KHÓC MA ĐANG TUỔI UYÊN ƯƠNG
*
Phần phiên âm: Quám xàn vẳn bào
xảo
* Bào xảo
Bắt
nừng
Mè
chỉ tan cha láng khổm xẻn pòng lực hới
Mí
hành năng việc nị hong nuồng pán chở lải ná
Pưởng
xía cổng pò pánh nuôi liệng
05. Ẳn
và
Xẩn
tổn keo bủn pắn kẻm kình
Nén
mình la tè nọi bau lò Thẻn đả
Pạc
kho chở mưới chau lỏ dan
Ngám
đùng cau bưởn phạ pảy xíp ngáy tỉm
10. Ểm
pánh chằng hạc khảy tủ xỉnh ọc pánh chớ chở
Tốc
phạc hay chì chọi pển khọt ù vá
Nhà
nái khấng ạp xỉ phèn mún má ton
Mè
cọt um kẻm nựa phảnh pộc kỉn nốm
Chớ
pổng vè tành ví nằng phau
15. Chỉnh
bo hơ nhúng hịn hôn lừa mún tỏm
Khứ
dường hỏng khản xệt xảnh phiển cẳn chụp chốm
Pò
pánh liệng bọc xỏn chù chớ khặc khạy
Tảng
bọc xoi bọc mạy mừa nhám dù xang
Cò
pừa pái hướn pánh ẻo nẻo hạy kho
20. Ẳn
và phạ tặt tom nùng nựa vứa khau nhăm pả
Cóng
tò lực nhờ xúng phiền hánh tảng na
Tành
lực la òn nọi món phờ kỉn hánh
La
mè cò xỉnh ọc đay thửng xíp múa đổng
Tàn
cò và xíp pỉ hụ thỉ bò
25. Táng
nừng lẻn ọc lin đỏm pạn mù nòm cuổng mướng
Pảy
hướn chường ẹp xản cù pứng phủng pạn
Đang
nhờ ma xượt xượi dương bọc đảng khảy
Táng
hày ná khành pùn tòi nắm mè nu
Lực
nhờ ma xủng pộn chòi việc nghỉn bảng
30. Táng
xử xản ẹp hiển chàng doi
Xin
cánh xưa xảo nùng xọt kính bảng
Láng
bào xảo bo khới tố tiện
Xiểng
cào thoi tố tiện đỏm mù lán điểu
Xiến
hiến lin khành đổi ọc chán đỏm pạn
35. Khọt
pạc tan lạt lọm cóng tò Thẻn đả
Xỏng
cha cẳn quyệt pắn dết chụ
Lực
cò tha họt mự chọp tuồi xù xỏng lò nế
Mừa
nặn pò mè hụ liến chanh xàng đủ lực hới
Chằng
pạc beo ả nạ lải pòng luống vắn
40. Hỏng
hả hánh tành đả phiền mứ mè nu quà nọ
Phủng
mù va ả nạ chốm muồn mấng tảng lực hới
Luống
bào xảo lồng liến xản xương
Bo
bành bò xía nghịa chiềm mù lúng tả
Ả
lố dù hướn nửa muồn mấng chốm ton
45. Món
phờ đay dường chặn xẳn ào láng pỏng tẹ ná
Hừ
và họ xọng hản bành pẳn xù háu xổm xọn
Háu
cò tha họt mự vến xiêng xù xỏng tẹ ló
Mừa
nặn táng pảy má khảo hưn dằn lống chù mự
Tảng
và thừ thách tha òn nọi xỏng màng nhánh đủ
50. Mí
khú xắng khắt khỉn ảo lố chòi ke áu dớ
Nẻ
họt lải quám ni liến khỉn ván pòng
Xiệt
tò mè cô tành xía lạ pò la khừn khổm
Chồm
xưởng yểu mết tới mứa phạ tộc ối
Pản
dường nặm thùm thuôm lạt lọng váng cổng dượn chòng lực hới
55. Táng
nừng kén lá niệp phả hướn mỏng xau xía ló
Chông
náy lọi phả hướn quạnh văng
Láng
pển xay nớ tọng liến ào phẳn đở
Cảng
cứn quạnh chớ mỏng na cày
Lục
ào tau nảo nựa liến hồm xỏng phá
60. Hủa
chở pển xằn xại máu nón bàng ba
Xiểng
khạch hay chì chọi chỉnh bo nhón xiểng
Pò
xương yểu tiệc pánh ngảu mom
Mè
hạc khô pản tổn tải thòng
Lực
chệp xay hẩng mự xặm từm xiểng cháng
65. Váng
hày ná bo dảm huồng chán mỏng xau
Pển
chệp xay hẩng mự pá chau hèo lưởng
Mè
cò khấng chở lải lé lực tảng na
Xâng
cào thoi đỏm nọi pản dường láng phẳn
