MỜI HƯỞNG ĐỒ DÂNG CÚNG
(Sầm Văn Bình phiên âm, dịch ra tiếng Việt)
Nội dung này là một loại hình diễn xướng để phụ họa thêm cho
phần Mo trong tang lễ.
Mời hưởng đồ dâng cúng, cũng còn gọi là "Xư mời",
là những lời mời hồn người chết thượng hưởng những thứ mà con cháu sắm lễ như mời
ăn bánh kẹo, chuối, mía, rượu v.v… Sau đó là những lời chia tay, khóc tiễn dặn
hồn người chết với chồng/ vợ, con, họ mạc để lên mường trời.
Các nội dung "Xư mời" gồm có:
- Thức hồn dậy
- Mời hương
- Mời trầu cau
- Mời thuốc
- Mời rượu
- Mời kem, kẹo
- Mời bánh
- Mời trứng
- Mời chuối
- Mời mía
- Mời cam
- Mời hoa
- Lời dặn con trai, con gái
- Lời vĩnh biệt quê hương về mường trời
- Con cháu khóc tiễn biệt
- Lời dặn dò vợ
- Lời dặn anh em
- Lời dặn mọi người
- Tạ ơn quan tài
- Lời tiễn biệt hồn người chết lên mường trời
"Xư mời" được diễn xướng vào lúc ông mo nghỉ ngơi
hoặc trong đêm khuya. Người diễn xướng phải là người có uy tín, thông thạo chữ
Thái, có chất giọng trầm ấm, truyền cảm. Xư có nghĩa là "chữ" hay
"sách", nên "Xư mời" là loại sách mời của dân tộc Thái được
lưu truyền từ nhiều đời trong tang lễ.
* Phần phiên âm: Xử mới xấn đam
* Cộn lục púc từn
Lục lục dớ
Từn từn dớ pò chau mới
Từn đỏm chặn tơ mí nghịu khóa tàu
hoám vảng
Cảng mí chóng xá nén xừa mỏn đai hiếng
pủ tha
05. Tỉn xại chằng
thịp chúng má
Tỉn khỏa chằng thịp chúng ọc
Ọc đỏm chúng mạy luổng vản phà
Pá mạc mồn vản xỉn
Xỉn piếng lim tọc
10. Xỏng khọc nặn
teo pồng xối xái
Chau chằng xặt tỉn xại má nằng xỉ
lá
Má là xỉ loi
Chau chằng mứa xù thuôi nặm nọi đủ
dớ
Phắng tò xiểng khoi hay bọc đọc nớ
15. Hển tò tả lằng
nhọi xiểng pom ìn đủ
Khón khón xiểng tấng lải hay xằng
Phắng hạch hay khặc khạy nhám
văng lốm dển
Tàn chau tải pển phỉ cượt mứa mướng
phạ
Lực tha dù hịa chở hạt niến niến
20. Phiến chở hong
xẻn nhóng lải pòng
Lực chau nặm dù àng nhắng xở
Chở dù có nhắng hụ
Chù lịch ẳn lẹo mí
Chù lí ẳn lẹo đay
25. Khoi chằng hay
xằng chau kèn tạy cứn xù mướng bổn
Nhỉn tò phé phé xiểng pù cún dù lẳng
thẩng chớ hay cườn
Khoi chằng nhưởn chệt na tả nhọi
Khoi chằng má mới má tàn chau hới
* Thoi mới hưởng
Thoi nị thoi mới hưởng
30. Lực tàn nhắng
xưởng cổng xưởng khún hành hưởng tảm tay
Nhỉn tò lực chau hay khặc khạy
khoi chằng má mới
Mới đăm chằng kỉn đỉ
Mới phỉ xảng cào mới kỉn cụm
Cụm phú lực căm pạ hướn dao dù dển
35. Tàn cò tải pển
phỉ cượt mứa mướng phạ
Cụm phú lực căm pạ lực pò tải xía
Nhỉn tò nía nía xiểng tấng lải
hay xằng
Pạc cào tan nặm tả lằng lảy tốc
Cốc cốc nặm tả lằng hắm na
40. Pển tè phạ bo
hơ dù pắn hang khiền
Chiềm tè pển lực chỉnh pày hẩng
pày nán lón xau
Hển pườn hau liệp phạ nhỉn muồn
lón pảy
Xống chở lải áu cứn bo nhắng đay
Hay xù chau cắm chọi cứn xù mướng
bổn
45. Xương tò váng
xía hướn mộc mỏng pảy dù kẻm nha
Hau dù đăng ngà mạy khòn khòn nón
điểu
Bo nhắng cứn đay
Khoi chằng dửn xỏng mứ khăm vày tảm
tay
Nhỉn tò lực chau hay khặc khạy
50. Khoi chằng má mới
má tám chau hủa hới
Cốc hưởng mí xợ Pá Nhá Ỉn tành
Pành hưởng mí xợ Pá Nhá Ỉn pùn
Thẩng pảng lẳng pảng lún chằng hiệc
áu đay
Ẳn nị chau kèn tạy tải chạc váng
hướn
55. Khoi chằng phái
tả nhưởn tám hưởng hay bọc
Lực tàn nhắng phạc hỏng xọc má hựn
hựn pán kỉn
Hun núa ải hạu
Ải xổng hau cuổng mạy ải họn ùn
huối huối
Chằng hơ tàn chau chở òn nừng mỏ
tám
60. Chở vản nừng nặm
phâng
Chở nhá xâng hướn lực nhá tó má
tàn chau hới!
* Mới mạc pú
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới mạc
Lực tàn nhắng phạc hơ pá kỉn khoi
chằng mới
65. Mới đăm chằng kỉn
đỉ
Mướng phỉ xảng cuổng hướn kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ dù la nhá ngau
cò nhá ngảu
Cốc mạc nị tè pảng đở chẳm
Lắm pú nị chớ Thẻn luổng pổng pục
70. Khoi cò lục cào
tan bọc tạy nẻ tè chiềm láng
Cắm chiện chiền nẻ tè đải tè láng
lấng vạu
Xàu và tè lực kho căm pạ lực pò tải
xía
Váng xía nọi tứ phủa dạc dển pè
xía vản tấng pạ
Chằng pá lực hau pà quang đổng cọm
phắn thàn pảnh xiểm
75. Thẩng đỏn piếng
hím táng náng chằng chường lực xáu tha
Náng chằng bải khằm pạ phắn thàn
dết cỏng
Hỉn hóng tơ xỏng táng pển hòng
Cong xờ mộm pháy chụt đìn phảu
Cộp nừng pẻo pháy hau nớ pú kẻm
làu
80. Cỏng thàn nhum
pển tàu phé phé
Náng chằng bải áu nặm tếnh ló má
xờ
Từa nặn hỉn thàn tạch pảy phột họn
pển pười lảy lẹo
Má chẳng nẻ thẩng chứa pú dù mướng
bổn xủng ca
Phạ pục vạy xuổn đỏn na tàng Thẻn
luổng
85. Luống cắm hển
chằng cạp lống tốc xờ hỉn chỏm lạn
Chứa chằng xản hưn tếnh xặng bở pồng
puống má
Mừa nừng xỏng Xa hển chằng lịt áu
mứa xờ cuổi vạy
Chằng làu nẻ thẩng cỏ láng pảo dù
mướng bổn xủng ca
Dù mướng phạ xủng bảng
90. Thẻn luổng hơ
náng xảo pục cuổng xuổn Thẻn đỏm
Cỏm cỏm bở lưởng lười lống nớ tồng
hướn Thẻn
Từa nặn nộc kèo phạ hắng dù phài
pha
Tàn hển láng pảo xúc đảnh chằng
chằng chuốn cẳn tau
Xàu cạp đay chằng bỉn tốc mướng
piếng dong dong
95. Nộc chằng hản họng
nằn mứa xù tỉn đổng
Láng pảo chằng phộng pỉu lống cảng
pà
Phạ pục hơ mắn dù mướng piếng
Phổn tốc mắn hạc ma
Phạ họng mắn hạc bản
100. Mắn pển cỏ tè hẩng
tè nán lải khau
Mắn cò pển tuồi pún puộng còn xàu
Xàu chừ láng pảo
Má chằng bải láng pảo xờ mứ lực tứ
thim
Nọi chằng hỉn tặp tấng nhọt pú
chuổng
105. Hển đảnh mứ lực
chái ìn đủ liến hay
Náng chằng lèn xọc phạo má khằm bải
hẻn
Lén lén cuổng mốc cuổng chở khặc
khạy
Náng chằng khằm lược đay bở mạy lạn
pười đảnh hem múi phảng
Náng chằng chím đủ xảm láng xờ cẳn
liến kẹo
110. Hển tò vói hói
heo tấng pạc đảnh tóng
Ẳn nị hỏng kỉn đíp kỉn đảnh kẹo mạc
Pú nị pú phỉ phạc
Mạc nị mạc phỉ pẳn
Náng chằng áu xờ đăng cuổi thàn
cón mứa kỉn lồm
115. Mộm kỉn lau kỉn
chịn liến làu kẹo mạc kỉn pú
Xàu làu ìn đủ
Hón xía pạc huộng ải cáo
Pú nị pển tè kháo mè lực cò căm pạ
xàu tành chiềm láng
Áu má hơ náng xảo tấng bào
120. Kẹo mạc kỉn lồm ải
hạu
Xàu tào na ụp vạu bo nhắng khạch
hưn ải cáo
Náng xảo kỉn đỉ ịt đỉ ít ngám
tành pển hỏng dong
Tăng khạch va pì nọng tiếu quà má
dảm
Xàu chằng áu má xù cẳn kỉn chằng
nẳm quám vạu
125. Ẳn nị tàn chau bẳng
biền hưn xù phạ
Khoi chằng má mới nớ tàn chau hủa
hới!
Mới đăm chằng kỉn đỉ
Mới xấn cò cào mới kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ lẳng la nhá
ngàu cò nhá ngảu nớ
130. Tàn chau hủa hới!
* Mới quắn
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới quắn
Quắn bở lưởng can cằm
Lực tàn nhắng phạc hơ quắn nị
135. Khoi chằng má mới
nớ tàn chau hới!
