Mo cúng dâng chim Cảo

 

MO CÚNG DÂNG CHIM CẢO

 (Sầm Văn Bình phiên âm, dịch ra tiếng Việt)

* Phần phiên âm:                    Mỏ bọc nộc cào

 

Lục lục dớ pò chau hới

Từn từn dớ tàn chau hới

Lục bo đay xờ nằng phắng

Nằng bo đay xờ nón

05.     Nón bo đay áu mỏn kiến ngấn kiến cắm

Má cài hủa hiếng cau đủ dớ

Xỏng xọc tạu đủ tha phắng xiểng

Tha phắng pạc một xéo kiểng

Tha phắng xiểng cháo khưởi tủ hay bọc kè pò chau

10.     Phắng tò xéo kiểng họng xiểng điểu ca còng

Phắng tò pịt pòng họng nỏng nẻ ca cằn pò chau hới

Tố đỉ tiện tố ngám mắn họng

Xiểng đỉ ngong ngong

Mắn cò họng kháo chau cháo phạ chắc chạc mướng Bổn

15.     Nhìn tò xé xé xiểng mù cốn xàu hay

Cháo khưởi tủ khoi ton khạch pò chau má hay

 

* Quám khồm pứn

 

Hay pò chau nghến nị chặc khuổng nhá khuổng

Pổng quám hay phỉ khuổng nghến nị

Chặc pứn anh nhá pứn tủ đẻ

20.     Chặc pứn xờ pứn mè ngược tơ cong phải

Thấc quái luổng tạo Mướng Lày

Phu cày cạu hẳn ón

Nón từn lở hẳn xán

Chặc pứn xờ pứn lính cảng đổng kỉn mạc

25.     Nạc kém nặm vắng nhờ kỉn pả

Nhá lón pứn tố mả kỉn khau tủ đẻ

Nhá pứn lực tau huồng nhính chái

Pò chau lộm Mướng Mục xút Mướng Muồi

Xuôi phiếng quang náng cải

30.     Tải pển phỉ mứa Bổn xòn na

Cải pển pả khe tố nọi lòng bộc

Cải pển tố pả pộc lòng canh

Cải pển học mứa hài pà xáng

Cải pển lang mứa hài pà mạy

35.     Cải pển tôn chạy nọi pồng òn nón nái

Cải pển xái xôn Ú xôn Khóng liệp nặm

Cải pển tôn bọc mạy nớ pà lưởng đảnh pò chau hới

Lực chau nặm dù àng nhắng xở

Chở dù có nhắng hụ quang

40.     Chau pú ngấn pú cắm cha chừn

Hụ quang chau phú ừn xẻn tò tấng lải

Chù lịch ừn lẹo mí

Chù đỉ ừn lẹo đay

Bo hơ hạy chắc xình xắn đở

45.     Pò pùn vạy cháo khưởi tủ bọc

Tủ chằng đay cọp thoi

Chiện nớ phạ hành họng hành hẳng

Húm phạ họng tếnh hủa xiểng nhờ

Tùm phạ họng pỉ mờ xiểng nắc

50.     Chù bọc mạy mướng lùm chù đảnh

Chù tố nộc tố mánh mướng piếng chù họng

Phổn tốc hắm mướng lùm phỉ phông

Phổn tốc hắm bông đà cảng ná khau ọc

Liến ọc má pỉ mờ phái hái

55.     Tàn xuồi na nặm mờ mứa ngái

Pò chau cò lón tò xuồi na nặm mờ mứa ngái

Tàn phẳn đay cánh phẳn đỉ

Phẳn bò ngấn ọc tỉn tai

Bò phai ọc tỉn đảy

60.     Pò chau xờ phẳn bo đay bo đỉ

Phẳn bo mí bo muồn

Phẳn phạ họng tếnh bà

Phẳn phạ phà tếnh hủa

Phẳn và hau đổng luổng cẳm bo ọc

65.     Phẳn hau khọc hèo bo nhắng cứn

Phẳn côm na pảy Kẻo

Phẳn chéo hứa pảy pua

Phẳn hau bùa cán hảm

Phẳn khì mạ bo mí hủa

70.     Chéo hứa bo mí tai

Vai nặm bo mí phóng

Tỉ cỏng bo mí phiền

Tàn từn đay láng phẳn chở hổ

Pò chau từn lở đay láng phẳn chở hay

75.     Pỉ nị pỉ bo đỉ

Tàn bo nùng xưa căm quà mướng

Pò chau hạc đay nùng xưa căm quà mướng

Tàn bo nùng xưa đảnh xưa lưởng quà ban

Pò chau hạc đay nùng xưa lưởng xưa đảnh quà ban

80.     Pò chau nùng xưa tền phú phỉ lẹo hản đỉ

Pò chau nùng xưa hí phú phỉ lẹo hản mặc

Pảy táng nặm phú phỉ thỉu hả

Pảy táng ná phú phỉ thỉu hiệc

Thỉu cảng cứn nằm nằm

85.     Thỉu cảng cằm cảng cứn xiểng điểu

Pò chau hạc hò khau pảy xỏ tải

Hò ngái pảy xỏ lộm

Côm na pò chau hạc mứa Bổn

Cượt mừa pò chau nhắng đíp cánh nhắng cốn

90.     Hển tò xải phổn tau tỉn piếng xà xà

Đẹt ọc tong tỉn tà ỏn chón

Thẩng mừa nhám thảng hày ca

Pò chau pảy khển pạ đỏm pườn

Tấng lải kỉn khau lẹo pảy phải

95.     Kỉn ngái lẹo pảy pà

Vắn tằm hau lựp phạ xổn cằm dảm nau

Pò chau cò lón cứn hả dao

Hển tò thảu khọt chọng dăng dàn cảng táng

Mè ngú hảng đảnh càn lưởng lái hại

100.   Lèn phai lẹo xỏng nàn nghỉn cổ

Má thẩng mộc phải luổng tàn lấng ạp chạng

Tà quang tàn lấng ạp vẳn ngáu

Pò chau phò lống nặm hển xỏng mè ngược tò hứa

Pò chau bải áu xưa phửn ngám má nùng

105.   Lèn đùng phạo mứa xù dao hả hướn

Phưởn khau dù tò na pò chau cò bo nhắng chở bắc

Phưởn phắc dù tò tả pò chau cò bo nhắng chở diêm

Xiến xiến hau xù xừa cánh làu lắm mỏn

Mứ bải hẻn cọt láng chái liến hay

110.   Pừa và mí hạn pảy hau lựp phạ xỏng nàn mứa Bổn

Hừ và phú đở má kiệt hơ xía xuồn lải

Páu ngái kỉn bo yển dù mom

Mặc mòn nón đắp lở

Nghỉn tò xiểng pì kén làu xiểng khắp tả bà

115.   Xà xà năng hà phổn bưởn ha

Pò chau cò nhưởn chệt mục cánh làu xỉ tả

Hả kỉn pú cánh làu kỉn quắn xàng xía buốn tọng

Nghỉn tò hăm hạc họng nớ thườn xiểng xỏng

Pảnh hóng phá xừa mỏn nón chiềm

120.   Phẳn và phạ cườn cạn diển xòng pển hú

Pú xủng cạn tỉm ná xuổn hày

Cày dù tum bỉn chạc mứa Bổn

Phẳn hển cốn tỉm hướn mừn cứ pì kén xàu lin

Phẳn và đay khì mạ mí pịch bỉn xủng

125.   Phẳn hển nhúng hỏn cắm keo pảy má

Dù phảnh pán khau

Phẳn và mí cốn chuốn pảy Kẻo chạc hướn váng nau

Phẳn và đay hạp khau lải mừn mứa hướn

Phẳn và kỉn khau đỏm phú phỉ lẹo lai

130.   Phẳn và kỉn ngái đỏm phú phỉ lẹo qua

Phẳn đay hau Mướng Kẻo

Phẳn téo táng mứa pua Cằm Kiền

Đay xảm chồ kháo lặp nghỉn tò xiểng pì kén

Nghỉn tò xiểng khắp khình

135.   Pò chau làu đay từn đẳng pháy

Từn pảy từn má cóng hùng bo hùng

Cộp nừng mọc đùng xeo lống lùm tỉm piếng

Xéo kiểng họng xiểng nướng

Nặm tả chuốn lình

140.   Khắp khình tan đỏm nau cò nón bo đắp

Pò chau chằng bải hẻn qua cọt láng liến hay

Nghỉn tò cày tặp pịch hẳn xán

Mứ xại khằm chược quái

Mứ khỏa bải áu lô cắp thảy

145.   Pảy hạch ca áu mừa vắn đỉ

Nghỉn tò láng lậc họng xỏng phạc xé xé

Láng phán họng xỏng chẻ ton hàu

Xỏng mè nộc chích khọc má tỏm hủa

Xỏng mè xửa má ton mồng

150.   Ẳn nị khiến hại khiến bo đỉ

Nón cứn lẹo phẳn hển ẳn lạc

Pạc cào nặm tả lằng chuốn tốc

Pò chau mứa bọc ẳn lực nhính lực chái nón xang

Bọc mía chau nau cà còng nón xỏng

155.   Cú pảy táng nặm hển xỏng mè ngược tò hứa

Mứa táng bộc hển xỏng mè xửa tò chạng

Mí hạn xay nhờ chặc thẩng tắc

Xay nắc xay nả chằng thẩng kính

Pỉ nị pỉ hại pỉ bo đỉ

160.   Hụng mướng Bổn lống qua

Hà mướng phạ lống luồng chuốn lảng

Quản Cu tau túc hẻ

Quản Kẻ tau túc nàng

Túc xải cau pắn bạch

165.   Phửn nừng khảu áu mứa lang cong pựn phạ

Chằng tực vẳn bưởn vẳn đảo

Bo chờ vẳn pò chau

Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng cảng vạy cảng hảo

170.   Làu tực vẳn mọc nọc phạ

Bo mèn vẳn pò chau

Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng khảu mứa cảng vạy cảng đổng cảng đói

Làu tực vẳn mủ vẳn quảng

175.   Bo chờ vẳn pò chau

Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng khảu làu mứa cảng vạy pú hốc pú xáng

Chằng tực vẳn đuông vẳn quằng

Bo chờ vẳn pò chau

180.   Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng khảu làu mứa cảng vạy hủa tồng

Làu tực vẳn ná

La tồng tực vẳn quái

Pải tồng tực vẳn khau

185.   Bo chờ vẳn pò chau

Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng mứa cảng vạy tủ luổng mạy kèn

Tủ lèn ẳn tì lấng pảy

Làu tực vẳn pết vẳn hàn

190.   Bo chờ vẳn pò chau

Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng khảu làu áu mứa cảng vạy pải chán