Niến
niến la cháng xiểng bo òn tộc ối
70. Pò
chằng pảy mới y tả ban má tiếm
Táng
nừng phủng mù va ảo nạ chòi phau hè hẻn cò mí
Mè
cò quèn chở lải lằn kính kinh cườn
Lườn
lườn hay tả nhọi pản bưa bàng bỉn
Tả
hển pứng thanh niên mù pứng tom hòi
75. Tổ
chức tau dảm hựa quám thoi cào thảm
Mừa
nặn xải chở mè chệp lải cào quám xỏn tạy
Lực
cò xay chệp tặp mạn chệp ấc khỏ khản
Hản
pển cốn khoi khổm cù pứng phủng pạn mứa na
Chớ
nặn pò xương lải cọt pắn nhỏ nhọng
80. Mè
hặc hay tả nhọi dường xay hạt cảng
Lực
hới, nọi có xải bò bành mè hới
Mè
cò đay nhành na thiển hạ chỉnh bo nhóng chở đở ná
Pển
hạt cảng thòng kính tải phượng xía ló
Mè
chằng cọt um áu nọi váng mò tải xống
85. Mè
cò nghỉn khọt thoi xiểng nọi lực la xằng xỏn tộc ối
Òn
vẳn mè nón lứm từn xía ló
Tục
dường mự lé mồng mí hển tì đở
Váng
xía cổng pò mè nuôi liệng cận lế
Bủn
bo măn tải chạu lực hạc nhá xống xắng nớ lực hới
* Pò xàn bồn xưởng tọp láng xổm
xang
90. Điếu
nị
Pò
cò pộn phờ lải bo váng lửa hay lực hới
Cò
pừa ngăm họt năng cổng nghịa lực hặc dết đỏm
Chỏm
chở pò xựp nắm dết dượn
Lực
nhờ ma phí phựa chòi việc nhắng bảng
95. Khấng
thảy bán ngúa quái xổm xang
Vứa
hình đay dường vạu xíp pẹt múa đổng hặc hới
Pò
cò cóng tò lực nhờ xủng tành hướn mứa na
Chỉnh
bo đay dù lạ kỉn dù nón đải
Lấng
lấng khành pùn lỏ việc hướn đỏm ai
100. Cò
pừa dao hạt hạn háu èo nẻo lải
Xương
tò lực xựp xải chòng cháu xổm xang
Cóng
tò đay kỉn nhọn lực ma nhờ xủng
Khạy
nị bủn bo mảy nuồng pán khển hong tộc ối
Chỉnh
hạc đay thủ tội na nhành táy cảy lải ná
105. Lực
hặc xưởng đay pảy váng pẳn phượng
Khạy
hừ cảy bành hăn pà mạy lải nhàn mí hển tộc ối
Lực
yểu xưởng tè lẻo nhắng nọi pò hới
Keo
bọc mạy kẻm kình phảnh páu mè hới
Mình
nén điểu mết múi ải nựa xía lẹo
110. Pản
dường xưa pọc lụa má pồ xẻo cuổng bém xía ló
Bản
pún đang pồng khảy má pển dường cáy lảy nặm
Má
ngăm năng khạy nị yểu ịt pắn chở lải ná
Ẳn
nị pển tè tới cốn phỉ bo đà xô nén nhắng hon
Mè
hạc hay chì chọi khảu mom dù đải hặc hới
115. Tới
cốn tải pển phỉ bo nhắng hển na
Keo
òn nọi lực hặc pắn yểu mè hới
Tấng
xưởng mướng cào xửng pừa lực pạc tố muồn lin
Chỉnh
bo hong phủng pạn thau kè cuổng mướng
Mè
hạc na bốt mạn pản dường dẳm cửa
120. Táng
nừng tấng mướng đang khắp chiểu tình đán cạu cua
Xiểng
pạc ô tố tiện kẻm huổng bưởn hái
Cải
pải chán khắp chiểu èn chớ đỏm pạn
Xiểng
pằn phai lả lọ phủng mù thảnh niển
Ìn
thửng lực tiệc xưởng bo nón đủa đay tẹ ló
125. Dượn
bo đay dường chau mí lực nắm đỏm
Xiệt
tò láng yểu chau xía lạ mí đay láng pỏng
Hỏng
kỉn đỉ dù nớ đổng quang
Khạy
hừ pển khặt biêu xía lạ phỉ bạp áu mứa
Xô
bo mảy nuồng pán khển hong
* Pò xàn mọp chường
130. Điếu
nị
Pò
chỉ khiển xản mọp vến thải hơ lực, lực hới
Mí
pán kỉn nhăm lống hơ thải xồng
Mí