Mới đăm chằng kỉn đỉ
Mới xấn đỉ cào mới kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ nhá ngau cò
nhá ngảu
Cốc quắn nị tè pảng đở chẳm
140. Lắm quắn nị tè pảng
đở pục
Cốc quắn nị bo mí phớ chẳm
Lắm quắn nị bo mí phớ pục
Quắn nị lực mướng Láo lống
Phổn tốc mắn hạc ma
145. Phạ họng mắn hạc
bản
Hển Láo kỉn chằng hiểm áu đay
Bắt nị khoi chằng nẻ cào tan bọc
tạy
Nẻ tè chiềm láng lấng vạu
Xàu và Láo pười xay hít hượn mắn
dù Viếng Chẳn
150. Xàu chằng phắn
pé lày xía cốn hượn
Hẩng bưởn lẹo pé lảy cạng chọt
Họt dạt nặm tắn tì đỏn piếng
Mắn chằng hiềng pé lống quả đủ
kém nặm
Hển tò xúm cỏ mạy tải xáu ca cạt
155. Mắn chằng phắn tọn
má dết cỏng phứn
Nhỏ lắm kính từn phỉnh hổm xờ
Mừa nặn liến xở kiêng hít hượn liến
huồng phốm phốm
Mắn chằng bải áu cỏ quắn má đụt đốm
ải hạu
Nhỉn tò ải xổng ca luống nựa kính
xờ xẻ cáo
160. Mắn chằng váng
pé xía tào cứn hả dao
Pườn chằng liệng chợ pển bào cuổng
hướn
Hẩng bưởn xàu chằng hiệc má thảm
Từa nặn ẳm òi na cốn hướn xáu mom
chằng hản
Bản quám thải bọc phá nhá liến
chanh
165. Xờ tành hơ mắn
chừ cỏ quắn
Liến pẳn dải mạc quắn pục bống xuổn
đỏn
Pừa và dả hòm xay hít hượn má đụt
kỉn ái
Tấng lải xàu chằng kếp chằng áu mứa
Láo pển từm
Pườn chằng dết bùa nọi tấng làu
xù cẳn
170. Ẳn nị thẩng vắn
đỉ vắn ngám tàn chau hưn xù phạ
Khoi chằng má mới nớ tàn chau hủa
hới!
Mới đăm chằng kỉn đỉ
Mới phỉ xảng cào mới kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ lẳng la nhá
ngau cò nhá ngảu
175. Nớ tàn chau hủa
hới!
* Mới lau
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới lau
Cốc lau mí tè pảng đở tành
Pành lau mí tè pảng đở pùn
180. Cốc lau nị chớ
Náng Cảng tành
Pành lau nị chớ Náng Cảng pùn
Thẩng pảng lẳng pảng lún chằng hiểm
áu đay
Khoi chằng lục cào tan bọc tạy nẻ
tè chiềm láng
Cắm chiện chiền tè đải tè láng lấng
vạu
185. Xàu và Náng Cảng
dù Mướng Xáng pảng còn
Dù nọi khắt khọc đẻn Kẻo
Náng chằng áu khau xản má pá
Áu hạc mạy khoá hau xảm làng
Chằng áu lống tẳm xờ long, tong xờ
chộc
190. Chằng păn dết khổi
pển piềng
Piêng dết con pển con xỏn lỏn
Náng chằng áu má vạy tơ nhú pủ mụng
Hùng cằm chạu náng mằn khảy dảm
Hám lải vắn chằng pượt xía áu má
vạy pắng dam
195. Chằng áu hau xàn
na pá
Chằng nưng tơ xà pháy pháy
Má chằng bải áu hảy má thàu xờ
đung
Chằng pổng vạy khóa panh xờ cuổi
Hẩng vắn mắn chằng xúc chằng nuồi
pười đẻo pển nặm
200. Náng chằng chợ
bào nọi hau đổng quang hả bùa lắm đỉ
Má chí chảng pằn lống tôn pựn
Hạc và đụp bo đay một nọi tẳn bùa
hú chảng
Náng chằng phứa áu kẹp hắm đỉ
khóa xờ cạu thuôn
Buồn pạc mịn chằng chím đủ
205. Nhỉn tò panh đỉ
hau cuổng có xà xà
Mộm dà lẹo na mày kháo đảnh
Mí hành đỉ hành ngám ụp hổ lải
thoi
Phớ cò vói hói má khào xôm chím vản
Thẩng pảng lẳng pảng lún chằng hiểm
áu đay
210. Ẳn nị chau kèn tạy
lột chồ tải xía
Váng lực váng mía chặc chạc mứa bổn
Váng mướng cốn hưn bổn nửa cọi cọi
Khoi cò chệt nặm na tả nhọi còi
chằng má mới
Mới đăm chằng kỉn đỉ
215. Mới phỉ xảng cào
mới kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ lẳng la nhá
ngau cò nhá ngảu
Tàn chau tải pển phỉ cượt mứa mướng
phạ
Lực tàn dù hịa lẳng la ình ón
Khón khón hay cảng cứn nhám quạnh
220. Pạc cào tan nặm
tả lằng mứ phái
Chệp chở lải áu cứn bo nhắng đay
Xuồn tò đay mừn tự xẻn cắm cò bo
nhắng hển
Nghến nghến nặm tả lảy họng hạch
Lực tàn cò nhắng đay pạch na chù
mự nhắng huồm phưởn ngái
225. Điểu nị mứ phái
nặm tả khoi phò hển chúng mạy hay cườn
Lực tàn cò pạu ngái đở hển huồm
pán khau
Bắt nị tàn chau hưn xù phạ cò nhỉn
hạt chở đỏm
Khoi cò nhóm đủ cườn hướn hay tả
pắng pển hà
Xàu cò xà xà hay hả chau chù cốn
nỏ na
230. Pừa và xàu cò nhỉn
hún chở dù lẳng lửa hay
Pít pày chau chở hạt niến niến
Xàu cò phiến chở dù lẳng pản cảng
Chớ nhắng đíp cánh nhắng cốn
Chau cò tè đả xang hướn chù cốn
ân nhọn
235. Bo hòn đay cắm hại
xắt xình tò nhớ xảo
Điểu nị Thẻn cài hơ tàn chau chắc
cọp nghến tải
Tàn cò lón kỉn tiện lón dù
Lón tạu thù kỉn ngái
Lón khạc lái kỉn khau
240. Lón tạu xọc kỉn
ké
Tàn chau cò phẳn hại phẳn bo đỉ
Hẻn pạt tả chau cò nón bo đắp
Hẻn pạt páu cò nón bo yển
Tàn cò bo hụ và nghến lộm lẹo cọp
phưởn ngái
245. Nghến tải lẹo cọp
phưởn khau
Tàn chau cò kỉn lau chại mứa nón
bo đắp
Nón đủa đắc đủa điểu lạu từn
Nón pịch nón phựn lẹo nhỉn ngảu
Xau cảng cứn tổn kính chặc chọi
250. Chệp đuổng nọi lực
chau cò lẹo pảy xài hả pảng
Đay pảng luổng bo vạy
Đay pảng nhờ bo váng
Mờ chau pển chệp cháng nắc cháng
nả
Lực tàn cò lẹo lửa hay
255. Mừa tàn pển puồi
xay hiếng hại
Lực tàn cò lẹo lửa chẳm
Điểu nị lực tàn cò pển puồi xay
hiếng hại nở cằm
Tàn cò bo nhắng đay chẳm đỏm lẹo
Cuổng chở chẳm nhỉn ngảu mom mò
260. Lửa phò mạy lạu
hay vói vói
Hay có khỏng đin đằn
Hặn khuộp khau mừn mự lửa hay bo
bảng
Váng xía xải pánh phói dù lẳng pển
ba
Keo òn la nhắng nọi cò bo hụ chắc
và tàn pển puồi
265. Lực tàn xuôi chở
nọi cò bo hụ tàn chau tải xía
Mắn cò niến niến xiểng ụp hổ ngớ
và tàn chau pảy ừn
Dểu và nón dù đăng ngà mạy nhắng
từn cứn má ội nọ
Tủ cò mườn hển tổn òn pánh lửa
hay
Nhỉn tò lực tàn chau hay cọi cọi
270. Khoi chằng má mới
nớ tàn chau hới!
Tàn chau kỉn điểu nhá làu liệu
lán hả lực xắng đẻ
Kỉn ngái kỉn điểu nhá làu chuốn
khau
Hau dù mạy kèn keo nhá làu chuốn
phớ xắng đẻ
Nhá đở hển pển mờ nhắng cốn nhắng
ụp hổ chà vạu
275. Hau dù đăng đổng
cọm nhắng cua tổn kính thởi nớ!
Nhá tó liếu tiếu dảm lực nhính lực
chái
Tặc tó pển xay xắng đẻ
Khuộp mờ phạ nhám chiểng pỉ mờ
Lực tàn phạc hơ đả hiếng
280. Pán đỉ pán ngám
cào mới kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ lẳng la nhá
ngau cò nhá ngảu
Nớ tàn chau hủa hới!
* Mới panh
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới panh
285. Lực tàn chau nhắng
mí cộ panh thì ẳn ngám
Hảm má vạy hủa chúng ca cạt
Lực chau nhắng phạc hơ pán cộ
khoi chằng má mới!
Nớ tàn chau hả hới!
Mới kỉn pán hảm cộ lải nhóng hỏng
lạc
290. Phạc hơ tàn kỉn
muồn táng mứa
Mí tấng nhóng panh hỏng pánh lẹo
thừa
Chau chằng nùng xọt xưa má nằng cảng
hống đủ dỡ!
Mứ diểu nặm lống áu buồn pạc xía
dỡ
Chau chằng nằng tào na má xù pán
kỉn
295. Nhỉn xiểng cào mới
kỉn cộ xặp xặp
Kỉn tả tằm kỉn điểu
Nhá làu lịu lán hả lực nhính lực
chái kỉn năng xắng đẻ
Nhá lịu nau mía lực kỉn đỏm xắng đẻ
Nhỉn tò xiểng pì xiểng kén khặc
khạy
300. Lực chau hay cọi
cọi khoi chằng má mới
Nớ tàn chau hới!