Làu tực vẳn nộc chọc

Khọc hinh tực vẳn méo

195.   Táng téo tực vẳn khau

Bo mèn vẳn pò chau

Khảu làu thọc xía váng vạy

Phửn nừng khảu làu mứa cảng vạy

Na tàng nọi ẳn tì kỉn ngái

200.   Từa nặn vẳn tôn pò chau lẹo cải

Vẳn pải chở lẹo tực

Phửn nừng khảu làu mứa cảng vạy

Tơ phục chau lấng đà

Tơ phá chau lấng hồm

205.   Hùng cằm chạu pượt xút hau

Từn chạu pượt ọc

Từa nặn vẳn pò chau lẹo cải

Vẳn pải lẹo tực

Xàu chằng pắn áu phục áu

210.   Pò chau chằng pển chệp bo mí cốn cải

Họng tải bo mí cốn chòi

Khảu chằng lạc mứa phạ chì chến

Khển mứa Bổn chì chiu

Khảu đay lẹo khảu pài

215.   Khảu bài na khảu mứa

Áu mứa vạy tơ chóng Thẻn nằng

Áu mứa vạy tơ tằng Thẻn ính

Khảu chằng mứa bọc

Nhà mình phau xuổn mình lẹo quẻn

220.   Nhà nén phau xuổn nén hơ hụ

Bưởn đắp tòng xẻ đăm

Bưởn cằm tằm xẻ mỏ

Làu mứa bọc mè bau pả pộc pả pẳn

Hạc lò háng bau

225.   Bọc nỏng pả pộc, lộc pả vẳn

Hụng kỉn lẹo tặp pịch mứa phả

Cả kỉn bỉn ù vá mứa phạ

Mứa bọc lín nặm tò hủa chở

Lín luổng bo nhắng hơ lảy òi

230.   Lín nọi bo nhắng hơ lảy lống

Táu cáy lẹo pan pạc

Hạc nha lẹo pan có

Mình pò chau lẹo tền cà hẻn

Nén pò chau lẹo tền cà xọc

235.   Thẻn lẹo hắc mạy xờ mứ khỏa

Tả xử xản xờ mứ xại

Pạc ỷ lắc pò chau lẹo hản Thẻn

Tả lắc lẻm hản phạ

Hản Thẻn chọp nhàn má

240.   Hản phạ chọp nhàn mứa

Khảu chằng thạc kính đảng, thảng đục đao

Dết xảm xíp vìn chà

Ha xíp vìn đảnh dải tùa phạ

Vìn chà dải tùa Bổn nửa

245.   Pò chau cò bo hụ và nghến lộm lẹo cuộp phưởn ngái

Nghến tải lẹo cuộp phưởn khau pỉ nị

Pò chau cò lón kỉn tiện lón dù

Lón tạu thù kỉn ngái

Khạc lái kỉn khau

250.   Lón tạu xọc kỉn ké

Lón oan hẻ lực lếch lực tóng kỉn xà

Tàn phắc pạ pảy hả bòn món

Pò chau cò lón tò chón đổng chón đói pảy hả bòn phai

Tàn pảy tàn má pàu bo mí hại

255.   Tàn pảy tàn má đải hượt hười

Pò chau bo má đải hượt hười

Đay tò láng xại cánh láng khỏa

Láng tắc tạ xỏng bương

Láng lượt má ton chiểu

260.   Phán hảu điểu ton hàu

Phán hảu pau má ton táng pò chau

Láng hại láng bo đỉ

Pò chau và xảm xíp cạp họt na

Ha xíp cạp họt đẻn

265.   Đẹt họn đẹt buốn cái

Tấng lải lèn pàn pứng mứa ban

Tàn thim phắc pạ hưn hủa đảy

Tàn quài hẻn pảy tà

Pò chau cò lón quài hẻn pảy tà

270.   Tàn pảy ạp tà tơ tàn đay ngấn xáng

Tàn pảy ạp tà cảng tàn đay ngấn họi

Pò chau pảy ạp tà cảng bo đay ngấn họi

Đay tò xay đủa nọi má xù phục phửn nả

Đay tò xay nắc xay nả má xờ phá nùn

275.   Hạn chệp nọi cháu tò hú tải

Pển lải cháu tò bo hòm

Nớ hướn mí cốn tành

Lành quang mí cốn cháu

Khảu chằng nủn xưa pảy xù một

280.   Họt tọc pảy xù mỏ

Tò lắng lá xù nhượng

Phỉ bục đay kỉn xờ bo nhắng đà

Phỉ hà pà quang đay kỉn bo nhắng tó

Đay pảng nọi lẹo thày

285.   Đay pảng cày lẹo ìm lửa xển

Hổn mủ lẹo tum tà

Xà lau lẹo tum hướn

Mự đay pển làu pển

Nghến cóng hòm bo hòm

290.   Khảu chằng pảy hặp xảm xíp Một mè pa

Ha xíp Một mè lố

Áu má cắp nớ tằng

Áu má nằng nớ hướn

Khảu chằng phắc đạp lái hả khau

295.   Tau hè nắm vẳn Mướng Muồi

Đuôi vẳn tau Xó- Lá

Hả vẳn tau Bổn nửa

Khảu chằng mứa đủ

Nhà mình phau xuổn mình lẹo hén

300.   Nhà nén phau xuổn nén lẹo nười

Bưởn đắp xiêu lẹo tong xải đăm

Bưởn đắp xiêu lẹo tằm xía mỏ

Khảu chằng mứa đủ mè bau

Mè bộc mè pả pắn

305.   Bau xợ hạc lò

Cò bo hạc tặp hạc tỉ

Làu mứa nỏng pả pộc, lộc pả vẳn

Hụng kỉn lẹo tặp pịch mứa phả

Cả kỉn lẹo bỉn ù vá mứa phạ

310.   Làu mứa đủ lín nặm bò tò hủa chở

Lín luổng bo nhắng hơ lảy ọi

Lín nọi bo nhắng hơ lảy lống

Táu cáy lẹo pan pạc

Hạc nha lẹo pan có

315.   Lín mình lẹo tền cà hẻn

Lín nén lẹo tền cà xọc

Thẻn lẹo hắc mạy xờ mứ khỏa

Tả xử xờ mứ xại

Pạc ỷ lắc hản bọc

320.   Pạc ỷ lọc hản Thẻn

Lắc mèn hản phạ

Hản Thẻn chọp nhàn má

Hản phạ chọp nhàn mứa

Một nhờ cằng nghến tải bo đay

325.   Phải nhờ pan nóng luổng bo đay

Khảu làu cọt quành pá lá

Cọt quành xưa lá thò hả vẳn

Đay mình vẳn lón pắn

Đay vẳn lón chìa

330.   Áu vẳn má táng nặm bo cượt pển pả

Áu vẳn má táng ná bo cượt pển niêu

Má táng nặm làu cượt pển pủ pển hỏi

Má táng pú táng đói làu cượt pển đuông pển quằng

Áu má táng nặm làu cượt táng bộc

335.   Xảm xíp một mè pa

Ha xíp một mè lố

Má đải má pàu năng hỏi nổi hau

Lón đết bở mạy hiệc mình

Áu kình mạy páng dết vẳn

340.   Mự pển xờ pò chau hạc pển

Nghến cóng hòm bo hòm

Xay càu bo hờ xay mờ má tén

Cụ cành bo nhắng tốc ná

Cụ hả bo nhắng tốc tồng

345.   Ha mè cày đay xay tò mè cày má hả

Ha mè mủ mè mả

Đay xay tò mè mủ mè mả má xờ

Một mự xảm xíp lụa má pốc

Hốc xíp lụa má hồm

350.   Từa nặn pò chau xằng nặm xằng tấng pả

Xằng ná xằng tấng khau

Xằng tấng nau cà còng hiếng xỏng

Xằng tấng cún quản cảng chè

Xằng tấng thau kè cảng chiếng

355.   Xằng lực nhính ẳn nón lẳng cú hới

Xằng lực chái ẳn nón xang cú hới

Cú chặc hưn mướng chạ phủng mù cháo Thẻn xía lẹo

Pò chau xằng nghến lộm hơ mí ngái

Nghến tải hơ mí khau

360.   Xằng hơ mí mạy kèn keo cau cà tiếu tỉn

Mí tấng lắm nháo mạy xáo vá họi xọc

Mí tấng dường nộc Ù Keo tố tọc hỏn cắm

Mí tấng thấc quái luổng hày ca

Hưn mướng phạ đay hày ná múa

365.   Mí tè cào kiến cắm thuôn chù ẳn

Pò chau cò nhỏ hủa hưn mỏn lái nghỉn nhạc

Vẳn phạc hưn mướng phạ xù Thẻn

Chở luổng hạt chì chọi

Chở nọi tắt pày xía đải

370.   Khảu và chở òn năng nặm tản

Chở vản năng nặm oi

Phờ tò đay họi chạng má thày vẳn cứn ối nọ

Bong nặm đỉ nặm vản mứa ạp

Dạp dịp xưa pé xiu pé xẹt má tổn pò chau

375.   Phửn xạt quang pủ xừa hóng nả

Pé hủa cài xờ tếnh pủ tha

Khảu chằng nhỏ pò chau mứa xờ tơ khừ hiếng pẻ

Pé lái đẳm lái đảnh xờ tếnh pủ tha

Chau cò tải cảng hướn tò chạng

380.   Vảng na hòng yểng khiếng

Mứa nừng mạy phẹt na cỏng luổng ha pạy

Mạy hạy na cỏng từn xiểng nắc

Quấn luổng khảu chằng má đổng lải lằng

Quấn lằng hau tủ tại mựt mụa táy chiếng

385.   Quám từn đủa chù cốn má hay xà xà

Hay pò chau chù cốn xàu và

Xía đải, ối xía đải

Khảu và chở òn nừng nặm tản

Chở vản nừng nặm phâng

390.   Chở bo xâng xắc từa lón tải xía đải ối

Phờ tò đay họi chạng má thày vẳn cứn ối nọ

Khảu chằng pảy bọc pì nọng tấng mù lúng tả

Hển tò lúng tả xàu má xà xà

Làu pá cẳn hay

395.   Xàu chằng ngoạng lống tơ bào cẳn thảm

Đay mỏ luổng má dù tếnh hủa bọc khau

Mỏ thau má uôn táng mứa

Tắn áu khưởi tôn má nhỏ ngái

Khưởi pải má chợ phứn pháy chài thàn

400.   Khảu chợ xỏng lệch pảy bảo

Chợ xỏng bào pảy tắn cháo khưởi tủ

Mừa nặn cú cò lón kỉn tiện lón dù

Lón tạu thù kỉn ngái

Lón khạc lái kỉn khau

405.   Lón tạu xọc kỉn ké

Lón bài hẻ lực lếch lực tóng kỉn xà

Hển tò xỏng lệch tau nớ ná dong dong

Xỏng òn tau nớ tồng dán dán

Diểu và pết Xa pàn Xa hả

410.   Diểu và Xa hom quảng hom phán Xa đuôi

Diểu và kịn họt Xa mắn bo hụ

Xa pảy má tốc cảng tồng khau vả

Tốc cảng ná khau mừn

Họt tì cộp cóng Xa pảy bo pảy

415.   Họt táng vày cóng Xa cải bo cải

Xa chằng tày hỉn lặp má ban

Tày hỉn lạn má chiếng

Hển mạc xôm cóng Xa lán bo lán

Hển bọc bản cóng Xa men bo men

420.   Xa chằng hau ban thảm mù cháo khưởi tủ

Xỏng tố xảo tằm hục cắm làng tơ

Cóng Xa lé Xa cò bo lé

Xỏng tố xảo tằm hục pé lá làng nửa

Cóng Xa diêm Xa cò bo diêm

425.   Xa cò xiến xiến má xù hướn cháo khưởi tủ

Thẩng tơ thủn Xa cò bo dù tơ thủn

Thẩng tơ làng Xa cò bo dù tơ làng

Xín xín tỉn xại nhằm khẳn đảy mạy cạc

Tốc phèn tạt mạy hiếng xang

430.   Tốc cảng hướn tì dù

Mù khau tôn pán ngái

Tủ chằng pủ phục hơ Xa nằng

Pủ tằng hơ Xa xáu

Mừa nặn mạc muồi mún tủ chằng má hằn vảng

435.   Pú bở bảng hả má bản phán phín

Hơ Xa kỉn nằng xáu dả nười

Cắm mạc tò heo mủ

Cắm pú tò bở hom

Xổm pạc hơ đảnh

440.   Hả hánh đủ dớ

Tủ và xốp pộp dong mè học kỉn pỉ

Xíp bo đỉ bo ngám chảm làu

Tốc chở pản đẳm lạt

Pản mạn mạt tánh tỉn

445.   Pản mè hểm xảo xang dọc chụ

Pển xắng lạ xỏng lệch hới

Xỏng òn mí hám xấc Kẻo chặc má

Khửa hụ khửa tau lèn má cải

Hừ và xấc Láo pái nửa chặc tau

450.   Khửa chằng tau cánh lèn má cải

Tè và xấc Láo pái nửa chặc má họt nặn lá

Bo mèn xỏng nàn bo mí

Ẳn nị mạy nhờ bo khuốn cỏ tè cốc chẳm pải

Xí hí lẹo xí hái hướn bo khuốn nhại

455.   Pò chau xay hại bo khuốn tải cò tải ni lá

Phải luổng bo khuốn cạn cò cạn

Tắc nặm cạt xạ vải

Váng xía vải lắm đỉ lắm ngám

Hạt cảng xía ngộng

460.   Phú phỉ dao bo nhắng hả

Phú phỉ ná bo nhắng xang

Pò chau cò chở đuồn hưn xù phạ làu chạc mứa Bổn

Tải pển phỉ cượt mứa mướng phạ pò chau hới

Xàu chằng má bọc khưởi tôn mứa phắn quái

465.   Khưởi pải mứa phắn mạy

Khưởi pày nọi mứa tành lánh ngái

Từa nặn tủ làu tốc chở pản đẳm lạt

Pản mạn mạt tánh tỉn

Pản hểm xảo xang mè pản dọc chụ

470.   Mè lố tốc chở pản đẳm lụ

Pản đay ụp lực la tố ụt chụt mứ ngá

Chỉ và hẻn pạt na cứn nị tủ nón bo đắp

Hẻn pạt tắc pạt tá cú cò nón bo yển

Xá và việc nhờ tau thẩng tắc

475.   Xá và việc nắc việc nả tau thẩng mự

Đăng nị cú chỉ hau xuôm nọi thảm mè

Hau qué nọi thảm pảu cú còn pảu hới

Xỏng hành mía náng tủ hới

Hiệc và pò chau lộm tò quái

480.   Pò chau tải pái hướn tò chạng và ná

Má tắn tủ pển khưởi tôn mứa nhỏ quái

Khưởi pải pảy phắn mạy

Khưởi pày nọi mứa tành lánh ngái và ná

Chặc hứ chặc bo pảy

485.   Và tum ngúa nhắng vạy nọc kè háu

Tàn kỉn mủ phọc vạy hảng kè háu

Tàn kỉn quảng kỉn phán tàn vạy có cắp nẳng kè háu

Bo pảy tàn thọt nỏng thọt tấng pả

Thọt ná thọt tấng khau

490.   Thọt tấng nau cà còng hiếng xỏng

Phỉ phộc hơ pển pả dù nặm xờ bo đay thiểng hẻ

Phỉ phộc hơ pển cháo khưởi mỏ nghé bo đay thiểng chợ

Tủ chặc pảy thảm mự đăng mỏ càu

Làu mự đăng mỏ luổng

495.   Đủ đỏm mỏ luổng dù thiểng cảy àn cá

Dù cà thiểng ná àn chia

Pò chau lộm tò quái

Tải cảng hướn tò chạng

Khảu chằng má bọc khưởi tôn mứa phắn quái

500.   Khưởi pải mứa chợ phắn pháy xồ thàn nghến nị

Pển pảy hừ bo lá pò hới

Dết khưởi phỉ nghến nị xờ pẹ bo lá

Dết khưởi pẹ nghến nị xờ khuổng bo lá

Dết khưởi khuổng nghến nị mắn pứn bo lá

505.   Mỏ chằng má àn xê tè Thẻn Đả cài lải

Tè Thẻn Khở chặn tốc chặn lải lựp

Cập tốc cập ỏn chón tà U

Mỏ và dết khưởi nghến nị bo pẹ

Dết khưởi pẹ nghến nị bo khuổng

510.   Dết khưởi luổng nghến nị xờ bo pứn

Dết phỉ nghến nị chặc dù thau dù dửn

Thảm mỏ lẹo tủ nhịch

Tủ pịch má tủ cứn mứa

Tủ chặc phắc pạ hau pà cộng hả xong cày

515.   Phắc pạ hau pà lày hả xong mủ đủ còn

Xản xong mủ xản vày

Xản xong cày xản lái đẻo

Pắt mủ hau tỉm tum mạy lày

Pắt cày hau tỉm tum mạy ngổng

520.   Tủ chằng khảy tủ luổng áu đang

Ngạng tủ quang áu xảnh đủ còn

Tủ chặc khảy tủ hơ mè mủ đẳm kỉn phược

Nhằm hược áu xử xảnh tủ còn

 

* Chớ nị cộn xảnh

 

Tủ chặc cộn xảnh hơ xảnh từn

525.   Lục lục dớ xảnh hới

Từn từn dớ xảnh hới

Hựn hựn nằn xảnh keo từn nón

Xảnh luổng xảnh xòng phạ

Ẳn nặn hỏng khảnh tè Thẻn luổng dòn lống

530.   Tủ đay xàu má hau thổng hăng pển xảnh

Xọt một vản phạ

Pạc nặn hụ phà mạy xáo om liến tạch tắn cảng

Ẳn nặn hỏng khảnh tè Thẻn nửa dòn lống

Tủ đay tủ áu hau thổng hăng pển xảnh

535.   Ẳn nặn lếch lắng long ngong nặn

Cò may pú pà đổng đói

Pạp pháy may thườn quang pú phả

Ẳn nặn ngá chạng, hổn tả Nhà Hí Nhà Hà

Heo mủ mả tải pái cằm ngóa

540.   Tủ đay tủ áu má xờ thổng hăng pển xảnh

Hỏng khảnh Thẻn nửa dòn lống tủ cò áu đay

Ẳn nừng heo mủ thườn kỉn mảng

Heo xửa xảng kỉn chịn

Mắn cò hụ kỉn Xa pú Ăm pú Uộc cằm ngóa

545.   Hụ kỉn chịn mả cằm nị

Tủ đay tủ áu má hau thổng hăng pển xảnh

Ẳn nặn kết luống phu tải xạc mạc ba Bổn nửa

Hổn mủ nặm, cặm quảng thòn nỏn

Ẳn nặn hỏng khảnh Thẻn nửa dòn lống

550.   Tủ đay tủ áu má hau thổng hăng pển xảnh

Ẳn nặn đục xang pù Ú pù Pặc

Mắn tải tốc pú lồm huôi

Nịu mứ xuôi cang còi kỉn phỉ

Ẳn nặn hỏng khảnh Thẻn nửa dòn lống

555.   Tủ đay tủ áu má hau thổng hăng pển xảnh

Ẳn nặn kết pả bù nặm Té

Kết pả bé nặm Tao

Nẳng nả pản nẳng quái

Pết táy pạc nặn hụ pạp thược

560.   Pản may pháy phạ pháy pà đổng hẻo

Ẳn nừng xốp cày nặm, cặm hảu phán

Tủ đay tủ áu má hau thổng hăng pển xảnh

Ẳn nặn má tăng xụp lếch đảnh

Kím hả khảnh cụp có khuổng pằn

565.   Mắn cò mí xảnh căm lực Mướng Kẻo má

Cộn từn xảnh keo lực Mướng Pua

Cộn từn xảnh ngược tơ hím hứa

Cộn từn xảnh xửa tồ tơ hím mạy

Cộn từn heo Nhà Hố kỉn phỉ

570.   Cộn từn hổn tả Nhà Hí Nhà Hà

Cộn từn xảnh dù thăm xảnh thườn

Cộn từn xảnh dù hướn xảnh chao cánh đạp

Dạp dịp lươm xảnh bưởn xảnh đảo

Cộn từn xảnh cảng hảo xảnh hụng xảnh pết

575.   Cộn từn ngạt pả và, tả mả ban

Han phỉ pọp phỉ pái

Cộn từn xảnh dù thủn xảnh cày nhá pảy

Xảnh dù hày xảnh quái nhá pảy

Xảnh chái la liệng lực

580.   Xảnh na hục xảnh hỏng nhá pảy

Xảnh dù chóng xảnh ngấn xảnh cắm nhá pảy

Xảnh dù ná pục khau đẳm cằm liệng hướn

Xảnh dù màng xảnh pàn nhá pảy

Xảnh hản xảnh xấc xửa pẹ tàn

585.   Xảnh àn chia xảnh nhính xảo nhá pảy

Xủ dù áu tọn nón đỉ

Na nọi na hả còng xỏng hòng nhử phỉ

Tải mừn pắn lạn

Tải mừn ban pà pược xảnh hướn

590.   Đạp nọi đạp xỏng cốm

Đạp xỏng cốm hè chau

Đạp hau ha phỉ khuổng

Phắn mứa lẳng tải ha

Phắn mứa na tải xáo

595.   Cộn xảnh, xảnh lẹo lục

Púc xảnh, xảnh lẹo từn

Hựn hựn xảnh từn nón

Mứ xại tủ chằng bải áu đạp đăm ngá

Mứ khỏa bải áu thổng xử xảnh hoi bà

600.   Tủ lục má tấng xảm xíp pù tạy thau

Cau xíp pù tạy mỏ

Tấng má tấng nhằm na phỉ phột nhử cổng

Na phỉ phột dù táng pà cò tốc

Bở hốc bở xáng dù táng pú táng đói cò huồng

605.   Lêm nừng tốc mứa hày khau táy tải phỏi

Lêm nừng tốc mứa ná pủ pả tải lạnh

Lêm nừng tốc mứa nặm, nặm hanh hạt cườn xái

Lêm nừng tốc pải phả tì phỉ khuổng lấng dù

Làu tạch may pú cườn tiêng tấng khuổng

610.   Lêm nừng tốc mứa đổng luổng mạy tải xấng lạnh

Tủ lục má táng nặm khì xỏng mè ngược tò hứa

Má táng bộc khì xỏng xửa tò mạ

Lục má pú tốc pú hài

Phài tốc phài ỏn chón

615.   Má táng bộc nộc nọi tải xảm pạc ná

Má táng nặm nạc nọi tải xảm pắn tố

Má táng pú táng đói lính cẳng tải xảm mừn

Pừa tong khảnh cắp xảnh tủ ná

Má táng nặm pả tải cài hủa bộc

620.   Má táng bộc nộc tải áu ông cài cỏn

Hỏn tải cài thăm

Pừa tong khảnh cắp xảnh tủ ná

Nghỉn tò hựn hựn đăng phạ từn phổn lốm

Pừa tong khảnh cắp xảnh tủ ná

625.   Tốc tì tốc phải luổng ạp chạng

Tà quang tàn lấng ạp vẳn ngáu

Chằng ke thổng xảnh vạy đỏm con hỉn đòn

Pổng thổng vạy đỏm con hỉn đảnh

Con hỉn đòn con hỉn đảnh cò tạch

630.   Tủ chằng ke xưa vạy pùm hắt

Pắt xưa vạy pùm tùm

Thùm lống thùm thánh

Mứ xá cánh buồn pạc

Xỉ lốp lẹo xỉ lài

635.   Hài na má xù bộc

Tộc áu xưa phửn nả má nùng

Cháo khưởi tủ chằng lục pảnh thổng

Xử xảnh quáng có hoi bà

Tủ chằng tày má hỉn đẳm la ban

640.   Tày hỉn lạn piếng hè má chiếng

Hển tò mủ mả phộng mứa thủn phì phạc

Pết hàn phộng mứa ban phì phống

Pừa tong khảnh cắp xảnh tủ ná

Chạng mạ hạt cưởng tói

645.   Ngúa quái hạt chược lành

Pừa tong cào cắp xảnh tủ ná

Nghỉn tò hựn hựn pản phèn phạ mướng tàn đả bảng

Xiểng xảnh hẳng pản đăng phạ phựn

Hựn hựn xảnh ọc thổng

650.   Tủ chằng cải xảm xíp hướn múng pha

Ha xíp hướn múng cá

Má thẩng tơ thủn hướn pò chau

Tủ hưn táng đảy phỉ khuổng xảy táng tàng

Tỉn xại tủ chằng nhằm hưn đảy mạy cạc

655.   Thạc dết xuôi xỏng khọt pòng cảng

Tủ chằng từn tỉn hưn hựn hựn

Xiểng cháo khưởi tủ nhàng

Quạng cốm bạch tảo pưởi

Cháo khưởi tủ chằng tốc cảng hướn kè pò chau

660.   Chà lằng chà hau pản dằng nặm vắng lậc nhám nảo

Tủ chằng cộn xảnh hơ xảnh lục

Púc xảnh hơ xảnh từn

Lục dớ xảnh từn dớ xảnh hới

Hựn hựn xảnh ha khuổng khồm khuổng

665.   Phắn khuổng dường phắn oi

Nhòi khuổng dường nhòi vải

Xảnh nừng họn tạch may lạn pà phắn khuổng

Cú cò áu má ha khuổng hướn pò chau

Xảnh nừng pản pửn hụ èn phắn khuổng

670.   Ẳn nừng ngá chạng tò heo Náng Lứ pảng còn

Xộp pộp heo Nhà Mòm kỉn phỉ

Hổn tả Nhà Hí Nhà Hà

Pạc mả mè tải pái

Heo phỉ pái tải thòn pạc

675.   Tủ cò áu má ha khuổng hướn pò chau nghến nị

Ẳn nừng heo mủ thườn kỉn mảng

Heo xửa xảng kỉn chịn

Kỉn Xa pú Ăm pú Uộc cằm ngóa

Tủ cò áu má ha khuổng hướn pò chau

680.   Ẳn nừng kết luống phu tải xạc

Mạc ba Bổn, hổn mủ nặm

Xử xảnh hỏng khảnh Thẻn tành

Cú cò áu má ha khuổng hướn pò chau nghến nị

Ẳn nừng đục xang pù Ủ Khú

685.   Tải tốc pú tốc huôi

Nịu mứ xuôi cang còi kỉn phỉ

Tủ cò áu má ha khuổng hướn pò chau

Ẳn nừng kết pả bù Nặm Tao

Nẳng mắn nả pản nẳng quái

690.   Ẳn nừng đửa pết hày

Hụ pạp lươm pản đăng pháy phạ

May pà đổng hẻo

Tủ cò áu má ha khuổng hướn pò chau nghến nị

Xốp cày nặm, cặm hảu phán

695.   Ẳn nừng má tấng xụp lếch đảnh

Kím hả khảnh cụp có khuổng pắn

Khuổng tải cú bo vạy

Khuổng hay cú bo váng

Cú cò áu má ha khuổng khồm khuổng hướn pò chau

700.   Xảnh cằm xảnh lục Mướng Kẻo

Xảnh hẻo xảnh lục Mướng Pua

Ẳn nặn xảnh ngược tơ cong hứa

Xảnh xửa tồ tơ hồm mạy

Heo Nhà Hố kỉn phỉ

705.   Hổn tả Nhà Hà Nhà Hí xảm cẳm

Xảnh dù thăm xảnh thườn

Xảnh dù hướn xảnh chao xảnh đạp

Dạp dịp lươm xảnh bưởn xảnh đảo

Xảnh cảng hảo xảnh hụng xảnh diêu

710.   Cú cò áu má ha khuổng hướn pò chau

Ngạt pả và, tả mả ban

Han phỉ pọp phỉ pái

Cú cò áu má ha khuổng khồm khuổng hướn pò chau nghến nị

Na nọi na hả còng xỏng hòng

715.   Na hả còng nhử phỉ

Tải mừn lạn mừn ban pà pược xẻn hướn

Đạp nọi đạp xỏng cốm hè chau

Đạp hau ha phỉ khuổng

Phắn khuổng dường phắn oi

720.   Nhọi khuổng dường nhọi vải

Phắn mứa lẳng tải ha

Phắn mứa na tải xáo

Tủ cò áu má ha khuổng khồm khuổng hướn pò chau nghến nị

Tấng xảm xíp pò tạy thau

725.   Cau xíp pò tạy xảnh

Cú má cú nhử na

Na phỉ phộng năng cổng phai

Na phỉ phạc tơ tỉn cú

Pừa tơ tỉn cú mí xỏng mè ngú xả hống bà

730.   Mí ha ngú tắm tán cằn pong

Mắn cò hụ a pạc quang kỉn khuổng

Tếnh hủa cú mí xỏng mè càng khếp tố luổng

Mí xỏng tố ngú lưởm kỉn cằm

A pạc kỉn khuổng chù vắn

735.   Tả cú cầng pản đăng tả nghến phạ bưởn ha

Pạc cú pản đăng phạ phà phạ phẹt mừa nhám bưởn xảm

Ải quám cú pàu khuổng phỉ phộng

Hủ cú cò mí xíp xỏng xửa chông

Ngường ngường tha cắt đục kỉn khuổng nghến nị

740.   Hú đẳng cú mí xíp xỏng mè luống

Lái lưởng lái đảnh xá cánh chặc tọc

Xỏng hẻn cháo khưởi tủ luộn ngấn pọc

Xỏng xọc luộn ngấn chang cổng

Kính cổm pé lái hoa tặp cắm

745.   Kính cú ẳm lái xửa mưởi

Cộn xảnh, xảnh lẹo lục

Púc xảnh, xảnh lẹo từn

Hựn hựn xảnh ha khuổng khồm khuổng

Phắn khuổng đạp ca đạp nắc

750.   Cú má phắn khuổng xía kè nha

Ha khuổng xía kè đỉn

Phắn khuổng dường phắn oi, nhòi khuổng dương nhòi vải

Khuổng tải khuổng nhá pứn

755.   Khuổng hưn cú nhằm lống

Khuổng xấng cú nhằm vạy

Khuổng hay cú bo váng

Chặc xắp khuổng hau chỏm puộc kẻm ngú

Xắp khuổng hau cuổng hú phỉ ngược

760.   Xắp khuổng hau kẻm hược na lái

Khuổng chằng pái mứa đổng kè đàn

Xíp pỉ khuổng nhá tau

Cau mừn mự khuổng nhá má khuổng hới!