hùn mạ tố thào ản bẳng
Tắm
cản hơ pẳng cổng nghịa càu
135. Lau
xà lọn khổm òn mới uôn đỉ dớ lực hới
Chủng
xọt xưa xờ nựa chốm muồn ngám xở mứa dớ
Cuổi
cán hịu nhá lổng hỏng càu
Xô
bo măn tải chạu nhá hạc láng xống xắng nớ
Khạy
nị
140. Pò
chỉ thải quám tay hưởng tiến xớ khần còn nớ
Pò
hạc họt hay tả nhọi lực keo bo hển
Vến
đỉ pò xàn vẳn òn cành mứa phạ
Bủn
mình la hảo chọi puộc xàn đỉn pún lẹo ló lực hới
Lực
hới, keo kìn hủa chở pò hới
* Nẻ xàn ca bủng
145. Bắt
nừng
Mè
xằng keo òn chọi pảy pà đổng mỏng
Còi
dù đỉ bà cắm tủ xưa lực hới
Cọp
chớ lống đảy pảy chằng còi xằng hướn tấng dao
Mai
xằng pau pù chựa nhà pa chằng cải
150. Cải
tủ hướn ọc pảy huồng piếng hứ dăng
Cười
xằng thoi mết lẹo hau nằng chóng khoảng đỉ dớ
Lực
cò chằng cọi pảy tì pà cấng tủ xưa
Dặng
xằng đăm pú mạc pú xẻn
Hẻn
khoả lực quành pảy lống hướn nhá dăng xắng nớ
155. Lống
họt căm pà chạ hướn hèo khổi đỉn
Lực
cò chớ lống khủm xút nén nhá hay
Nhá
hạc hay mẹp lịn na thằng tả mén
Còi
tành xang pà mạy đổng thườn pháy khoảng
Tùn
chở nọi lực điểu mom mò
160. Nẻ
xằng thoi mết lẹo còi dù nau đỉ
Xẻn
pỉ nhá cằm cảy khảu làng
Lực
la lé bo ào xỏng làu cọp chuống cảng đay ló lực hặc mè hới
* Mè xàn dải vẳn
Điếu
nị
Mè
xằng la òn nọi dải tì pứng vẳn lực hới
165. -
Vẳn nừng dù căm pà chạ hướn hèo khổi đỉn
-
Vẳn nừng mứa pển bào cánh xảo pít món cửa mọn
-
Vẳn nừng mứa tành xang xượt xượi lin huồng cón đổi
-
Vẳn nừng mứa huồng luổng huồng mánh ngoạng
Huồng
quang tì bào xảo tỏm nặn nớ lực hới
170. -
Vẳn nừng mứa hau lựp phạ mứa biền pển đảo
Đổng
lớ lực biền pển xè xảnh đình lống má tong đè nớ
-
Vẳn đở đỉ biền má pển đăm
-
Vẳn nừng má dù căm kỉn cù lánh ngái
Thải
quám khổm xù hướn tấng dao
175. Tặc
pù pau nhà chựa còi cào quám vắn đỉ dớ
Thì
Đỉ Khản còi dù đỉ tì hướn nớ hong
Còi
phặt pheo tắm tọn tòi pù pái lẳng
Mí
cản xắng cào chiếng vắn phạo
Ẳn
tì đẻn phỉ cốn cạch cẳn lặp lái bở chia nị ná
180. Xỏng
dù khơ lặp lị mí đay xòng hển mứa đở
Xiệt
tò kính cổm lẹo pển xái đỉn hè xía ló
Kính
òn la bọc mạy pển hè xái lưởng
Hẩng
pỉ bưởn cạch cảy bo lón hển na tộc ối
La
lực hới, cốn hặc bẳng páy mè hới
185. Mè
hạc hay tả nhọi cắm khau bo cửn
Nớ
tổn pển họt híu líu líu khển hong
Lực
bành bò xía nghịa mè mom dù đải tộc ối
* Bào xảo xàn đổi bào xảo quyệt pắn
ngảu mom
Điếu
nị há chỉ tan họt chặn pông hặc láng xưởng háu ná
Đổi
xỏng háu cuộc cảu tè lẻo nhắng nọi
190. Chụ
cò lin tè nọi nón ù cuổng đả
Quám
chà cẳn tè nhám phặt xái tảng khau
Tè
mừa tau tò lẹ liệng pết cảng ná
Ẳn
nị lải tả háu thực cẳn lánh ngái lứm kẹn
Mè
khạch ươi hả hưa vẳn la lón lèn má đủ
195. Mồng
khú xắng thực tả khăm má pẳn phượng
Nhừn
bành hơ cẳn lẹo bo nhắng cứn lẳng
Cò
pừa Thẻn pổng hơ xỏng háu huồm mướng cuổng ban
Xỏng
pạc tan chù mự chỉnh bo mết quám xưởng