Mới kỉn panh lải nhóng đảnh đòn
Tặc tòn bọc mạy chạm khẹp lưởng đảnh
Mới kỉn panh hỏng pánh pán hảm
305. Cù nỏ lải nhóng
hóng hóng
Mứ khăm bải lắm lình nỏ thoi
Nhỉn tò xiểng hạch hay cọi cọi
khoi chằng má mới
Mới kỉn cộ lải nhóng thẳn thì
Chau cò pít pảy hưn xù phạ
310. Pỉ nị pắn chồ cò
bo nhắng hển
Xến xến nặm tả lảy hay xằng
Xạt xạt nặm tả lằng mứ phái
Chệp chở lải tủn hánh pản càng
Thẩng mừa xảng phạ pỉ mờ nhám chiểng
315. Táy mướng piếng ụp
hổ cha vạu
Từa nặn liến căm pạ tàn chau hau
dù đổng cọm
Xẻn múa cò bo nhắng hển
Tủ cò mứ phái nặm tả lảy hay xằng
Lực tàn chau tành đay mí cộ
320. Khoi chằng má mới
nớ tàn chau hủa hới!
Mới đăm chằng kỉn đỉ
Mới phỉ xảng cào mới kỉn cụm
Cụm phủ lực nọi dù dển dù dửn thẩng
thau
Mứa kỉn ké lau cỏng đằng xiểng từn
325. Lẹo căm pạ tàn
chau mừn mự hưn xù mướng bổn
Xương tò váng mướng cốn pàu tọng
pảy dù đỉn kẻm nha
Nón dù đăng ngà mạy khón khón
Cò bo nhắng cứn má tàn chau hới!
Thẩng mừa ựt tựt phạ nảo òn dạc
tám
330. Phớ cò phàn phàn
xưa đảnh đảo dong dù
Lẹo căm pạ chau mừn mự hưn xù mướng
phỉ
* Mới xày
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới xày
Lực lản cò nhắng xọc hả đay xày nị
hơ khoi má mới
335. Mới vẳn chau côm
na kỉn nhì nhúm
Mới pò chau tải pển phỉ cò nhắng
má cụm
Cụm đỉ hơ lực cánh mía đay dù dển
Chau tải pển phỉ tè mừa lực nhắng
nọi
Lực nọi lửa vắn cằm hay họng hả
340. Lực lản cò nhắng
xọc hả đay xày nị hơ khoi má mới
Kỉn mạc xày nị xày òn hỏm vản
Kỉn lải lằm lải nhóng hơ nỏ hơ ìm
Kỉn lồm hơ họt cằm họt lánh
Tấng kỉn tấng mồng nhánh xày xiu
xẹt lưởng đảnh
345. Tàn chau cò nhá
thải quám bành pẳn
Hả lực chái lực nhính kỉn năng xắng
đẻ
Lực chau xuôi chở nọi mía nau dù
lẳng
Pòng và phớ hặc cánh phớ pánh pày
hế chanh
Xàu chằng pẳn bành hơ xày nị khoi
chằng má mới
350. Nớ tàn chau hủa
hới!
Hển tò lái hỏa kẻm bọc bủa chàng
chấp mứ tem
Hển tò đảo đòn khặn đảnh kình xúc
múi phảng
Ăn nị hỏng đỉ tiện hỏng ngám đủ lạc
Lực tàn chằng phạc hơ
355. Tàn chau chằng
áu mứa bổn
Chau cò mứa nón xía lực nhính lực
chái mộc mỏng hướn dao
Ào họt năng pòng nặn nhỉn xẹp chở
đỏm hiêm nã
Xiệt tò váng xía chỏm pảu dù lẳng
pển pa
Chau ọc la nhắng nọi láng hoi đày
ẻo
360. Pảy táng đở đuồn
xẻo mè kính phảnh xang
Chau cò pít pảy hưn tàng tạo pảy
dù kháo nửa
Thừa chớ phủ dù lẳng bo lứm xẹp
chở nhỉn hại
Pái tò phạ tành hơ lống một chỉ pển
cốn
Chỉnh pày hẩng pày nán lón xau
365. Hừ chằng bo hơ
dù thau lọc lại hủa đòn nhử láng
Xiệt tò hủa chở xặm phỉ vẳn hoi
bà
Phạ bo hơ kèn măn năng lạn hỉn thạt
chiến tới
Mừa nhắng cốn cánh nhắng hánh kỉn
muồn hướn nhắng vạu
Điểu nị chở hạt hau cuổng tọng pất
hừa xía lốm
370. Lảy kính cổm lống
một chớ pười xía kè đỉn kẻm nha
Phạ bo hơ cứn lại kính nàu pển đỉn
tộc ỗi
Phủ cò nau dù lẳng xẹp chở bo lứm
xắng nã
Chau cò hưn xù phạ phủ cò nhỉn xẹp
chở đỏm hiếm nã
Xiệt tò váng xía chỏm pặc cánh chỏm
páu dù lẳng chở hạt
375. Khoi cò pạc cào
hay xồng chau khặc khạy mới xày khón khón
Tàn chau cò mứa nón hưn bổn nửa tải
chạc
Khủn phủ lực căm pạ nhá xay puồi
nảo xắng đẻ
Hướn dao xủm xả thau kè nhá tực
xay hẻ hại pển hằng hướn quản
Pển đỉ lực nhính lực chái quái xọn
380. Xàu chằng khảy bọc
quang ngổi chọng pển hằng hướn quản
Chái đỉ lán lắc lẻm tiêng tổn văn
vù
Chù phèn pựn chòm chiếng tin dùng
Nhắng phóng hưn tắn luổng đay bòn
Chù tôn pựn hặc chở pảy má mí hỏng
đỉ lạc lạ
385. Nhá xượp xài xạc
dao hạt hạn măn kèn dửn hẩng
Nhá lón pển ngảu nhá lón máu xay
xắng đẻ
Khoi cò hay bọc chau khặc khạy mới
xày kỉn đỉ
Mới xấn đỉ khằm kỉn làu phắng tủ
hay
Thải xằng chau kèn tạy cứn xù mướng
bổn
390. Phủ cò nau mướng
cốn dù lẳng chằng dửn thẩng thau nớ tàn chau hới
* Mới cuôi
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới cuôi
Cuôi nị hỏng pánh vản ùn
Nhỉn tò hỏm cùn cua hau cuổng mạy
hỏm ùn huối huối
395. Cốc cuôi phỉ phộc
hơ xáy chua pổng pục
Thẻn bọc hơ pục vạy cung phúc xớ
tiển nớ tàn chau hới
Lực tàn phạc má hả chau
Khoi chằng làu mới kỉn
Kỉn cảng cứn nhám văng
400. Kỉn mạc nị tàn
chau chằng chạc mứa bổn xía lẹo
Xương tò phạ bo hơ dù thau hẩng mự
xẻn chồ lón tải
Ìn đủ tò lực nhính lực chái dù hịa
tấng phủng lúng tả
Phủng háng họ lố ả hay bồn
Tộc khôn kho chù mự chở hạt vói
vói nớ tàn chau hới
405. Phười tò chau cò
hụ lọc lại nhắng biền cứn má ối nọ
Háu cò đay ụp vạu cha lốm xù cẳn
là nó
Điểu nị chau căm pạ mứa phạ váng
lực cánh làu váng mía
Váng lực pảy pái lẳng mom mò
Xàu cò lửa ìm hay chù mự căn cườn
xáu lải
410. Hả phớ chằng ìn
xưởng hặc pánh pìn pủa nhử dong pò ọc nhìn nế!
Mới chau kỉn mạc nị hỏm òn vản
ngám
Nhỉn tò huối huối hỏm tùa hướn ải
hạu
Ải xổng hau cuổng nựa nhỉn chừn
chở đỉ
Kỉn chằng cụm phủ lực nọi mía nau
dù đỉ
415. Xỏng làu cụm áu
phủ va dòng họ tạu đạp lải háng
Táng lúng tả dù dửn lải khau
Xàu chằng đay liệng lực căm pạ dửn
măn pắn pỉ
Khoi cò mới kỉn đỉ kỉn lộn cảng cứn
nằm nằm
Kỉn mạc nị hỏm pạc muối vản
420. Mới kỉn cuôi lải
múi vản ùn
Điểu nị tàn chau tải xía bo nhắng
cứn xỏn tạy
Xủ cò dù ứt tan kỉn nhọn đỏm tàn
kỉn nhớ xắng đẻ
Xủ cò dứa chở nhưởn lóng đỏm chịu
kho đè nớ
Pườn chằng hặc chợ linh pển bào cảng
hướn xắng nã
425. Tàn cò cụm tấng
phủ khoi mới bọc cảng hướn nặn đẻ
Hơ dù thau lọc lại hủa đòn nhử
láng
Nhọn đẻ tàn chau hủa hới!
* Mới oi
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới oi
430. Ẳn nị hỏng vản
ngám nớ xuổn
Lực chau nhắng xưởng cổng xưởng
khún
Ìn đủ pò chau chạc mứa mướng phạ
Xàu cò nhắng tành đay hỏng lạc lạ
kỉn chẹp múi vản
Khoi chằng má thải quám bọc nẻ
cào mới kỉn oi
435. Xàu cò hia xờ
chen lảy nhọi đảnh chùm múi phảng
Khoi chằng má thải quám bọc nẻ
cào mới kỉn lồm
Tàn chằng cụm phủ lực nọi mía nau
dù đỉ
Tàn cò tải pển phỉ nhá lón niểu
nau xắng đẻ
Tàn chằng hau dù năng cuổng mạy
kèn keo
440. Nhá làu muộn phớ
Phủ cò thẩng chở lải hạc nhỉn
xương chau
Pển tè vẳn chau hạc hau lựp phạ tải
chạc váng hướn
Xiệt tò phạ bo hơ dù thau hẩng mự
dửn măn pắn pỉ ối nọ
Điểu nị mí mù keo hỏng lạ ẳn chẹp
lải nhóng cò đỉ
445. Hạc má vạy hủa
chúng ca cạt cò đỉ
Xiệt tò phỉ vẳn phạo mứa bổn xía
lực xương ối
Phủ cò lửa ìm hay chù mự cóng pò
má hướn bo nị
Cuổng chở kén lịu lịu thẩng pò
Phờ tò pò hụ lọc lại nhắng từn cứn
má ối nọ
450. Chằng hơ tàn
chau chở òn năng nặm tản
Chở vản năng nặm phâng
Chở nhá xâng hển lực nhá tó nớ
tàn chau hủa hới!