 

* Lực mía hay xằng

 

Pò chau hới!

765.   Tủ chặc má dù màng đở đình đở ni lá

Dù táng cuổng cháu tò tực mè pa

Dù lạp tơ cháu tò tực mè lố ả

Tủ chằng má nằng phả hơ tì lải na

Phả tằm phả tan ẳn tì na hòng

770.   Tủ chằng pổng hay phỉ nhờ nghến nị

Chặc khuổng anh nhá khuổng cú đẻ

Tủ chằng pổng quám hay phỉ luổng nghến nị

Chặc pứn anh nhá pứn tủ đẻ

Chặc pứn xờ pứn đục luống dù mướng phạ

775.   Na xỏng hòng nhử bưởn pứn đẻ

Dạc pứn xờ pứn mè mủ đẳm kỉn phược

Mè ngược dù tơ cong phải

Thấc quái luổng tạo Mướng Lày

Phu cày cau hẳn ón

780.   Nón từn đủa hẳn xán

Chặc pứn xờ pứn mè học kỉn mạc nghía

Mè kía kỉn mạc ba

Xảo hành ma hưn nhờ thiểng phủa

Dạc pứn xờ pứn con hỉn ạch Mướng Quái

785.   Con hỉn lái Mướng Muồi

Con hỉn xuôi mướng phạc Ú Khỏng

Xỏng xảu tóng tạo Mướng Pua nằng ngai cắm

Dạc pứn xờ pứn tả nghến hưn cà nhốc

Tả nghến tốc cà nhang

790.   Dạc pứn xờ pứn nặm cau qué

Phả Lé tủ ài cò tủ tai Mướng Dó

Dạc pứn xờ pứn tôn ba chạc tò phưởn

Hạc ba chướn tò lạu

Cạu dù thườn tả lưởng

795.   Dạc pứn xờ pứn tôn thạt nọi Quản Kẻ

Tủ nghé tạo Mướng Pua

Dạc pứn xờ pứn lính cảng đổng kỉn mạc

Nạc kém nặm vắng nhờ kỉn pả

Nhá lón pứn tố mả dù hướn kỉn khau

800.   Nhá lón pứn lực tau phủng nhính chái

 

* Cháo khưởi hay xằng

 

Cắm cắp chở pò chau hới!

Cắm kình tha phắng xiểng nộc xéo kiểng

Tha phắng xiểng cháo khưởi tủ hay xằng

Nặm lằng na tả nhọi mứ tứ tảo pưởi

805.   Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ hay bọc

Pựp pựp nặm tả lằng mứ phái

Xía lải ối xía lải

Chệp chở lải áu cứn bo nhắng đay

Hay mừn mự xẻn cằm cò bo nhắng hển

810.   Tủ cò bo nắc xỏng làu bo nen đở ná

Bo ngớ cong làng tạch xía xảng

Bo ngớ chạng dù làng tải chạc xía mía

Bo ngớ kía dù hang nỉ chạc xía thăm

Bo ngớ nặm dù tau lẹo hạt xía xái

815.   Bo ngớ pả vắng luổng bừa xổm khụm múa pển ba

Bo ngớ mạ dù làng lẹo cượt pển xửa ni lá

Tủ cò bo nắc xỏng làu bo nen đở ná

Pú luổng bo khuốn cạn cò cạn

Ban nhờ bo khuốn mỏng cò mỏng

820.   Tủ cò bo nắc làu bo nen đở ná

Bo ngớ mạy nhờ cạn hắc cảng lắm

Bo ngớ vải lắm đỉ lắm ngám hạt cảng xía ngộc

Bo ngớ pườn ban đay má hay pò chau

Nghến cằm ử hứ nị lá

825.   Tủ cò bo nắc xỏng làu bo nen đở ná

Bo ngớ nộc èn xeo bỉn èn mứa Bổn

Bo ngớ cốn đỉ cốn ngám tải chạc xía hướn hống dao

Bo ngớ kỉn khau mí pườn má mới

Bo ngớ pò chau kỉn ngái lực mía má phau

830.   Tủ cò bo nắc xỏng làu bo nen

Bo ngớ đay dết pợ hướn tàn chả hới

Bo ngớ đay dết khưởi hướn tàn chả hới

Bo ngớ đay xằng mục cánh làu xỉ tả

Pò chau hạc phạc cánh làu hản phạ

835.   Má nón tơ khừ hiếng pẻ

Pò chau kỉn khau nhá cứn nải hả phủ đẻ

Pò chau kỉn ngái kỉn điểu nhá hiệc phủ đẻ

Nhá hiệc mỏ tau kỉn còn

Nhá hiệc chỏm pặc cánh chỏm pảu

840.   Ẳn lực nhính lực chái tố la

Nhá hiệc va pì nọng ẳn huồm hướn điểu

Kỉn ngái kỉn điểu nhá chuốn nau

Chặc hau xù mạy kèn keo nhá làu chuốn mía

 

* Quám ân chúng

 

Cắm cắp dớ pò chau hới

845.   Cắm kiền dớ tàn chau hới

Cắm kiền tha phắng pạc nộc xéo kiểng

Tha phắng xiểng cháo khưởi tủ bọc

Khựt mừa pò chau nhắng pển xay

Phục phửn nả, phá phửn nùn

850.   Pò chau xằng nặm xằng tấng pả

Xằng ná xằng tấng khau

Xằng tấng thau tấng kè cảng chiếng

Cú chặc mứa mướng Bổn xù va

Hưn mướng phạ xù cháo

855.   Pò chau và nghến lộm hơ mí xuồn ngái

Nghến tải hơ mí xuồn khau

Mỏ luổng má xồng khau

Mỏ thau má uôn táng mứa

Mí tấng mạy cọp quang cau cạt tiếu tỉn

860.   Mí tấng lắm nháo mạy xáo vá họi xọc

Hơ mí nộc Ù Keo tố tọc hỏn cắm

Mí tè thấc quái luổng hày ca

Hưn mướng phạ pò chau hày ná múa

Khảu chằng pảy tắn áu mỏ luổng má bọc khau

865.   Mỏ thau má uôn táng mứa

Khưởi tôn xờ má phắn quái

Khưởi pải má phắn mạy

Khưởi pày nọi má tành lánh ngái

Chù lịch ẳn lẹo mí

870.   Chù đỉ ẳn lẹo đay

Nhắng pày hại xắc xình nhóng đở

Mỏ pù vạy cháo khưởi tủ bọc

Tủ chằng tố cọp thoi chiềm tè hả chúng

Mí ngái lẹo bài vản hau pà quang hả chúng

875.   Ham phạc hài thẩng nhàn pú khiển

Hển tò lằm lằm bở lươn

Phộn dốn dốn bở lươn đảnh

Hẻn pảnh na lực chau nhánh đủ

Mạy nị đỉ xáo vá xút mồng

880.   Khảu chằng thảm và phổn tốc mí phớ chẳm bo

Khảu và phổn hắm mí phớ pục mứng bo

Hừ và phổn tốc mứng hạc ma

Phạ họng mứng hạc bản nặn lá

Mạy và phổn tốc bo mí phớ chẳm

885.   Phổn hắm bo mí phớ pục

Phổn tốc cú hạc ma

Phạ họng cú hạc bản

Ma chết khuộp xáo pỉ

Hản pển đỉ chằng mứa phộc ngám chau

890.   Khảu chằng hau xù hạc bắc nửa

Thảng xía chứa hảu chằng nhánh đỉ

Khảu chằng cài kể hang cảng

Phắn vản hau mứa mạy nằm nằm

Pằn vản hau cháy cháy

895.   Mạy và nón cứn phẳn hại phẳn bo đỉ

Phẳn hển nộc cốc ngấn cốc cắm má tọt

Tắp pọt phộng pản nhà nhóng pỉu

Còi dù đỉ dớ tôn mạy nọi lặp cỏ cú hới

Còi dù đỉ dớ ẳn xúm pò lặp màng cú hới

900.   Còi dù đỉ dớ thẩng mừa lốm lạnh xủ nhá vặn

Lốm òn xủ nhá cồn

Mình chau tền áu cú mứa tén

Nén chau tền áu cú mứa xựp

Mừa nặn pứn pứn nặm tả ọc

905.   Mạy chằng hay tộc cốc cốc

Mạy nghỉn tộc lải chằng hay

Xảm pắn mạc vản bắc na

Ha pắn vản bắc lẳng

Mạy chằng lộm xía kính

910.   Mạy chằng vính xía hạc

Mạy chằng chạc xía mè phái hái

Chạc xía hỉn xía xái vắng nặm

Ngà nừng lộm mứa đổng cu đổng ca

Cả nộc khạch họng lổng pứng

915.   Ngà nừng lộm mứa ná

Cả đẳm bỉn ù vá mứa phạ

Xẳn đăng chau chạc lực váng mía

Ngà nừng lộm mứa nặm tặp vẳn pả

Ngà nừng lộm mứa ná tặp vẳn khau

920.   Mạy nhờ lộm pải phặt xiểng nướng

Tấng mướng nghỉn xằn xại chù cốn nhá dan

Mạy lắm quang cau cạt tiếu tỉn

Vản xỉn lẹo luống xủng lim tọc

Xỏng xọc lẹo lim tọc tắn cảng

925.   Bải áu vản cốm hẻo má phà

Xà xà mạy xáo om liến tạch tắn cảng

Vản luổng hoi cuổng lóng xỉ lài

Chụn pển hòng hang lín pùn đỉ xì tuốn

Cài đón xẻo táng tọng pảo cuôn

930.   Chù cốn hạch pọm xà xà

Mạy lắm quang liến pùng phái phái

Hẩng vắn lẹo pòng hướn thẩng dao

Xàu bo áu mứa chè nỏng chau tặp vẳn pả

Bo áu mứa chè ná chau tặp vẳn khau

935.   Mình chau tền cà hẻn

Nén chau tền cà xọc

Chở luổng hạt chì chọi

Chở nọi hạt chì chến

Dương xải mảy lưởng lẹo hạt

940.   Khảu chằng nhắc nhỏ mứa vạy hống luổng phả mạc

Lạc mứa vạy phèn pha phục hái

Chặn tơ lẹo pủ xừa hóng nả

Cuổng nớ chóng xá nén xừa mỏn pủ tha

Hả chớ đỉ lẹo nhỏ tổn pò chau hau xờ

945.   Từa nặn phủng mù va dòng họ

Khảu chằng hảm áu mạy chúng quang

Khắp xờ pển mình lắm điểu

Pá cẳn tiếu phò đủ liến hay

Pò chau hau dù mạy kèn keo xẻn khuộp cò bo nhắng hển

950.   Chến chến nặm tả lảy pển hà

Phủng mù va dòng họ tục cạn há pưởi

Ẳn nị mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

Chọp ỳ chau xỏng nàn bải áu nhọn đẻ

Mứ xại chau hạp má

955.   Mứ khỏa bải khằm

Lằm lình thì kinh xỏng nàn nhá váng

Phớ xỏ xự nhá hải

Phớ xỏ đải nhá hơ

Pò chau cẳm măn lẹo cháo khưởi tủ chằng váng

 

* Lực ni nọp xừa phá

 

960.   Nhắng làu pha nhắt nhọi pển mù lái lưởng

Pha nhắt nhọi pển mù lái đảnh lái cằm

Nhọt đảo xòng xèo pản đăng lái hống

Cuổng nớ nặn mảy cắm xàu cọp

Dạp dịp hẹn đủ hừa lưởng đảnh

965.   Hỏng pánh xự cắm xẻn đủ lạc

Khảu phạc hơ pò chau hồm chúng hỏng đỉ

Hau cuổng đổng đủ hừa phứa phứa

Pạp lươm xẳn đằng luống bỉn

Táy mướng Bổn hển chở chuốn hày ca

970.   Táy mướng phạ hển chở chuốn hày ná múa

Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

Chọp y chau xòng na bải áu tọn đẻ

Mứ xại chau hạp áu

Mứ khỏa chau hạp khằm

975.   Lằm thì kinh lẹo xỏng nàn nhá váng

Phớ xỏ xự nhá hải

Phớ xỏ đải nhá hơ

Cẳm măn lẹo cháo khưởi tủ chằng váng

 

* Nọp nộc cào

 

Nhắng làu dương nừng nặn mí ngái

980.   Lẹo bài vản hau pà

Hau pà quang khoạc kình lải xẳn

Lằm hả mạy chuổng chắn cau pắn nhọt

Xô bo họt phạ nừng nặn dù xuối huối

Pượt cộng lẹo lống làu

985.   Bo chắc ki hò khau lẹo nàu đỏm ẻo

Cháo khưởi tủ hưn pú Cổng làu lống pú Có

Cải ki tò hộc hại phò mồng lống piếng

Chằng chuộp xỏng pù Láo, xỏng ảo Xa

Xàu và xỏng khửa tau dết xắng

990.   Xản đung lái cộng pảy hải

Hừ và xản búng lái pảy cạ

Mừa nặn xỏng pù Láo tào má

Xỏng ảo Xa tào na ụp thảm

Bo chờ phú xản đung lái hồ pảy hải

995.   Bo chờ phú xản búng lái pảy cạ đở ná

Khửa tau dết xắng xỏng lệch hới

Hển tò xỏng na mòn pảy còn tấng lải

Mứ phái nặm tả xiêng cháng nười

Hển tò lười bà xưa xỏng nàn pá vản

1000. Mí hạn chằng dết hướn luổng

Khửa má hả mạy và hứ

Hừ và khửa cò hả bo đay khửa hạc nghỉn ngảu

Hừ và hả mạy đăng lì kỉn pả

Hừ và khửa má hả mạy dết phải nớ ná kỉn khau

1005. Tủ và mạy nhờ bo khuốn cò khuốn

Cốn luổng cốn lải váng ngái má hau

Pò chau xay hại bo khuốn hại cò tải

Tủ chằng pá vẳn hưn pải pú pải đói hả cào

Lẹo xọc đay xáo mự nghến cằm bo hển

1010. Xủ cò nhắng hển cỏ chuổng chắn cau pắn nhọt

Xô mắn bo họt phạ mắn dù tắn đở nặn lá

Xỏng pù Láo, xỏng ảo Xa hới

Xỏ xỏng pù xỏng ảo pảy uôn xọc

Bạch học hau đảm táng nhọn đẻ

1015. Mừa nặn nặm tả òn pù Láo lảy tốc

Cốc cốc nặm tả hắm ảo Xa lảy nhọi

Cọi phò na òn nọi hển ngàu nghỉn xưởng

Cò xương lải ối

Xàu và bo ngớ cốn đỉ tiện cốn ngám tải chạc

1020. Ào họt chau xỏng nàn chệp chở

Xàu và tủ cò hển cỏ chuổng chắn cau pắn nhọt

Mắn cò dù khọc phạ tắn tì đẻn phỉ

Cháo khưởi tủ chằng ham hòng hại thẩng nhàn pú nớ

Hển tò dắp dắp bở lươm bở ngoành

1025. Tủ chằng hẻn pẹt na há lằm nhánh đủ

Hển tò chuổng chắn cau pắn nhọt

Xô bo họt mắn dù xuối huối

Mắn cò pển mạy lắm điêu

Hản pển đỉ mứa phốn đỏm chau

1030. Hản hau dù đỏm mù pứng phỉ

Cháo khưởi tủ chằng nhánh đỉ lẹo

Cải hau cạt hang vản xạp hăm xỏng hưởng

Dong cảng tổn xỏng nàn

Mạy và nón cứn phẳn hại phẳn bo đỉ

1035. Phẳn và nộc hỏn ngấn hỏn cắm má tọt

Tắp pọt phộng nhử nhà nhóng pỉu

Xảm xíp cạp vản bương na

Ha xíp cạp vản hưởng lẳng

Mạy chằng lộm xía hạc

1040. Chạc xía mè phái hái

Tấng hỉn tấng xái đẹt may

Xàu chằng mứa bọc Xa ảng bong má vá

Pá đay xáo vá họi xọc

Vản đỉ hoi xà xà

1045. Xá lá hoi pển mình lắm đỉ

Xỉn đỉ lẹo xì tuốn

Cháo khưởi tủ chằng lạc

Phục kinh lim cài đố

Màng xiểng hố táng xáo cuôn

1050. Chù cốn khển pon xà xà

Mạy kèn keo má họt chiếng hản

Cháo khưởi tủ bo lạc mứa táng nặm cháu tặp vẳn pả

Bo lạc mứa táng ná cháu tặp vẳn khau

Tủ chằng áu mứa vạy táng luổng tì pò chau lấng tày

1055. Táng vày pò chau lấng téo

Áu cọc tỏ tén nẻo lải hạn

Cốc cào tò hảu quái

Pải cào tò ngá chạng

Xẳn đăng chạng tố thào dù hống xỏng xang

1060. Pồng pịch ngạng tắn cảng dong dù

Mạy nị đỉ tiện đỉ ngám tẹ lẹo

Ẳn nị mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

Chọp ỳ chau bải áu nhọn đẻ

Mứ xại chau hạp má

1065. Mứ khỏa chau hạp khằm

Phớ xỏ xự nhá hải

Phớ xỏ đải nhá hơ

Pò chau cẳm măn cháo khưởi tủ chằng váng

Nhắng làu dương nừng nặn

1070. Nộc Ú Keo tố tọc hỏn cắm

Tủ xự Mướng Mẹt mết pẹt pắn quái

Xự Mướng Ái mết pẹt pắn họi

Tố nọi hả cà pắn pánh

Tủ xự Mướng Mẹt chớ pày hế mí lái

1075. Xự Mướng Ái nhắng pày hế tem

Nịu mứ xuôi nảm nạt cháo khưởi tủ chằng chái

Pải mứ xuôi nảm vải cháo khưởi tủ chằng tem

Cốc pịch tem lái vảng

Pải hảng xờ lái cộng

1080. Ông mắn lái chẳm nhọt

Kèn tả mắn luộn nuồi keo nhọt cắm

Lái chẳm nhọt lái xọt xeo lải luống

Mắn pển luống tố phu mứa Bổn cượt pển mạ

Hưn mướng phạ pển mè luống pháy

1085. Pháy may pò chau khì luống lống đắp

Xấc xắp xờ pò chau khì luống lống chòi lực chau đẻ

Khoi bọc chau cọi cọi chẳm chừ nhá lứm

Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

Chọp ỳ chau bải áu nhọn đẻ

1090. Mứ xại chau hạp má

Mứ khỏa chau hạp khằm

Lằm đỉ kinh xỏng nàn nhá váng

Phớ xỏ xự nhá hải

Phớ xỏ đải nhá hơ

1095. Cẳm măn lẹo cháo khưởi tủ chằng váng

 

* Mí hỉn phả mí thàn chù nhóng

 

Nhắng làu dương nừng nặn

Hỏng đỉ nau mía náng chau phạc

Hỏng phạc tẹ dòng họ má pẳn

Hỉn phả lực áu na đàn má

1100. Mí thàn áu lùm piếng má

Xạch Lạn chắp mù hỉn piếng

Xạch Pửn Đùng pắt kè lái vảng

Cảng piếng mí mù hỉn xúm xau

Nhá hơ chau phú ừn tế mố

1105. Nhắng làu dương nừng nặn

Cúp xải lưởng cảng đẹt

Cúp xải xiu xải xẹt cảng phổn

Đẹt mướng phạ đẹt khảnh

Đẹt nhám xảnh đẹt chau

1110. Chặc dăng cúp mờ mứa khăng

Nhắng làu dương nừng nặn

Hỏng đỉ nau mía náng chau phạc

Hỏng lạc nặn mía mình chau pẳn

Pí lái lụa quành lốm xía họn

1115. Nhắng làu mạy can com phặt mải

Vải lắm đỉ lắm ngám phặt luống tố phu

Cớ lưởng đảnh cánh quấn mứa phạ

Nhắng làu dương nừng nặn

Phà mạc nọi má xờ khẳn đảo

1120. Cón lưởng đảnh cánh ném chàng tem

Nhắng làu dương nừng nặn

Hướn nọi hướn tò hỏ

Hướn hánh pò chau xang

Chù cắm pủ xừa quang

1125. Pò chau chằng hạc nón điểu

Ẳn nừng vạt xiểm pển vạt nháng

Vạt lô pển tằm xủng

Khút xía đàn tong tèn đỉn piếng

Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

1130. Chọp ỳ chau xỏng nàn bải áu nhọn đẻ

Mứ xại chau hạp má

Mứ khỏa chau hạp khằm

Lằm lình lẹo xỏng nàn nhá váng

Phớ xỏ xự nhá hải

1135. Phớ xỏ đải nhá hơ

Cẳm măn lẹo cháo khưởi tủ chằng váng

 

* Lực mí nọp cày hẳn táng

 

Nhắng làu dương nừng nặn

Nộc nọi chắp ngàng ngong

Pết pong kén pải cào uôn táng mứa phạ

1140. Cày hẳn táng hau hạu đỏm mù pứng phỉ

Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

Chọp ỳ chau xỏng nàn bải áu

Mứ xại chau hạp má

Mứ khỏa chau hạp khằm

1145. Lằm đỉ kinh lẹo xỏng nàn nhá váng

Phớ xỏ xự nhá hải

Phớ xỏ đải nhá hơ

Pò chau cẳm măn lẹo cháo khưởi tủ chằng váng

 

* Lực mí nọp quái

 

Nhắng làu dương nừng nặn

1150. Quái hảu cỏm hày ca

Quái hảu a mứa hày ná múa

Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

Tủ chằng tày cọp thoi

Chiện mừa quái nhắng dù mướng Bổn

1155. Quái và dù mướng Bổn bo quèn

Lèn mướng phạ bo piếng

Quái và kỉn nha nhúng mướng Bổn bo tỉm pạc

Kỉn nha vạc mướng phạ xờ bo tỉm pủm

Quái và nộc chích áu quái ọc

1160. Nộc chọc áu quái lống

Tốc mướng tơ lì liếng

Tốc mướng piếng tồng cảng on en

Tốc lành tơ bo cổ

Tốc lành nửa bo cằm bo kiển

1165. Đẻn táng nặn bo piếng

Kỉn nha nhúng bo tỉm pạc

Kỉn nha vạc bo tỉm pủm

Nộc chích áu quái ọc

Nộc chọc áu quái lống

1170. Tốc Mướng Ương đỉ cà hau

Mướng Ương càu lấng chừ

Tốc táng nặn cò bo quèn

Lèn mướng nặn cò bo piếng

Quái và kỉn nha nhúng bo tỉm pạc

1175. Kỉn nha vạc bo tỉm pủm

Nộc chích áu quái ọc

Nộc chọc áu quái lống

Quái lống tốc Mướng Muồi đỉ cà hau

Mướng Muồi càu lấng chừ

1180. Tốc mướng nặn bo quèn

Lèn mướng nặn bo piếng

Kỉn nha nhúng bo tỉm pạc

Kỉn nha vạc bo tỉm pủm

Nộc chích áu quái ọc

1185. Nộc chọc áu quái lống

Tốc Mướng Muộc đỉ cà hau

Mướng Muộc càu lấng chừ

Tốc mướng nặn bo quèn

Lèn mướng nặn bo piếng

1190. Kỉn nha nhúng bo tỉm pạc

Kỉn nha vạc bo tỉm pủm

Nộc chích áu quái ọc

Nộc chọc áu quái lống

Quái lống tốc Mướng Bạt đỉ cà hau

1195. Mướng Bạt càu lấng chừ

Tốc mướng nặn bo quèn

Lèn mướng nặn bo piếng

Kỉn nha nhúng bo tỉm pạc

Kỉn nha vạc bo tỉm pủm

1200. Nộc chích áu quái ọc

Nộc chọc áu quái lống

Quái lống tốc Mướng Mộc đỉ cà hau

Mướng Mộc càu lấng chừ

Tốc táng nặn bo quèn

1205. Lèn táng nặn bo piếng

Quái và kỉn nha nhúng bo tỉm pạc

Kỉn nha vạc bo tỉm pủm

Nộc chích áu quái ọc

Nộc chọc áu quái lống

1210. Tốc lống Mướng Mùn đỉ cà hau

Mướng Mùn càu lấng chừ

Quái và mướng nị xờ lẹo quèn

Lèn mướng nị lẹo piếng

Kỉn nha nhúng xờ lẹo tỉm pạc

1215. Kỉn nha vạc xờ lẹo tỉm pủm

Quái và dù mướng nị đay xảm xíp pắn pỉ

Cò bo nhắng nhốc

Hốc pắn pỉ cò bo nhắng ọc

Mừa nặn pò chau mình lẹo tền cà hẻn

1220. Nén lẹo tền cà xọc

Pò chau lẹo lộm pển phỉ

Nỉ mứa Bổn pển đăm

Khảu chằng bọc cháo khưởi tủ tắt chược pảy áu

Tắt thảu pảy chong

1225. Xiểng quái họng cong pà pản cói

Xiểng quái họng cảng đổng cảng đói pản ngoạng

Pển hứ pển đăng nị quái hới

Khảu và mình chau tền má áu mình quái tén

Nén chau tền má áu nén quái mứa xựp

1230. Mứa mướng Bổn xù phạ

Hưn mướng phạ xù tả nái

Tải xía la đà vải liệp nặm

Tủ cò bo nắc xỏng làu bo nen

Chớ nặn quái chằng nặm tả lảy lằng

1235. Pằng pằng nặm tả bà tốc lống

Quái chằng xằng má

Còi dù nớ ạch phửa thảy cú lấng cài bà

Còi dù nớ hờ ná luổng cắn om cú mằn đay thảy

Tải cảy xía xúm mạy cú mằn hau cuộc

1240. Tải váng xía buộc nặm cú mằn đay phúm

Tải bo đay kỉn nha vạc pồng òn kẻm ná

Tải váng xía đỏn nha nhúng kẻm huôi

Mệnh xút xuôi má lẹo khôn pày dặc tải pảy

Quái và bo ngớ mứa mướng Thẻn xù ảo

1245. Quái và bo ngớ mứa mướng Bổn xù pa

Hưn mướng phạ xù tả nái

Cháo khưởi chằng chủng tòng nặm má phì phống

Tòng pống má phì phạc

Áu má phục vạy xảu chầng phài khỏa

1250. Phục vạy xảu hóa phài xại

Mứ xại bải chược quái

Mứ khỏa bải cuột muộn

Tả đủ lẹo mứ khằm

Lằm kinh lẹo pò chau bải áu nhọn đẻ

1255. Hưn mướng Bổn nhá tào ải na

Hưn mướng phạ nhá tào ải tả

Táy mướng Bổn hển phờ áu hày ca

Táy mướng phạ hển phờ áu hày ná múa

Mỏ pủ vạy cháo khưởi tủ nọp

1260. Chọp ỳ chau xỏng nàn bải áu tọn đẻ

Mứ xại chau hạp má

Mứ khỏa chau hạp khằm

Lằm kinh lẹo xỏng nàn nhá váng

Phớ xỏ xự nhá hải

1265. Phớ xỏ đải nhá hơ

Cẳm măn lẹo cháo khưởi tủ chằng váng

 

* Pục xặng nhỏ cào

 

Chặc mứa nhá ân mứa đè nớ

Tha phắng cháo khưởi tủ pục cào

Cào lưởng cào đảnh hừa hướng táng nặm

1270. Púc cào căm cào xẹt hướng đổng

Táng lẳng mí xảm xíp pạc ca

Táng na mí xảm xíp thẻo kịt nhóng nhóng

Mạy chuổng chắn hưn xòng đổng đỏi

Tấng lải hển xằn hủa chắt lịn

1275. Táy mướng Bổn pá lau xía tạch

Khạch lau khạch xử xảng

Kết luống phộng tếnh hủa nhá lá tủ đẻ

Kết luống phộng tếnh bà nhá lá cháo khưởi tủ đẻ

Chặc mứa đủ chặc nỏ cằm bo mí

1280. Pái mứa bít nặm xờ ná

Mứa tó pả liệng lực

Mứa pục khau lắm cằm liệng hướn

Tốc nặm nhá khằm bà cháo khưởi tủ đẻ

Tốc nặm nhá khằm tỉn khằm mứ cháo khưởi tủ đẻ

1285. Chỏm hủa tủ chằng pển bọc tạu

Chỏm cau tủ chằng pển bọc bản

Dao tủ chằng chướn

Hướn tủ chằng hưn

Hưn năng nặm nóng đảnh bưởn pẹt

1290. Hưn năng pả xẹt hưn luống

Hưn năng pú chuổng hưn xặng

Hơ cú liệng lực cốc chằng ma

Liệng lực út lực la chằng pển

Nhính chái hơ nhờ

1295. Ngúa quái hơ tỉm làng

Mo àng hơ tỉm hướn

Nghến đỉ hơ cú đay xíp hạp

Cắm ngấn tủ xẳng vạy

Tủ đay tủ bo váng

1300. Cắm cháo khưởi tủ xút

Tủ chặc muộn còn nớ

Thuôn cắm càu cháo khưởi tủ chằng váng

Chặc váng ná pò chau hới!

          ./.

 

MO CÚNG DÂNG CHIM CẢO

 

* Phần dịch nghĩa:        Mo cúng dâng Chim Cảo

 

          Dậy, dậy nhé ông[1] ơi

          Tỉnh, tỉnh dậy nhé Tản[2] ơi

          Đứng không được thì ông ngồi nghe

          Ngồi không được thì nằm

05.     Nằm không yên thì lấy gối có ken chỉ vàng chỉ bạc

          Đem gối đầu nâng búi tóc nhé

          Hai khuỷu tay tựa ván đợi nghe

          Đợi nghe tiếng chim Xeo Kiếng[3]

          Đợi nghe tiếng đám rể chúng tôi khóc ông

10.     Nghe tiếng Xeo Kiếng kêu tiếng đơn côi lên xuống

          Nghe tiếng chim Pịt Pỏng[4] kêu ở ao bèo ông ơi

          Con đẹp rồi con thanh nó gọi

          Tiếng chim kêu văng vẳng

          Chúng kêu kháo nhau rằng chủ Chao Phạ[5] chắc đã lên mường Bôn

15.     Nghe vọng nhao nhao tiếng đám người trong nhà kêu khóc

          Đám rể chúng tôi đón khách của ông về khóc

 

* Lời át tà

 

          Khóc ông ngày hôm nay định tà chớ tà

          Mở lời khóc, ma tà hôm nay

          Muốn yểm thì đừng yểm chúng tôi đấy

20.     Muốn yểm thì đến yểm con rồng dưới vực Phai[6]

          Yểm trâu đực lớn của tạo Mường Lay[7]

          Yểm con gà trống đầu chuồng gáy mớ

          Sực tỉnh thức nên gà gáy rộ

          Muốn yểm hãy yểm khỉ trong rừng ăn quả

25.     Rái cá ở ven bờ vũng lớn ăn cá

          Chớ có yểm con chó ăn cơm trong nhà chúng tôi

          Đừng yểm con gái con trai đi Hạn Khuống

          Ông ngã ở Mường Mục[8] chót Mường Muổi

          Xuôi theo đất rộng có nàng đi qua

30.     Ông chết thành ma về mường Bôn giấu mặt

          Hoá thành cá Khé[9] nhỏ xuôi ven bờ

          Hoá thành con cá Pộc[10] xuôi ghềnh

          Hoá thành con sóc về chuyền cành rừng cây Xang

          Hoá thành trăn gió về quấn cành rừng rậm

35.     Hoá thành lùm cây Chạy[11] nhỏ xoè lá non ngời

          Hoá thành cát ở bãi dọc ven bờ sông U[12], sông Khong[13]

          Hoá thành cây hoa vàng hoa đỏ trong rừng ông ơi

          Con của ông nước trong ang còn trong

          Lòng dạ còn biết rộng

40.     Biết như chủ núi vàng núi bạc ngồn ngộn

          Biết rộng như hơn thảy chủ của người ta

          Mọi thứ lạ đều có

          Mọi đồ đẹp đồ hay đều được

          Không cho khốn khó điều gì

 

* Điềm gở

 

45.     Mo xếp cho đám rể chúng tôi thưa

          Chúng tôi mới có lời

          Kể từ ngày trời chớm gầm gừ

          Trời động sấm trên đầu tiếng lớn

          Trời động sấm năm mới tiếng nặng

50.     Mọi bông hoa mường trũng đều nở đỏ

          Mọi con chim con bọ mường bằng đều kêu

          Mưa rơi ướt mường trũng ma[14] ra

          Mưa rơi ướt sâu kêu giữa đồng lúa mọc

          Liền ra thành năm mới thênh thang

55.     Người ta rửa mặt nước mới về ăn trưa

          Ông cũng đi rửa mặt nước mới về ăn trưa

          Người ta nằm mơ được và mơ đẹp

          Mơ thấy mỏ bạc tuôn ra ở chân hàng rào

          Mỏ vải tuôn ra ở chân cầu thang

60.     Ông thì nằm mơ không được, không đẹp

          Mơ không hay, không vui

          Mơ thấy trời động sấm trên vai

          Mơ sét đánh trên đầu

          Mơ thấy vào rừng rộng rừng kiêng không quay ra

65.     Mơ vào cạnh nghĩa địa rồi không ra

          Mơ cúi mặt đi mường Kinh

          Mơ chèo thuyền đi mường Vua

          Mơ thấy vào nằm trong thân cây có người khiêng

          Mơ cưỡi ngựa không có đầu

70.     Chèo thuyền không có lái

          Qua sông không có sóng

          Đánh chiêng không có nhịp

          Người ta thức dậy nghĩ về giấc mơ muốn cười

          Ông thức dậy nghĩ về giấc mơ muốn khóc

75.     Năm nay năm không tốt 

          Người ta không mặc áo gấm qua mường

          Ông tự dưng lại mặc áo gấm qua đường

          Người ta không mặc áo vàng áo đỏ qua bản

          Ông tự dưng lại mặc áo vàng áo đỏ qua bản

80.     Ông mặc áo ngắn thì con ma khen đẹp

          Ông mặc áo dài thì con ma bảo thích

          Đi đường nước nghe ma huýt sáo vời

          Đi đường ruộng nghe ma huýt sáo gọi

          Huýt sáo gọi giữa đêm khuya khoắt

85.     Buổi chiều buổi tối cũng văng vẳng nghe ma huýt sáo

          Ông tự dưng gói cơm đi xin chết

          Gói cơm trưa đi xin ngã

          Cúi mặt ông về Bôn

          Kể ngày ông còn sống, còn là người

90.     Thấy dây mưa tuôn xuống giữa đất bằng rào rạt

          Nắng lên rọi bến sông vàng loá

          Đến vụ đi phát ruộng làm mạ

          Ông đi sắm con dao với người ta

          Tất cả ăn cơm rồi đi sửa Phai

95.     Ăn cơm trưa rồi vào rừng

          Mặt trời lặn ai cũng về nhà với vợ

          Ông cũng về nhà với vợ

          Thấy dây rừng quấn nhau giăng ngang đường

          Thấy con rắn đuôi đỏ khoanh vàng vằn xấu

100.   Ông chạy về được rồi thấy sợ

          Đi đến nơi cái Phai lớn người ta thường tắm voi

          Bến nước rộng họ thường tắm vía

          Ông ngó xuống nước thấy hai con rồng to bằng thuyền

          Ông mới quơ lấy áo tấm đẹp mặc vào

105.   Vội vàng bước rảo chân về nhà

          Mâm cơm dọn trước mặt mà ông không buồn ngó

          Mâm rau dọn trước mắt mà ông không buồn nhìn

          Chỉ chăm chăm lần vào với nệm với chăn

          Tay với sang ôm con trai và khóc

110.   Rằng như thể đang có hạn thấu đến vòm trời và lên đến Bôn

          Rằng như có ai khiến cho ta buồn giận

          Bữa cơm ăn không yên dạ, bồn chồn

          Nằm trăn trở rồi mơ

          Nghe thấy tiếng sáo, khèn và tiếng khắp mà nước mắt rơi

115.   Rơi chan chan như cơn mưa rào tháng năm

          Ông đưa tay lau mắt chùi mũi

          Têm trầu ăn và hút thuốc cho vợi bớt cơn buồn

          Nghe tiếng từ quy kêu trong rừng nao nao

          Lại trải chăn kê gối đi nằm ngủ

120.   Mơ thấy bầu trời vỡ toang ra thành hốc

          Thấy núi cao lở xuống đầy đồng

          Gà trong chuồng bay vút về Bôn

          Mơ thấy người đến đầy nhà véo von kèn sáo

          Mơ được cưỡi ngựa có cánh bay lên

125.   Mơ thấy con công mỏ bạc mào ngà đi qua đi lại

          Đi vòng quanh mâm cơm

          Mơ thấy có người rủ đi mường Kinh bỏ nhà xa vợ

          Mơ được gánh thóc lúa nhiều sọt về nhà

          Mơ được ăn cơm cùng với ma rồi đi

130.   Mơ được ăn cơm trưa cùng ma rồi đi khỏi

          Mơ được vào mường Kinh

          Mơ được đi đường cùng vua Cằm Kiên[15]

          Qua ba đoạn đường yên ắng rồi nghe tiếng sáo khèn

          Lại nghe có tiếng hát khắp vọng vang

135.   Ông lại ngồi dậy đi nhóm lửa

          Thức hết lượt này lượt khác mong sáng không sáng

          Chốc sau sương xuống phủ đầy khoảnh đất bằng

          Chim Xeo Kiếng kêu lảnh lót

          Nước mắt ông chợt tuôn

140.   Nhấc chân vào với vợ cũng không ngủ được

          Ông mới quàng tay ôm con trai rồi khóc

          Nghe tiếng gà vỗ cánh gáy ran

          Ông mới tay trái cầm thừng dắt trâu

          Tay phải xách mai mang cày

145.   Đi Hạch[16] đám mạ lấy ngày may, ngày tốt

          Nghe con chẫu chuộc kêu hai bờ choe choé

          Con hoẵng què kêu hai phía như giễu

          Hai con chim Chích Khọc[17] đậu trên đầu

          Hai con hổ đến dòm

150.   Điều này Khên[18] hại, Khên không tốt

          Ngủ ban đêm mơ thấy điều lạ

          Nói lời rồi nước mắt lại rơi

          Ông mới về nói với con gái con trai nằm cạnh

          Nói với người vợ sánh đôi ngủ chung

155.   Tôi đi đường nước thấy hai con rồng to bằng thuyền

          Đi đường cạn thấy hai con hổ to bằng voi

          Có hạn ốm lớn đã đến đụng

          Hạn ốm dày ốm nặng đã chạm đến thân mình

          Năm nay năm xấu, năm không tốt

160.   Diều hâu mường Bôn đã xuống qua đây

          Ma Hả[19] mường trời xuống ruồng khắp chốn

          Quan Cù xuống quăng chài

          Quan Ke xuống giăng lưới

          Quăng chài có chín nghìn tấm

165.   Một tấm họ đem đến giăng ở dưới nền trời

          Mới mắc vía trăng vía sao

          Không phải vía của ông

          Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng giữa không trung

170.   Liền mắc vía sương ở ngoài trời

          Không phải vía của ông

          Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng giữa rừng giữa núi

          Liền mắc vía lợn rừng, vía hươu

175.   Không phải vía của ông

          Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng ở núi cây Hốc[20] cây Xang

          Mới mắc vía Đuông[21] vía Quẳng[22]

          Không phải vía của ông

180.   Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng ở phía đầu đồng

          Liền mắc vía ruộng

          Giăng ở phía cuối đồng mắc vía trâu

          Giăng ở giữa đồng mắc vía lúa

185.   Không phải vía của ông

          Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng ở cửa lớn, cửa gỗ trai

          Cửa ngoài, phía hay đi lại

          Liền mắc vía vịt vía ngan

190.   Không phải vía của ông

          Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng ở phía đầu sàn

          Liền mắc vía chim sẻ

          Giăng ở góc chạn mắc vía mèo

195.   Giăng ở đường qua lại mắc vía lúa

          Không phải vía của ông

          Họ cuộn vào đem cất

          Một tấm họ mang đến giăng ở nơi

          Cửa sổ nhỏ nơi thường ngồi ăn cơm

200.   Bấy giờ vía gốc của ông đi qua

          Vía ngọn của ông bị mắc

          Một tấm họ mang đến giăng ở

          Dưới tấm chiếu ông hay nằm

          Dưới tấm chăn ông hay đắp

205.   Nơi buổi tối ông vén màn đi vào

          Sáng dậy vén màn đi ra

          Nay vía gốc của ông đi qua

          Vía ngọn của ông bị mắc

          Họ mới quấn lấy, trói lấy

210.   Ông mới thấy đau mà không có người hay

          Thấy chết mà kêu không ai cứu

          Họ mới lôi ông về trời tuồn tuột

          Kéo ông về Bôn mải miết

          Họ được rồi họ đi qua

215.   Họ ngoảnh mặt họ về

          Lấy ông về để dưới chõng Then ngồi

          Lấy về để dưới ghế Then dựa

          Họ mới về nói

          Nói cho Bà thần Minh canh vườn Minh được rõ

220.   Cho Bà thần Nen canh vườn Nen được biết

          Trăng lặn đụng phải thì sợ mất Đẳm

          Trăng gác núi đụng phải thì sợ mất Mo

          Rồi đến nói với bà khuôn đúc người

          Khéo đúc bầu khuôn

225.   Nói cho ao cá Pộc, chuồng cá hồn

          Diều ăn xong rồi đập cánh về trời

          Quạ ăn rồi quạ vùng bay lên trời

          Về nói với máng nước hồn Lin Chớ

          Máng lớn không cho nước chảy yếu

230.   Máng nhỏ không còn cho nước chảy

          Rêu và rác bít miệng máng

          Rễ cây vướng họng máng

          Vía Minh của ông bị ngắn bằng cánh tay

          Vía Nen của ông bị ngắn lại bằng đoạn khuỷu

235.   Then đã bẻ cành cây vào tay phải

          Đánh dấu bôi chữ vào tay trái

          Nói lời phải ông đã nhận với Then

          Mắt tinh nhanh nhận với trời

          Nhận với Then quãng ở trần gian

240.   Nhận với trời quãng đi về Bôn

          Then mới vạc thân hình, xẻ xương cốt

          Làm ba mươi xâu Chà[23]

          Năm mươi xâu thịt đỏ rải khắp trời

          Xâu Chà rải khắp Bôn trên[24]

245.   Ông không được biết rằng ngày ngã sẽ đến ở mâm cơm trưa

          Ngày chết sẽ đến gặp ở mâm cơm năm nay

          Ông đã mải ăn và mải ở

          Mải chống đũa ăn bữa trưa

          Mải khạc nước dãi để ăn cơm

250.   Mải chống khuỷu tay uống rượu

          Mải mang chài chân chuỗi sắt chuỗi đồng đi kiếm cá

          Người ta mang giỏ đi chọn chỗ làm nương dâu

          Thì ông cũng mải băng rừng đi chọn chỗ nương bông

          Người ta đi rồi quay về không vướng điều xấu

255.   Người ta quay về thấy nhẹ nhõm

          Ông quay về thì không thấy nhẹ nhõm

          Được toàn điềm gở bên phải rồi bên trái

          Con bọ Tắc[25] kêu hai bên

Con Lượt[26] bay chặn đường

260.   Con nai què một sừng kêu giễu

          Nai sừng u đến đón đường ông đi

          Điềm này xấu, không tốt

          Ông bảo còn ba mươi nhát cuốc thì đến mốc

          Còn năm mươi nhát thì đến ven nương

265.   Nắng này nắng xót ngứa

          Tất cả cùng rảo chân về bản     

Người ta ném giỏ lên phía đầu cầu thang

          Người ta vung tay đi ra bến nước

          Ông cũng hay vung tay đi ra bến nước

270.   Họ đi tắm bến dưới họ được bạc Xang[27]

          Họ đi tắm bến giữa họ được bạc trăm

          Ông đi tắm bến giữa không được bạc trăm

          Chỉ được cơn sốt chập chờn đi về với chiếu dày

          Được cơn ốm dày ốm nặng đi về với chăn êm

275.   Hạn đau ít, nỡ nào phải chết

          Bị đau nhiều nỡ nào không khỏi

          Trong nhà còn có người lo liệu

          "Chuồng"[28] rộng có người trông nom

          Nó[29] mới mang áo đi gặp Mo Một

280.   Nút lạt[30] đi cậy nhờ Mo

          Mo gọi vía âm binh về bói

          Ma Bục[31] được ăn thì không còn quấy

          Ma Hả ở rừng rộng được ăn thì không còn phá

          Được việc cúng nhỏ rồi thay

285.   Được cỗ cúng gà được no rồi Xên[32]

          Lông lợn phủ đầy bến nước

          Bã rượu cần đầy cả gầm sàn

          Ngày được ốm cứ ốm

          Ngày mong bớt không thấy bớt

290.   Nó mới đi mời ba mươi bà Một già

          Năm mươi bà Một cô

          Mời về ngồi ở ghế

          Mời đến ngồi trong nhà

          Họ[33] mới đeo gươm bao khoanh[34] dọn cỗ

295.   Đi tìm vía ở Mường Muổi

          Đi theo vía tận Mường Xo[35]- Mường La[36]

          Tìm vía lên tận Bôn trên

          Họ mới đến ngó

          Bà thần Minh canh vườn Minh đã mệt

300.   Bà thần Nen canh vườn Nen đã mỏi

          Trăng lặn đụng phải thì sợ mất Đẳm

          Trăng gác núi đụng phải thì sợ mất Mo

          Họ mới về ngó bà khuôn đúc người

          Khéo đúc bầu khuôn

305.   Thợ đúc khuôn tự đúc

          Nhưng không tự gõ tự chỉnh

          Nói cho ao cá Pộc, chuồng cá hồn

          Diều ăn xong rồi đập cánh về trời

          Quạ ăn rồi quạ vùng bay lên trời

310.   Về nói với máng nước hồn Lin Chớ

          Máng lớn không cho nước chảy yếu

          Máng nhỏ không còn cho nước chảy

          Rêu và rác bít miệng máng

          Rễ cây vướng họng máng

315.   Vía Minh của ông bị ngắn bằng cánh tay

          Vía Nen của ông bị ngắn lại bằng đoạn khuỷu

          Then đã bẻ cành cây vào tay phải

          Đánh dấu bôi chữ vào tay trái

          Nói lời phải ông nhận

320.   Lời nhanh nhảu ông nhận với Then

          Mắt tinh nhanh nhận với trời

          Nhận với Then quãng ở trần gian

          Nhận với trời quãng đi về Bôn

          Mo Một lớn cũng không chống được ngày chết

325.   Phai lớn cũng không ngăn được lũ to

          Họ liền quấn áo vào gươm để bói

          Quấn áo đẹp vào gươm tìm vía

          Được mỗi vía Minh hay quấn quýt

          Được vía hay bám theo

330.   Đưa vía về đường nước không hoá thành cá

          Đưa vía về đường ruộng không hoá con Niều

          Về đường nước lại hoá cua hoá ốc

          Về đường cạn đường núi lại hoá con Đuông con Quẳng

          Đưa về đường nước thì biến lên đường cạn

335.   Ba mươi bà Một già

          Năm mươi bà Một cô

          Quay về tay không như vỏ ốc

          Đành bứt lá cây làm vía Minh

          Đành bẻ cành cây giả làm vía

340.   Ngày được ốm thì ông cứ ốm

          Ngày mong bớt không thấy bớt

          Ốm đợt cũ chưa khô[37] đợt mới chồng lên

          Gập gối lại không còn xuống ruộng

          Gập cẳng lại không còn ra đồng

345.   Giết con gà cúng thì được cơn sốt bằng con gà đến thêm

          Giết con lợn và con chó cúng

          Thì được cơn đau bằng con lợn con chó đến chất chồng

          Một ngày phải ba mươi tấm lụa về đắp

          Sáu mươi tấm lụa về đệm thêm

350.   Bây giờ ông nhắn nước nhắn cả cá

          Nhắn ruộng nhắn cả lúa

          Nhắn nhủ cả hai bên họ hàng

          Nhắn cả Cun và Quan trong thành

          Nhắn cả người già cả trong Chiềng[38]

355.   Nhắn con gái ngủ phía sau tôi hỡi

          Nhắn con trai nằm ngủ bên cạnh tôi

          Tôi sắp lên mường trời với đám họ hàng trên Then rồi nhé

          Ông nhắn, ngày ông ngã phải có cơm trưa

          Ngày ông chết thì cho có bữa cơm

360.   Nhắn cho có gỗ Kẻn Kèo[39] chín gang tay đắp kín chân

          Có cả khúc dài gỗ hai mươi sải với trăm khuỷu

          Có như là chim U Kèo[40] con độc mào vàng

          Có cả trâu đực lớn cày mạ

          Đưa lên mường trời để làm ruộng khi đến mùa

365.   Có cả Cảo[41] quấn dây vàng đủ loại

          Ông nay nâng đầu lên trên gối hoa thấy khó

          Vía đã rời đi để lên mường trời với Then

          Dây hồn lớn đã đứt rã rời

          Dây hồn nhỏ đã vắt sang bên cạnh

370.   Họ nói dạ ông mềm như nước cây Tan

          Dạ ngọt ngào như nước cây mía

          Mong được trăm voi về thay vía ông quá nhỉ

          Ống nước sạch nước trong đến tắm

          Sột soạt áo tơ xanh tơ tía đến mặc vào cho ông

375.   Tấm chiếu Xát rộng trải ra cùng nệm lớp dày

          Súc vải tơ trải đợi phía trên

          Họ mới nâng ông đến phía dưới văng thẳng Pé[42]

          Vải tơ hoa đen hoa đỏ đặt trải ra chờ

          Ông chết xuống giữa nhà bằng voi

380.   Nằm chềnh ềnh ngang giữa gian thờ

          Nay lấy cây gậy quật mặt trống lớn năm lần

          Dùi đập vào mặt chiêng vang lên tiếng nặng

          Người đâu dồn đến đông lũ lượt

          Người đi vào cổng lớn thấy đen cả Chiềng

385.   Thấy người người đến khóc nhao nhao

          Khóc ông người ta ai cũng kể

          Thương quá, ôi thương xót

          Họ nói, dạ ông mềm như nước cây Tan

          Dạ ông ngọt như mật ong

390.   Dạ không bao giờ hung hăng mà ông lại chết

          Mong được trăm voi về thay vía ông được không

          Họ mới đi nói cùng anh em họ hàng và Lung Ta

          Mới thấy Lung Ta họ đến ào ào

          Rồi níu nhau khóc than

395.   Họ mới dồn xuống dưới cùng nhau hỏi

Đã có Mo Luông về ngồi phía trên mời cơm

          Có Mo già đến chỉ đường về cho ông chưa

          Hãy đưa rể cả về nâng mâm cơm

          Rể thứ về kiếm củi đuốc, kiếm than

400.   Hãy sai hai đứa trẻ đi báo tin

          Sai hai trai trẻ đi báo tin cho đám rể chúng tôi[43]

          Bấy giờ tôi đã mải ăn rồi mải ở

          Mải chống đũa ăn bữa trưa

          Mải khạc nước dãi để ăn cơm

405.   Mải chống khuỷu tay uống rượu

          Mải mang chài chân chuỗi sắt chuỗi đồng đi kiếm cá

          Rồi thấy hai trai trẻ đi trên đồng nhong nhong

          Hai trai trẻ bước trên đường xăm xăm

          Nhìn như người Xá thả vịt rồi đi lùa

410.   Như thể người Xá đi săn hươu săn nai theo vết

          Như thể hỏi đến Xá mà họ không biết

          Xá đang đi đến cánh đồng lúa bông

          Vào đến ruộng lúa mượt

          Đến đường rẽ mong Xá đi không đi

415.   Đến đường giao nhau mong Xá rẽ không rẽ 

          Xá mới bước trên tảng đá nhám về bản

          Bước trên tảng đá lớn về chiềng

          Thấy quả chua trên cây mong Xá đốn không đốn

          Thấy bông hoa ban mong Xá hái không hái

420.   Xá mới vào bản hỏi đến đám rể chúng tôi

          Hai cô gái dệt cửi tơ vàng dưới gầm sàn

          Mong Xá liếc mà Xá không liếc

          Hai cô gái dệt cửi tơ tằm gầm sàn nhà bên

          Mong Xá ngó mà Xá không ngó

425.   Xá cứ xăm xăm đến phía nhà đám rể chúng tôi

          Đến dưới sàn Xá không ở dưới sàn

          Đến dưới gầm sàn Xá không ở dưới gầm sàn

          Xăm xăm chân bước lên bậc thang gỗ táu

          Bước vào tấm giát đầu cầu thang

430.   Bước vào trong nhà nơi ở

          Trong nhà nơi có đám mâm ăn trưa tối

          Chúng tôi[44] mới trải chiếu cho Xá ngồi

          Mang ghế cho Xá nghỉ

          Rồi cau quả ngon chúng tôi mang ra chẻ

435.   Trầu lá mỏng chúng tôi mang ra mời

          Cho Xá ngồi nghỉ ngơi hết mệt

          Miếng cau bằng răng chuột

          Miếng trầu bằng lá Hỏm

          Để cho môi đỏ nhé

440.   Để cho hết mệt nhọc

          Chúng tôi thấy thắc thỏm như sóc ăn hoa chuối

          Hắt hơi lặp mười lần[45], không tốt

          Giật mình tựa hụt hơi

          Như dẫm phải gai nhỏ dưới chân

445.   Như cái kim gái ngồi bên trêu chọc

          Có điều gì vậy hai cháu ơi

          Hai cháu nghe tin có giặc Kinh sắp lên

          Biết tin rồi nên chạy đến đây

          Hay là giặc Lào phía trên sắp xuống

450.   Biết tin rồi nên chạy qua đây

          Chuyện rằng giặc Lào phía trên sắp xuống đây

          Không phải đâu, không có

          Việc này là cây to không suôn từ gốc lên ngọn

          Gió lay qua rồi quẩn lại, nhà dựng không bị lay

455.   Người già ốm đau ngỡ không chết cũng chết

          Phai nước to ngỡ không đổ cũng đổ

          Múc nước quấn giỏ mây

          Ấy là dây mây lớn, dây dài và đẹp

          Phải đứt lìa giữa thân

460.   Thành ma rồi nhà không còn dựng

          Thành ma thì ruộng không còn san

          Ông đã muốn đi lên gặp trời rồi rẽ về Bôn

          Chết thành ma biến lên mường trời ông hỡi

          Nó mới đến bảo rể cả về chém trâu

465.   Bảo rể thứ về chặt cây

          Rể út thì về lo bữa cơm trưa tối

          Bây giờ chúng tôi mới giật mình tựa hụt hơi

          Như dẫm phải gai nhỏ dưới chân

          Như cái kim gái ngồi bên trêu chọc

470.   Bà thím giật mình đánh thót

          Tựa nghe tin con út tay ngọc ngà gặp nạn

          Chẳng trách cả đêm qua tay gác trán mà thao thức

          Tay gác mắt trăn trở ngủ không yên

          Ra là việc lớn đến ngay trước mặt

475.   Ra là việc nặng nề xảy đến hôm nay

          Nay tôi sẽ vào gian trong hỏi mẹ

          Vào suối nhỏ hỏi ông

          Rồi hỏi đến vợ yêu trong nhà

          Rằng ông ngã xuống việc lớn bằng trâu

480.   Ông ngã xuống giữa nhà việc lớn bằng voi

Nên có người đến gọi ta là rể cả về "nâng"[46] trâu

          Rể thứ đi chặt gỗ

          Rể út thì về lo bữa cơm trưa tối

          Nhẽ nào lại không đi

485.   Rằng họ giết bò còn để u cho ta

          Giết lợn đực còn để phần đuôi[47]

          Họ ăn thịt hươu nai còn để phần cổ phần da cho ta

          Không đi họ rút[48] ao thì rút cả cá

          Rút ruộng rút cả lúa

490.   Rút cả vợ bên ta ngủ có đôi[49]

          Phi[50] định cho thành cá dưới nước thì không cãi chài

          Phi định cho thành rể, thành Mo Nghè thì không được chối lời gọi

          Tôi còn phải đi hỏi ngày với ông Mo cũ

          Đi tìm ngày lành với ông Mo Luông

495.   Tìm ngày với ông Mo Luông ở chòi nương đếm gianh[51]

          Ở chòi ruộng đếm giấy[52]

          Bố chủ[53] ngã xuống việc bằng trâu

          Chết xuống trong nhà việc lớn bằng voi

          Họ mới về đây bảo rể cả đến chém trâu

500.   Rể thứ về kiếm củi đuốc và gom than củi là ngày này

          Nên đi hay không đi vậy Mo ơi

          Làm rể ma ngày này thì bị Kẻ[54] không

          Làm rể Kẻ ngày này có bị Khuống[55] không

          Làm rể Khuống ngày này có bị Pưn[56] không

505.   Mo mới đọc mới đếm "thuế"[57] từ Then Đa[58] truyền về

          Từ Then Khớ[59] lớp tiếp lớp nhiều đời

          Đời tiếp đời bên sông U[60] tĩnh lặng

          Mo mới nói rằng làm rể ma ngày này không bị Kẻ

          Làm rể Kẻ ngày này không bị Khuống

510.   Làm rể cả ngày này không bị Pưn

          Làm rể ma ngày này được ở già sống thọ

          Hỏi được Mo rồi chúng tôi nhích ra

          Chúng tôi[61] quay ra rồi về nhà

          Chúng tôi mang dao vào rừng rậm tìm lồng gà

515.   Mang dao vào rừng Mạy Lay[62] tìm rọ lợn

          Đan rọ lợn bắt nan chéo

          Đan lồng gà đan theo cùng một lối

          Bắt lợn vào đầy rọ Mạy Lay

          Bắt gà vào đầy lồng Mạy Ngổng[63]

520.   Chúng tôi sẽ mở cửa lớn lấy đồ

          Bung cửa lớn ra lấy Xanh[64] đã nhé

          Chúng tôi còn mở cửa cho con lợn đen ăn ráy

          Giẫm lên tấm đan để lấy chữ và Xanh đã nhé

 

* Đánh thức Xanh dậy

 

          Chúng tôi sẽ đánh thức Xanh cho Xanh tỉnh dậy

525.   Dậy, dậy đi nhé Xanh ơi

          Dậy, tỉnh dậy nhé Xanh hỡi

          Ầm ầm rung Xanh ngọc thức dậy

          Xanh lớn là Xanh chiếu thấu trời

          Đây là quà biếu tặng từ Then Luông trao xuống

530.   Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

          Đây một cái rìu trời

          Lưỡi tầm sét biết chẻ cây hai mươi vòng nổ ra giữa thân

          Cái này là quà tặng từ Then trên trao xuống

          Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

535.   Đây đoạn sắt cong queo đen cứng

          Than cháy từ rừng rậm rừng thưa

          Bén lửa sẽ làm cháy bạt ngàn núi non lèn đá

          Cái này là ngà voi, còn đây lông mày Nhả Hi Nhả Hả[65]

          Răng chó răng lợn vừa chết chiều qua

540.   Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

          Quà tặng từ Then trên trao xuống chúng tôi lấy được

          Một cái răng lợn rừng phàm ăn

          Răng sư tử nhai thịt

          Nó vừa ăn thịt người Xá ở núi Ằm núi Uộc[66] chiều qua

545.   Vừa ăn thịt con chó chiều nay

          Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

          Cái này vảy rồng đực chết già, quả đa mường Bôn trên

          Lông lợn nước[67], sừng hươu già giòi gặm

          Đấy là quà tặng từ Then trên trao xuống

550.   Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

          Cái này xương sườn Pù U Pù Pặc[68]

          Nó bị chết rơi xuống vực sâu

          Cả ngón tay thon con Cang Còi[69] ăn ma

          Đấy là quà tặng từ Then trên trao xuống

555.   Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

          Đây là vảy cá Bủ[70] ở Nậm Tè[71]

          Vảy cá Be[72] ở Nậm Tào[73]

          Da dày như da trâu

          Vịt mỏ quặp ở mường đấy biết mổ nhanh như tia chớp

560.   Như thể chớp lửa trời cháy lan xuống rừng xanh

          Cái này là mỏ gà nước[74], cặp sừng nai

          Chúng tôi được đem bỏ túi để thành Xanh

          Cái này ta về dựng ống bễ lò rèn

          Kềm cặp sắt kẹp cứng vào cổ Khuống

565.   Nó[75] đã có Xanh từ phía con cái mường Kinh mang về

          Khua dậy Xanh ngọc ngà của con cái mường Vua

          Khua dậy Xanh rồng ở dưới mạn thuyền

          Khua dậy Xanh hổ trú dưới lùm cây

          Khua dậy răng của Nhả Hô[76] ăn ma

570.   Khua dậy lông mày Nhả Hi Nhả Hả

          Khua dậy Xanh ở trong hang là Xanh rừng

          Khua dậy Xanh ở trong nhà là Xanh giáo Xanh mác

          Lấp lánh sáng là Xanh trăng Xanh sao

          Khua dậy Xanh giữa không trung là Xanh diều hâu, vịt trời

575.   Khua dậy mang cá Vả[77], mắt chó bản

          Bùa yểm của Phi Pọp[78], Phi Pai[79]

          Khua từ Xanh ở dưới gầm sàn Xanh gà, chớ đi

          Xanh ở trên nương Xanh trâu, chớ đi

          Xanh trai út nuôi con

580.   Xanh ở trên mặt cửi là Xanh của cải, chớ đi

          Xanh ở giường là Xanh vàng Xanh bạc, chớ đi

          Xanh ở ruộng trồng cây lúa sẫm nuôi cả nhà, chớ đi

          Xanh ở phía kia là Xanh sợi gai, chớ đi

          Xanh gan dạ, Xanh oai hùng thắng được người ngoài

585.   Xanh bút nghiên, Xanh gái trẻ trong nhà, chớ đi

          Mọi thứ lấy gom về, ngủ kĩ

          Nỏ be bé, nỏ hai rãnh tên để bắn ma

          Ma chết nghìn vạn triệu[80]

          Chết mười vạn bản, Xanh nhà nhan nhản

590.   Gươm nhỏ gươm hai lưỡi

          Gươm hai lưỡi phòng thân cho chủ

          Gươm vào giết ma Khuống

          Chém đằng sau chết năm

          Chém phía trước chết hai mươi

595.   Khua Xanh, Xanh đã dậy

          Thức Xanh, Xanh đã tỉnh

          Ầm ầm Xanh thức giấc

          Tay trái chúng tôi quơ lấy gươm chuôi ngà

          Tay phải quơ lấy túi Xứ[81] túi Xanh khoác vai

600.   Chúng tôi đi đến cùng ba mươi ông Tạy[82] già

          Chín mươi ông tổ Tạy Mo

          Vừa đi vừa giẫm mặt ma Phi Phột[83] bắn cung

          Mặt ma Phi Phột ở phía rừng cũng rơi

          Lá cây Hốc cây Xang ở trên núi trên non cũng rụng

605.   Một mũi tên rơi về nương người Thái làm lúa chết khóm

          Một mũi tên rơi về ruộng làm cua cá chết khô

          Một mũi tên rơi xuống nước làm nước cạn trơ đáy cát

          Một mũi tên rơi lên đỉnh lèn, nơi ma Khuống thường ở

          Liền nổ lửa ra cháy hết cả cây lèn lẫn Khuống

610.   Một mũi tên rơi về rừng rậm làm cây chết khô chết đứng

          Chúng tôi dậy đi đường nước cưỡi hai con rồng bằng thuyền

          Đi đường núi cưỡi hai con hổ to bằng ngựa

          Đi qua núi này tiếp núi khác

          Sườn núi này qua sườn núi khác chênh vênh

615.   Về đường cạn thấy chim nhỏ chết đầy ba đám ruộng

          Về đường nước thấy rái cá nhỏ chết ba ngàn con

          Về đường núi đường non thấy khỉ vượn chết ba mươi vạn

          Bởi đụng phải Khanh[84] với Xanh của ta

          Về đường nước thấy cá chết gác đầu lên bờ

620.   Về đường cạn thấy chim chết lấy ức gác cành cây

          Con don chết lấy đầu gác cửa hang

          Bởi đụng phải Khanh với Xanh của ta

          Nghe ầm ầm trời động sấm, gió mưa

          Bởi đụng phải Khanh với Xanh của ta

625.   Đi đến nơi Phai lớn người ta hay tắm voi

          Đến bến nước rộng người ta hay tắm vía

          Mới tháo túi Xanh đặt trên hòn đá trắng

          Thả túi đặt trên hòn đá vàng[85]

          Cả đá trắng và đá vàng đều vỡ

630.   Chúng tôi mới cởi áo vắt lên lùm cây Hắt[86]

          Bỏ áo vắt lên bụi cây Tủm[87]

          Rồi nhảy xuống bến bơi khuấy nước

          Đưa ngón tay chùi miệng

          Súc miệng rồi nhổ phun

635.   Ngoảnh mặt quay vào bờ

          Quơ lấy áo vải dày đến mặc

          Đám rể chúng tôi mới đến sửa túi

          Lấy túi Xanh quàng lên trên cổ

          Chúng tôi mới bước theo hòn đá đen cuối bản

640.   Theo hòn đá tảng chênh vênh về Chiềng

          Ngó thấy lợn chó lao vào gầm sàn nhớn nhác

          Gà ngan bay về bản nháo nhào

          Bởi đụng phải Khanh với Xanh của ta

Voi ngựa đứt cả dây cương, dây xích

645.   Trâu bò đứt dây chão

          Bởi đụng phải Khanh với Xanh của ta

          Nghe thấy ầm ầm như gầm trời mường người ta đã mỏng

          Nghe tiếng Xanh gầm gừ như thể trời động sấm

          Ầm ầm Xanh tuôn ra miệng túi

650.   Chúng tôi đi qua ba mươi ngôi nhà lợp ván

          Năm mươi ngôi nhà lợp tranh

          Đến bên dưới gầm sàn nhà ông

          Chúng tôi lên phía thang thì ma Khuống xoay đường cửa

          Chân trái chúng tôi bước lên thang gỗ táu

655.   Thang đẽo thuôn hai đầu đóng chốt

          Chúng tôi mới nhấc chân lên rầm rầm

          Tiếng đám rể chúng tôi bước

          Tuốt đao trần vác vai

          Đám rể chúng tôi mới đến giữa nhà bên cạnh ông

660.   Nhón chân đến như đo nước vực sâu mùa lạnh

Chúng tôi khua cho Xanh dậy

          Thức Xanh cho Xanh tỉnh

          Dậy nhé Xanh, tỉnh nhé Xanh ơi

          Ầm ầm Xanh giết Khuống, đè Khuống

665.   Chặt Khuống như chặt mía

          Chẻ Khuống như chẻ mây

          Một Xanh nóng nổ tia cháy lan rừng chặt Khuống

          Tôi mới đem đến giết Khuống ở nhà ông

          Một Xanh như thể mũi tên biết bay theo chặt Khuống

670.   Một Xanh là ngà voi bằng cái răng của Nàng Lư thuở trước[88]

          Tồm tộp răng bà Nhả Mỏm[89] ăn ma

          Lông mày của Nhả Hi Nhả Hả

          Xương hàm chó cái chết già

          Răng của Phi Pai rụng ra khỏi miệng

675.   Ta cũng đem đến giết Khuống ở nhà ông ngày này

          Cái này răng lợn lòi ăn tạp

          Răng sư tử nhai thịt

          Mới nhai người Xá ở núi Ằm núi Uộc chiều qua

          Ta cũng đem đến giết Khuống ở nhà ông

680.   Cái này là vảy của con rồng đực chết già

          Quả đa mường Bôn, lông lợn nước

          Đồ bút nghiên và Xanh cùng Khanh mà Then đã đặt

          Tôi cũng đem đến giết Khuống ở nhà ông ngày này

          Cái này xương sườn ông U Khu[90] thuở trước

685.   Chết rơi xuống vực sâu

          Ngón tay thon của Cang Còi ăn ma

          Ta cũng đem đến giết Khuống ở nhà ông

          Cái này vảy con cá Bủ ở Nậm Tào

          Da nó dày như da trâu

690.   Cái này cựa con vịt nương

          Biết mổ nhanh xoẹt tia như chớp

          Tia chớp cháy cả rừng

          Ta cũng đem đến giết Khuống ở nhà ông ngày này

          Mỏ gà nước, đôi gạc nai

695.   Cái này là bễ lò rèn sắt đỏ

          Kềm cặp sắt gọng cứng kẹp cổ Khuống

          Khuống chết tôi không để

          Khuống khóc tôi không tha

          Tôi cũng đem đến giết Khuống đè Khuống ở nhà ông

700.   Xanh sẫm màu là Xanh toả từ mường Kinh

          Xanh màu lam là Xanh toả từ mường Vua

          Cái này là Xanh rồng nằm bên dưới thuyền

          Xanh của hổ nấp trong lùm cây

          Răng của Nhả Hô ăn ma

705.   Lông mày của Nhả Hi Nhả Hả ba nắm

          Xanh ở hang là Xanh núi rừng

          Xanh ở nhà Xanh giáo Xanh gươm

          Lấp lánh rọi là Xanh trăng Xanh sao

          Xanh giữa không trung là Xanh diều hâu, chim cắt

710.   Tôi cũng đem đến giết Khuống ở nhà ông

          Mang cá Vả, mắt chó bản

          Bùa yểm của Phi Pọp, Phi Pai

          Tôi cũng đem đến giết Khuống đè Khuống ở nhà ông ngày này

          Cái ná nhỏ cánh cong hai rãnh tên

715.   Ná cánh dẻo nhắm ma

          Chết vạn nơi vạn bản nhan nhản vạn nhà

          Gươm nhỏ gươm hai lưỡi phòng thân cho chủ

          Gươm vào giết ma Khuống

          Chặt Khuống như chặt mía

720.   Chẻ Khuống như chẻ mây

          Chặt đằng sau chết năm

          Chặt đằng trước chết hai mươi

          Ta cũng đem đến giết Khuống đè Khuống ở nhà ông ngày này

          Cùng ba mươi ông Tạy già

725.   Chín mươi ông Tạy có Xanh

          Tôi đến tôi nhắm tên

          Mặt ma tung ra như bật bông

          Mặt ma rũ dưới chân tôi

          Bởi dưới chân tôi có hai con rắn sọc dưa mào đỏ

730.   Có năm con rắn Tăm Tan[91] cạp nong

          Nó biết há miệng to đớp Khuống

          Trên đầu tôi có hai con rết thần

          Có hai con trăn mò ăn chập tối

          Há miệng to đớp Khuống ngày ngày

735.   Mắt tôi như thể mặt trời chiếu tháng năm

          Miệng tôi thét như sấm sét tháng ba thời trước

          Gió từ miệng tôi thổi bay ma Khuống

          Lỗ tai tôi có mười hai con hổ

          Chực chờ rình gặm xương Khuống ngày này

740.   Lỗ mũi tôi có mười hai con thuồng luồng

          Vằn vện đỏ vàng chỉ chăm chăm mổ Khuống

          Hai cánh tay đám rể chúng tôi đeo đầy vòng bạc

          Hai khuỷu tay lấp lánh vòng vàng

          Thân vạm vỡ mặc áo tơ hoa đính vàng

745.   Trong mình chạm hình hổ báo

          Khua Xanh, Xanh liền dậy

          Thức Xanh, Xanh đã tỉnh

          Ầm ầm Xanh giết Khuống đè Khuống

          Chặt Khuống bằng gươm cứng, gươm dày

750.   Tôi đến chặt Khuống rơi ra bãi cỏ

          Giết Khuống rơi xuống đất

          Chặt Khuống như chặt mía

          Chẻ Khuống như chẻ mây

          Khuống chết Khuống đừng yểm

755.   Khuống lên thì tôi giẫm xuống

          Khuống đứng thì tôi giẫm đè

          Khuống khóc, tôi không buông

          Tôi đuổi Khuống vào tận gò mối nơi rắn ở

          Đuổi Khuống vào trong hốc ma rồng

760.   Đuổi Khuống vào ven bức rào lỗ chỗ

          Khuổng phải trốn vào rừng náu dưới chân vách đá

          Mười năm Khuống đừng quay lại

          Chín mươi vạn ngày Khuống chớ về, Khuống nhé!

 

* Vợ con khóc tiễn

 

          Ôi ông hỡi!

765.   Chúng tôi đến ngồi ở chỗ nào chỗ này đây nhỉ

          Phía bên trong toàn đụng phải bà bác

          Ngồi phía dưới thì đụng phải bà thím bà cô

          Ta mới đến ngồi ở gần vách gian sau có nhiều người

          Vách đan chéo đan ngang gần gian thờ

770.   Chúng tôi mới cất tiếng khóc ma ngày này

          Định tà thì đừng tà tôi đấy

          Chúng tôi mới cất lời than khóc ma lớn ngày này

          Định yểm thì đừng yểm tôi đấy

          Muốn yểm thì yểm xương thuồng luồng mường trời

775.   Hãy yểm cái nỏ hai rãnh tên nhắm bắn ma

          Muốn yểm thì yểm con lợn đen ăn cây ráy

          Yểm con rồng cuộn mình dưới vũng Phai

          Yểm trâu mộng lớn của tạo Mường Lay

          Con gà trống gáy lạc trong đêm

780.   Gà mơ ngủ gáy ran không phải lúc

          Muốn yểm thì đến yểm con sóc ăn quả quýt

          Con dơi ăn quả đa

          Yểm gái chớm lớn đã thích cãi chồng

          Muốn yểm thì yểm hòn đá ách Mường Quai[92]

785.   Hòn đá hoa Mường Muổi

          Hòn đá thon bên bờ Nậm U- Nậm Khong

          Yểm hai cây cột đồng tạo Mường Vua ngự ngai vàng

          Muốn yểm thì yểm mặt trời lên vòi vọi

          Mặt trời lặn âm u

790.   Muốn yểm thì yểm nước chín dòng

          Pha Lè[93] là cửa ải cửa biên nơi Mường Do

          Muốn yểm thì yểm gốc cây đa toả bạnh bằng mâm

          Rễ đa khum lên như đụn thóc

          Con cú náu trong rừng có mắt vàng

795.   Muốn yểm thì yểm nơi tháp nhỏ của quan hầu rượu

          Cửa lớn tạo Mường Vua

          Muốn yểm thì yểm khỉ giữa rừng ăn quả

          Rái cá ven bờ nước vũng lớn ăn cá

          Đừng yểm con chó ăn cơm trong nhà

800.   Đừng có yểm con cái trong nhà gái trai

 

* Đám rể khóc tiễn

 

          Lời này lời thấu tim đấy ông ơi

          Lời thưa ông hãy đợi nghe tiếng chim Xeo Kiếng

          Đợi nghe tiếng đám rể chúng tôi khóc tiễn

          Nước mắt tuôn rỏ xuống tay cầm đao tuốt trần

805.   Mo trải chiếu để đám rể chúng tôi khóc

          Lộp độp nước mắt rỏ xuống, tay quệt

          Thương lắm, ôi tiếc lắm

          Đau lòng lắm không cầm lòng được

          Khóc nghìn ngày vạn buổi chiều không còn được thấy

810.   Chúng tôi không mong, cũng chẳng muốn

          Ngờ đâu rằng cái máng giã dưới gầm sàn lại nứt

          Chẳng ngờ voi dưới gầm sàn bị chết mất vợ

          Chẳng ngờ dơi trên vách đá bay lìa khỏi hang

          Chẳng ngờ nước trong ống lại lìa khỏi cát

815.   Không ngờ cá ở vũng sâu say nhựa cơi cả bầy điên đảo

          Không ngờ ngựa dưới gầm sàn hoá hổ

          Chúng tôi không mong, cũng chẳng muốn

          Núi lớn không đáng lở cũng lở

          Bản lớn không đáng hoang cũng hoang

820.   Chúng tôi không mong, cũng chẳng muốn

          Không ngờ cây gỗ to mà gãy giữa thân

          Không ngờ dây mây đẹp sợi dài lại đứt mất gốc

          Không ngờ dân bản lại đến nhà khóc ông

          Khóc than từ sáng đến chiều thế này

825.   Chúng tôi không mong, cũng chẳng muốn

          Không ngờ chim én liệng rồi vút về Bôn

          Không ngờ người hiền người tốt lại chết bỏ cửa bỏ nhà

          Không ngờ ăn cơm lại có Mo đến mời[94]

          Không ngờ ông ăn bữa trưa lại có vợ con đến chực

830.   Chúng tôi không mong, cũng chẳng muốn

          Không ngờ được làm dâu cho ma ông ơi

          Không ngờ được làm rể cho ma[95]

          Không ngờ phải chùi nước mũi và dụi nước mắt

          Ông tự ngã xuống bởi ông nhận với trời

835.   Vào nằm dưới văng, thẳng dưới Pé

          Ông ăn cơm đừng có mời ai nhé

          Ông ăn cơm trưa ăn một mình đừng gọi ai nhé

          Đừng gọi Mo lớn đến ăn trước

          Đừng gọi con yêu gái trai lớn bé quanh mình

840.   Đừng gọi con trai út và con gái út

          Đừng gọi anh em cô bác cùng ở chung nhà

          Ăn bữa trưa ông ăn một mình, đừng gọi vợ

          Đã vào gỗ Kẻn Kèo đừng gọi vợ theo

 

* Nộp áo quan

 

Lời này lời kèm theo nhé ông ơi

845.   Lời thưa này là lời quấn theo ông nhé

          Lời thưa ông đợi nghe miệng con chim Xeo Kiếng

          Đợi nghe lời đám rể cháu con

          Kể từ ngày ông còn đang ốm

          Chiếu tấm dày, chăn đắp ấm

850.   Ông nhắn nước nhắn cả cá

          Nhắn ruộng nhắn cả lúa

          Nhắn cả người già cả trong Chiềng

          Rằng tôi sẽ về mường Bôn với Vả[96]

          Lên mường trời với dòng họ

855.   Ông nói ngày ngã thì cho xứng cỗ trưa

          Ngày chết cho xứng bữa cơm

          Mo Luông đến mời bữa cơm

          Mo già đến chỉ đường về

          Có cả cây gỗ rộng chín gang phủ kín đến chân

860.   Có cả cây gỗ thuôn dài hai mươi sải, trăm khuỷu tay

          Cho có chim U Kèo con độc mào vàng

          Có cả trâu mộng lớn làm ruộng mạ

          Lên mường trời để ông cày bừa làm vụ mùa

          Họ mới đi mời Mo Luông về mời cơm

865.   Mo già đến chỉ đường về

          Rể cả thì đến chém trâu

          Rể thứ thì đến chặt gỗ

          Các rể út thì đến dọn mâm cơm trưa tối

          Mọi thứ đều đã có

870.   Mọi đồ tìm đã đủ

          Không có điều xấu bằng sợi tơ

          Mo trải chiếu để đám rể ta nói

          Ta mới kể từ ngày bắt đầu đi tìm gỗ quan tài

          Ăn bữa trưa rồi mang rìu vào rừng rộng tìm cây

875.   Qua đám rừng vượt đến rặng cây cổ thụ

          Thấy rậm rạp toàn là lá um tùm cao thấp

          Thấy trùng trùng cây lớn nhỏ chen nhau

          Tay che trán đám rể nhìn kĩ

          Cây này đẹp dài hai mươi sải ngút tầm mắt

880.   Họ mới hỏi rằng, mưa rơi có người chăm không

          Mưa ướt có ai đến trồng cây không

          Hay là mưa rơi cây tự lớn

          Nghe sấm động cây tự xanh tốt phải không

          Cây nói: Mưa rơi không có người chăm

885.   Mưa ướt không có ai đến trồng

          Mưa rơi tôi tự lớn

          Sấm động tôi tự xanh

          Xanh được bảy kỳ hai mươi năm[97]

          Nhận theo phận về làm đẹp cho chủ

890.   Họ mới vào tận gốc vạc thân cây

          Phát quang hết dây leo quấn quanh cây

          Họ mới kê giàn quanh gốc

          Rìu chém vào thân cây chan chát

          Rìu chặt vào thân cây rào rào

895.   Cây rằng: ngủ ban đêm mơ xấu, mơ không tốt

          Mơ thấy chim phượng hoàng mỏ bạc mỏ vàng đến mổ

          Gan ruột cây bung ra như cát bụi

          Hãy yên lành nhé cây nho nhỏ khuất dưới bóng của ta

          Hãy yên lành nhé lùm cây Pỏ[98] khuất sau thân của ta

900.   Hãy yên lành nhé đến ngày gió hanh cây không bị vặn

          Gió xô cây đừng bật gốc

          Vía Minh của chủ ngắn nên lấy tôi về thêm

          Vía Nen của chủ ngắn nên lấy tôi về nối

          Bấy giờ rào rào nước mắt cây chảy ra

905.   Cây khóc tuôn nước mắt rơi lộp độp

          Cây thấy tủi nên khóc than

          Ba nghìn cái rìu chặt đằng trước

          Năm nghìn cái chặt đằng sau

          Cây mới đổ mất thân

910.   Cây mới bay khỏi rễ

          Cây mới rời khỏi gốc văng ra

          Rời khỏi cát khỏi sỏi nơi vũng nước

          Một cành cây đổ về rừng sấu rừng Cà[99]

          Làm cho quạ và chim kêu lạc bầy nháo nhác

915.   Một cành đổ về ruộng

          Quạ đen bay một mạch về trời

          Như thể ông lìa con bỏ vợ

          Một cành đổ về nước đập vía cá

          Một cành đổ về ruộng đập vía lúa

920.   Cây to đổ ngọn quật vang trời

          Cả mường nghe rung chuyển ai ai chớ sợ

          Thân gỗ to chín gang phủ hết chân

          Rìu đốn bằng lấy nêm bổ dọc

          Hai bên thân đánh hai nêm ngang

925.   Tay cầm rìu lưỡi xanh đến bổ

          Rạt rạt gỗ hai mươi vòng nứt dọc giữa thân

          Rìu lớn vạc theo lòng, dọc theo thớ gỗ

          Đục thành bậc thành máng bốn phần

          Đặt đòn bẩy, dưới thân dây buộc

930.   Khắp mọi người cùng hô theo nhịp

          Gỗ tấm to lao đi băng băng

          Ngày qua ngày rồi gỗ đến tận nhà

          Họ không đem ngâm ao của ông sợ đập vía cá

          Không đem ngâm ở ruộng sợ đập vía lúa

935.   Vía Minh của ông ngắn bằng cánh tay

          Vía Nen của ông ngắn bằng khuỷu

          Dây hồn lớn đã đứt rã rời

          Dây hồn nhỏ đã vắt sang bên cạnh

          Như sợi chỉ vàng rồi đứt

940.   Họ mới nhấc ông lên khiêng đến đặt nơi rộng sát quan tài

          Kéo ông sang bên chiếu trải và chăn hoa đợi sẵn

          Lớp dưới trải sẵn nệm dày

          Bên trong Chòng Xà Nèn gối kê đợi sẵn

          Chọn giờ lành rồi bê thân ông vào đặt

945.   Bấy giờ các bên Vả và dòng họ

          Họ mới khiêng tấm quan tài rộng

          Ghép hai mảnh thành một thân

          Gọi nhau đến nhìn và than khóc

          Ông đã vào trong thân gỗ nghìn năm không thấy nữa

950.   Nghe tiếng khóc rền, nước mắt từng cơn

          Đám các Vả và dòng họ khóc lóc ngả nghiêng

          Chỗ này Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

          Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

          Tay trái ông nhận về

955.   Tay phải ông cầm lấy

          Ông ngó cho kĩ và đừng buông ra

          Ai mua thì đừng bán

          Ai xin thì đừng cho

          Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Nộp chăn đệm

 

960.   Còn có tấm vải nhỏ với đám màu đốm hoa vàng

          Tấm vải nhỏ có đám màu đốm đỏ đốm tím

          Đốm như sao thêu viền màu ngũ sắc

          Trên thân vải có thêu kim tuyến

          Lấp lánh sáng nhìn ngời sắc vàng đỏ

965.   Của quý mua vạn vàng nên nhìn lạ

          Họ mang đến cho ông đậy lên quan tài

          Vào trong nghĩa địa thấy màu tươi roi rói

          Chớp lập loè như thuồng luồng bay

          Người trên mường Bôn nhìn thấy muốn làm nương mạ

970.   Người mường trời thấy thì muốn làm mùa vụ

          Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

          Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

          Tay trái ông nhận về

          Tay phải ông cầm lấy

975.   Ông ngó cho kĩ và đừng buông ra

          Ai mua thì đừng bán

          Ai xin thì đừng cho

Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Nộp chim Cảo

 

          Nói lại ngày ăn xong cơm trưa

980.   Rồi khoác rìu vào rừng

          Vào rừng rộng nhìn đi xa mấy khoảnh rừng

          Ngó tìm cây Chuông Chăn[100] chín nghìn đọt

          Số nó không cao đến trời nên cứ lửng lơ

          Đi qua sống núi rồi xuống sườn

985.   Đã bao nhiêu gói cơm mang theo bị thiu ở thắt lưng

          Đám rể chúng tôi lên núi Công rồi xuống núi Co[101]

          Qua mấy đám rừng rậm ngó xuống đất bằng

          Mới gặp hai ông người Lào, hai chú người Xá

          Họ mới hỏi hai người đi làm gì

990.   Đan thúng hoa văn tròn đi bán

          Hay là đan Bung hoa văn chéo đi đổi

          Nghe vậy hai ông người Lào quay lại

          Hai chú người Xá cùng quay sang hỏi

          Không phải chúng tôi đan thúng hoa văn tròn đi bán

995.   Không phải chúng tôi đan Bung hoa văn chéo đi đổi

          Các anh đi đâu và làm gì vậy

          Mà thấy đi hối hả, mặt đỏ bừng

          Tay quệt nước mắt, miệng thì kêu mệt

          Thấy áo vắt vai cùng với mang rìu

1000. Có dịp để làm nhà to

          Các anh đi tìm gỗ phải không

          Có phải các anh tìm không được nên mới thấy buồn

          Hay là đi tìm cây về làm Đăng làm Lỉ bắt cá

          Hay là đi tìm cây làm Phai lấy nước về đồng

1005. Chúng tôi mới nói: cây to không đáng cũng đổ

          Người to người khoẻ bỏ bữa cơm trưa

          Bố tôi ở nhà bị ốm không đáng chết cũng chết

          Chúng tôi mới mang rìu vào núi non tìm Cảo

          Đi tìm sáng tối được hai mươi ngày[102] không thấy

1010. Các ông có thấy cây Chuông Chăn chín nghìn đọt

          Số nó không cao đến trời nên cứ lửng lơ

          Hai ông người Lào, hai chú người Xá ơi

          Xin hai ông hai chú hãy đi tìm đường

          Vác giáo lên vai đi trước dò đường giúp nhé

1015. Bấy giờ nước mắt hai ông người Lào rỏ xuống

          Lộp độp nước mắt hai chú người Xá cũng rơi

          Nhìn mặt con côi mà cảm thấy đau lòng

          Thương lắm, ôi, tội lắm

          Họ nói không ngờ người hiền người tốt mà lại chết

1020. Nghĩ đến ông thì lại đau lòng

          Họ nói: chúng tôi có nhìn thấy cây Chuông Chăn chín nghìn đọt

          Cây đó ở rìa trời nơi ranh giới mường ma

          Đám rể ta mới vượt qua dốc dài đến sườn núi lớn

          Nhìn thấy vòm cây rung rinh cao tít

1025. Chúng tôi che tay trên trán ngước nhìn

          Thấy cây Chuông Chăn chín nghìn đọt

          Số nó không cao đến trời nên cứ lửng lơ

          Nó đã thành cây gỗ thân độc

          Nhận lấy số đẹp về nâng thân chủ

1030. Nhận lấy phận vào ở với quỷ ma

          Đám rể chúng tôi ngắm kĩ rồi

          Đi vào gốc cây bắc giàn hai phía

          Bắc giàn cao cạnh thân cây

          Cây mới nằm ngủ ban đêm mơ không tốt

1035. Mơ thấy chim mào bạc mào vàng đến mổ

          Gan ruột cây bung ra như cát bụi

          Ba mươi cái rìu đằng trước

          Năm mươi cái rìu đằng sau

          Cây mới đổ lìa khỏi rễ

1040. Cây mới rời khỏi gốc văng ra

          Lìa khỏi cát và đá cháy nắng

          Họ mới về bảo người Xá Ang Bóng[103] đến đo

          Đo được hai mươi sải và trăm khuỷu

          Rìu tốt đẽo canh cách

1045. Đẽo chuốt thành cây lớn trơn tru

          Đốn ra rồi chặt bằng

          Đám rể chúng tôi mới kéo

          Buộc chạc, kê đòn lăn

          Cùng hô theo nhịp, dồn sức kéo

1050. Ai nấy cùng kéo cây tuồn tuột

          Gỗ Kẻn Kèo về đến Chiềng Han[104]

          Đám rể chúng tôi không kéo về đường nước kẻo đập vía cá

          Không kéo về đường ruộng kẻo đập vía lúa

          Chúng tôi mới đem để ở đường to nơi ông hay qua lại

1055. Để đường rẽ nơi ông hay đi

          Lấy cây cọc về cắm và néo dây nhiều vòng

          Gốc Cảo bằng sừng trâu

          Ngọn Cảo bằng ngà voi

          Như thể voi thuần ở bậc hai bên

1060. Xoè cánh ra mọc ngang hai phía

          Gỗ này gỗ đẹp với là gỗ tốt

          Cái này Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

          Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

          Tay trái ông nhận về

1065. Tay phải ông cầm lấy

          Ai mua thì đừng bán

          Ai xin thì đừng cho

Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Nộp chim Cảo (thêm)

 

          Còn thêm phần này nữa

1070. Chim U Kèo con độc mào vàng

          Chúng tôi mua được ở Mường Mẹt[105] hết tám nghìn rưỡi

          Mua ở Mường Ái[106] hết tám mươi vạn

          Con nhỏ quý ra giá nghìn

          Chúng tôi mua ở Mường Mẹt lúc chưa có hoa văn

1075. Mua ở Mường Ái lúc chưa ai vẽ

          Ngón tay thon gai Nạt[107] đám rể chúng tôi vẽ

          Đầu ngón thon gai mây đám rể chúng tôi mới viết

          Gốc cánh vẽ hoa văn ngang

          Mút đuôi vẽ hoa văn dọc

1080. Ức nó vẽ hoa văn chót nhỏ

          Mắt nó đặt hòn ngọc ánh vàng

          Hoa văn chót nhỏ, hoa văn lên xuống, hoa văn rồng

          Nó sẽ là Luồng con đực lên trên Bôn hoá thành ngựa

          Lên mường trời hoá ra con Luồng lửa[108]

1085. Lửa cháy ông cưỡi Luồng xuống dập

          Bị giặc đuổi thì bố cưỡi Luồng xuống cứu lấy con nhé

          Tôi bảo với ông đinh ninh ông đừng quên

          Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

          Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

1090. Tay trái ông nhận về

          Tay phải ông cầm lấy

          Ông ngó cho kĩ và đừng buông ra

          Ai mua thì đừng bán

          Ai xin thì đừng cho

1095. Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Kể đá bia, than tro và các thứ

 

          Còn thêm phần này nữa

          Của tốt, đồ tốt nàng vợ ông mang tặng

          Quà tặng của dòng họ đến chia

          Đá lèn con lấy ở vách núi mang về

1100. Có than củi lấy ở thung lũng đất bằng

          Xạch Lạn[109] dựng bên đám đá phẳng

          Xạch Pứn Đùng[110] gài hoa văn ngang

          Nơi đất bằng có cụm đá phẳng dựng như đầu rau

          Đừng để cho chủ bên khác họ đến lấn

1105. Còn thêm phần này nữa

          Nón quai vàng để che nắng

          Nón quai màu xanh màu tía che mưa

          Nắng mường trời nắng gắt

          Nắng mùa, ánh nắng của chủ

1110. Sẽ mang nón mới đến che

          Còn thêm phần này nữa

          Đồ tốt nàng vợ ông mang tặng

          Đồ quý lạ của vợ ông chia cho

          Quạt lụa hoa để quạt đi gió nóng

1115. Có cả cây Càn Còm[111] để dùng trong canh cửi

          Sợi dây mây đẹp và dài để buộc con rồng đực

          Cờ vàng đỏ để dẫn quân về trời

          Còn thêm phần này nữa

          Bổ quả cau nhỏ gói trong khăn đào

1120. Cùng quả còn tua vàng đỏ và các miếng trầu têm

          Còn thêm phần này nữa

          Nhà nhỏ nhà bằng Ho

          Nhà ông dựng vững chãi[112]

          Trải nệm rộng kín sàn

1125. Ông ở đó thì ngủ một mình

          Cái này là cái thuổng cán dài

          Cán mai thành vênh vẹo

          Để đào bờ đất làm thành vạt phẳng

          Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

1130. Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

          Tay trái ông nhận về

          Tay phải ông cầm lấy

          Ông ngó cho kĩ và đừng buông ra

          Ai mua thì đừng bán

1135. Ai xin thì đừng cho

          Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Nộp gà vịt- đi đường[113]

 

          Còn thêm phần này nữa

          Chim nhỏ đậu đòn khiêng

          Vịt nhép đậu trên ngọn cây Cảo dẫn đường về trời

1140. Gà đi đường gáy để vào tụ tập với đám quỷ ma

          Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

          Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

          Tay trái ông nhận về

          Tay phải ông cầm lấy

1145. Ông ngó cho kĩ và đừng buông ra

          Ai mua thì đừng bán

          Ai xin thì đừng cho

          Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Nộp con trâu

 

          Còn thêm phần này nữa

1150. Trâu sừng cong làm nương mạ

          Trâu sừng doãng về làm vụ mùa

          Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

          Chúng tôi mới kể thêm về chuyện

          Kể từ ngày trâu còn ở mường Bôn

1155. Trâu ở nơi mường Bôn không quen

          Đi lại ở mường trời không bằng phẳng

          Trâu ăn cỏ Nhung[114] mường Bôn không đầy miệng

          Ăn cỏ Vạc[115] mường trời không đầy bụng

          Trâu bảo chim chích đưa trâu ra

1160. Bảo chim sẻ dẫn trâu xuống

          Xuống mường dưới bát ngát

          Xuống mường đất mường bằng mênh mông

          Xuống chuồng dưới không sợ

          Xuống chuồng trên không ngại không e

1165. Ranh mường đấy không bằng[116]

          Ăn cỏ Nhung không đầy miệng

          Ăn cỏ Vạc không đầy bụng

          Chim chích đưa trâu ra

          Chim sẻ dẫn trâu xuống

1170. Xuống đến Mường Ương[117] đẹp đẽ mới vào

          Mường Ương xưa vẫn nhớ

          Xuống ở mường đấy không quen

          Đi lại ở mường đấy không bằng phẳng

          Trâu ăn cỏ Nhung không đầy miệng

1175. Ăn cỏ Vạc không đầy bụng

          Chim chích đưa trâu ra

          Chim sẻ dẫn trâu xuống

          Trâu xuống đến Mường Muổi đẹp mới vào

          Mường Muổi xưa vẫn nhớ

1180. Xuống ở mường đấy không quen

          Đi lại ở mường đấy không bằng phẳng

          Trâu ăn cỏ Nhung không đầy miệng

          Ăn cỏ Vạc không đầy bụng

          Chim chích đưa trâu ra

1185. Chim sẻ dẫn trâu xuống

          Xuống đến Mường Muộc[118] đẹp mới vào

          Mường Muộc xưa vẫn nhớ

          Xuống ở mường đấy không quen

          Đi lại ở mường đấy không bằng phẳng

1190. Trâu ăn cỏ Nhung không đầy miệng

          Ăn cỏ Vạc không đầy bụng

          Chim chích đưa trâu ra

          Chim sẻ dẫn trâu xuống

          Trâu xuống đến Mường Bạt[119] đẹp mới vào

1195. Mường Bạt xưa vẫn nhớ

          Xuống ở mường đấy không quen

          Đi lại ở mường đấy không bằng phẳng

          Trâu ăn cỏ Nhung không đầy miệng

          Ăn cỏ Vạc không đầy bụng

1200. Chim chích đưa trâu ra

          Chim sẻ dẫn trâu xuống

          Trâu xuống đến Mường Mộc[120] đẹp mới vào

          Mường Mộc xưa vẫn nhớ

          Xuống ở mường đấy không quen

1205. Đi lại ở mường đấy không bằng phẳng

          Trâu ăn cỏ Nhung không đầy miệng

          Ăn cỏ Vạc không đầy bụng

          Chim chích đưa trâu ra

          Chim sẻ dẫn trâu xuống

1210. Trâu xuống đến Mường Mùn[121] đẹp mới vào

          Mường Mùn xưa vẫn nhớ

          Trâu nói ở mường đấy thì quen

          Đi lại ở mường đấy thì bằng phẳng

          Trâu ăn cỏ Nhung đã đầy miệng

1215. Ăn cỏ Vạc đã đầy bụng

          Trâu nói ở mường này được ba mươi nghìn năm

          Cũng không rời đi

          Ở sau nghìn năm cũng không ra khỏi

          Ngày này vía Minh của ông ngắn lại bằng cánh tay

1220. Vía Nen của ông ngắn lại bằng khuỷu

          Ông ngã xuống thành ma

          Biến lên trời thành Đẳm

          Họ mới bảo đám rể chúng tôi cầm thừng đi buộc

          Lấy dây rừng đi dắt

1225. Nghe tiếng trâu kêu dưới tán rừng the thé

          Tiếng trâu vọng núi non như tiếng Manh Ngoạng[122]

          Làm sao nên nỗi này trâu ơi

          Họ nói vía Minh của ông ngắn lấy vía trâu về thêm

          Vía Nen của ông ngắn lấy vía trâu về nối

1230. Về mường Bôn ở với trời

          Lên mường trời ở với ông bà tổ tiên

          Chết phí hoài như kéo sợi mây ven sông

          Chúng tôi không mong, cũng chẳng muốn

Lúc đó trâu rơm rớm lệ

1235. Ròng ròng nước mắt chảy xuôi

Trâu mới dặn lại

Ở lại nhé ách bừa ách cày ta hay khoác vai

Ở lại nhé thửa ruộng lớn bờ cong ta thường cày

Chết chia lìa bụi cây ta thường hay kì cọ

1240. Chết bỏ đất, bỏ đầm không còn được đằm được tắm

Chết không còn được gặm cỏ, ăn cỏ non quanh ruộng

Chết bỏ cỏ non bên bờ suối

Ta không muốn chết và không mong chết sớm

Trâu bảo: không ngờ ta phải về trời sớm quá

1245. Trâu không ngờ phải về mường Bôn với bà bác

          Lên mường trời ở với họ nhà ngoại

          Đám rể mới dắt trâu về theo đường nước phì phọp

          Giẫm bùn về ì oạp

          Đưa trâu về buộc vào cột chính bên phải

1250. Buộc ở cột hoa bên trái

          Tay trái cầm dây thừng

          Tay phải quơ dây buộc

          Mắt nhìn rồi tay nắm

          Nhìn rõ rồi ông nhận lấy nhé

1255. Lên mường Bôn đừng quay đầu mà xấu mặt

          Lên mường trời đừng ngoảnh mặt mà xấu hổ

          Người trên mường Bôn thấy trâu muốn làm mạ

          Người mường trời muốn làm vụ mùa

          Mo trải chiếu để rể chúng tôi dâng đồ

1260. Ông vừa ý rồi thì nhận lấy giùm nhé

          Tay trái ông nhận về

          Tay phải ông cầm lấy

          Ông ngó cho kĩ và đừng buông ra

          Ai mua thì đừng bán

1265. Ai xin thì đừng cho

          Ông nắm chặt rồi, đám rể chúng tôi mới buông

 

* Dựng cây Tồn Cảo

 

          Có muốn về, chớ vội về nhé

          Đợi nghe đám rể chúng tôi dựng Cảo

          Cảo màu vàng màu đỏ sáng về đường nước

1270. Dựng Cảo tím, Cảo tía sáng cả rừng

          Đằng sau có ba mươi thanh chống

          Đằng trước có ba mươi trục tời thẳng hàng

          Cây Chuông Chăn lên cao sừng sững núi rừng

          Ai nấy đều lắc đầu lè lưỡi

1275. Người mường Bôn về đãi

          Mời rượu mời theo lời văn vẻ

          Vảy rồng tung trên đầu đừng rơi trúng ta đấy

          Vảy rồng toé trên vai đừng rơi trúng đám rể ta nhé

          Muốn về xem không phải chiều nào cũng có

1280. Hãy quay về tháo nước cho ruộng

          Về kiếm cá nuôi con

          Về trồng lúa xanh tốt nuôi nhà

          Xuống nước thì đừng bíu vai chúng tôi

          Xuống nước đừng nắm chân nắm tay đám rể chúng tôi đấy

1285. Đỉnh đầu chúng tôi còn nở ra hoa cây Tạu

          Đỉnh búi tóc thì nở ra hoa ban

          Của cải chúng tôi lên

          Nhà cửa chúng tôi phát đạt

          Phát lên như nước lũ đỏ tháng tám

1290. Lên như cá Xẹt[123] lên luồng

          Lên như trầu không leo trên giàn

          Để tôi nuôi con đầu cho lớn

          Nuôi con thứ con út cho nên

          Con gái con trai đều khoẻ mạnh

1295. Trâu bò cho đầy gầm sàn

          Nồi và ang xếp đầy nhà

          Ngày tốt cho tôi được mười gánh

          Bạc vàng đem về cất

          Không được chúng tôi không buông

1300. Lời đám rể chúng tôi đến đây là lời chót

          Chúng tôi sẽ quấn về

          Thu hết lời cũ đám rể ta mới buông

          Rồi buông nhé, ông ơi!

          ./.

---

[1] Ông: nguyên văn là Pỏ Chàu, chỉ người chết là đàn ông cao tuổi đang nằm trong quan tài.

[2] Tản: nguyên văn là Tản Chàu, chỉ người chết là người còn trẻ hoặc có chức sắc.

[3] Chim Xeo Kiếng có giọng hót hay, ở đây chỉ tiếng thầy Mo.

[4] Pịt Pỏng: tên một loài chim rừng.

[5] Chao phạ: Khi người đàn ông trong nhà chết thì nhất thiết phải có một dải vải tơ làm cờ, dài khoảng 8- 12 sải tay. Độ dài này tuỳ thuộc vào tuổi tác, uy tín của người chết.

[6] Phai: Cái đập ngăn dòng suối cho nước dâng cao để lấy nước vào ruộng.

[7] Mường Lay: thuộc tỉnh Điện Biên.

[8] Mường Mục: thuộc tỉnh Sơn La.

[9] Cá Khé: loài cá nhỏ như lá tre, sống thành đàn ở sông suối.

[10] Cá Pộc: cá bọp.

[11] Chạy: cây rì rì, hay mọc trên các bãi sỏi ven sông suối.

[12] Sông U: tên một con sông lớn ở Lào.

[13] Sông Khong: sông Mê Kông đoạn chảy qua đất Lào.

[14] Ma: nguyên văn là "phi phông" tức Ma cà rồng.

[15] Vua Cằm Kiên: chưa rõ.

[16] Hạch: hành động xuống cày bừa làm ruộng nương ngày đầu tiên trong thời vụ, cũng giống như động thổ. Theo quan niệm xưa, để có mùa màng bội thu thì phải chọn ngày giờ đẹp trong quãng thời gian đó để Hạch.

[17] Chích Khọc: loài chim nhỏ đuôi dài, lông màu đen.

[18] Khên: những điều xấu, điều gở, cũng gọi là "phi khên". "Phi khên" được cho là đã tạo ra các điềm gở như chó lê đít, chuột gặm áo, hoẵng kêu giễu v.v… Những điềm gở này báo trước về sự chết chóc, tận số của người gặp phải.

[19] Hả: ma chết chùm, ma chết dịch.

[20] Cây Hốc: loài cây thuộc họ tre nứa.

[21] Đuông: ấu trùng của côn trùng, sống trong thân gỗ mục hoặc trong ống còn tươi của các cây thuộc họ tre nứa.

[22] Quẳng: con cánh cam.

[23] Chà: thịt bạc nhạc.

[24] Người xưa quan niệm rằng, khi chết lên trời thì phần xác bị phân chia ra rải khắp trời, chỉ giữ lại phần hồn.

[25] Bọ Tắc: một loài côn trùng nhỏ.

[26] Lượt: ruồi trâu loại nhỏ, hay hút máu ở cẳng trâu.

[27] Bạc Xang: một loại bạc quý.

[28] Chuồng: Then coi trần gian như một cái "chuồng" lớn bao gồm cả con người và muông thú cùng các loài vật khác… Nhà ở của người cũng chỉ là một cái "chuồng nhỏ" bên trong "chuồng lớn" là trần gian.

[29] Tức người trong gia đình.

[30] Nút lạt: gói trầu cau phải buộc bên ngoài bằng sợi lạt, ở đây chỉ gói trầu cau.

[31] Ma Bục: một loài ma chuyên sinh sống và kiếm ăn ở sông nước, theo quan niệm dân gian.

[32] Xên: một hình thức cúng mo.

[33] Họ: các bà Một.

[34] Bao khoanh: hai vỏ bao gươm được giữ cố định bởi các khoanh đan bằng lạt mây.

[35] Mường Xo: nay thuộc huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.

[36] Mường La: Nay thuộc tỉnh Sơn La.

[37] Chưa khô: chưa giảm xuống.

[38] Chiềng: Bản nằm ở vùng trung tâm của một mường.

[39] Gỗ Kẻn Keo: Quan tài.

[40] U Kèo: Chim để đưa hồn người lên mường trời.

[41] Cảo: tức cây Tồn Cảo.

[42] Pé: cây thượng ốc.

[43] Theo phong tục Thái, khi làm đám ma to thì hàng rể trong họ phải đến phục vụ về cỗ bàn, rượu chum, cơm nước…

[44] Chúng tôi: tức đám rể họ.

[45] Người Thái quan niệm rằng, mỗi khi bị hắt hơi bất thường là do có người ở xa nhắc đến mình hoặc có điềm gì đó sẽ xảy ra.

[46] Nâng trâu: giết trâu cúng trong đám ma.

[47] Tức khấu đuôi.

[48] Rút: nguyên văn là "thọt", mang nghĩa là nhổ lên, bỏ đi.

[49] Mang ý quan trọng hoá, nếu chàng rể không thực hiện nghĩa vụ của rể đối với tang gia bên nhà vợ thì sẽ bị bên Lung Ta "rút" mất vợ.

[50] Phi có nhiều nghĩa như "ma quỷ", "thần thánh", "thần linh", v.v… Nguyên văn câu này là "Phi phộc" mang nghĩa như Trời định.

[51] Kết gianh thành gắp để lợp chòi nương.

[52] Đọc sách, xem sách.

[53] Ông bố vợ, người chết bên Lung Ta.

[54] Kẻ: kị, kiêng. Ở đây ý hỏi rể ma có bị kị với vía của ma (người chết) không, nếu kị thì không lành cho rể.

[55] Khuống: tà, thiêng.

[56] Pưn: yểm, khắc chế.

[57] Thuế: thời hạn ở trần gian.

[58] Then Đa: Then tạo dựng, xếp đặt.

[59] Then Khớ: Là Then tượng trưng và sáng tạo ra đường dây của sự sống.

[60] Sông U: mặc dù cùng tên với sông U ở Lào, nhưng sông U này là sông ở mường trời.

[61] Chúng tôi: cách nói đại diện cho cả các chàng rể khác.

[62] Cây Mạy Lay: cây thuộc họ tre nứa.

[63] Mạy Ngổng: cây thuộc họ tre nứa.

[64] Xanh: hào quang, tia chớp, thường ẩn chứa trong các linh vật được bỏ trong túi Khút để chống lại yêu ma làm hại.

[65] Nhả Hi Nhả Hả: loài đười ươi lớn ở trong rừng sâu, hiếm khi bắt gặp.

[66] Núi Ằm núi Uộc: tên những ngọn núi trong tưởng tượng.

[67] Lợn nước: con vật trong tưởng tượng.

[68] Pù U Pù Pặc: loài tinh tinh lớn ở trong rừng sâu, hiếm khi bắt gặp.

[69] Cang Còi: con vật hiếm khi bắt gặp và di chuyển rất nhanh.

[70] Cá Bủ: cá bống. Cá Bủ ở Nậm Tè là một loài cá bống lớn.

[71] Nậm Tè: Sông Đà.

[72] Cá Be: tên một loài cá suối có thân hình mỏng và dẹt.

[73] Nậm Tào: Sông Thao.

[74] Gà nước: con vật trong tưởng tượng

[75] Tức là Kềm cặp sắt

[76] Nhả Hô: loài đười ươi lớn ở trong rừng sâu, hiếm khi bắt gặp

[77] Cá Vả: tên một loài cá suối

[78] Phi Pọp: ma gây chứng đau bụng

[79] Phi Pai: ma gây chứng chảy máu, thổ huyết, băng huyết

[80] Chỉ mang ý là rất nhiều

[81] Túi Xứ: túi đựng chữ viết, bút nghiên, văn bản, tài liệu, sách phép v.v…

[82] Tạy: ông tổ của thầy mo.

[83] Phi Phột: ma chà lá, ma bờ bụi.

[84] Khanh: sự cứng cáp, sức mạnh.

[85] Nguyên văn là "hỉn đảnh", tức đá màu đỏ. Chúng tôi tạm dịch là Đá vàng vì từ Đá đỏ thường hay bị hiểu nhầm sang ngọc Ru bi.

[86] Cây Hắt: một loài cây hay mọc dọc theo bờ suối.

[87] Cây Tủm: cây mâm xôi, cây đùm đũm.

[88] Nàng Lư thuở trước: Bà khổng lồ từ thời mới hình thành trời đất.

[89] Nhả Mỏm: Bà thần ngự trên trời cai quản trăng sao.

[90] U Khu: Ông khổng lồ từ thời mới hình thành trời đất.

[91] Tăm Tan: một loài rắn cạp nong.

[92] Mường Quai: thuộc tỉnh Điện Biên.

[93] Pha Lè: vách đá lớn ở thượng nguồn Sông Mã, tỉnh Thanh Hoá.

[94] Mo mời ăn thì chỉ mời hồn vía.

[95] Nguyên văn là "dết pợ hướn tàn", "dết khưởi hướn tàn", tức là làm dâu/ rể nhà người ta (nhà bên ngoài), nhưng thực ra trong đám tang thì họ làm Dâu ma và Rể ma.

[96] Vả: Các ngôi bậc trên trong gia đình người Thái gồm Po- Pu- Pau- Pân (Bố- Ông- Cụ- Kị). Trong phạm vi chung họ từ Pau trở lại thì gọi nhau là chung Đẳm; trong phạm vi liên quan đến Pân thì gọi là chung Vả. Các ngôi bậc dưới là Lực- Lan- Lên- Lon (Con- Cháu- Chắt- Chút).

[97] Tức là 140 năm

[98] Cây Pỏ: loài cây rừng có vỏ thường được tước lấy để làm sợi bện dây thừng.

[99] Cà: một loài cây thân gỗ, quả ăn ngon.

[100] Cây Chuông Chăn: cây chu.

[101] Núi Công, Núi Co: những ngọn núi tưởng tượng.

[102] Hai mươi ngày: chỉ mang ý nghĩa là rất lâu.

[103] Xá Ang Bóng: Ngày xưa có nhóm người dân tộc Dao hay xăm hình ở ngực, người Thái khi găp hay gọi họ như thế.

[104] Chiềng Han: địa danh trong tưởng tượng.

[105] Mường Mẹt: ở bên đất Lào.

[106] Mường Ái: chưa rõ.

[107] Gai Nạt: Gai ở lá dứa.

[108] Hoặc là rồng lửa.

[109] Xạch Lạn: vách nhà mồ, có thể làm bằng ván xẻ hoặc tấm đan có hoa văn.

[110] Xạch Pứn Đùng: tấm đan bắt lóng đôi, lóng ba.

[111] Càn Còm: gậy được làm bằng cây lau rừng rất thẳng và rắn, phụ nữ hay dùng trong việc canh cửi.

[112] Tức nhà mồ.

[113] Trong Tập 1 "Khởi tạo- Sinh ra" của sách này có chi tiết gà và vịt đi gọi mặt trời lên, nên trong đám ma to (người chết là người cao tuổi, già cả) phải có gà và vịt đưa đường cho hồn người chết đi về mường trời.

[114] Cỏ Nhung: tên một loài cỏ hay mọc thành đám thành bụi lớn.

[115] Cỏ Vạc: cỏ may.

[116] Ý là hay xảy ra mâu thuẫn, xích mích với các đối tượng khác.

[117] Mường Ương: ở bên đất Lào.

[118] Mường Muộc: ở bên đất Lào.

[119] Mường Bạt: ở bên đất Lào.

[120] Mường Mộc: nay thuộc huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La.

[121] Mường Mùn: nay thuộc huyện Mai Châu, tỉnh Hoà Bình.

[122] Manh Ngoạng: một loài ve rừng to có vằn màu đen vàng với tiếng kêu rền và vang.

[123] Cá Xẹt: loại cá cơm ở suối, sông.