Lấng
lấng lin khành đổi huồng chán đỏm pạn
200. Xỏng
quyệt thoi chảo hẹn chọp tuồi xù xỏng
Ẳn
và bủn nén háu dù chẳm bo hiệc thửng tổi
Cò
pừa xải chở hặc khới lấng tan
Luống
mặc la tè nọi đặm đẹt ỏi khói
Tòi
bưởn hái bốt lốm cứm nựa
205. Xưa
đòn chọi pển tòn mưới hắm tẹ ná
Xải
chở chụ đang xưởng lẹo bành há hới
Hạc
và má ngăm năng chạt nị phòi xong hặt cảng
Đảng
xưởng cẳn bo hiệc chầng tổi
Liến
xút xuôi xía la tới chạu văng mỏng cẳn ná
210. Ẳn
nị xô bo măn tải chạu băng phày mứa Bổn
Tún
chở hủa lút mỏn bo lón cóng tha xía ló
Pì
cò pạc bo đay cúng kẹn dường xay hặt cảng
Khổm
chở há bo bản mù xúm muồn na
Pừa
và la cù chọn mảy đay kết duyên tẹ ló
215. Xiệt
tò cuổng lóng xưởng quyệt chảo lé biền hối ngảu mom
Xải
chở chụ kính bảng yểu kìn há hới
Khạy
nị váng xía cổng pò mè nuôi liệng
Xưởng
quyệt tan chảo hẹn mí đay đàng chở đở lế
Há
cò tả bầng hển mù xúm phủng pạn
220. Tàn
cò cải pải chán àn phẻn muồn mấng cạu cua tẹ ná
Xàu
pạc tan muồn mụa pển vè nắn hụ
Bo
thực chở xựp nắm lắm keo há ná
Khọt
pạc beo tố tiện pó hặt có tải
Cò
pừa pánh ngăm lải xút tún cuổng xay
225. Chỉnh
bo đay pạc vạu chở hay ngăm lải
Cải
xiểng liến hặt chở xù pánh cảng hong
Láng
hặt hong nớ tọng pển chệp xắn vả
Nằn
nướng hay tấng mướng đùng từn
Xiểng
khạch hay chì chọi lạn tò quám khổm xía lẹo
230. Há
cò pản dường xay tặp mạn tả lằng pắn thẻo
Pò
mè hay khừn khổm xôm chàng lải khoan
Há
cò pạc bo đay cúng kẹn lìm còm lưởng đảnh
Táng
nừng xử xảnh hăn hỏng pánh hình phạc
Há
chằng xủ chù mự nhánh na bầng hển
235. Nghỉn
khổm kẹn tả pắng kinh cườn lải ná tàn hới
* Phạc chường
Điếu
nị xỏng xưởng cẳn phạc pắn cuổng qua
Pánh
phạc la uổn nọng hạp anh àn ngẳn
Mí
xử xản phạc lấng chảo hẹn
Táng
nừng pánh phạc hơ hỏng khản xải xằm
240. Tấng
cà phai khuýt lụa hỏng quỳ hoả vẳn
Màn
xe chông cảng hong cò mí
Tấng
cà xưa đòn chọi phổm pẹt kem đảnh cò mí
Xỏng
xưởng cẳn phạc hỏng quỳ pánh lải va
Mừa
nặn phủng mù va ả nạ cò hạc nghỉn xưởng
245. Cò
pừa hoa bản mí hùn ngáu đảnh don
Luống
khọc xang bẳng lọm mí xừa phá đảnh
Mỏn
hổn hóm nen pắn thẳn lải xằm
Uổn
phạc hơ hỏm hạu chốm na xù xỏng
Xỏng
vẳn ìn yểu tành hướn bủn ma
250. Xiệt
tò pò mè ham chì chọi chằng pển pòng luống khổm tộc ối
Ẳn
và, cò chằng và pưởng xía cổng xỏng háu yểu tiệc
Xiểng
pạc ô tố tiện pú bia đàn ngẳn xía ló
Pắn
pỉ há chừ chẳm bo lứm cọi cọi
Keo
hặc ới, nọng hặc có xải há hới
255. Uổn
cò đẩn đùng hưn xù phạ thửng pù pái lẳng cò đỉ
Mí
cản xắng cào chiếng vắn phạo
Nhá
ào dan lò nọi còi dù xiển hiến đỉ dớ
Nọng
cò chằng còi dỏm chở vạy tha pánh yểu tau pòng hặc hới
Nọng
cò nhá bành bò xía nghịa nau hặc chóng cảng xắng nớ
260. Xỏng
há cò chằng chủng thẩng hơ phiệt phảnh dường Lú náng Ua
Xỏng
cụt cua muồn mụa tả lượt lé cẳn tàn hới
./.