* Mới cảm
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới cảm
455. Mới đăm chằng kỉn
đỉ
Mới xấn kỉn cào mới kỉn cụm
Cụm phủ lực căm pạ mía nau dù dển
Cò dù dển nớ tàn chau hái!
Cốc cảm mí phớ chẳm
460. Lắm cảm mí phớ pục
Khoi cò lục cào tan chuyền chiện
chiềm tè mí cảm
Cốc cảm nị pển tè chau pì nọng
náng keo pùn đả
Xàu cò lực chừ chau bả tạo cháng
chừ Tường Lấn và ná
Pò chằng phắng cắm tổn lực nhính
tố ươi
465. Bo hặc nọng chẳm
lún
Pò chằng lóng phọc chà áu òn la nỉ
Áu lực hau pà mạy pú nhờ đổng luổng
Váng náng vạy lá hướn xía lực dù
điểu
Náng cò liểu xầm hay tả pắng pển
hà
470. Xỏ Thể Đả- Bụt
Bưới xưởng khoi đè nã
Cò pừa pò uôi xía nọi
Váng lực cuổng đổng cảng thườn nị
lã
Mừa nừng cắm pòng chau Thẻn nhờ tếnh
hủa
Pủa Thể Đả chằng tành
475. Hơ chau bả tạo
Phạ Keo lống đủ
Hơ pển phủa pển mía tành mướng dù
quang
Thẻn chằng hơ mạc nị lống pục chẳm
bống
Xàu chằng pổng đặt vạy mắn chừ cảm
náo
Khoi cò lục cào tan má chiện chiềm
tè mí cảm
480. Khoi chằng má thải
quám cào mới kỉn lồm
Cảm xôm òn hỏm hiếng ải hạu
Chau chạc hưn mướng phạ khoi chằng
má mới
Mới chau má kỉn lồm tiềng cứn
nhám quạnh
Mới kỉn cảm kỉn nao pọc pược
485. Kỉn đỉ hơ muồn
táng mứa phạ
Chau hưn mứa mướng bổn bo nhắng hển
na
Hưn mướng phạ váng xía nau lực nọi
Váng xía mù va háng họ xàu dù má
lẳng
Hơ dù dển nớ tàn chau hới!
490. Lán lực lản
nhính chái lải xằm
Chau cụm hơ lán xảo pợ má hè tứ
pí hơ xàu dù dển
Hơ mắn tành pển hướn dao dù dửn hủa
học
Nhá đay tộc khôn kho chù mự
Nhá xay puồi nảo xắng nớ!
495. Nhá chệp pển hơ
đay dù thau pắn pỉ
Nhá hơ phỉ má đà, nhá hơ hà má tó
Hơ dù thau lọc lại hủa đòn nhử
láng
Cụm hơ tấng mỏ luổng nằng nửa tạu
đạp kẻm chúng
Mí cộ khau lánh ngái bọc xỏn cào
mới hơ kỉn
500. Cụm áu lực lản
dù má lẳng
Cụm hơ mù va ảo lố khưởi pợ
Má chực má cháu háu chau lải nghến
Cụm xàu hơ pển thau kè đỉ dớ!
Mới kỉn lồm cảm náo xôm òn
505. Lực chau phạc hơ
mạc nị khoi chằng má mới
Nớ tàn chau hới!
* Mới bọc
Thoi nị thoi mới xắng
Thoi nị thoi mới bọc
Lực tàn nhắng xọc đay bọc mạy
khoi chằng má mới
510. Nớ tàn chau hới!
Nhỉn tò huối huối hỏm tùa hướn ải
hạu
Ải xổng hau cuổng mạy hỏm ùn hỏm
núa
Nhỉn tò tuốn tuốn cỏng tấng cọng
tỉ xiệp
Lực chau cò chệp xẹp xay cọi cọi
khoi chằng má mới
515. Nớ tàn chau hới!
Tủ cò cọi đủ mỏ luổng nằng hiếng
hủa bọc khau
Tạu đạp ca má bọc lánh ngái
Mứ pụm cáng chệp chở cọi cọi
Tàn chau cò cụm áu mỏ dù thau họi
tuồi pắn pỉ
520. Mỏ mứa pùn chù
nhóng ân nhọn đẻ
Tủ cò còi đủ na cháo pợ hển pọm
chù cốn
Xàu cò hún chở cháng ìn đủ tàn mứa
mướng phạ
Xàu dù hịa lẳng la nhỉn xẹp chở đỏm
hiêm ná
Hả phớ chằng bọc xỏn hứ đay
525. Nhỉn tò lực chau
hay khặc khạy pí quành lốm dển
Cụm xàu hơ pển cốn thau kè
Chỉnh nhá mí hẻ hại pển xay puồi
nảo xắng đẻ
Tủ cò cọi đủ cháo khưởi tứ tảo pưởi
dù ngảu tắng mom
Chỏm chằng đay kỉn nhọn hoi tò dù
đỏm
530. Bắt nị chỏm bủn
chằng chạc mứa mướng phạ
Háu dù hịa lẳng la pọm cù phủa
mía
Nhá xía xắng hằng mí mứa na
Hển tò phủng mù va dòng họ tạu đạp
lải háng
Phớ cò má chở cháng ìn đủ lửa hay
535. Tàn cò cụm phủ
va dòng họ nhá xay puồi nảo
Hển tò xáo xáo bương lúng tả hay
cườn
Thượt thượt nặm tả nhọi căn cườn
xáu láu
Mừa nặn nọng bọc chau cắm chọi má
hay xồng vẳn
Chù vắn cóng lải bo nhắng hển na
540. Hạc và pì cánh nọng
pển xẹp hán ngảu
Nhỉn tò lực chau hay khặc khạy chở
hạt vói vói
Nhắng lực xỉnh mí lản hùn hánh tảng
na
Lản căm pạ xỏ hoi puống hẻn
Thẩng mừa lản pển kẻm dạc dến
lánh ngái kỉn nhọn
545. Tha chờ lạc puồi
xay nảo học xỏ cày tấng mủ đè nớ
Chau cò cụm phủ lúng tả
Chù cốn dù đỉ chằng púa lản pa
Ìn đủ đăm nớ tàn chau hủa hới!
Hển tò lực chau hay tả nhọi xiểng
mom ình ón
550. Khón khón xiểng
xẹp chở hùi hánh tền căn
Ào họt chau xẻn chặn cò bo mí lứm
Xỏng làu khâng chở đằng chỏm páu
Ẳn ỏn nhắng òn chái nhắng bơ
Lực chau nhắng phạc hơ bọc mạy
khoi chằng má mới
555. Khoi chằng nhỏ mứ
hoi hẻn có vạy cào
Tàn chau chặc phai tàng tạo hưn
xù mứa bổn
Khoi cò phò hển cốn tỉm hướn bồn
cha làu phái tả hay
Ẳn nị pắc bọc mạy khoi chằng má mới
Nớ tàn chau hủa hới!
560. Cắm cắp dớ tàn
chau hủa hới!
Cắm kiến tha phắng xiểng nẻ xằng
còn nớ
Hển tò tả lằng nhọi chệt na cánh
làu xỉ tả
Tả và phớ xương tủ nhá chừ nhá lứm
xía thoi
Tủ chặc nẻ xằng thoi bọc mạy mướng
lùm lưởng dản còn nớ
565. Chù tố nộc tố
mánh mướng piếng chù họng
Ngoành ngoành cong pà mạy pú phả
vói vói
Còi dù đỉ dớ
Chù bọc mạy hỏm òn lưởng ngám cú
hới!
Nhám nị thẩng nhám xủ lưởng hừa
hướng kẻm can
570. Từa nị cú pảy
ban mứa phạ tủ chằng má nẻ còn nớ
Còi dù đỉ dớ
Đuổng pí vẻ bọc cao
Bọc ngói chù đuổng thẳn thòi
Còi dù đỉ dớ
575. Bọc khắt nọi đảo
đòn lưởng ngám tủ hới!
Tộc tò phỉ vẳn chạ nhóm đủ xu phờ
Còi dù đỉ dỡ
Tôn bọc mạy chà mằng pỉ mờ cú hới!
Tộc tò cú lảy kính xía kè đỉn chạc
mứng lứm lin
580. Cựt mừa cú khằm xạ
pảy đết hủa ná
Chớ nhắng bào xảo pá cẳn pảy tắt
Điểu nị năng chốm đọc đói kè khùn
pển đỉn
Chỉnh ham lải huôi xía mướng lải
thà
Còi dù đỉ dỡ bọc bụt xọn na tàng
pển thẳn
585. Còi dù đỉ dỡ bọc
cảm bọc nghía lấng kỉn mạc cú hới!
Còi dù đỉ dỡ bọc tạc chỏm bở chá
Còi dù đỉ dỡ bọc cảng ná bọc can
Bọc cảng ban bọc cạt lưởng đảnh
Còi dù đỉ dỡ bọc pển ngảnh bọc
xan
590. Bọc pển tảm nhọt
đảo hỏm òn bọc hom
Cú cò váng xía đải bọc hom bo nhắng
áu nhọm
Còi dù đỉ dỡ bọc dù chọi bở nuốn
Bọc pển chúa bọc nghịu
Xiệt tò vẳn bo chịu nón xừa phửn
nả
595. Láy kính lộm lá
hướn xía lực
Chù cằm hay chù mự cò bo nhắng hển
Còi dù đỉ dỡ
Lắm pú chuổng hỏm òn cú hới
Cú chặc nẻ xằng tôn mạc nọi cỏ mạc
láng pảo
600. Còi dù đỉ dỡ cảm
náo pạo xủ bản pỉ mờ
Chù bọc mạy chù phờ lưởng đảnh
Chù tố nộc tố mánh mướng piếng
chù họng
Ngòng ngòng cong pú phả vói vói
Tộc tò cú cọi đủ xủ phờ lưởng hừa
hướng kẻm đàn
605. Hển tò phạ phàn
phàn đảnh đảo
Xáo xáo phổn tau mướng piếng lạn
kè
Đẹt xòng phạ pỉ mờ xé hé
Hển tò nặm xẻn qué lảy phàn phàn
Bầng hành tơ lùm phạ phớ cò nhỉn
bản
610. Xương tò tổn
kính khoi pảy mướng váng ban
Hưn xù phạ tải chạc vẳn lổng
Tải xống vạy mướng bổn cảng mọc
Tả lảy nhọi hay bồn xống chở
Xờ hơ nặm tả lảy mượt hưa
615. Xưa bo pha lử
làng xóng xóng
Đưa chở họng xút tả lửa phò
Xiệt tò phắng xàu tải còn làu mứa
Phỉ vẳn lổng còi mứa mướng phạ
Tủ cò nhỉn khâng chở đỏm
620. Chỏm pảu òn
nhính òn chái nhắng bơ
Lực chằng phạc hơ bọc nị khoi chằng
má mới
Nớ tàn chau hới!
./.
MỜI HƯỞNG ĐỒ DÂNG CÚNG
* Phần dịch nghĩa: Mời hưởng đồ cúng
* Thức hồn dậy
Thức, thức dậy!
Dậy, dậy nhé chủ vía[1]
ơi!
Thức với lớp trải dưới có bông gạo
và tro mỏng
Giữa có Chòng Xà Nèn[2],
nệm và gối êm trải sẵn
05. Chân trái đạp
quan tài về
Chân phải đạp quan tài ra
Ra với quan tài to rìu chẻ
Hai mặt rìu đẵn bằng
Đẵn cho phẳng rồi nêm đóng vào
10. Hai bên buộc
néo dây dợ lằng nhằng
Chủ vía mới nhích chân đến ngồi
khoan thai
Đến ngồi bên mâm chễm chệ
Chủ vía hãy đến lấy bát nước nhỏ
nhé
Hãy nghe tiếng tôi khóc và bảo
ban
15. Thấy nước mắt chảy, tiếng hời xót thương
Râm ran tiếng người nhà khóc tiễn
Nghe tiếng kêu khóc nỉ non đêm
thâu vắng lặng
Chủ vía chết thành ma trở về mường
trời
Con cái ở lại đau lòng khôn nguôi
20. Phiền lòng mắc
mớ nhiều nỗi
Con cháu nước trong ang còn trong
Lòng dạ còn hiểu biết
Lo được mọi điều lớn nhỏ
Sắm được mọi thứ cần
25. Tôi mới khóc tiễn
chủ vía lên trên mường Bôn[3]
Vẫn còn nghe ra rả tiếng mọi người
ở lại khóc thương lăn lóc
Tôi mới gạt nước mắt giàn giụa
Tôi mới đến kể đến mời, chủ vía
ơi!
* Mời hương
Lượt này là lượt mời hương
30. Con cháu còn
ghi nhớ công ơn nên thắp nén hương
Nghe con cháu khóc nỉ non nên tôi
đến mời
Mời Đẳm hãy ăn ngon
Mời ma hãy ăn rồi nói lời phù hộ
Phù hộ cho nhà cửa con côi được
mát lành
35. Chủ vía nay chết
thành ma đi lên mường trời
Hãy phù hộ cho người con côi mất
bố
Nghe ra rả tiếng mọi người khóc
tiễn
Lời nói ra nước mắt chảy tuôn
Lộp độp nước mắt giàn giụa rơi
40. Bởi nỗi trời
không cho sống thọ với đời
Từ ngày làm con, số chưa bao lâu
đã tận
Thấy người ta đi lên mường trời vời
vợi cũng ưa
Thành mê muội nên không quay lại
được
Khóc cho chủ vía quý yêu nay đã
lên mường Bôn
45. Thương nỗi bỏ cửa
nhà um tùm cỏ mọc
Vào náu ở cành cây một mình thức
ngủ
Không còn quay lại được
Tôi mới dâng nén hương trên tay
Nghe con cháu khóc nỉ non
50. Tôi mới đến mời
đến kể đây chủ nhé
Chân nén hương có thợ của Pa Nha
In[4]
làm ra
Thân hương có thợ của Pa Nha In tạo
ra
Đã truyền đến các thế hệ về sau
Nay chủ vía chết lìa nhà bỏ cửa
55. Tôi mới tuôn nước
mắt, tay dâng nén hương
Con cháu mới đến dâng của cải, đồ
ăn
Nồng nàn mùi thơm
Mùi tỏa vào trong quan tài ấm
nóng
Để cho chủ vía lòng êm dịu như mo
kể
60. Lòng ngọt như mật
ong
Lòng đừng nóng giận mà quấy nhà
con cháu, chủ vía nhé!
* Mời trầu cau
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời cau
Con cháu còn dâng cho mâm ăn nay
ta mời
65. Mời Đẳm hãy ăn
ngon
Mời ma trong nhà ăn rồi phù hộ
Phù hộ cho con côi ở về sau đừng
gặp rủi
Gốc cau này từ đời nào chăm
Dây trầu này từ đời nào Then
Luông[5]
xuống trồng
70. Tôi dậy kể cho
biết từ thuở xa xưa
Lời đấy truyền từ xa từ xưa vẫn
hay nói
Họ nói từ thuở có người con côi bởi
cha đã mất
Để mặc người mẹ như cảnh không có
rìu có dao
Mới dẫn con vào rừng sâu núi cả đốt
than, đào củ mài
75. Đến trảng cỏ
ven đường nàng để con ngồi đợi
Nàng mới cầm dao đi chặt cây
thành đống để đốt than
Bên dưới có đá xếp thành rãnh
Nàng châm lửa bên dưới cho cháy
Lát rồi ngọn lửa bốc lên cao ngùn
ngụt
80. Lửa tắt rồi
than lụi thành tro
Nàng mới múc nước đến đổ vào
Bấy giờ đá nứt ra rồi sôi bốc hơi
thành nhão
Nay mới kể về dây trầu ở mường
Bôn cao vút
Trời trồng sẵn ở vườn trước nhà Then
Luông
85. Rồng vàng thấy
mới cắp xuống rơi vào chỏm đá lớn
Trầu mới vươn leo lên giàn vươn
ngọn sum suê
Ngày đó hai cô Xá[6]
thấy mới hái vào sọt cất dành
Nay lại kể về cây cau ở mường Bôn
cao vút
Ở mường trời cao xanh
90. Then Luông cho
nàng con gái trồng trong vườn Then
Lá vàng cong cong rủ xuống cánh đồng
nhà Then
Chim sáo trời làm tổ trên mây
Ngó thấy quả cau chín đỏ mới dẫn
bầy đến
Chúng cắp quả bay xuống mường bằng
vun vút
95. Chim mở miệng
hót vang một góc rừng
Qủa cau mới văng ra bay xuống giữa
rừng
Trời trồng cho cây ở mường bằng
Mưa rơi nó khắc lớn
Sấm động nó khắc sum suê
100. Nó thành cây từ
xa xưa đã nhiều mùa lúa
Nó mới thành chùm thành buồng từ
trước
Mới có tên là cây cau
Nay tay con mới cầm quả cau dập
xuống
Qủa chập vào đá cùng đọt trầu
xanh
105. Thấy đỏ cả tay
con sợ con đau mẹ khóc
Nàng mới nhảy đến bên cầm tay con
Ngẫm trong lòng thấy sao mà lạ lẫm
Nàng cầm lên lá cây bị giập màu đỏ
tươi như Phang[7]
Nàng mới bỏ ba thứ với nhau rồi nhai
thử
110. Thấy rạo rực
răng với môi đỏ thắm
Đây chắc là thứ nhai cho tươi thắm
miệng
Trầu này trầu thần ban
Cau này cau thần biếu
Nàng mới lấy cất vào trong sọt
than đưa về ăn chơi
115. Vãn bữa cơm rượu
thịt rồi nhai trầu cau
Người nhìn thấy thích
Làm cho mồm miệng thành thơm tho
Trầu này đã nên từ thời mẹ góa
con côi từ xưa ấy
Lấy về bản cho con trai con gái
120. Nhai cau chơi
cho thơm miệng
Họ quay mặt nói chuyện không còn
mùi hôi
Nàng con gái nhai nên đẹp nên
duyên nay dùng làm đồ quý
Cùng khách khứa họ hàng xa gần đến
thăm
Họ cùng đem đến mời nhau ăn nên đẹp
lời vui
125. Bây giờ chủ vía
đã chết lên mường trời
Tôi mới đem mời nhé chủ vía ơi
Mời Đẳm ăn cho vui
Mời thần Xân[8]
cùng ăn và phù hộ
Phù hộ cho con mồ côi ở lại sau
không gặp chuyện buồn tủi
130. Vậy nhé chủ vía
ơi!
* Mời thuốc lào
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời thuốc lào
Thuốc này lá vàng, cuống tím
Con người ngoài đem mời
135. Tôi đến mời nhé
chủ vía ơi!
Mời Đẳm hãy ăn ngon
Mời thần Xân cùng ăn và phù hộ
Phù hộ cho con mồ côi không gặp
chuyện buồn tủi
Gốc cây thuốc lào từ thuở nào
chăm?
140. Thân cây thuốc
lào từ thuở nào trồng?
Gốc thuốc này không có ai chăm
Thân cây này không có ai trồng
Thuốc lào này ở mường Lào xuống
Mưa rơi nó khắc lớn
145. Sấm động nó khắc
sum suê
Thấy Lào hút mới lấy cho được
Bây giờ tôi mới nói lời cho cùng
biết
Nói lời từ xưa truyền lại
Họ nói có ông Lào bị ghẻ lở là
người Viềng Chăn
150. Họ mới kết bè, bắt
lên đó thả trôi
Lâu ngày thuyền trôi mắc ven bờ
Nơi dòng nước chảy ven bãi bằng
Nó mới rời bè xuống ngó nghiêng bờ
nước
Thấy một đám cây héo khô bên bờ
155. Nó mới gom về
làm thành đống củi
Đốt lửa lên sưởi ấm toàn thân
Bấy giờ thấy da thành trơn tru,
ghẻ lở không còn
Nó mới vơ lấy cành cây khói đem
ngửi hít
Thấy khói tỏa vào trong người sảng
khoái, đê mê
160. Nó mới bỏ bè
quay trở lại nhà
Họ mới nuôi lớn lên thành trai khỏe
Lâu ngày họ mới gọi đến hỏi han
Bấy giờ nhỏ to nó mới ngậm ngùi
thưa
Kể mọi nhẽ cho Pha Nha[9]
được rõ
165. Liền đặt cho tên
là cây thuốc lào
Liền đi lấy hạt cây về trồng ra vườn
bãi
Bởi vì chữa khỏi được ghẻ lở và
hút lấy khói
Tất cả họ mới nhặt hạt đem về Lào
trồng thêm
Người ta mới làm ống nhỏ rồi đem
mời nhau
170. Hôm nay là ngày
đẹp ngày tốt để chủ vía lên mường trời
Tôi mới đến đây để mời nhé chủ
vía ơi!
Mời Đẳm hãy ăn ngon
Mời thần linh cùng ăn và phù hộ
Phù hộ cho con côi cút không gặp
chuyện buồn tủi
175. Thế nhé chủ vía
ơi!
* Mời rượu
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời rượu
Gốc rượu có từ thời nào đặt?
Ngọn rượu có từ thuở nào dựng?
180. Gốc rượu này có
từ thời Nàng Hai[10] đặt
Ngọn rượu này có thời Nàng Hai dựng
Đến thời sau thuở sau mới cùng giữ
lấy
Tôi sẽ dậy kể cặn kẽ cho biết nguồn
cội trước sau
Lời truyền từ thuở xa xưa vẫn kể
185. Họ bảo Nàng Hai ở
Mường Xang[11]
thuở trước
Ở đất nhỏ giáp giới đất Kinh
Nàng mới lấy gạo đem giã
Lấy lá rừng làm thuốc thoa vào
Mang xuống giã ở cối Chộc[12],
nghiền ở máng Loỏng[13]
190. Mới nặn thành
bánh tròn và dẹt
Bánh xếp thành hàng đều tăm tắp
Nàng mới đem đến xếp dưới lớp rơm
trải đều
Sáng lại chiều nàng đều mở ra
trông chừng
Qua nhiều ngày mới giở ra lấy đem
để trộn
195. Mới đem tãi ra
trên mẹt
Mới đem đặt dưới gác bếp để đồ
Mới nhấc chõ xuống đổ vào nia
Đổ ra để trộn men rồi cho vào sọt
Lâu ngày nó mới dậy men mới nhão
ra toàn nước
200. Nàng mới sai
trai trẻ vào rừng tìm cây cần rượu đẹp
Đem về cắm xoáy gốc cần xuống đáy
chum
Vậy nhưng chưa mút được do tắc lỗ
thông
Nàng mới lấy trấu đẹp đem rải ngập
gốc cần
Rượu mới lên đến miệng để nếm
205. Nghe men rượu ngấm
vào cổ râm ran
Đã khắp lượt rượu nhưng mặt chưa
thấy đỏ
Có điều vui điều tốt cùng nhau
nói chuyện
Rồi ai cũng quay sang nếm chua nếm
ngọt
Đến lượt sau lượt cuối mới biết
rượu ngon
210. Nay nói chuyện
chủ vía chết đi, hết số
Bỏ vợ bỏ con đi về mường Bôn
Bỏ mường người, lên mường Bôn vun
vút
Tôi lau nước mắt để đến mời, chủ
vía ơi!
Mời Đẳm hãy uống vui
215. Mời thần linh
cùng uống và phù hộ
Phù hộ cho con côi cút không gặp
chuyện buồn tủi
Chủ vía chết thành ma đi lên mường
trời
Con của chủ bơ vơ ở lại buồn đau
Nỉ non khóc trong đêm vắng lặng
220. Miệng nói lời nước
mắt tuôn, tay gạt
Đau lòng bởi hối không được nữa
Dù được vàng ức triệu, vàng vạn
cũng không thấy nữa
Ngày ngày nước mắt chảy khóc than
Con nhà người ta vẫn ăn đủ mâm
trưa như ngày trước
225. Bây giờ mắt gạt
nước mắt tôi chỉ thấy quan tài để khóc
Con nhà người ta xúm xít quanh
mâm cơm
Bây giờ chủ vía lên mường trời thấy
nhói lòng đau
Tôi nhòm cảnh cửa nhà mà mắt tuôn
thành dòng
Mọi người ai cũng khóc than gọi
chủ vía
230. Bởi nỗi họ đau
lòng ở lại sau mà khóc
Lìa xa chủ vía mà lòng đau bời bời
Họ buồn bã nghĩ về ngày hôm qua
chưa xa
Ngày chủ vía còn là người, còn khỏe
Chủ vía gây dựng nhà cửa, bao người
được cậy
235. Không có điều xấu
dù bằng sợi tơ
Nay khi Then đặt cho chủ vía đi
vào ngày chết
Chủ vẫn mải ăn và mải ở
Mải chống đũa ăn bữa trưa
Mải ăn vào nhả ra
240. Mải chống tay uống
rượu
Chủ vía mơ xấu, mơ không lành
Tay vắt trán không ngủ được
Tay úp bụng ngủ không yên
Chủ vía không biết là ngày ngã đã
đến bên mâm trưa
245. Ngày chết đã đến
bên mâm cơm
Chủ vía uống rượu liêu xiêu về
không ngủ được
Ngủ mơ mơ tỉnh tỉnh rồi lại thức
Ngủ trăn ngủ trở rồi thấy buồn bã
Điều xấu trong đêm vận vào thân
250. Đau nhiều đau ít
con cháu cũng đi tìm lễ cúng
Làm lễ cúng lớn không ngại
Làm lễ cúng to không nề
Ngày chủ vía đau rên sáng rên tối
Con cháu đã từng buồn khóc
255. Ngày chủ vía bị ốm
đau mệt mỏi
Con cháu đã từng chăm nom
Bây giờ con cháu bị ốm đau mệt mỏi
sớm chiều
Chủ vía cũng không còn được chăm
nữa
Trong lòng thấy buồn đau não nề
260. Tôi nhìn quan
tài mà khóc nỉ non
Khóc than vật vã
Đến kỳ lúa mới chục vạn ngày cũng
không nhẹ nhõm
Chủ vía bỏ đi vợ con ở lại phía
sau ngơ ngác
Con còn nhỏ dại không biết chủ
vía ốm đau
265. Lòng con còn bé
nghĩ suy không biết chủ vía chết rồi
Ngày ngày nghe tiếng nói cười cứ
ngỡ chủ vía đi đâu vắng
Ôi, giá như còn nằm ở cành cây
thì còn quay về được
Tôi nhìn thấy con nhỏ cũng khóc
than
Nghe tiếng con chủ vía nỉ non
than khóc
270. Tôi mới đến mời
nhé chủ vía ơi!
Chủ vía ăn một mình đừng níu cháu
con đấy nhé
Ăn bữa trưa một mình đừng níu gọi
vào ăn
Vào ở trong quan tài quý đừng gọi
vía ai
Đừng như ngày còn khỏe, là người
vẫn hay nói cười
275. Vào ở trong
nghĩa địa thì chỉ nói một mình thôi nhé!
Đừng năng đến thăm hỏi con trai
con gái
Kẻo nên ốm đau bệnh tật
Đến ngày trời chuyển sang tháng
giêng năm mới
Con cháu sẽ dâng cỗ cúng sang trọng
280. Mâm cỗ đẹp, mâm
cao xin mời ăn và phù hộ
Phù hộ cho con côi cút không gặp
chuyện buồn tủi
Thế nhé chủ vía ơi!
* Mời bánh
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời bánh
285. Con cái chủ vía
có cỗ bánh đẹp, đủ loại
Khiêng đến đặt cạnh quan tài ngồn
ngộn
Con chủ vía dâng mâm cỗ bánh nên
tôi đến mời
Đấy nhé chủ vía ơi!
Mời ăn mâm cỗ khiêng nhiều thứ đẹp
đủ loại
290. Dâng cho chủ vía
ăn để vui đường về trời
Có cả loại bánh quý được chăm
chút làm ra
Chủ vía hãy mặc áo đẹp đến ngồi cạnh
để trông!
Tay cầm lấy ống nước súc miệng
Chủ mới ngồi quay mặt lại mâm cỗ
295. Nghe tiếng mời
ăn cỗ thì ăn xì xụp
Cúi mặt ăn một mình
Đừng níu con trai con gái cùng
vào ăn đấy nhé
Đừng níu vợ con cùng vào ăn đấy
Nghe nhịp nhàng tiếng kèn tiếng
sáo
300. Con của chủ vía
khóc nỉ non nên tôi đến mời
Đấy chủ vía nhé!
Mời ăn bánh nhiều thứ, bánh đỏ và
trắng
Bánh này hình bông hoa viền màu đỏ
màu vàng
Mời ăn bánh quý trên mâm cỗ
khiêng
305. Có đủ thứ nhiều
màu sặc sỡ
Tay hãy cầm bánh nhìn mọi bề cho
kỹ
Nghe tiếng than khóc nỉ non tôi mới
đến mời
Mời ăn cỗ bánh nhiều thứ, nhiều
kiểu
Chủ vía nay lìa xa về trời
310. Năm nay, ngàn đời
cũng không còn thấy
Ràn rụa nước mắt chảy khóc tiễn
Ròng ròng nước mắt chảy, tay quệt
Đau lòng quá liêu xiêu như vượn
Đến ngày thay đổi tháng giêng năm
mới
315. Người mường bằng
chuyện trò vui vẻ
Bây giờ một mình chủ vía vào ở rừng
nghĩa địa
Vạn mùa sau cũng không còn gặp
Tôi đay tay quệt nước mắt rơi
khóc tiễn
Con chủ vía còn dâng cỗ
320. Nên tôi đến mời
nhé chủ vía ơi!
Mời Đẳm hãy ăn ngon
Mời thần linh cùng ăn và phù hộ
Phù hộ cho con cháu mạnh khỏe sống
lâu
Về uống rượu nghe tiếng chiêng sực
tỉnh
325. Rồi chủ vía một
mình đi lên mường Bôn chục vạn ngày
Thương nỗi bỏ mường người đi ở vạt
đất đám cỏ
Ngủ thức ở cành cây mãi mãi
Không còn quay về nữa chủ vía ơi!
Đến ngày vù vù trời thổi gió đông
lạnh se lòng
330. Ai cũng mặc áo
quần rực rỡ ấm áp
Chỉ có chủ vía một mình lên ở mường
ma
* Mời trứng
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời trứng
Con cháu còn sắm được trứng này để
tôi đến mời
335. Mời vía chủ cúi
mặt ăn xì xụp
Mời cha nay đã chết thành ma hãy
về phù hộ
Phù hộ cho con cái ai cũng được
mát lành
Chủ vía chết thành ma từ lúc con
còn thơ dại
Chúng khóc ngày ngày thương nhớ
cha
340. Chúng sắm được lễ
này tôi mới dâng mời
Ăn trứng này trứng mềm, trứng ngọt
thơm thảo
Mời ăn nhiều đợt, nhiều lần cho
no cho đủ
Mời ăn chơi tận chiều, tận tối
Chủ vía vừa ăn vừa cầm ngắm nghía
trứng xanh, đỏ, tím, vàng
345. Chủ vía đừng đến
nói lời chia trứng
Để con trai con gái cùng ăn nhé
Vợ ở lại sau, con cái chủ vía
lòng còn bé nghĩ suy
Chưa biết được người thương kẻ
ghét
Họ sắm cho trứng này tôi mới đến
mời
350. Đấy chủ vía ơi!
Thấy nét vẽ hình hoa sen mà ai
khéo vẽ
Nét vẽ hình ngôi sao với màu hồng
tỏa mùi thơm
Cái này là các đồ lạ và trứng đẹp
Con cháu của chủ vía đem dâng
355. Chủ vía sẽ mang
về mường Bôn
Chủ vía lên trên đó bỏ lại vợ con
và nhà cửa
Nghĩ đến điều đó mà thấy xót xa với
con trẻ
Tủi nỗi lìa xa người vợ ở lại sau
thành bà
Con trai thì còn nhỏ đang bám
theo chân mẹ
360. Đi đường nào
cũng không rời mẹ
Chủ vía đã lìa xa lên ở mường lạ
trên trời
Để chúng tôi ở lại sau sầu não
không quên
Trời sắp đặt cho xuống chỉ thành
người
Chưa nhiều năm và chưa lâu đã hết
số
365. Sao không cho ở
già tóc bạc như người ta
Tủi nỗi đường sinh tử hết hồn vía
đeo vai
Trời không cho cứng vững như đá
trên tháp ngàn đời
Ngày còn sống còn khỏe vui cửa
nhà còn nói năng
Bây giờ dây sống đứt trong lòng,
hơi thở mất đi
370. Ngã thân thể xuống
một lần tan trong cây cỏ
Trời không cho hồi sinh, thân rữa
trong đất cát, thương thay
Chúng tôi ở lại sau xót xa không
nguôi được
Chủ vía lên mường trời cũng thấy
lòng dạ đớn đau
Bỏ vợ yếu con thơ ở lại sau như đứt
từng khúc ruột
375. Tôi nay miệng
khóc tiễn chủ vía nỉ non và mời trứng
Chủ vía chết lên ngủ ở mường Bôn trên
Con côi ở nhà đừng ốm đau gì nhé
Trẻ già lớn bé trong nhà không để
sốt phải cậy thuốc thang nhà người
Đẹp số con trai con gái nuôi được
trâu nhiều
380. Như thế mới mở
mày mở mặt nên ngôi giàu nhà quan
Thành chuyện hay khôn ngoan tiếng
tăm văn võ
Mọi miền đất gần xa tin dùng
Còn nổi lên có vị thế với người
ta
Mọi mường lớn đi về có của ngon vật
lạ
385. Đừng rối ren mất
của, được bền vững lâu dài
Đừng ốm đừng đau, đừng sốt rên gì
đấy
Tôi cũng không ngớt lời mời chủ
ăn trứng
Mời thần linh thượng hưởng rồi
nghe tôi khóc
Thưa lời tiễn chủ vía đi về mường
Bôn
390. Con cháu hãy ở lại
mường người cho mạnh khỏe sống già nhé!
* Mời chuối
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời chuối
Chuối này là chuối quý, ngọt ngào
Nghe mùi thơm tỏa vào trong quan
tài, thơm ngan ngát
395. Gốc chuối này thần
linh giao cho thầy chùa trồng
Then bảo trồng để lấy quả thờ
tiên đấy chủ vía ơi
Con cái dâng lên chủ vía
Tôi mới đến mời ăn
Ăn giữa đêm quạnh vắng
400. Ăn quả này rồi
chủ vía rời về mường Bôn
Thương nỗi trời không cho sống
lâu già cả, phải chết
Xót xa cho con trai con gái nương
tựa họ Lung Ta[14]
Đám họ hàng và chú thím khóc than
Thương nỗi khốn khó ngày lại ngày
mà đau xót
405. Mong ước rằng chủ
vía hồi sinh để quay trở lại
Ta cùng nói chuyện vui cười với
nhau
Bây giờ chủ vía đơn côi về mường
trời lìa bỏ vợ con
Bỏ con lại phía sau buồn tủi
Con đã bao ngày khóc than buồn bã
410. Tìm được người
nào yêu thương chăm bẵm như bố ngày xưa
Mời chủ vía ăn quả này thơm dịu
ngọt ngào
Thơm ngan ngát tỏa khắp nhà
thoang thoảng
Hít mùi thơm vào người thấy sảng
khoái lâng lâng
Chủ vía ăn rồi phù hộ cho vợ con
êm đẹp
415. Cùng phù hộ cả
dòng họ gần xa đang chống gươm thành hàng
Cả phía họ ngoại bền lâu nhiều vụ
lúa
Họ sẽ nuôi con côi cút được mạnh
khỏe ngàn năm
Tôi xin mời chủ vía ăn ngon giữa
đêm quạnh quẽ
Ăn quả này thơm miệng ngọt môi
420. Mời ăn chuối nhiều
hương vị ngọt
Bây giờ chủ vía chết đi không
quay về dạy bảo
Chúng bây phải khiêm nhường ở với
người ngoài
Hãy cùng nhau gắng lòng vượt qua
gian khó
Họ mới quý mới thương nuôi dưỡng
nên người
425. Chủ vía hãy phù
hộ chúng tôi đến mời ăn đây nhé
Cho chúng tôi sống lâu đầu bạc
như khướu
Được nhờ nhé chủ vía ơi!
* Mời (mật) mía
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời mía
430. Thứ này là của đẹp
và ngọt trong vườn
Con chủ vía còn nghĩ đến công ơn
Thương tiếc bố lìa xa về mường trời
Nó mới đi tìm được của ngon lạ ăn
ngon ngọt thơm
Tôi mới đến nói lời mời chủ vía
ăn mía
435. Nó mới rót vào
chén nước đỏ như Phang
Nay tôi đến nói lời mời để chủ
vía ăn cho vui
Rồi chủ vía phù hộ vợ con ở đẹp
Chủ vía đã chết thành ma đừng có
níu mời ai nhé
Chủ đã vào ở trong thân gỗ quý
quan tài
440. Đừng có níu kéo
ai
Chúng tôi cũng thấy trống vắng và
thương chủ vía
Bởi vía của chủ đã vào vòm trời bỏ
lại vợ con
Tiếc rằng trời không cho ở lâu sống
thọ
Bây giờ được dâng nhiều đồ quý lạ
ngon lành
445. Đem đến đặt ở đầu
quan tài, đẹp rồi đấy
Tiếc rằng hồn vía đã vội về trời
xa lìa con cái
Nó đã khóc than ngày ngày mong bố
về nhà
Trong lòng không nguôi nhớ bố
Chỉ ước sao bố được hồi sinh trở
về
450. Để cho chủ vía dạ
mềm êm như nước Tan[15]
Lòng ngọt như mật ong
Lòng đừng nóng giận mà quấy con
cháu nhé!
* Mời cam
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời cam
455. Mời Đẳm hãy ăn
ngon
Mời thần Xân cùng ăn và phù hộ
Phù hộ cho vợ cút con côi được
mát lành
Luôn được mát lành chủ vía nhé!
Gốc cam có người chăm
460. Cây cam có người
trồng
Tôi xin dậy nói kể về chuyện từ
ngày có cam
Gốc cam này từ thuở chị em Nàng
Kèo[16]
vun trồng
Họ là con của ông tạo trạng Tường
Lân[17]
Ông chỉ nghe lời người con gái lớn
465. Ruồng rẫy con
gái út
Lòng ác nên ông đưa con gái út đi
Đem bỏ con vào trong rừng sâu núi
cả
Để nàng ở một mình không nhà
không cửa
Nàng út khóc lóc nước mắt tuôn
dòng
470. Xin Thê Đa- Bụt
Bươi[18]
hãy thương xót nàng
Bởi nỗi bố ruồng bỏ con cái
Đem nàng bỏ vào rừng sâu nơi này
Bữa đó ở chỗ chủ Then lớn trên
cao
Vua Thê Đa[19]
mới bảo
475. Cho tạo Pha Kèo[20]
xuống trần
Cùng nàng út nên vợ nên chồng dựng
nên mường rộng
Then mới cho quả này xuống trồng
và chăm
Họ mới đặt tên cho là cam chanh
Tôi đã kể ngọn nguồn, gốc tích
480. Nay tôi mời ăn
thử, ăn chơi
Cam chua, vị ngọt hương thơm ngào
ngạt
Chủ vía chia lìa lên mường trời,
tôi mới đến mời chủ hỡi
Mời ăn chơi, ăn thử trong đêm
khuya vắng
Mời ăn thứ cam, chanh bóc vỏ
485. Để cho vui, mát
mẻ đường về
Chủ có về mường Bôn không còn thấy
mặt
Lên mường trời xa vợ xa con
Xa họ hàng anh em chú bác ở lại
sau này
Ở cho đẹp cho lành nhé
490. Đàn cháu trai
cháu gái nhiều lớp
Chủ vía phù hộ cho đàn con dâu cầm
quạt, cho mát, cho lành
Phù hộ cho nên cửa nên nhà, sống
lâu bạc đầu
Đừng bị vận hạn nhiều kỳ, khốn
khó
Đừng ốm đau lâu ngày lắm tật
495. Đừng ốm vặt để
được sống lâu năm
Đừng cho quỷ đến nhà, ma xấu đến
hỏi
Để mọi người ở lại đầu trắng như
con khướu
Chủ vía phù hộ cho cả Mo Luông[21]
ngồi trên chống kiếm
Cơm sớm, cơm chiều ông chỉ bảo
cho ăn
500. Phù hộ cho con,
cho cháu về sau
Cho cô chú, họ hàng, dâu rể
Họ có công phục dịch đêm ngày
Phù hộ cho họ thành tuổi cao, già
cả nhé!
Mời chủ vía ăn cam chanh chua ngọt
505. Con cháu dâng
cho quả này tôi mới đến mời
Đấy nhé chủ vía ơi!
* Mời hoa
Lượt này lượt mời gì?
Lượt này lượt mời hoa
Con chủ vía kiếm được hoa này ta
mới đến mời
510. Nhé chủ vía ơi!
Nghe mùi hoa ngan ngát tỏa khắp
nhà
Mùi tỏa vào trong quan tài ấm
nóng
Nghe âm âm tiếng chiêng đồng nhịp
ngắn
Con của chủ vẫn khóc than nên tôi
đến mời
515. Đấy chủ vía ơi!
Chúng tôi thấy Mo Luông ngồi đầu
quan tài mời cỗ
Chống gươm về mời cỗ trưa cỗ tối
Tay chống cằm lòng đau khôn tả
Chủ vía hãy phù hộ cho mo già cả
nghìn năm
520. Mo đến soạn được
việc nhiều ơn lắm
Chúng tôi nhìn các nàng dâu thấy
đủ khắp rồi
Họ buồn khóc thương chủ vía phải
về mường trời
Sau này biết có ai xót xa cùng họ
không
Lấy ai để dạy bảo họ về sau
525. Nghe họ vừa khóc
nỉ non vừa quạt cho hồn chủ
Hãy phù hộ cho họ được sống lâu
tuổi già
Đừng gặp phải điều xấu ốm đau gì
nhé
Nhìn thấy đám rể tuốt kiếm đứng
buồn bã cạnh quan tài
Bấy lâu nay mong mỏi cậy nhờ
530. Bây giờ chỗ dựa
đã rời xa về mường trời
Mong sau này vợ chồng luôn có đôi
Đừng mất mát gì, có của cải về
sau
Thấy đám họ hàng gần xa cầm gươm
xếp thành hàng
Ai cũng đến khóc thương chủ vía
535. Chủ vía hãy phù
hộ cho họ hàng gần xa không đau không ốm
Thấy phía họ hàng Lung Ta cũng
đang than khóc
Sụt sùi nước mắt tuôn rơi
Bấy giờ anh em ruột thịt trong
nhà gọi nhau đến khóc tiễn vía
Ngày sau có mong gì cũng không thấy
mặt chủ
540. Đám anh em cùng
xót xa buồn tủi
Nghe tiếng con côi khóc như xé
lòng
Con sinh được cháu như có hình
bóng nhớ ghi
Cháu côi cút cũng xin níu tay
Đến ngày bị đói kém còn có chỗ cậy
nhờ
545. Lỡ may bị ốm đau
còn xin gà xin lợn
Chủ vía hãy phù hộ cho họ hàng Lung
Ta
Ai ai cũng bình yên để trông nom
cháu nhỏ
Thương nhiều nhé chủ vía ơi!
Thấy con cháu chủ vía khóc nước mắt
đẫm nỉ non
550. Nghe rền rền tiếng
khóc mà xót lòng, vắn sức
Nhớ đến chủ vía vạn đời cũng
không quên
Rồi thấy trống trải ở trong lòng
Thấy nao lòng bởi con trai còn bé
dại
Con chủ vía còn dâng hoa nên tôi
mới đến mời
555. Tôi xin nâng bàn
tay lên chào xin nói
Chủ vía đã đi qua quãng xa xôi
lên đến mường Bôn
Tôi nhìn thấy nhà có muôn người
đang khóc chủ
Bây giờ cắm chùm hoa lên nên tôi
đến mời
Nhé chủ vía ơi!
560. Chia ly nhé chủ
vía ơi!
Xin hãy nán để nghe lời chào dặn
lại nhé!
Thấy nước mắt rơi đầm đìa mà tay
gạt lệ
Xin hãy để nhớ thì nhớ đừng quên
chút nào
Chúng tôi xin nói lời tiễn chùm
hoa mường bằng đã nhé!
565. Mọi con chim con
ve ở mường bằng đều cất tiếng
Tiếng buông lảnh lót khắp rừng thẳm
núi cao
Hãy bình an nhé!
Mọi bông hoa thơm ngát sắc màu rực
rỡ của tôi
Mùa này là mùa của hoa đua nở
khoe sắc màu
570. Bây giờ chủ vía
rời xa bản đi về trời, chúng tôi đến kể
Hãy bình an nhé!
Chùm hoa Bọc Cào[22]
xinh xắn
Hoa Bọc Ngòi[23]
nhiều đóa lung linh
Hãy bình an nhé!
575. Hoa Bọc Khắt[24]
nhỏ nhắn trắng vàng tươi đẹp
Tiếc nỗi hồn e ấp nên chỉ nhìn ao
ước
Hãy bình an nhé!
Chùm hoa đẹp Chà Mằng[25]
nở chào năm mới
Tiếc nỗi ta lìa trần gian xa mường
đất mà chưa được ngắt chơi
580. Nhớ lại ngày ta
mang giỏ đi ngắt hoa đầu ruộng
Khi còn là con trai con gái rủ
nhau đi hái
Bây giờ chỉ còn chơi nơi đất cát
phân tro lạnh lẽo
Lội qua nhiều suối là nhiều lượt
mất mường
Hãy bình an nhé cây hoa râm bụt mọc
trước sân thành hàng
585. Hãy bình an nhé
hoa cam hoa quýt thường cho ta quả
Hãy bình an nhé hoa trên chóp
cành lá nhám
Hãy bình an nhé hoa dưới ruộng
hoa cỏ mác
Hoa ở giữa bản, hoa cải màu vàng
đỏ
Hãy bình an nhé hoa có múi hoa sổ
590. Hoa nở kề ngọn
cây sao thơm dịu hoa Bọc Hỏm[26]
Ta đã lỡ mất hoa Bọc Hỏm không
đem nhuộm vải
Hãy bình an nhé hoa ở khoảng trời
nắng lá nhàu
Hoa thành chúa hoa gạo
Tiếc nỗi vía không muốn nằm tấm nệm
dày
595. Đưa thân thể ngã
ra khỏi nhà con cháu
Ngày ngày khóc than cũng không
còn thấy
Hãy bình an nhé!
Dây trầu không thơm dịu của ta
Ta sẽ nói lời từ biệt cây cau cao,
cau thấp
600. Hãy bình an nhé
cây cam, chanh, dừa xanh tươi năm mới
Mọi bông hoa đều nở đỏ vàng
Mọi con chim con ve ở mường bằng
đều cất tiếng
Tiếng buông lảnh lót khắp rừng thẳm
núi cao
Tiếc nỗi ta chỉ còn thấy màu sắc
rực rỡ trên núi đá
605. Thấy bầu trời ngời
sáng ánh hồng
Rào rào mưa tuôn xuống mường bằng
rừng rậm
Nắng tỏa khắp trời vào năm mới
vàng tươi
Thấy nước suối chảy muôn dòng róc
rách
Dưới gầm trời muôn loài phơi phới,
vui tươi
610. Tủi nỗi thân chủ
vía lìa mường xa bản
Lên với mường trời vía lạc thân
tan
Chết biến mất trong sương mù mường
Bôn
Mắt ràn rụa nước khóc than lòng
trĩu nặng
Để cho nước mắt chảy tuôn
615. Không áo chăn
trong lòng trống trải
Lòng nhung nhớ ngóng trông hết tầm
mắt
Tiếc nỗi nghe chuyện người chết
quay về
Hồn vía lạc mới đi về mường trời
Chúng tôi thấy lòng thêm tiếc nuối
620. Con trai con gái
chủ vía còn bé dại
Con dâng cho hoa này tôi mới đến
mời
Đấy chủ vía ơi!
[1] Chủ
vía: người và vía là đối tượng chính được nhắc trong lời cúng của thầy mo.
[2]
Chòng xà nèn: "giường ma"- một lớp nứa đan thưa để bên dưới thi thể
người chết, hoặc "chõng ma"- cái chõng nhỏ dùng đặt mâm lễ phía đầu
quan tài.
[3] Mường
Bôn: Trên trời có nhiều vị Then ở dười quyền của Then Luông (Ngọc Hoàng). Mường
Bôn là mường của Then Bôn, bao hàm gần hết cõi trời.
[4] Pha
Nha In: tên một vị quan trong tầng lớp lãnh đạo, trị vì thời xưa; thường được
nhắc trong các bài mo.
[5] Then Luông: Ngọc Hoàng.
[6] Xá:
là tộc danh trước đây người Thái gọi các tộc người Môn- Khơmer,
trong đó chủ yếu là người Khơ Mú.
[7] Phang:
cây tô mộc, nước sắc lên có màu đỏ tươi, dùng để nhuộm hoặc làm thuốc tô mộc.
[8] Xân:
thần thổ công.
[11] Mường
Xang: nay thuộc huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La.
[12]
Chộc: cối giã gạo, làm thành từ việc đục vào đầu cái Loỏng hoặc đục vào một đoạn
thân cây gỗ.
[13] Loỏng:
cối máng dùng để suốt lúa, giã thóc thô.
[15]
Nước Tan: nước lấy từ một loài cây rừng thuộc loài thốt nốt, nước trong thân
cây chảy ra có vị ngọt.
[16] Nàng
Kèo: chỉ người con gái trong gia đình gia thế, quyền quý.
[17]
Tường Lân: tên nhân vật.
[18] Thê Đa- Bụt Bươi: tên gọi các
vị thần phật.
[19] Thê Đa: phật A- di- đà.
[20]
Pha Kèo: tên của Tạo trên mường trời.
[22] Bọc
Cào: tên một loài hoa rừng.
[23] Bọc
Ngòi: một loài hoa rừng có màu đỏ tươi.
[24] Bọc
Khắt: tên một loài hoa rừng.
[25]
Chà Mằng: tên một loài cây rừng.
[26] Bọc
Hỏm: hoa của cây hỏm, loại cây dùng lá để ngâm lấy nước màu đen để nhuộm váy áo
(tương tự như với cây chàm).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét