức cho Then dậy

          Ông Then già

          Ông Then Xinh và Then Căm, Then Ca

1420. Mười bữa Then uống rượu xong thì vào

          Chín bữa Then uống xong rượu cần rồi về nằm nàng[159] gian bên nhé

          Rồi sẽ về đánh thức Then già

          Chủ Then Xinh và Then Căm

          Cùng với mười nàng vợ vía

1425. Cả vợ nằm trong buồng và các nàng vợ sau đều dậy

          Không bẻ gãy cây thì không dậy

          Không mượn lời thì không biết

          Ông chủ áo và chủ cúng vào trong nhà mái lợp dày

          Mới đi lùa voi về đến nơi

1430. Cưỡi voi về tận Bôn

          Đến thức Then cho dậy

          Đến gọi Then cho tỉnh

          Miệng lớn về chỉ đường

          Cằm lớn thì về nói lời phù hộ

1435. Về giúp tiếng mười ba

          Về giúp lời mười lăm (bói)

          (Rằng không thức dậy thì trời đỡ lên cho tỉnh như lối cũ)

          Then dậy rồi quân vạn dâng mâm

          Mâm thịt xếp miếng dày

1440. Mâm thịt trâu xếp bảy miếng mang ra

          Vải bảy trăm trâu đẹp bảy con

          Bạc bảy nén

          Ba trăm đồng bạc đúc

          Về dâng ông Then già

1445. Chủ Then Xinh, Then Pang

          Dâng cao lên cho các Then nhận

          Then có nhận không

          Dâng thấp cho các Then vui lòng nhận lấy

          Mở lòng đẹp lòng vui nhận nhé

1450. Lòng thông hiểu để Then nhận về (bói)

          Voi ngựa sẽ về buộc ở cột bia

          Chim Xeo Kiếng[160] vào đậu bành voi bên cửa sổ

          Ngựa voi vào trong gầm sàn đứng nghỉ

          Mưa rơi cho nhà Then gieo mạ

1455. Sấm động cho nhà Then làm ruộng (lấy mâm đậy[161] đặt lên trước)

          Xuống với Luồng và La trong bản

          Xuống với cây cờ sẫm giữa sân

          Mọi người cùng bước chân lên thang bạc thang vàng lũ lượt

          Lên thang quý sơn son loáng bóng

1460. Lên cầu thang toả mùi thơm ngào ngạt

          Chân bước lên xăm xăm

          Gót chân lên loang loáng

          Góc đồ lớn khoanh tròn

          Góc rộng bắc bậc bạc

1465. Bắc bậc vàng

          Gánh của ai nặng thì đem về đặt

          Họng ai khô thì đến nhai cau

          Quân binh thì khoẻ mạnh

          Các Tạo thì kiên gan

1470. Các quan nói tiếng vang sang sảng

          Dải vải chít ngang hông

          Dải vải tơ quấn thân quàng chéo lên vai

          Đồ đi đánh giặc ở mường ma đừng để mất

          Dậy nơi này ta đi ra ngoài

1475. Ra ngoài gian Quản đi xăm xăm

          Đi đến mép khăn dày

          Đi đến mép vách ngăn

          Chim cu cườm cất tiếng gáy vui tai

          Bay về đậu cây sào Then treo lụa đẹp

1480. Bay về đánh thức Then tỉnh dậy

          Buồng nhỏ cao ngang gối là buồng chị

          Buồng nhỏ cao ngang đùi là buồng em

          Buồng nhỏ cao ngang hông buồng của các nàng

          Buồng nhỏ có vách đan dày hoa văn chữ thập là buồng Then già

1485. Lạ sao trăng không tối mà mải mê ngủ với vợ vía

          Trời không mịt mù mà muốn ngủ lâu

          Trăng đang tròn giữa tháng hai rằm

          Sáng rọi xuống nước đấy là cá

          Sáng rọi ở ruộng đấy là lúa

1490. Sáng rọi cành cây là con chồn bay

          Sáng rọi cửa sổ là chàng Tạo nhỏ

          Xin đấy, cho xin nhiều với người nhé

          Gà nhỏ chưa xứng cất tiếng gáy

          Chim nhỏ chưa xứng cất lời hót

1495. Hót như là say rượu

          Đang về thì như đem dâng cỗ mâm

          Hãy dậy nhé, ông Then già

          Chủ quyền cao Then Luông

          Mười vợ vía của Then nữa nhé

1500. Chín vợ vua vợ nàng của Then Luông

          Cây sậy trồng đầu phai

          Con trai ở giữa nhà nối tên[162]

          Con còn ở giữa bãi đất nối tên cũng dậy

          Chàng trai vắt chân nằm co duỗi

1505. Chàng trai vắt chân chéo nằm nghiêng

          Bà Mẹ Hựp[163] ngó qua vách

          Các nàng ngó ra qua vách nhà da trắng như sương

          Cánh tay trần tựa vào khung cửa sổ cũng dậy

          Tay vẫy như hoa Cù Lun[164] tháng năm nghiêng theo gió

1510. Mặt trắng mịn như hoa ban nở rộ

          Chuyển lời đến chủ, xin hãy chuyển lời

          Chuyển lời thưa đến ông Then già

          Đến ông chủ Then Thóng quyền uy

          Đến ông chủ Then Hung sáng như chùm sao

1515. Ông chủ Then Khao[165] sáng như làn sương

          Con diều hâu ăn gà hồng đào

          Ông chủ Then Khao trắng như sương

          Then Hung cũng ăn gà hồng đào

          Then trắng ngời thì ăn gà vàng đỏ

1520. Không bẻ cây thì không thức dậy

          Không mượn lời thì không biết

          Nay mới lấy Mo Một là bà đến thả

          Thả Đẳm xuống ăn lễ

          Họ mới đến theo voi về đến bến

1525. Cưỡi voi lên đến Bôn

          Mới đến vực cho Then dậy

          Đến đánh thức cho Then tỉnh

          Then tỉnh chớ tỉnh một mình

          Níu lấy vợ là bà nàng cùng tỉnh

1530. Thức một lượt hai lượt thì tỉnh dậy chưa (bói)

          Nếu chưa tỉnh thì đến đỡ lên cho tỉnh

          Mặc áo khuy vàng khuy bạc lấp lánh

          Áo ngoài mặc độn thêm

          Áo dài thêu hình chim

1535. Chân phải đi hài hoa

          Chân trái đi hài thêu kim tuyến

          Then dậy rồi quân vạn dâng mâm cỗ

          Nàng nữ binh mới trao cho

          Có mâm Chà thịt miếng dày

1540. Mâm Chà thịt trâu xếp chín miếng

          Vải chín trăm, trâu đẹp chín con

          Bạc chín nén

          Ba trăm đồng bạc trắng

          Bốn trăm đồng bạc đúc bạc đong

1545. Bạc đẹp bạc không vết

          Vàng đẹp vàng không sém

          Vàng cất vàng không hao

          Đeo vào tai không quấn chỉ[166], vàng sáng long lanh

          Đến dâng ông Then già

1550. Chủ Then Luông quyền quý

          Về giúp gỡ tội dày

          Về tháo gông tháo cùm cây to gỗ nặng

          Dâng lên cao cho Then nhận

          Dâng dưới thấp cho Then vui nhận lấy

1555. Dâng bạc dâng cả nén

          Dâng vàng dâng cả trăm

          Chuỗi dây bạc lòng thòng

          Dâng cả con trâu mộng của Tạo mường La

          Mặt trâu to thỗn thện

1560. Mưa rơi cho nhà Then làm mạ

          Sấm động cho nhà Then cày ruộng

          Trâu mộng to khéo cày ruộng

          Trâu đực hay khéo việc

          Cày ruộng không phá ách

1565. Nó tự biết khéo vòng theo bờ

          Dâng cả chum rượu cần to dành dụm

          Trai giỏi khiêng cỗ trâu vào dâng

          Dồn trâu đàn vào nhà Then tấp nập

          Cưỡi trâu vào nhà Then nghễu nghện

1570. Để đem về giúp gỡ tội dày

          Giúp tháo gông tháo cùm cây to gỗ nặng

          Mâm Chà thịt miếng dày

          Mâm Chà thịt trâu xếp tám miếng

          Vải tám trăm, trâu đẹp tám con

1575. Bạc tám nén

          Để đem về giúp gỡ tội dày

          Giúp tháo gông tháo cùm cây to gỗ nặng

          Mâm Chà thịt miếng dày

          Trâu đẹp năm con

1580. Bạc năm nén

          Mới đem đậy để nơi góc chạn

          Đem đi đặt phía gác bếp và góc gian Xia trước đã

          Chủ xin phép ông Pò[167] nhà

          Chủ xin phép ông Pò Tạo

1585. Chủ xin phép ông Pò Quan

          Đi đến chỗ đống dây thừng cao ngang cổ

          Đống dây bện[168] cao ngang vai

          Đến chỗ chủ đống gông to dày

          Được gỡ tội sẽ về thả

1590. Được gông được cùm sẽ về cởi về tháo

          Chệt Chai là đám nạt ma

          Là người tốt của ông Then già

          Của chủ Then Luông quyền lớn

          Và ông Then Thóng quyền cao

1595. Then Xội đến giúp gỡ tội dày

          Tháo gông và cùm gỗ dày cây nặng

          Tội nặng có bà Mo Một đến thả đây rồi

          Cùng với cả ông Then Xinh

          Cả ông Then của họ Căm họ Lò

1600. Cùng cả ông Then Khớ- Then Khọc

          Đến giúp tiếng mười ba

          Đến giúp lời mười lăm

          Đến cởi tháo đi dây thừng ma buộc đằng trước

          Tháo dây trời trói đằng sau

1605. Cùng vòng dây chủ Then trên xuống níu

          Dây buộc xuống nền thì ta nhấc

          Dây buộc với gốc cây thì ta cởi

          Dây trói giật khuỷu ta lôi ra

          Dây buộc ngón tay cái thì ta cắt

1610. Buộc bàn chân bàn tay thì ta gỡ

(Nói bốn lần cùng với bốn anh Chệt Chai, và nói gỡ tháo cho khắp mọi người trong nhà)

          Bây giờ xin gỡ cho Đẳm xuống ăn cơm

          Chủ Đẳm xuống ăn lễ

          Đến tháo cởi đi dây ma trói đằng trước

          Cho Đẳm từng chịu gông

1615. Ấy là Pò Đẳm, là Tạo khoẻ […]

(có bao nhiêu Pò Đẳm [tức đàn ông trong nhà] thì tháo cởi cho khắp từ người ít tuổi đến nhiều tuổi; phụ nữ trong nhà thì không phải tháo cởi bởi phụ nữ khi mắc sai trái thì không phải chịu gông cùm gì)

          Rồi sẽ đến chỗ đống gông gỗ dày

          Sẽ tháo gông đi bỏ ở ruộng Lủm Na[169]

          Tháo cùm đi bỏ ở nơi Lủm Bản[170]

          Khênh cùm đi bỏ ở giữa mường

1620. Cưa đi cả gông gỗ cây Mạ[171]

          Cưa đi cả cùm gỗ Vả

          Chá[172] ở trên đầu ban phép

          Ông chủ áo này nay úp bàn tay để vậy

          Ông ngửa bàn tay để không

1625. Để hai phần cỗ canh thành phí

          Để hai phần cỗ cơm thành hoài phải không (bói)

(nói cho cả những người trong gia đình)

          Cưa xong gông rồi thì tháo cởi cho Phi thành đẹp thành mới

(nói lại như cũ)

          Gỡ cho Đẳm được xuống ăn cơm

          Chủ Đẳm được xuống ăn lễ rồi chăng (bói)

*

1630. Mọi người về nấu bữa trưa bữa tối ăn tại nhà ông Then già

          Muốn ăn ít thì về ăn ít, ăn nhỏ nhẹ

          Muốn ăn nhiều thì ăn nhiều, ăn túc ta túc tắc

          Định lấy củi ở rừng rộng về xếp

          Định lấy cái thớt to đẹp về đặt

1635. Con ở xa thì tôi giúp dập lửa không được

          Ở gần thì tôi giúp nồi không được

          Đến với nồi của bà chúa

          Đến với đống củi của bà lấy về

          Tựa như thấy Then ăn cỗ trâu thì xấu hổ

1640. Ngửi thấy mùi mỡ trâu ở Chuông Cang phả về

          Then uống rượu thấy mùi rượu mường trũng bay về

          Đi với Then Hung dạo chơi

          Đi cùng mới thấy Then Hung sáng tựa sao

          Thấy Then Khao sáng như sương

1645. Then Hung ăn gà hồng đào

          Then Khao ăn gà trắng

          Mới thấy con Ín[173] nhỏ nằm ngang đường ngồn ngộn

          Đầu với đuôi phía nào không rõ

          Nó nằm gập thân như thể có hai con

1650. Thấy trên gáy thì có đốm sáng

          Dưới cổ có đốm thẫm

          Vùng xương ức thì trông vằn vện

          Ông chủ áo lấy cây gậy bằng khuỷu tay đến thúc

          Lấy cây gậy bằng cánh tay, bằng sải tay đến đánh

1655. Đánh phía đầu thì nó ngoảnh ngang

          Đánh vào đuôi thì nó cong đuôi

          Đánh vào thân thì nó duỗi mình từng chặp

          Đánh nhiều thì thấy nước Da Dên[174], Da Dưn[175] rỉ ra

          Nước trường sinh rỏ xuống

1660. Vía của ông chủ áo

          Cả vía ở gần và ở xa

          Cả mọi người trong nhà

          Mới lấy mảnh khăn trắng đến thấp

          Lấy khăn hồng đào vào lau

1665. Lấy thuốc trường thọ bôi lên búi tóc

          Lấy thuốc trường sinh bôi lên đầu

          Ôm lấy lộc trời túa lên đầu

          Hốt lấy lộc thọ xoa vào búi tóc

          Đi khỏi nơi con Ín nhỏ nằm ngang đường ngồn ngộn

1670. Về nơi ông Then Hung sáng như chòm sao

          Mâm ăn đã sắp từ tay chủ

          Mâm cơm đã sắp sẵn từ nhà

          Mâm gà sáng như chòm sao

          Mâm gà trắng như màn sương

1675. Then Hung thì về ăn gà hồng đào

          Then Khao thì về ăn gà trắng

          Ăn no nê cho dạ đẹp

          Ăn thừa thãi cho lòng rộng rãi

          Gạo trắng ngon nên nàng đẹp lòng

1680. Nàng chải tóc vắt nắm xôi lúa ruộng

          Nàng ăn rồi sẽ vào lấy phúc lớn lộc nhiều

          Lấy lộc của Luồng và lộc voi

          Xin phúc rộng và lộc mường

          Xin cho phúc cao như lùm cây Hốc

1685. Lộc vươn nhanh như lùm cây Pao[176]

          Vươn lên trên cao ai cũng được ngắm nhìn

          Lộc vươn mãi không khốn khó bao giờ

          Phúc lộc thấp tè như cỏ Hang Hon[177] thì không lấy

          Lộc luồn nép đất như cỏ Pẹt[178] thì không lấy

1690. Lộc dãi nắng cho nhức đầu thì không lấy (bói)

          Đẹp rồi, cảm ơn Đẳm quý, cảm ơn tất cả

          Ai khéo sắp về sắp mâm cỗ tối

          Ai khéo liệu đến liệu mâm cơm

          Ai khéo tay thì đến dọn cơm ăn

1695. Đặt mâm cơm trên nhà Then đã đặt lắm

          Đặt mâm cỗ trưa cỗ tối đã nhiều rồi

          Người da thâm như quả dâu chín

          Lứa trai trẻ đến rửa tay nâng cỗ

          Lứa trai choai đang lớn đến nâng mâm

1700. Nâng mâm lên phía trên thấy cao lớp lớp

          Tấm trải sàn có hoa văn chạy ngang

          Một tấm và một mâm bưng đến chỗ ông Then già

          Một tấm và một mâm bưng đến chỗ mười bà vợ Then

          Một tấm và một mâm bưng đến chín bà nàng vợ vua

1705. Một cỗ cơm và một mâm bưng đến chỗ cây sậy mọc đầu phai

          Con trai ngồi giữa nhà nối nghiệp

          Con gái đầu và con trai thứ nối nghiệp nhà

          Con trong buồng là dâu mặt tròn trong nhà

          Bà giúp việc ngó qua vách buồng như sao

1710. Chàng trai vắt chân nằm co duỗi

          Cho chàng trai chân chéo nằm chiếu một mâm

          Một cỗ cơm và một mâm

          Bưng đi nơi lùm cây nhỏ ươm sợi

          Nàng chăm gà ngồi ở ngôi cao

1715. Ba mươi ông chăm gà khoẻ

          Năm mươi ông chăm gà tốt

          Ba mươi ông Mo phép

          Chín trăm ông Mo vạn, Mo Mường

          Một mâm bưng đi cho ông Then Khớ đầu bạc

1720. Các Then chủ và Then Khọc ngôi cao

          Một mâm bưng đến cho ông Then già

          Là chủ Then Xinh, Then Lò

          Một tấm và một mâm bưng đến ông Then Thóng

          Mỗi Then mỗi cúi mặt vào mâm ăn nhộn nhạo

1725. Rồi ngoảnh về mâm cau ồn ào

          Chuyển lời nhé, xin hãy chuyển lời

          Chuyển lời đến ông chủ cửa đất cửa cỏ

          Chủ cửa giáo mũi nhọn

          Chủ cửa đao lưỡi sắc

1730. Chủ cửa sáng chòm sao

          Then Luông đánh chiêng lớn uống rượu

          Đánh trống đồng mặt chín nắm ăn cỗ trâu

          Tất cả cùng đồng thanh ăn cho khắp nhé

          Chuyển lời đến Đẳm Đoi nơi ngòi trời

1735. Gà gáy sáng là nơi ngòi Then

          Đẳm ở Chuông Cộp ăn lễ

          Đẳm ở Chuông Cang ăn cơm

          Đẳm rừng thưa và Đẳm nghĩa địa dọc đường

          Đẳm nhà to, Phi nhà thông nhà hiểu

1740. Then Luông đánh chiêng lớn uống rượu

          Đánh trống đồng mặt chín nắm ăn cỗ trâu

          Tất cả cùng đồng thanh ăn cho khắp nhé

          Chủ áo là chủ cúng

          Cùng người gần người xa

1745. Họ cùng đến lạy Then ăn ghé

          Đến hầu Then để ăn cơm

          Mười Đẳm tốt bụng

          Hai mươi Phi thẳng tính

          Đến lạy Then ăn ghé

1750. Đến hầu Then ăn cơm

          Hất tóc vào để cậy

          Quỳ gối vào để lạy để xin

          Xin các Then tháo cởi Đẳm xuống ăn cơm

          Cho Chàu Đằm xuống ăn cỗ nhé (bói)

1755. Chủ áo, chủ cúng này

          Có công sức lên mường Bôn muốn được vẹn ý

          Lên mường trời muốn được ăn lâu ở lâu

          Xin ăn cơm của nhiều thửa ruộng

          Xin ăn ruộng mường khai phá

1760. Xin đua uống rượu cần cong dưới mường trũng lâu dài

          Xin trồng cây dưới mường trũng thảnh thơi

          Xin thành người mường bằng Chuông Cang sống lâu sống thọ

          Xin cả nồi Tom và hũ vàng đựng nước

          Nước súc miệng không lấy

1765. Xin lấy nước trong hũ vàng dành dụm của Then Bun

          Tay trái các Then chia cho

          Tay phải các Then trao về rồi chăng (bói)

          Được rồi ôm lấy lộc túa lên đầu

          Hốt lấy lộc thọ xoa vào búi tóc

1770. Then Luông đánh chiêng lớn uống rượu

          Đánh trống đồng mặt chín nắm ăn cỗ trâu

          Tất cả cùng đồng thanh ăn cho khắp nhé

          Nước súc miệng không lấy

          Xin lấy nước trong hũ vàng dành dụm của Then Bun

1775. Tay trái các Then chia cho

          Tay phải các Then trao về rồi chăng (bói)

          Được rồi ôm lấy lộc túa lên đầu

          Hốt lấy lộc thọ xoa vào búi tóc

          Lấy đũa bạc đũa vàng về gắp ăn móm mém

1780. Gốc đũa thuôn sừng trâu

          Đầu đũa thót như ngà voi

          Đũa chéo nhau như thể gọng kìm

          Mồm miệng Đẳm khéo ăn

          Hàm răng sít khéo nhai

1785. Ăn thịt lợn thịt gà cho ngập răng

          Ăn mỡ trâu ngập lợi

          Muốn ăn ít thì hãy ăn nhỏ nhẹ

          Muốn ăn lạp thì ăn lạp túc ta túc tắc

          Ăn cá đòng đong vào mắc đụt

1790. Ăn cá chép vào mắc nơm[179]

          Rượu vừa uống ngon ngọt

          Quả bí ngô trồng nương cao cũng có

          Quả bí xanh trên nương lúa

          Gừng ở trong vườn nhỏ cũng có

1795. Mía và chuối rồi gói mọc[180] cá cúng Then cũng có

          Ăn no nê cho dạ đẹp

          Ăn thừa thãi cho lòng rộng rãi

          Uống rượu thì có đồ nhắm

          Ăn bữa tối có muối ớt cay

1800. Lau miệng rồi rượu toả râm ran

          Ơi bụi cây thìa là lá xanh mượt

          Ngày còn là người thì rau thành đồ ăn mường chủ

          Lên mường trời thì rau thành đồ ăn mường ma

          Lấy rượu cần chum to đến mở

1805. Chum đẹp, chum miệng cao đến đặt

          Ống nước to mang đến đổ vào

          Lấy cần rượu về cắm miệng chum

          Cắm cần cho khắp lượt

          Một cần rượu níu xuống mời ông Then già

1810. Những cần này níu về phía mười bà vợ Then

          Về phía chín bà vợ vua, bà nàng

          Cây sậy trồng đầu phai

          Con trai ngồi giữa nhà nối nghiệp

          Cây sậy mọc trong vườn gừng

1815. Con gái ở trong nhà nối nghiệp

          Con lớn và con trai thứ nối nghiệp nhà

          Một cần rượu níu về mời ông Then già

          Một cần rượu níu về mời ông Then Xinh, Then Lò

          Một cần rượu níu về mời ông Then Thóng

1820. Một cần rượu níu về mời ông Then Khớ- Then Khọc

          Một cần rượu níu về mời ông Then Xội- Then Xạc

          Một cần rượu níu về mời ông Then Hạc- Then Hình

          Và mười bà vợ vía

          Người trong mường ơi, hỡi mọi người

1825. Cất tiếng to mời rượu

          Cất giọng cao mời uống rượu cần

          Tiếng vọng khắp đoàn quân Mo vang dội

          Như tiếng chặt cây to trong rừng

          Uống cho thấm vào mắt vào tai rạo rực

1830. Ngấm vào mặt vào trán rân rân

          Nước rượu cạn, nước trong ống đổ vào

          Nước trong ống cạn, múc nước suối cho đầy

          Ống nước Tủng[181] múc chỗ dòng nước xiết

          Ống nước vừa múc nơi giữa bến

1835. Múc nước ngoài bến về cho Then uống

          Chuyển lấy nước ngoài suối về cho Then uống

          Ăn cơm đừng phụ cơm ăn dọc đường

          Ăn cỗ chớ phụ cỗ ăn ven bờ suối

          Ông chủ áo cúng sàn dưới cho lên ngang sàn trên

1840. Cúng dưới gầm sàn cho lên ngang trên sàn

          Cúng trên sàn lên cao ngang cây văng, cây đòn nóc

          Ông chủ áo này cúng cho con cháu nhiều lớp cũng lớn

          Nuôi con út con cuối nên người

          Để cho thân thể khoẻ mạnh không ốm sốt

1845. Làm cái gì cũng được

          Liệu việc gì cũng nên

          Cúng bái cho chu đáo

          Trồng cây cho lên cao tận Bôn

          Thành người sống lâu đến già đầu bạc

 

* Lấy vía

 

1850. Người được ăn người còn biết

          Ai được ăn thì họ cũng nói lời yêu

          Người được ăn người nâng lời xưng đẹp

          Để cho ông Mo để tìm lấy vía

          Áo ở trong rổ trong mâm[182] đến lấy vía

1855. Trong nôi này có cá

          Mỗi phần có xôi và gà

          Xôi và gà đến biếu

          Cá to và cơm ngon về theo

          Gọi vía nơi mâm cơm của Then chưa hề ăn

1860. Mâm trưa mâm tối chưa hề nếm

          Tìm loanh quanh ở nơi đặt chum rượu

          Chum rượu cần phía trên đầu vía

          Nơi đặt chum phía trên tóc vía

          Ngồi nơi mép chiếu trải liền

1865. Nơi chân mâm mây đan mắt thưa

          Bậc cửa sổ nơi đặt sợi chỉ vàng

          Bên vách nhà cất suốt chỉ

          Góc chạn là nơi đặt hũ sành, chõ xôi

          Bếp lửa để hông xôi

1870. Cạnh bếp lửa nơi mèo hay nằm ngủ

          Đầu sàn ngoài nơi phơi phóng vải vóc

          Đòn gánh nước tre bảy lóng

          Khung cửa lớn là lối vào ra

          Cái cửa rộng là lối hay qua

1875. Đầu cầu thang nơi lên

          Gầm sàn nơi hay chui vào

          Mọi chỗ Mo đều nhắc

          Mọi phía Mo đều gọi

          Đừng lìa mường Bôn mà Mo sẽ bị hoá cá

1880. Gọi vía với ông Then già

          Với chủ Then Luông

          Với mười nàng vợ vía

          Với chín nàng vợ vía các Then

          Được uống rượu cần họ sẽ tiễn vía cho

1885. Được uống rượu thì họ tiễn vía về

          Thả vía thả phía trước mâm lễ

          Đặt vía thì đặt phía trước mâm rượu

          Đặt vía vào cho khắp đủ ngày rồi tôi sẽ về (bói)

          Được vía rồi đừng lấy vía vào cưỡi voi kẻo vía sợ

1890. Vía cưỡi Luồng cưỡi La thì vía hãi

          Vía phải lảng vảng đi lại rồi mới dám đến gần

          Tùa vía vào Chiềng bạc Chiềng vàng[183] Mo đậy lại

          Vào trong xe[184] để Mo lớn ta che

          Gạo với cơm làm bữa ăn chiều

1895. Canh cũng lo đầy đủ

          Không nói đi nói lại lời cũ khó nghe

          Gom bát cất cho gọn cạnh giường

          Gom mâm bát xuống dưới gầm sàn

          Then có màn đến mắc

1900. Then có buồng cho vợ nàng vợ vía

          Then có các nàng vợ kéo nhau vào ngủ

          Chống gối vào trong màn sọc sẫm

          Vào nằm ngủ trong màn, trong vải

          Có giấy đến bảo nhẹ nhàng với Then

1905. Nói với Then lời to tiếng nhỏ

          Nghe như tiếng đàn gảy dây đồng

          Cả hai Then ba Then cùng lắng tai nghe

          Cả chín Then mười Then cùng nghe khắp lượt

          Các Then chớ lấy tội xuống đặt

1910. Chớ lấy gông lấy cùm xuống cho

          Mười năm các Then đừng ngóng đến rượu

          Chín trời không ngóng đến Bôm đến mâm nữa nhé

          Nhẹ nhàng ăn và nhẹ nhàng ở

          Nhẹ nhàng chống đũa nhẹ nhàng ngủ yên

1915. Cây Ngôm xùm xoà lá hoe vàng

          Khách đi đến nhà chủ thì quay xuống

          Về không thấy vía, Mo Mường đi lên phía gian Quản

          Đâu ngờ vía lại tuột xuống phía gian Xia

          Vía đấy với Mo Một đấy lên nhà Then chớ ở

1920. Lên dù chỉ bằng cây đũa chớ lạc

          Lên được đoạn nào thì quay xuống đoạn đó

          Vía nào không xuống thì dây mây dài hai mươi sải Mo quét

          Tạo xuống dưới gầm sàn thấy bên cửa

          Có cây cau quay ngọn chao tứ phía

1925. Cây mận quả chi chít

          Quả mọc chùm từ gốc đến ngọn

          Sai mẩy như bông lúa

          Thấy vách đá lớn chín nghìn vỉa

          Vườn cây Chuông chín nghìn góc trăm cạnh

1930. Mười giống cây cối đẹp về mọc ở vườn Then

          Đi đến nơi gà rừng gáy ở rừng hoa chuối

          Ve Y Liêng[185] kêu ở nương bông

          Chủ bước nhẹ chân về lèn đá trên Bôn

          Thấy các cụm đá lớn lô nhô

1935. Then trên vẽ thêm hoa văn vằn vện

          Then cũng đặt thành gác cao mười lớp

          Nước chảy dưới chân vách đá

          Nước soi bóng chân chiềng ruộng Bôn

          Vía ông chủ áo, chủ cúng

1940. Đến rửa chân cho nhám

          Rửa mắt đi cho tỏ

          Mắt sáng thì lên lèn Bôn mới được

          Lên lèn Chay lèn Chỏn[186] mới thành (bói)

          Thấy núi đá mường Bôn núi lạ

1945. Núi đá mường trời vách đá vằn

          Núi đá mường trũng có cây sấu và cây Chà để leo

          Có rễ cây Chuông Hao để bám

          Rễ cây lớn còn rủ lòng thòng

          Ngó thấy lèn Pha Bôn[187] toả lèn Pha Bôn chói loá

1950. Lèn Pha Chăng[188] rọi vào Pha Chăng sáng như mỡ bôi

          Lèn Pha Hoa[189] nắng rọi ngời khắp núi

          Bõ công lên mường Bôn mong được an khang

          Cất công lên mường Bôn mong được sống thọ

          Lên lèn Pha Bôn lấy giàu

1955. Lên Pha Chăng lấy tuổi thọ

          Không lên được e không tốt

          Ma nào mà bày đặt đến thế này

          Tay trái ông chủ áo- chủ cúng hãy bám vách đá đi lên

          Tay phải bám chặt theo vòm đá

1960. Hai chân đặt trên đá rướn lên

          Dắt díu nhau lên lèn Pha Bôn có kỳ

          Mới bươn bả đi rậm rịch

          Mới nhón chân đi lẹ làng

          Không lên được e không tốt

1965. Bước vọt lên hai lớp đá

          Nhích chân lên ba tầng

          Tầng này tầng trai làm ruộng

          Cẳng này cẳng trai bản

          Chẳng phải nơi Then Bun hay ngồi

1970. Không phải nơi Then Chăng hay dựa

          Thân mình đẹp không hợp nơi Then ở

          Nhẩn nha chơi không hợp nơi Then nằm

          Mới bươn đi rậm rịch

          Mới nhón đi lẹ làng

1975. Bước vọt lên ba lớp đá

          Nhích chân lên bốn tầng

          Chẳng phải nơi Then Bun hay ngồi

          Không phải nơi Then Chăng hay dựa

          Thấy mệt dồn mệt dập

1980. Thấy mỏi gối mỏi chân

          Mới kéo cái túi nhỏ đeo hông buộc dải đen

          Mở túi lấy cau mấy miếng để nhai

          Mới kéo cái túi nhỏ đeo hông buộc dây thao

          Mở túi lấy khăn đào ra lau mặt

1985. Dắt díu nhau lên lèn Pha Bôn có kỳ

          Bước vọt lên bốn lớp đá

          Nhích chân lên năm tầng

          Chẳng phải nơi Then Bun hay ngồi

          Không phải nơi Then Chăng hay dựa

1990. Bước vọt lên sáu lớp đá

          Nhích chân lên bảy tầng

          Đầu gối đụng lên ngực

          Ngực kề bên đá núi[190] như trườn

          Bước vọt lên bảy lớp đá

1995. Nhích chân lên tám tầng

          Chẳng phải nơi Then Bun hay ngồi

          Không phải nơi Then Chăng hay dựa

          Kéo túi nhỏ đeo hông buộc dải đen

          Cau mấy miếng lấy nhai

2000. Không lên được e không tốt

          Bước vọt lên tám lớp đá

          Nhích chân lên chín tầng

          Chẳng phải nơi Then Bun hay ngồi

          Không phải nơi Then Chăng hay dựa

2005. Bước vọt lên chín lớp đá

          Nhích chân lên mười tầng

          Càng về mường Bôn càng lắm điều kỳ

          Càng lên trời càng lắm điều lạ

          Đã thấy nơi Then Bun hay ngồi

2010. Nơi Then Chăng hay dựa

          Ngó thấy chum bạc trắng đặt giữa sân sừng sững

          Ai muốn được thì chạy đến giành

          Lên lèn Pha Bôn lấy giàu

          Lên Pha Chằng lấy có

2015. Buông tóc sau gáy đến cậy

          Quỳ gối đến để lạy và xin

          Buông tóc để cho Then nâng đỡ

          Hay khuỷu nhấc bàn tay giơ

          Chắp tay đến xin không

2020. Ngửa tay đến xin vậy

          Xin nhắt nhắt

          Xin nhèo nhèo

          Nhìn như thể đi qua Lào để xin

          Xin được thì xin cả cái vò nhỏ đựng bạc

2025. Vò đựng vàng Then Bun cất giấu

          Xin mang xuống để khâu vào gấu áo

          Để làm dáng với người tình dành đến ngày nên quan

          Xin nước dãi, hơi thở Then

          Nước súc miệng của Then nhổ ra

2030. Nước súc miệng Then cho nhiều không lấy

          Xin lấy an khang vào búi tóc

          Xin lấy tuổi già tuổi thọ cho đầu

          Xin được ăn cơm ở nhiều ruộng

          Xin ăn cá ở nhiều dòng nước

2035. Xin trồng cây ở mường trũng cho tươi tốt

          Xin lấy vòng bạc lớn đeo cánh tay

          Vòng bạc nhỏ đeo cổ tay

          Xin nhẫn để đeo vào mọi ngón

          Tay trái các Then chia không lấy (bói)

2040. Được rồi thì chủ áo nâng tay cho đeo nhẫn

          Nâng tay để đeo vào cánh tay

 

* Hỏi lùm cây chuối ở Pha Bôn

 

          Có công lên mường Bôn muốn được khoẻ mạnh

          Muốn được lớn để gom của ở cánh đồng Then

          Lên lấy vía Nen ở ruộng tổ tiên

2045. Lên đến trời để lấy cho đủ vía Nen lớn mạnh

          Tay ba ngón đến chắp thay sáo thổi

          Tay bốn ngón đến chắp thay khèn

          Tóc trên đầu cài hoa

          Đến lạy ông Then Chăng để lấy vía Nen

2050. Gọi lấy ong trên đỉnh hang đỉnh lèn đến sánh

          Gọi lấy đèn trên đỉnh lèn về soi

          Thắp đèn soi sáng để lấy vía Nen

 

* Lấy vía Nen cho từng đôi

 

          Ma có đôi chúng gặp nhau từ dưới mường trũng an yên

          Ở mường bằng Chuông Cang đã lớn đã già

2055. Lớn cùng với anh em đã thành đôi cùng lớn

          Lên đã sánh xứng với cây gỗ Men

          Lên đã xứng với vía Nen của cây Mượt

          Đẳm từ ngày lên trời đã lớn xứng vía Nen

          Phúc của ông phất lên ràn rạt

2060. Vươn ngọn lên rào rào

          Đàn bướm nhỏ ở mường người bay giăng giăng

          Bay lên tận núi Pha Huột[191]

          Bay lên núi Pha Han[192]

          Lên tận vách tận đỉnh lèn Pha Bôn nhé (bói)

 

* Thanh niên nam nữ

 

2065. Bật nhảy lên đỉnh lèn thấp đến vẫy khăn vằn

          Lên đỉnh cao đến phất khăn đào

          Phất khăn đào vẫy người tình

          Gọi Đẳm cá giếc

          Gọi Đẳm Chào cá mát

2070. Đẳm của Xinh họ Lò Cằm […] đâu đây (bói)

          Nhướng mắt lên tìm vía Nen phương Bắc

          Chủ ngoảnh mặt về phương Nam, phương Đông chăng

          Đến gặp nhau như người ta ở phía trên có cặp có đôi

 

* Xuống mường Bôn

 

          Về mường Bôn rồi hết dấu ngựa

2075. Về mường trời hết cả dấu Luồng

          Nhìn về đằng sau thấy quay cuồng như cái xa

          Nhìn lên trời thấy toàn bóng sao

          Đường đi mường Kinh mường Lào đất nện

          Ngó hết tầm rồi thì Mo tôi quay lại

2080. Xin thứ gì cũng được cả rồi

          Được cả bùa Xết cá Mọm[193] nơi Then Bun

          Ôm lấy phần phát đạt đặt lên đầu

          Hốt lấy khoẻ mạnh thoa vào búi tóc

 

* Đưa vía xuống

 

          Đậu ở gấu áo Mo đừng đi

2085. Ra khỏi nơi ông Then Chăng cho vía

          Đi đến vách đá lớn chín nghìn vỉa

          Vườn cây Chuông chín nghìn góc trăm cạnh

          Một trăm giống loài cây đến mọc vườn Then

          Đeo gươm vào vườn tổ tiên thõng thượt

2090. Mang khiên vào vườn Then lung liêng

          Có công lên mường Bôn muốn được khoẻ mạnh

          Công lên trời muốn được lớn khôn

          Lớn khôn để đến lựa hoa vườn chủ

          Sống lâu để đến chọn hoa ở vườn Then

2095. Lựa hoa chớ lấy hoa rau húng quế

          Đàn ông độc thân không chọn lấy hoa này

          Chọn hoa đừng chọn lấy hoa Ngòi[194]

          Nhìn thấy người Xá trên núi cao làm nương

          Ngó thấy người tình mặt trắng tươi cày ruộng, không lấy

2100. Chọn hoa đừng lấy hoa bưởi

          Đi qua nơi ấy phải thuận

          Đi không thuận phải quay về thì không lấy

          Trình giấy lấy hoa tua rua đến để đầu cầu

          Lấy hoa loà xoà về để đầu suối

2105. Cả đời hoa không héo, mãi tươi

          Chọn hoa lấy hoa mây

          Gốc dây mây quấn thì con cái về nhiều

          Ngọn dây quấn thì trâu bò, của cải tuôn về

          Chọn hoa lấy hoa khế vàng vàng

2110. Lấy hoa bông vải cành võng để sau này phát đạt

          Chọn hoa lấy hoa cây Bông[195]

          Đến đâu cũng thành ông thành quan

          Được thành quan to giữ chức đến già

          Được làm chủ nguồn mó cá

2115. Được làm chủ nguồn lúa ruộng

          Được làm chủ ở bản gom người hầu từ hai mươi mường

          Chọn hoa lấy hoa ban

          Đến đâu cũng thành ông thành quan

          Được thành quan to giữ chức đến già

2120. Được làm chủ nguồn mó cá

          Được làm chủ nguồn lúa ruộng

          Được làm chủ ở bản gom người hầu từ hai mươi mường

          Được rồi mới ôm phúc to lên đầu

          Hốt lấy thoa vào búi tóc

2125. Mới đeo gươm vào vườn tổ tiên thõng thượt

          Vào trong vườn Then lung liêng

          Rồi nay xin hú vía

          Có công lên mường Bôn muốn được khoẻ mạnh

          Công lên trời muốn được lớn khôn

2130. Muốn lớn, chủ hãy ngồi nhích lại nhé

          Muốn lớn, chủ hãy ngồi gần lại nhé

          Ngồi thuận lòng làm mặt đẹp vào lạy

          "Quả bền"[196] rơi xuống vết chân bò từ năm ngoái, không lấy

          Rơi xuống vết chân trâu từ năm trước, không lấy

2135. "Quả bền" đậu ở chóp mũi tên

          "Quả lớn khôn" chỉ bằng hạt tấm hạt kê, không lấy

          Cắt lấy về được khúc bằng khuỷu tay chớ bỏ

          Lấy cành dài bằng cánh tay, bằng sải tay đến gạt

          Được ba hạt về đừng lùi tro bếp

2140. Được sáu hạt về đừng nướng đi

          Được bốn hạt thì thành chủ

          Được chín hạt thì thành quan chăng (bói)

          Bảo ôm lấy để đặt lên đầu

          Ra đến với Luồng, với La trong bản

2145. Với cây cờ xám giữa mường

          Ngồi trên đầu voi khoẻ ta đi

          Quay ngựa cánh ta đi về

          Voi của chủ quay theo đường cũ

          Voi chủ về theo đường hôm qua

2150. Voi chủ đi theo vết chân cũ

          Xuống đến mó nước nơi bến cũ

          Chỗ này đi cho mau

          Qua đây qua cho chóng

          Về đến nơi quả Tanh Pết nương ma chín đỏ

2155. Quả dưa chuột mường ma trắng bệch

          Thấy chơi vơi chòm sao

          Con sóng bạc nước trào

          Chỗ này đi cho mau

          Qua đây qua cho chóng

2160. Xuống nơi chủ cửa sáng chòm sao

          Về mường Bôn nơi hết tầm ngựa

          Về mường trời nơi hết tầm Luồng

          Mở cửa ra cho Cun mường ta vào

          Mở cửa cho Cun lớn ta xuống

2165. Đến nơi chủ cửa giáo mũi nhọn

          Chủ cửa đao lưỡi sắc

          Cửa nhỏ ta không đếm

          Cửa xếp lớp nho nhỏ ta qua

          Cửa ngang eo trai hầu ta qua hết

2170. Đến nơi chủ cửa tối bịt bùng

          Chủ cửa đen mờ mờ

          Đeo bao diêm Hò diêm Hán cạnh eo

          Bao diêm người Kinh người Lào đeo trên áo

          Đến kề bên ông Mọi bán hàng thì quẹt lửa

2175. Để lấy ngọn đuốc đến lấy lửa

          Lấy cái đèn về thắp lên

          Để bập bùng soi đường đi xuống

          Xuống đến nơi chủ cửa đất, cửa cỏ

          Hãy mở rộng cửa ra cho quân mường ta qua nhé (bói)

2180. Xuống đến con bò đực bò to chín u

          Hươu ăn cỏ núi Chọc ranh giới mường ma

          Xuống chỗ gốc cây đa toả như cái mâm

          Rễ đa dựng lên như bờ đất

          Rễ đa thấu xuống đất sâu

2185. Thấy rừng cây xanh mượt trên mường trời

          Rừng cỏ lớn mường Bôn

          Chum vò ngã về bến sông

          Tổ tiên ngã về phía đất mường

          Thấy người ta đẽo cây thành dăm rơi đầy đất

2190. Thấy thành dăm như cẳng chân biết đậu

          Chỗ này đi cho mau

          Qua đây qua cho chóng

          Xuống đến Đẳm Đoi nơi ngòi trời

          Đẳm gà gáy nơi ngòi Then

2195. Chôn cọc lớn buộc dây Luồng

          Chôn cọc to buộc dây voi

          Gạo trắng về cho chim ăn

          Thóc mẩy về nuôi Luồng

          Nhấc chân lên cầu thang gỗ Kẻn

2200. Lên đến giữa khoảng sàn

          Then ăn thịt lấy thịt về chia

          Then ăn cỗ trâu lấy súc thịt và xâu thịt trâu đến biếu

          Ai khéo sắp đến sắp mâm bữa tối

          Ai khéo bày đến bày cỗ cơm

2205. Trai chớm lớn rửa tay bưng mâm Chà

          Trai lứa choai đang độ đến bưng mâm cơm

          Một mâm với một cỗ cơm đem đến Đẳm rừng Chà giữa hẻm

          Rừng cây Hẻo cạnh đường

          Một mâm đem đến Đẳm ngự nơi lành

2210. Phi ở nhà gia thế

          Một mâm đem đến Đẳm ở Xinh kia

          Tháo cho Đẳm xuống ăn cơm

          Cho chủ Đẳm xuống ăn lễ (mời như cũ)

          Rồi cúng xong hai lần

2215. Bảo với Đẳm thì nói tỉ tê

          Nói với Đẳm thì lựa lời nói đẹp

          Như đánh đàn dây đồng

          Đẳm cả hai cả ba bên cùng ấm lòng nghe nhé

          Đẳm cả chín cả mười cùng nghe

2220. Nghe tiếng Mo Luông ta là Mo Mường cất tiếng

          Ông Mo cũ cất lời

          Từ nay đừng về đụng đổ cái chạn nhà Then

          Đừng về đụng phải làm gác bếp nhà Then rơi

          Đừng về đụng phải mặt trống đồng chín nắm nhà Then kêu vang nữa

2225. Bị sai trái thì tìm của cải sửa sai không có

 

* Đưa vía xuống

 

          Ngày không thấy vía thì còn lên trên Quản

          Được vía rồi nay sẽ đưa vía xuống

          Dây mây lớn hai mươi sải Mo quét

          Xuống đến bản bến nhỏ nơi múc nước của mường chủ

2230. Bản nhỏ nơi mường người có cá về tụ

          Giáo cắm chặt xuống đất, vạn quân cùng vào nhổ

          Voi đang nằm ngủ bị quân thúc dậy

          Voi của chủ thức rồi ta xuống

          Muốn được đẹp thì xuống Then để cầu

2235. Muốn cầu được thì đi gặp Then Vi[197]

          Then Vi nói tôn lên lời đẹp

          Rằng vua trời đem bốn tấm ván bắc ra giữa không trung

          Kéo lấy tấm ván thật dài đến bắc

          Mới thành đường xuống mường bằng mường trũng xa xăm

2240. Chủ trời đã đặt thành đường

          Nay đường dễ đi thì con vía hãy nhích chân

          Đường chênh vênh này thì con vía hãy xuống

          Xuống nặng như chọi gụ[198]

          Xuống nhẹ như ném Còn

2245. Như thể chọi gụ bằng gỗ dâu

          Bay bổng như quả Còn đính dây tua lụa

          Dây lụa bay lên trên múa lượn

          Rơi về mường dưới mường trũng xa xăm

          Rơi về mường bằng Chuông Cang vách ván

2250. Cun Quan cùng nhau đến chực

          Người già cả đến ngó xem cũng xuống

          Quan người Thái xuống đủ mặt

          Quan người Xá cũng xuống khắp đủ người chưa (bói)

          Lên bao nhiêu thì quay xuống bấy nhiêu

 

* Tiễn bà Một

 

2255. Voi ngựa của chủ mường lớn thì tháo yên cương

          Cun Quan của chủ và hầu dân tháo bỏ đồ đạc

          Cun Quan bỏ đồ ra khỏi Đàng

          Chủ voi tháo bành voi chiến lêu nghêu

          Chủ dồn voi mẹ, voi con xuống bến

2260. Dồn voi mẹ, voi con ra tắm vũng Phai

          Phân chia Luồng Cón xuống nước và xuống Lải

          Tắm cho voi hết mốc meo

          Té nước cho hết cỏ rác bám

          Tắm voi phải kì cọ gốc vòi

2265. Tắm cho Luồng phải kì cọ gốc cánh

          Ngà voi sáng bóng lộn

          Ngà Luồng trắng loáng nước

          Đuổi voi đi vào rừng ăn cây chuối

          Vào khoảnh rừng nhỏ mường chủ ăn no

2270. Con nào đẹp đem đến nằm bậc[199] cao

          Thúc voi quý, voi mẹ voi con về nằm bậc

          Khu rừng nào đẹp thì đưa nhau đến trú

          Luồng của tôi về ở lầu

          Luồng Cón của tôi về ở lầu ngủ cành cây bắc

2275. Luồng của tôi đừng bay mất theo gió nhẹ

          Luồng Cón đừng lắp mào đi lượn

          Pí gọi thì mới xuống

          Nàng người Thái đặt ghế ra mời

          Hát Khắp[200] trên nương cũng là lời khuyên chị

2280. Hát Khắp trên ruộng như lời dặn em

          Có rổ cau đặt trước mặt mới xuống

          Nàng người Thái đặt ghế ra mời mới xuống

          Giấy mang đến trình để tách ra hai bên

          Đẩy nó thoát ra hai phía

2285. Xin Xanh của gươm hãy thoát ra

          Xin Xanh của chuồng nhốt hãy thoát ra

          Xanh của bông hoa sen đẹp hãy thoát ra

          Ngà voi gãy của ma phép thuật

          Răng lợn to là của quý

2290. Răng lợn đực chết già

          Răng chó khoang chết rũ, thoát ra

          Xanh ở dưới nước Xanh cá, thoát ra

          Xanh ở ruộng Xanh lúa, thoát ra

          Đi đường rừng Xanh hổ, thoát ra

2295. Xanh ở phía dưới sâu là Xanh rồng

          Hai tấm da đến che hai bên

          Mu bàn tay có gắn con rết

          Móng tay có giấu con mò gà, thoát ra

          [Cho thoát ra hai bên cũng được] (bói)

2300. Đến vực cạnh Nàng Pí thức dậy

          Đến thúc sườn Nàng người Thái cho tỉnh

          Mở khăn trùm đầu ra ngó trời

          Mở khăn che mặt ra ngó Bôn và ngó sao trời

          Pí ngự ở lầu vàng từ sáng sớm đến trưa

2305. Từ bữa cơm trưa đến tận bữa chiều cơm tối

          Gạo ở miệng Pí vụn tơi thành bột

          Muối trong họng Nàng Pí tan thành nước

          [Cho thoát ra hai bên được chăng] (bói)

          Mọi người nhích đến rổ hoa quả

2310. Dời quân triệu quân đông về mường

          Ai có bản về chăm

          Ai có mường về quản

          Ai có voi về cưỡi

          Ai có chốn về "ăn"

2315. Nghe Pí gọi mới xuống

          Nàng người Thái đặt ghế mời

          Mời ở dưới ở thấp để ăn vỏ

          Mời ở đoạn cánh tay, đoạn sải tay để ăn trầu

          Một bên đi, bên ở

2320. Một bên trực và trông Nàng

          Uống rượu với Pí rồi mới rời đi

          Nhai trầu cau với Pí mới về

          Lục lạc treo trên vách

          Nhạc ngựa treo vách ngoài

2325. Kèn loa treo vách trong

          Yên ngựa đem đến phơi đầu sàn

          Đi lại cho nàng nữ binh dọn bữa trưa

          Quả đa mường Bôn mang về

          Lúc đi tôi mới tìm

2330. Lúc về tôi không dừng không ghé

          Lúc về tôi không tránh

          Đến bên tảng đá lớn trên lèn

          Tảng đá to tụ vía

          Mười vía đến tụ thành một vía lừng lững

2335. Chín vía ghép thành một vía rườm rà

          Mười thân gộp thành một thân mới thọ

          Thành một chủ riêng mới sống lâu

          Chủ áo này không hoá thành cánh đậu trên vách

          Không thành tai thành mắt chui lủi trên cây

2340. Không đậu trên cây trong rừng rậm rịt (bói)

          [Nếu không thì bảo ma về đánh đuổi]

          Cởi áo ra cho Mo đến cầm

          Tấm vải tơ Mo Mường về nắm

          Về tắm nước ở vũng sâu cho sạch bụi

2345. Xuống té nước ở vũng sâu cho sạch mồ hôi

          Cho sạch mồ hôi qua bản bám vàng

          Mồ hôi đi qua mường mồ hôi xấu

          Đi qua rừng để về thành Han Lương[201]

          Được ăn cơm với ma thì khạc ra

2350. Nhai cơm với ma Hả thì nhả ra

          Mang dạ rỗng về nhà với chủ

          Về đến cơm nhà chủ mới ăn

          Tắm nước rồi khoả nước

          Tắm nước cùng khuấy tung

2355. Nghiêng tay sang chùi miệng

          Mồm khạc phun đi vụn bám răng

          Tắm nước tránh chỗ sâu

          Đến chỗ nước sâu vía hoá thành cua không tốt

          Vía vào hốc thành con cua không tốt

2360. Vía vào hang thành con rồng cổ vằn, không tốt

          Chân khoát nước té lên bờ

          Ra mép nước rửa chân

          Ngó lên đỉnh lèn rửa mặt

          Biết được áo thì đến đây đánh dấu

2365. Biết mảnh vải tơ vằn thì đến nắm

          Đến ngắm nghía tấm áo màu đỏ

          Áo tơ tằm của ai thì có hơi người ấy

          Áo người nào mùi mồ hôi nấy

          Mùi của vía đầu vía thân cũng hết

2370. Lấy vía lau chùi vào thân thể

          Lau miết vào bên phải

          Lau xoa vào đuôi mắt

          Lau vào gáy cho mượt

          Tắm vía đã được bóng láng chưa (bói)

2375. Chặn cho nước đi vào ruộng

          Chặn cho cá đi vào đồng

          Nước vào ruộng róc rách

          Nước chảy vào ruộng Cun ruộng Quan bằng bồ

          Vào ruộng Tạo ruộng dân đầy mương

2380. Sẻ nước sẻ bằng ống chân

          Chia nước chia cho đều

          Quấn quýt con vía về tụ tập

          Xuống nước được đàn cá

          Mo tôi muốn kéo cả tấm lưới về bản

2385. Qua bản được vía rồi muốn đưa về tận nhà

          Người ta nói dệt cửi nhà mẹ đẻ thì không dày

          Làm cửi lĩnh cửi lụa nhà Lung Ta khó xong

          Người quý khắc bước về nhà

          Muốn đưa vía về phía ông canh cửa nước sợ ông hỏi

2390. Muốn đưa vía về phía ông canh cửa ruộng sợ ông chào

          Chào ít thì mất trâu

          Chào nhiều thì mất người hầu

          Chào ít ít nữa thì mất bóng mất vía của người

          Quét gom vía từ ngoài sông về bản

2395. Dồn lấy vía từ bến nước về nhà

          Quét vía từ rừng Mo

          Gom con vía về nơi chân cầu thang

          Dưới gầm sàn mùi nước vo gạo

          Dưới sàn mùi mổ trâu

2400. Đầu sàn mùi phân tằm

          Gom con vía về nhà

          Lên cầu thang đến cửa

          Từ gầm sàn lên trên nhà

          Vía của Tạo lên phía cửa nhộn nhịp

2405. Vía các nàng lên đằng sau phía cửa Xia tấp nập

          Trải chiếu cho vía ngồi

          Vía đã ngồi

          Đặt ghế cho vía ngơi

          Vía đã ngơi

2410. Hú vía về nhà nhé!

Lẹo tám vẳn xía

Tăng cốc chẹp mự 03/7/1991

Căm Thị Chiu tố, Căm Biêu chẹp

Lo Văn Lả tặp mảy lẹo 06/01/2010

---

[1] Nàng Pí: bà thần chủ của ông Mo.

[2] Nàng Ỳ, Nàng Ay: các bà nữ thần ở trên trời.

[3] Chá: viên chức sai việc vặt của nha đường.

[4] O: đồ vật để thầy cúng bày ra cho bà tổ sử dụng trong khi cúng lễ.

[5] Anh Căm: người trợ giúp Mo trong việc hành lễ.

[6] Trước đây người Thái gọi người dân tộc Kinh ở miền xuôi là Tay Keo.

[7] Lung Ta: họ hàng bên ngoại.

[8] Nàng Mẹ: bà thần chủ của thầy Mo.

[9] Nàng Mường: bà tổ của thầy Mo.

[10] Hinh: cũng gọi là Hinh Một- trong tâm linh Thái cho rằng mỗi một người có phần linh hồn và một lực lượng khác để bảo vệ linh hồn gọi là "Một". Với một số ít người, "Một" của họ bột phát ra ngoài; cùng với sự học tập và rèn luyện mà trở thành người hành nghề "Một". Những người làm nghề "Một" phải có một góc riêng trong gian nhà ngoài để đặt chạn thờ thần chủ là bà chúa "Một", gọi là "Hinh Một".

[11] Phi Một: vía ở với bà thầy cúng nữ giới thờ các Nữ Thần.

[12] Gian Hỏng: vị trí thờ cúng gia tiên đặt ở gian chính trong ngôi nhà, thường ở phía trên, về bên sát bậc thang lên.

[13] Mường La: Nay thuộc thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La.

[14] Câu này mang tính ẩn dụ so sánh với Tạo Thành ở câu tiếp theo.

[15] Câu này mang tính ẩn dụ so sánh với Tạo Xang ở câu tiếp theo.

[16] Chủ vía: người và vía là đối tượng chính được nhắc trong lời cúng của thầy mo.

[17] Chủ áo: nghĩa đen là Chàu Xừa- linh hồn tổ tiên, Chủ hồn áo (vía ngụ trong áo) ngày xưa. Chàu Xừa là một chức vị mang tính tượng trưng cho thần quyền và uy quyền quan trọng đứng đầu một dòng họ, một bản, một mường. Theo quan niệm của người Thái, mỗi người cụ thể cũng có vía Chủ áo ngụ trong áo của người đó. Nếu người này đau yếu thuốc thang không khỏi thì phải mang áo này đi gặp ông Mo để ông Mo đoán xem lí do vì sao mà bị ốm (uống thuốc không khỏi, vì động mồ mả ma đòi ăn đòi mặc hay vì vía thất lạc, vía yếu ớt)…

[18] Trong ngoặc vuông là tên người chết đối với đàn ông.

[19] Trong ngoặc vuông là tên người chết đối với đàn bà.

[20] Phi: từ dùng để gọi chung các lực lượng siêu nhiên, bao gồm cả ma quỷ và thần thánh.

[21] Tức là người chết đang nằm trong quan tài.

[22] Nàng A, Nàng Ằn: các bà nữ thần ở trên trời.

[23] Phai: Cái đập ngăn dòng suối cho nước dâng cao để lấy nước vào ruộng.

[24] Lải: bờ be gia cố mương lấy nước ở đoạn nối tiếp với "phai".

[25] Gác bếp: giàn đan bằng nứa có mắt thưa, treo phía trên cách bếp lửa khoảng 1.4-1.6 m nhằm hong khô các thứ như thóc, ngô, sắn lát, v.v…

[26] Chiêng mặt chín nắm: đường kính mặt chiêng đo ước lượng bằng nắm tay. Chiêng mặt chín nắm có đường kính khoảng 90 cm.

[27] Loỏng: cối to có lòng máng dùng để suốt lúa, giã thóc thô.

[28] Chuông Cang: mường giữa, mường lơ lửng trong không trung giữa trời và đất.

[29] Chệt Chai: thường được gọi là bảy anh em Chệt Chai. Tuy nhiên họ không phải là anh em trong một nhà mà từ này dùng để chỉ một nhóm trai tráng gan dạ và dũng mãnh.

[30] Chòng Lanh: trai hầu trên mường trời.

[31] Nin: nước màu xanh sẫm được ngâm từ lá chàm, dùng để nhuộm váy áo.

[32] Tăm Tan: một loài rắn cạp nong.

[33] Pừn rượu: tấm gỗ dẹt có xoi rãnh đặt bên trong nồi hông để hứng hơi rượu ngưng tụ thành nước và cho chảy ra chai khi chưng cất rượu cần thành rượu siêu.

[34] Xo: tức là Mường Xo, nay thuộc huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.

[35] La: tức là Mường La.

[36] Chà: tên gọi một món ăn làm từ thịt, cá.

[37] Cun: tức là Cun Quan, người đứng đầu các tốp quân binh của Mo.

[38] Chiềng: Bản nằm ở vùng trung tâm của một mường.

[39] Mắt hổ, mắt gà: cách so sánh với hình dạng các con chữ.

[40] Bói: đây là động tác thầy Mo dùng bo quẻ bói (thông thường là đũa quẻ) để sắp xếp, đoán định để biết được ý của thần linh được biểu hiện qua những quẻ đó.

[41] Mắt giấy: hình con chữ viết trên giấy, có những chữ viết khoanh tròn giống như con mắt.

[42] Quan Ke (cùng với Quan Cù): là người theo lệnh Then Số Mệnh chuyên đi bắt những người đã hết hạn làm người ở dưới trần gian.

[43] Mường Lay: nay là Thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên.

[44] Luồng: loài thuồng luồng dùng cho vía Mo cưỡi để di chuyển trong thế giới tâm linh của thầy Mo. "Luồng" này được miêu tả là có cánh, có mỏ, có móng vuốt, có mình chim nên cũng được gọi là Rồng Phượng.

[45] Luồng Cón: con Luồng được thầy Mo nuôi nhốt và chăm sóc nên cũng gọi là Luồng Cón.

[46] Nguyên văn là "quái hẻ", tức là trâu không thuần, không nghe lệnh.

[47] Nguyên văn là "kỉn chiểng", ý là cỏ mọc tươi tốt trong mùa xuân.

[48] Chuổng: bẫy tình, khi các cô gái bị rơi vào bẫy tình này thường có trạng thái tâm thần khao khát yêu đương (cười nói vu vơ và than khóc…), hay bị rơi vào ảo giác rằng có người tình đến gọi, có bạn bè đến rủ đi chơi ở các đám vui… Các cô gái mắc chứng này đôi lúc mải mê đi theo người tình hoặc đám bạn bè trong ảo giác mà bị lạc trong rừng sâu lối lạ, khi thấy có người thân đi tìm kiếm thì cố tình trốn tránh…

[49] Mò gà: nguyên văn là "hếp háy", một loài rệp rất nhỏ sống tụ thành đàn thường nấp bám ở các cành cây ven đường rừng.

[50] Nguyên văn là "dả han", một loại thuốc gây hại.

[51] Khuống: điều tà, điều thiêng, kị.

[52] Cây Nủa: tên một loài cây trong rừng, lá cây thường được nhai chung với trầu cau.

[53] Pông Pi: cây xích đồng nam, loài cây có hoa màu đỏ, cao từ 1- 2 m, hay dùng làm thuốc.

[54] Gừng già: nguyên văn là "hỉnh cánh", tên một giống gừng củ nhỏ và rất cay.

[55] Mường Một: quan quân và binh lính, hầu dân trong thế giới phép thuật của thầy Mo, bà Một.

[56] Cây Hốc: loài cây thuộc họ tre nứa.

[57] Ù Lai: tên một loài ve rừng to và có cánh vằn loang lổ.

[58] Con vía: nguyên văn là "lực ná", một dạng con vía nuôi của thầy Mo.

[59] Con nuôi: nguyên văn là "lực liệng", một dạng con vía nuôi của thầy Mo.

[60] Hồng mao: bờm ngựa có màu hồng hoặc dải lông màu hồng mọc liên tục kéo dài trên mình con vật.

[61] Xồm Pỏi: ở đây mang nghĩa là quả bồ kết.

[62] Xanh Ca: Một loại nước màu đen của thầy Mo chế ra và cất giữ, có tác dụng trừ tà ma.

[63] Man: điều thiêng khiến cho người khác phải tuân theo, nể phục.

[64] Tặm Tin: chưa rõ là con gì.

[65] Ịt Ương: chưa rõ.

[66] Ngựa cánh: ngựa có cánh của thầy Mo cưỡi trong thế giới thần linh.

[67] Phi Hươn: gia tiên.

[68] Chuông Cộp: Mường ở nơi giáp giới giữa các mường khác với nhau.

[69] Đẳm Đoi: Là nơi quần tụ của loại Phi do linh hồn của người chết thuộc các họ ngoài quý tộc biến thành.

[70] Ba mươi vạn: chỉ mang ý là rất nhiều.

[71] Chín trăm: chỉ mang ý là rất nhiều.

[72] Then Thóng: Then đứng đầu Liên Pan Nọi (tức là Đẳm Đoi).

[73] "Ăn": Trị vì, cai quản và tạo dựng. Người Thái hay nói là "ăn vùng đất", "ăn mường" v.v…

[74] Pha Cang: tầng trời giữa trên thiên đình.

[75] Pang: từ dùng thay cho một họ bất kỳ, trường hợp đang cúng cho người nào thì thay họ của người chết vào chữ Pang.

[76] Then Xội Then Xạc: Là Then tượng trưng và sáng tạo ra quyền lực pháp tục, chuyên trị những hành vi trái đạo làm người của xã hội. Ai làm trái đạo lý sẽ bị Then Xội trị tội.

[77] Then Hạc Then Hình:  Then định ra luật hình xử lý các tội trạng.

[78] Nồi Tom: loại nồi đồng nhỏ.

[79] Then Bun- Then Chăng: Là 2 vị Then tượng trưng và tạo ra hạnh phúc và công danh. Họ điều khiển Minh, Nen của cõi người dưới trần gian, có thể cho người này hạnh phúc, bắt người kia khổ cực. Để người đời tìm đến công danh, Then Chăng có một trái núi gọi là Pha Bôn Pha Chăng, một trái núi đá nhẵn, trơ trọi, không cây cối, không có chỗ bấu víu, có 12 bậc công danh. Từ bậc nọ lên bậc kia là một vách đá, bôi mỡ gà và dầu vừng rất trơn. Song vì là đường công danh, người trần gian chứa đầy dục vọng phải cố đưa linh hồn lên đó theo Mo để leo. Leo càng cao thì công danh càng lớn ứng với từng bậc. Nếu chẳng may hồn bị ngã xuống thì người sẽ chết. Then Bun Then Chăng còn xếp đặt cho trai gái thành đôi, thành lứa. Ở đó có 2 ngọn nến Minh, Nen để các chàng trai, cô gái tới bói hỏi Then về đường tình duyên.

[80] Lả gà: tên một món ăn.

[81] Tên các món ăn.

[82] Nửa gánh: một bên gánh, người ta dùng đòn gánh để quẩy sau lưng.

[83] Mỏng: ở đây mang nghĩa là yếu ớt, dễ bị phá hỏng.

[84] Cây Củ: tên một loài cây thân thảo, nhỏ hơn cây lau.

[85] Lực Na: con nuôi vía của thầy Mo.

[86] Cây Mỉ: người Thái cho rằng sử dụng loài gỗ này làm cho ông trời không ưa.

[87] Cây thừa vác: Ý nói làm từ rất nhiều cây.

[88] Ngu Xinh: tên một loài rắn.

[89] Chao phạ: Khi người đàn ông trong nhà chết thì nhất thiết phải có một dải vải tơ làm cờ, dài khoảng 8 - 12 sải tay. Độ dài này tuỳ thuộc vào tuổi tác, uy tín của người chết.

[90] Hả: ma chết chùm, ma chết dịch.

[91] Phía Quản: Gian phía cầu thang lên nhà sàn, phía dành cho khách nam giới lên xuống.

[92] Tức là gặt lúa.

[93] Xinh: cũng tương tự như dòng họ.

[94] Con Ngộc, con Ngau: loài vật tưởng tưởng, có thân hình to lớn, thô kệch, chậm chạp và xấu xí.

[95] Cỗ lợn béo: nếu người chết còn ít tuổi thì nói là Cỗ gà.

[96] Triệu vàng: Từ ngữ tôn xưng dành cho người chết.

[97] Của Xinh Pang: với người còn ít tuổi thì nói là "của chủ anh quan bản".

[98] Lam Pọng: Chức phụ trách giúp việc ở trong phạm vi một Pọng.

[99] Mây Chiệu, mây Chạt: tên các loài dây mây rừng.

[100] Quạ vàng: cách gọi chỉ mang ý tôn lên cho đẹp.

[101] Chà: tức cây Chà Mằng, tên một loài cây rừng.

[102] Hạn Khuống: nơi tụ tập gái trai vui chơi tìm hiểu nhau.

[103] Khăn Piêu: khăn đội đầu của phụ nữ Thái, ở hai đầu khăn có thêu hoa văn trang trí.

[104] Luồng, La: loài thuồng luồng dùng cho vía Mo cưỡi để di chuyển trong thế giới tâm linh của thầy Mo.

[105] Pọng: là đơn vị trực thuộc mường; bản nhỏ trực thuộc pọng chỉ có một quan bản, "chá" bản trông coi công việc giúp pọng; gái ở bản Pọng là gái đến làm công cho chúa mường.

[106] Quen: một ngạch chức dịch.

[107] Làm rượu cần để sẵn chờ con rể: đây là việc kiêng kị, không được làm.

[108] Gian Xia: gian ở phía sau cùng của nhà sàn, là nơi cất các thứ đồ đạc lỉnh kỉnh và cũ nát.

[109] Mèo chân cao: Ý nói mèo biết leo trèo.

[110] Nhổ giáo: Giáo cắm mũi xuống đất làm cọc để buộc voi ngựa trong đêm, đến sáng lại nhổ lên.

[111] Đòng: cây giáo ngắn và nhọn dùng để thúc voi.

[112] Nàng: tức Nàng Pí.

[113] Cây Ngôm: tên một loài cây rừng.

[114] Cây Chuông: tức là cây Chuông Hao.

[115] Ngoạng: còn gọi là Manh Ngoạng, một loài ve rừng to, trên thân có vằn màu đen vàng với tiếng kêu rền và vang.

[116] Chim Tăng Ló: gần giống chin cuốc, kêu vào mùa mưa lũ.

[117] Cây Tàng: cây thuộc nhóm núc nác, có gai ngắn và mập như gai cây gạo.

[118] Chà: bữa cơm cúng.

[119] Khau Côm- Khau Kiên: tên những ngọn núi trên mường trời.

[120] Tà Khum- Tà Khai: dòng sông Ngân Hà trên mường trời.

[121] Tà Đo: bến đò ở trên mường trời.

[122] Tà Cang: dòng sông trên mường trời.

[123] Khun Dục- Khun Dang: hai ông bà thần trông coi bến sông trên trời.

[124] Tức các ông Khun Dục- Khun Dang.

[125] Mường Chiên- Mường Chài: thuộc huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La ngày nay

[126] Cây Kẻn: cây trường, một loài cây có gỗ cứng và sử dụng rất tốt.

[127] Bặc: bến tạm dừng nghỉ dành cho thuyền bè.

[128] Cả Niềng: địa danh chưa rõ.

[129] Mẹ Mọn: nhóm các bà Then chuyên việc chăn tằm kéo tơ trên mường trời. Các bà này có năng khiếu hát đối đáp những làn điệu dân ca nên thường tụ tập hát vui và cuốn hút dân mường đến cũng nghe hát.

[130] Nàng Nhơ: nữ thần trông coi việc nuôi tằm kéo tơ, dệt vải tơ.

[131] Bung: một loại sọt đan, chứa được từ 10-20 kg.

[132] Cưn: loại bẫy thòng lọng hay kết thành chuỗi nối dính với nhau đến vài chục chiếc, thường dùng để bẫy gà rừng.

[133] Mường Tấc: Thuộc địa phận huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La ngày nay.

[134] Dang: còn gọi là Manh Dang, tên một loài côn trùng.

[135] Cây Hèo: tên một loài cây rừng.

[136] Cây Chà: loài cây thuộc họ tre nứa.

[137] Ngày Pục: có lẽ là ngày Pấc, thiên can Mậu theo lịch Thái.

[138] Hỏm: loại cây dùng lá để ngâm lấy nước màu đen để nhuộm váy áo (tương tự như với cây chàm).

[139] Chục vạn: số lượng chỉ mang ý là rất nhiều.

[140] Phô Lộc- Phô Lô: loài ma trên mường trời.

[141] Đàng: chiến xa; đây là chiến xa của quân binh thầy Mo Một.

[142] Pén: cái khiên, cái mộc.

[143] Khoảnh đất: tức là rừng nghĩa địa.

[144] Răng trắng: ngày trước người Thái trưởng thành thường nhuộm răng đen, nên ai có răng trắng thì coi như là người lạ bên ngoài, không phải người Thái.

[145] Xe Lẹp: tên một loài cây rừng.

[146] Cây Khắt: tên một loài cây rừng.

[147] Mẹ Bảu: Bà nữ thần trên mường trời phụ trách việc đúc ra thân thể con người.

[148] Hoa Bông: hoa của cây Bông, loài cây thuộc họ tre nứa.

[149] Then Khớ- Then Khọc: Là Then tượng trưng và sáng tạo ra đường dây của sự sống.

[150] Núi Chọc: ngọn núi ở ranh giới mường trời và mường ma.

[151] Người Hò: trừ người Hán và người Lào ra, những người nước ngoài khác được người Thái gọi chung là người Hò.

[152] Mọi: cách gọi khác chỉ dân tộc Thổ.

[153] Tanh Pết: một giống dưa trồng ở trên nương.

[154] Manh Po: tên một loài côn trùng nhỏ.

[155] Bướm gẩy đàn môi: sự nhân cách hoá ở trên mường trời.

[156] Mây Khoá- Mây Khuỳ: các giống mây vươn dây quấn lên các cây cao trong rừng rậm.

[157] Nối trâu: tức là ghép các phần thịt của trâu trong mâm cỗ trâu. Trâu đó được mổ để làm ma cho người chết và đã xẻ ra thành từng súc thịt. Nói đến "nối trâu" là để cho phần vía của con trâu được dẫn lên mường trời trở lại nguyên vẹn.

[158] Then Xính: Là Then họ, nhận hồn và phân về các Đẳm.

[159] Nằm Nàng: Then có nhiều vợ lẽ, khi Then ngủ với vợ lẽ gọi là "nằm nàng".

[160] Xeo Kiếng: tên một loài chim trong họ Chèo Bẻo.

[161] Mâm đậy: mâm cỗ được đậy bằng tấm lá chuối hoặc tấm vải, không để mở các món cỗ trong mâm ra ngoài.

[162] Nối tên: nguyên văn là "tứ chừ", nghĩa là cầm lấy, tiếp nhận tên gọi của mình do bố mẹ đặt cho…; ở đây có thể hiểu như "nối nghiệp".

[163] Mẹ Hựp: bà giúp việc trong nhà trời.

[164] Cù Lun: một giống lau sậy nở hoa như hoa cây lau nhưng nhỏ hơn.

[165] Then Hung - Then Khao: Là Then sáng tạo và điều khiển mây mưa, sấm, chớp và các hiện tượng tự nhiên. Then Khao còn tượng trưng và sáng tạo ra sắc đẹp của nữ giới.

[166] Vàng quấn chỉ: thời xưa người ta đeo khuyên tai bằng vàng thì thường hay quấn chỉ bên ngoài, được coi như là một cách "bảo vệ" vàng trước tà ma.

[167] Pò: nghĩa đen là "bố", ở đây là chỉ những người đàn ông đã đứng tuổi.

[168] Nguyên văn là "cỏng pò", tức đống dây thừng bện bằng vỏ cây Pỏ.

[169] Lủm Na: khu vực đất trũng sâu ở cuối cánh đồng, thường để hoang cho cây cỏ mọc và làm nơi trú ngụ của rắn chuột, cáo cầy chứ không sản xuất được gì.

[170] Lủm Bản: khu vực đất trũng thấp lầy lội ở cuối bản, thường để hoang cho cây cỏ mọc và làm nơi trú ngụ của rắn chuột, cáo cầy chứ không làm nhà cửa, vườn tược gì được.

[171] Mạ: loài cây hay mọc lá non vào tháng 5-6; nhiều lá, buông chùm dài từ 50-60 cm, lá non màu tím nhạt.

[172] Chá: người phụ trách công việc.

[173] Con Ín: loài vật khổng lồ trên mường trời, được miêu tả như loài khủng long thời tiền sử.

[174] Nước Da Dên: nước thuốc thần, thuốc lành.

[175] Nước Da Dưn: nước trường thọ.

[176] Cây Pao: loài cây thuộc họ tre nứa.

[177] Hang Hon: nghĩa đen là "đuôi don", tên một loài cây thân thảo.

[178] Cỏ Pẹt: cũng gọi là cỏ Pẹt Nọi, tên một loài cỏ mọc lan và bám sát mặt đất.

[179] Nơm: nguyên văn là "xòn", một loại đụt đan bằng nứa, đặt chắn ngang dòng nước.

[180] Mọc: một món ăn làm từ bột gạo, thịt cá và gia vị băm nhỏ như sả, hạt dổi… rồi gói bằng lá chuối hông lên cho chín.

[181] Ống nước Tủng: ống nước lớn đựng được khoảng trên 10 lít nước, dùng để múc nước đổ thêm vào nồi Tủng uống rượu cần

[182] Áo trong rổ trong mâm: áo mặc đem để trong thúng rổ hoặc đặt trong mâm khi thầy Mo cúng vía.

[183] Chiềng bạc chiềng vàng: nơi tượng trưng để dẫn vía vào ở, được nói quá lên theo ngụ ý là nơi đẹp đẽ và giàu sang.

[184] Xe: nguyên văn là "đàng", là chiến xa của quân bình thầy Mo sử dụng.

[185] Y Liêng: một loài ve có giọng ngân dài và thanh.

[186] Lèn Chay lèn Chỏn: những ngọn lèn đá ở trên mường trời.

[187] Lèn Pha Bôn: thường được biết đến với tên gọi là Pha Bun, ngọn núi phúc lộc trên mường trời. Người ta hay đến nơi này thử phúc phận bằng cách ném còn, ném trúng mặt trống chiêng v.v…

[188] Pha Chẳng: là ngọn núi phúc lộc trên mường trời, gần với Pha Bun.

[189] Pha Hoa: là ngọn núi phúc lộc trên mường trời, cũng như Pha Chẳng, Pha Bun.

[190] Ý nói vách đá dựng đứng, sát ngay trước ngực.

[191] Pha Huột: núi đá trên mường trời.

[192] Pha Han: núi đá trên mường trời.

[193] Cá Mọm: tên một loài cá suối.

[194] Hoa Ngòi: một loài hoa có màu đỏ tươi

[195] Cây Bông: loài cây thuộc họ tre nứa, không phải cây bông vải.

[196] Tức là thành quả lâu dài, bền vững.

[197] Then Vi: là Then của dòng họ Vi, được coi là Then đầu tiên được xuống trần.

[198] Chọi gụ: Trò chơi chọi gụ (con quay), dùng con gụ này ném thẳng vào con gụ đang quay khiến nó bị văng đi và ngừng quay thì được ăn điểm.

[199] Bậc: nguyên văn là "hống"- một cái bậc được đắp cao lên so với mặt bằng xung quanh, có bề dài và bề rộng phù hợp để cho vật nuôi nằm trên đó được sạch sẽ và khô ráo.

[200] Khắp: một làn điệu dân ca Thái mang tính diễn xướng.

[201] Han Lương: cũng gọi là Lương Han- tức là thầy Mo, lúc này đại diện cho vía âm binh của thầy Mo.