Phỏng theo
ghi chép của ông Lừ Văn Chiến, Mường Chiên (Quỳnh Nhai, Sơn La)
KHÓC MA ĐANG TUỔI UYÊN ƯƠNG
*
Phần dịch nghĩa: Khóc ma đang tuổi
uyên ương
* Gái trai
Bây
giờ
Mẹ
kể điều đắng cay vạn nỗi con ơi
Nay
việc này đã vướng víu trong lòng
Đã
phí phạm công mẹ cha nuôi dưỡng
05. Nay
rằng
Thân
thể ngọc ngà của con đẹp đẽ
Vía
Nen của con từ nhỏ được trời đúc và Then định ra
Nói
lời khó ra miệng đã ngại
Được
chín tháng mười ngày đủ ngày đủ tháng
10. Mẹ
yêu mới mở cửa thân mình để sinh ra con
Lọt
lòng đã khóc oa oa thành tiếng
Bà
lo kiếm tã giũ cho sạch đến đùm
Mẹ
ôm vào trong lòng cho con bú mẹ
Lúc
đặt xuống mẹ cầm quạt ngồi trông
15. Không
cho ruồi muỗi dĩn bay vào đốt
Như
là của quý, như Xết và Xanh, mừng ẵm
Cha
nuôi dạy ngày ngày không ngơi nghỉ
Con
như chùm hoa đẹp toả sáng trong nhà
Ngặt
nỗi cảnh nhà khó khăn nghèo khổ
20. Lo
quần áo, miếng ăn cũng chật vật trong nhà
Chỉ
mong cho con lớn khoẻ để thay sức mẹ cha
Nuôi
con khôn lớn mong được ăn sức vóc
Con
mẹ sinh ra nay đã được mười mùa rét
Người
ta nói mười năm biết xúc cá bống
25. Biết
chạy chơi chung cùng lứa trẻ trong mường
Biết
đến trường học hành cùng bạn bè trong bản
Lứa
tuổi đang tươi rói như hoa nở rộ
Việc
xuống đồng lên nương thì theo chân mẹ
Thấy
con lớn lên đỡ đần được mà vui
30. Chuyện
chữ nghĩa học hành cũng giỏi
Áo
váy con vừa vặn đẹp trên người
Chuyện
trai gái chưa thạo lời qua lại
Mới
biết chơi cùng bầu bạn thân kề
Mấy
dịp sánh đôi đến sàn Khuống cùng trai bản
35. Lời
nói ra e thẹn chỉ mong Then sắp đặt duyên tình
Rồi
đôi lứa hẹn nhau tình tự
Con
cũng mong đợi đến ngày đến tuổi kết duyên
Mẹ
cha biết được, thấy vui trong lòng
Mới
chuyện trò cùng chú thím bà con mọi nhẽ
40. Nay
đỡ đần chân tay cho cha mẹ được nhiều rồi
Chú
thím nhà bên cũng mừng vui cho cháu
Chuyện
lứa đôi thông đồng bén giọt
Không
bỏ hoài nghĩa tình của họ Lung Ta
Cô
dì phía nhà trên cũng mừng vui đón đợi
45. Mong
cho mọi việc được như ý nguyện
Họ
hàng cũng có nhiều lời hưởng ứng
Ta
hãy đợi đến ngày được thành đôi
Bấy
giờ câu đưa đẩy bên ngoài lúc lên lúc xuống
Cũng
thể như lời thử thách đôi trẻ vậy thôi
50. Nếu
có gì còn vướng víu để chú cô giúp tay đến gỡ
Kể
mấy lời này thấy lắm phần khi dễ
Tủi
nỗi công mẹ vun đắp nhưng nay phải vướng buồn đau
Thương
phận con nay hết số lìa đời con ơi
Như
thể nước lụt dâng cuốn hết công lao cha mẹ
55. Nghe
tiếng kèn ma lọt vách nhà buồn tủi
Tấm
thưng vách nhà im ắng
Người
ốm sốt nay nằm ngủ mơ
Mơ
giữa đêm về sáng khi gà gáy
Thức
dậy thấy lạnh người nên đắp thêm chăn
60. Trong
lòng run rẩy nên dở mơ dở tỉnh
Tiếng
khóc vang ngằn ngặt thê lương
Bố
thương tiếc con bao buồn tủi
Mẹ
khổ đau thân thể như chết nửa
Con
đau ốm nhiều ngày không cất nổi tiếng rên
65. Bỏ
bê ruộng rẫy, nhà cửa đìu hiu
Ngẫm
khi con ốm đau nhiều ngày xanh xao vàng võ
Mẹ
đã từng trộm vui trông con làm chỗ dựa
Vui
kể với con thể rằng như giấc mộng
Con
vẫn ốm đau rên la không giảm
70. Bố
mới đi nhờ y tá đến tiêm
Thêm
có các cô dì kề bên chăm sóc
Mẹ
thấy đau lòng vật vã tấm thân
Nước
mắt tuôn chảy rơi như bướm đàn
Nhìn
thấy các thanh niên ra vào thăm hỏi
75. Tổ
chức ban ngành cũng đến thăm
Bấy
giờ mẹ đau lòng mới cất lời cùng con
Con
đau đớn thở từng hơi nặng nhọc
Nhận
làm người nay thấy tủi buồn bên trang lứa
Bấy
giờ bố xót thương nói lời an ủi
80. Mẹ
khóc than mắt đẫm ướt, ruột như đứt lìa
Con
ơi, sợi dây thương nhớ của mẹ ơi
Mẹ
cũng tủi với người ta, không biết làm gì
Như
thể chết nửa thân, ruột đứt
Mẹ
ôm lấy con thấy thân mình mẹ như cứng lại
85. Mẹ
nghe như thể tiếng con dặn lại
Con
yêu của mẹ ngủ say quên thức dậy rồi
Mọi
thứ xung quanh nhìn ra nhưng chẳng thấy
Bỏ
hoài công lao cha mẹ nuôi con
Số
không bền chết sớm nay hãy thảnh thơi con nhé
* Bố khóc thương nói lời kể
90. Bây
giờ
Bố
cũng lắm nỗi tủi khóc than đau xót
Bởi
nghĩ đến công nuôi dưỡng chăm nom
Dốc
lòng bố đã lo cho con hết thảy
Khi
con lớn lên giúp đỡ thấy rạng lòng
95. Giúp
chuyện trâu bò, cày bừa ruộng nương
Vừa
tính được chỉ mới mười tám mùa đông, con ơi
Bố
trông cho con khôn lớn rồi kết đôi kết lứa
Rồi
chăm lo xây nhà dựng cửa về sau
Ngày
ngày bên nhau làm ăn cùng dân bản
100. Bởi
tại cửa nhà ta đói nghèo khốn khó
Thương
nỗi con lớn lên vẫn vất vả sớm hôm
Nỗi
mong được cậy nhờ con khi khôn lớn
Bây
giờ phúc phận không hay thấy vướng vất nỗi niềm
Thấy
buồn tủi với người qua kẻ lại
105. Con
đã lìa xa tựa như thân thể bị xẻ đôi
Ở
bên kia rừng cây nhiều chặng xa không thấy, tủi ôi
Con
yêu quý từ ngày còn bé của cha ơi
Chùm
hoa rừng tươi thắm của mẹ ơi
Vía
Nen của con nay đã hết mùi hơi thân thể
110. Như
tấm áo lụa đẹp để trong Bem[1] mà
thủng rách rồi
Bông
hoa ban đang nở tươi mà rụng thành rêu suối
Ngẫm
đến nỗi này thấy quặn thắt trong lòng
Đây
cũng bởi đời người và ma làm cho vía Nen nghiêng ngả
Mẹ
chỉ còn biết khóc buồn bã tủi hờn
115. Đời
người chết thành ma không còn thấy mặt
Con
bé bỏng yêu quý của mẹ ơi
Cả
mường sáng lên khi thấy con cười đùa vui vẻ
Không
làm phật lòng ai già trẻ trong mường
Nay
mẹ thấy tủi, mặt buồn thiu đờ đẫn
120. Thấy
người trong mường đánh đàn vui rộn rã
Tiếng
cười vui trên Hạn Khuống đêm trăng
Họ
đi qua đầu nhà gọi nhau í ới
Lứa
thanh niên cùng nhau kéo sợi, quay tơ
Mẹ
nhớ thương con không sao ngủ được
125. Chợt
thấy như con còn ở trong nhà
Tủi
nỗi lòng yêu mẹ ngẫm thôi chẳng được như ao ước
Như
thể đồ ăn tốt lành nay vẫn ở trong rừng
Nay
con đã biến đi rồi, bị ma kéo đi
Số
không tốt nên bao điều vướng bận
* Bố khóc lời nộp đồ
130. Bây
giờ
Bố
đến ghi các đồ để nộp cho con, con nhé
Có
mâm lễ mang đến để tiễn
Có
con ngựa đẹp gắn yên cương
Sắm
sửa để trả công nghĩa cũ
135. Có
rượu cần men đắng dịu để mời con
Có
cả áo đẹp để mặc thân làm đẹp cho con về nhé
Có
sọt Cuôi[2] và
đòn gánh không bị lạc đồ cũ
Số
không bền chết đi con hãy thảnh thơi con nhé
Bây
giờ
140. Bố
sẽ thắp đèn nến và đốt hương cầu khấn
Bố
khóc tuôn rơi nước mắt nhưng con không còn thấy
Ngày
đẹp, bố khóc vía cho con về trời
Phận
con thân đẹp đẽ nay trộn lẫn với đất với giun rồi
Con
yêu con quý của bố ơi
* Khóc kể Ca Bông
145. Bây
giờ
Mẹ
dặn con nhỏ quý yêu đi vào rừng nghĩa địa
Hãy
yên lành ở bên cửa vàng nghĩa địa con ơi
Đến
lúc xuống cầu thang rồi dặn dò nhà lẫn cửa
Lời dặn đến
tổ tiên trong nhà rồi mới đi qua
150. Đi qua cửa nhà
ra sân rộng hãy nán
Gửi lời dặn
khắp rồi thì lên ngồi Chong Khoang
Mới đi tiếp
đến nơi cửa rừng nghĩa địa
Nán lại dặn
Đẳm cùng có cả trầu cau
Tay phải con
vung vào rừng nghĩa địa đừng dừng tay nhé
155. Con đã xuống đến
rừng cây Chạ có nhà ma và nấm mộ
Lúc đi xuống
dưới nấm mộ lấp đất con đừng khóc nhé
Đừng khóc
khiến lưỡi le mặt đuỗn mắt trợn lên
Hãy ở nơi
rừng nghĩa địa nơi rừng gai góc
Giữ lòng yên
buồn tủi một mình con
160. Dặn dò hết thảy
rồi nay con hãy ở yên lành
Mười
vạn năm không oán trách chuyện gì
Không
thể có hai lần về Chuông Cang được nữa con của mẹ nhé
* Mẹ khóc rải vía
Bây
giờ
Nói lời tiễn
đưa vía con đến với nhiều đám vía
165. - Một vía đến ở
rừng cây Chạ có nhà ma và nấm mộ
- Một vía hoá
thành gái cùng trai hái dâu nuôi tằm
- Một vía
chải chuốt đi vào chơi Hạn Khuống, ném Còn đôi
- Một vía về Hạn
Khuống to, nơi Manh Ngoạng
Hạn Khuống
rộng là nơi trai gái tụ về
170. - Một vía lên
vòm trời biến thành ngôi sao
Rừng nào con
biến thành sao để cho ánh sáng rọi vào
- Một vía tốt
thì biến về thành Đẳm
- Một vía về
ở nơi soạn sửa bữa trưa tối
Con sẽ kể lời
với khắp nhà cửa trong ngoài
175. Các ông bà tổ
tiên xưa mới nói lời đẹp
Rằng Thi Đi
Khan hãy yên bề trong nhà nhiều gian
Để quét tước
dọn dẹp gọn gàng theo tiên tổ sau này
Có điều gì
thì thưa lời nhanh gọn
Tủi nỗi ranh
mường người mường ma cách nhau bằng tờ giấy
180. Hai mường ở kề
nhau nhưng không còn thấy được con ơi
Tủi nỗi thân
mình tròn của con đã trộn đất rồi
Thân của con
quý đã trộn với cát vàng
Nhiều tháng
năm cách biệt không còn nhìn thấy mặt
Con quý ơi,
con yêu của mẹ ơi
185. Mẹ khóc than
nước mắt nhoà không nuốt được cơm
Trong lòng
thấy đớn đau hụt hẫng
Con đã lìa xa
hết nghĩa rồi, nay mẹ buồn không tủi vậy con ơi
* Bạn trai gái buồn nhắc lời hẹn cũ
Bây giờ ta sẽ
nói về điều thương điều nhớ
Đôi ta được
gần gũi kề nhau từ khi còn nhỏ
190. Chơi đùa với
nhau từ thuở nằm nôi
Lời chuyện
trò với nhau từ thuở sàng cát thay gạo
Từ ngày cùng
chơi Tò Lẹ, đuổi vịt ngoài đồng
Nhiều lần ta
được gặp nhau ăn cơm trưa tối quên mắc nghẹn
Mẹ gọi chị
thì em chạy về nghe
195. Nhìn thấy nhau
trong mắt như là hai nửa
Đồ trao nhau
không còn thấy lại như xưa
Bởi Then đã
đặt hai ta chung bản chung mường
Ta chuyện trò
với nhau ngày ngày không hết lời thương
Thường bên
nhau đi đến Hạn Khuống chơi cùng chúng bạn
200. Cả hai cùng ước
hẹn đến tuổi thành thân
Ấy bởi phúc
vía Nen đôi ta ở gần chưa thành đôi
Mà lòng dạ
thì quen thân trò chuyện
Lòng yêu nhau
từ nhỏ quấn quýt không rời
Đêm trăng
sáng sương rơi thấy lạnh
205. Áo trên người
ướt đẫm bởi sương gieo
Ôi sợi dây
tình mến thương hỡi
Thực đến lúc
này bị giòn đã gãy ngang rồi
Đang độ
thương nhau mà không thành đôi được
Nay đã thành mút
thót lại mất, xám xịt rồi
210. Bởi chưng số
không vững phải chết về Bôn
Đầu đang ngủ
gối êm bị tuột xuống không còn chờ được
Anh không
biết nói gì, nghẹn ngào như ruột đứt đôi
Tủi đắng nỗi
trang lứa bạn bè đang vui vẻ
Nhớ ngày mong
ước cùng em được kết duyên
215. Buồn thấy lòng
thương yêu nhưng đã lìa hai cõi
Sợi dây tình
yêu quý của anh ơi
Bây giờ bỏ đi
công lao cha mẹ nuôi nấng
Nhớ ngày cùng
thề hẹn nhưng đâu còn được nữa
Ta còn nhìn
thấy trang lứa bạn bè
220. Họ đi qua đầu
nhà nói cười ríu rít
Nói chuyện
cùng nhau vui vẻ rộn ràng
Không thấy ai
được như người yêu quý của anh
Nghe họ nói
lời dối gian chỉ muốn thắt cổ chết
Cũng bởi anh
nghĩ nhiều thấy hẫng hụt trong lòng
225. Không được nói
năng càng nặng nỗi nghĩ suy
Định mở lời
lại nín, thấy em nằm giữa gian nhà
Nghe nghẹn
đắng trong lòng đớn đau khôn tả
Tiếng khóc
vọng ra cả mường chộn rộn
Tiếng khóc
than ai oán kể nỗi xót đau
230. Ta như thể ruột
gan đứt đoạn mắt tuôn lệ chảy
Bố mẹ khóc
đẳng tủi xót xa trăm bề
Ta thấy nghẹn
trong lòng không khóc nên lời
Thấy chập
chờn lấp loá ánh vàng ánh đỏ
Chợt ngước
thấy nét chữ ghi đồ tặng
235. Lại thấy đắng
cay trong lòng nước mắt chảy, em ơi
* Biếu đồ đạc
Nay hai người
yêu nhau đã nói lời qua rồi
Đem đồ đạc tặng
cho em mọi đồ sắp sẵn
Có chữ ghi
chép như thể lời ước hẹn
Lại thấy thêm
nhiều thứ đồ đẹp tặng cho em
240. Thấy cả tấm vải
lụa quý dệt kiểu hoa văn
Tấm Phà[3]
đẹp giăng giữa gian nhà rộng
Có cả tấm áo
trắng tinh, lọn tóc và thỏi son
Người yêu
nhau đem tặng đồ quý nhiều thứ lạ
Bấy giờ các
cô dì thấy thương xót nỗi
245. Như thể bông hoa
nở được vẽ hình hồng tươi
Hai bên lối
đặt có chăn nệm dệt hoa màu đỏ
Có gối bông
rương quý nghìn nét lạ
Đem tặng cho
em đủ vẻ thơm tho
Mừng cho hai
vía yêu nhau xây nên phúc phận
250. Tủi nỗi bố mẹ
phải xa con, nhiều bề cay đắng
Rằng hoài
công bố mẹ yêu thương chăm sóc cho con
Lời nói buồn
vui đã bị núi cao vực sâu ngăn cách
Nghìn năm vẫn
nhớ thương vời vợi không nguôi
Con yêu ơi,
con quý của bố mẹ ơi
255. Con bước chân
lên trời theo các tổ tiên cho tốt nhé
Có điều gì
thì thưa lời nhanh gọn
Đừng sợ sệt e
dè hãy ở thảnh thơi con nhé
- Em hãy nén
lòng để chờ anh lên thấu trên Bôn nhé
Em chớ bỏ lìa
đi tình nghĩa cũ xưa
260. Ta hãy nhớ nhau
mãi để còn được gặp nhau như Khun Lú- Nàng Ủa
Hai người
cùng gặp gỡ kề vai mắt liếc nhìn nhau
./.
Phỏng theo
ghi chép của ông Lừ Văn Chiến, Mường Chiên (Quỳnh Nhai, Sơn La)
[1] Bem: một loại rương đựng đồ lớn đan bằng
mây, có nắp đậy để khoá lại; dùng để đựng vải vóc, khăn váy, quần áo và nhiều
thứ khác. Bem to bằng cái rương lớn, thường để đầu gian buồng nằm. Nhà
giàu có mới có Bem để dùng.
[2] Cuôi:
sọt đan bằng nan tre, nứa… có mắt to bằng lòng bàn tay, dùng gánh lúa bông từ
ruộng về nhà, người khoẻ có thể gánh được 50- 60 kg với loại sọt này.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét