MỞ ĐƯỜNG ĐẤT
* Phần phiên âm: Khảy
táng đỉn
Dà mới!
Quám mỏ luổng tốc mứa đổng luổng
chỉ ngằm
Đổng cằm chỉ nghẻo
Hèo luổng cà hạu
05. Hèo càu chiềm
láng
Tốc mứa mạy luổng kiu kiến cắm lá
học
Pò mè ọc chiềm tè nở láng
Tốc mứa hướn nọi hướn tò hỏ
Hướn hành pò đăm xang
10. Pủ xừa quang du
dàng nón điểu
Xiểng mỏ cộn đăm chau đay lục
Xiểng mỏ púc mỏ chuốn đăm chau
đay từn
Mỏ chằng
Cộn đăm chau ọc đỏm mạy púng
15. Cộn nớ chúng luổng
mạy kìn
Cộn đỏm pen mạy kèn chúng lái
Cộn đỏm chúng lái luổng mạy phà
Na mạc quang pển xình bưởn mốn
Cộn mứa cuổng lắm nị xảm thẻo tọc
20. Xì khọc mạy tọc
pẹt nẻo nẳng
Cộn mứa tơ nị tau ọc láu dải bảng
Chặn cảng nị chóng xá nén mỏn hủa
hiếng
Cộn mứa pha dắt dọi cắp xừa hóng
tổn
Cộn mứa mí xảm xíp chặn pha đòn
hôm tả
25. Cộn mứa xảm xíp
chặn pé hỏa hồm ngắm bẳng na
Pha dắt dọi hồm đơ tổn kính
Pòng hủ xại tàn chau ngoạc má
Pòng hủ khỏa tàn chau ngoạc tau
Nón đắp nhá và bo hụ
30. Nón cụ nón dệt
nhá và bo nghỉn
Tàn chau chằng:
Hạc pượt xía xảm xíp chặn pé thì
hồm tả
Pượt xía xảm xíp chặn pé lá hồm
na
Pượt xía pha dắt dọi hồm xờ tổn
kính
35. Nhỏ kính từn má
ọc cuổng mạy
Tỉn xại tàn chau thịp chúng má
Tỉn khỏa tàn chau thịp chúng ọc
Ọc đỏm táng vản hoi
Ọc đỏm thoi mỏ khảy
40. Tốc má ni má nọc
Ọc má ni má nớ
Hướn hành pò đăm xang
Pủ xừa quang du dàng mỏn kiêng
chau lẹo
Tốc má ni nhá phạo vay ừn
45. Nhá lón từn pảy
đở
Pảy khù nỏ mỏ hiệc nhắng má
Pảy nọc đắp pày má mỏ luổng nhắng
hiệc
Đăm chau hụ nhắng pảy dảm nọng dảm
pì tắn má
Pảy dảm lúng dảm tả dao càu
50. Hụ pảy tò cày
ná hón
Pảy bặt cón ná lạnh
Pảy tò khanh đỏm muột pứng phỉ
Pảy tò ki bưởn xiêng lục má
Tàn chau hụ pảy hày tỉn phả
55. Pảy ná tỉn ban
lục má
Pảy hày váng xía chọp tếnh hày
lèn má
Pảy ná váng xía phửa xía thảy cảng
ná lèn tau
Pảy kỉn lau bùa cọm váng bùa lười
má
Tốc má tì tà nặm kỉn
60. Tốc má tì lín nặm
ạp
Tàn chau chằng:
Xuồi xía na tàn chau hơ đỉ
Xuồi xía tổn xía kính hơ kiêng
Xuồi xía na nặm nỏn
65. Thỏn xía hủ xía
tả nặm nàu
Nhá hơ mển hướn
Xuồi na ải mển ải cáo
Nhá hơ mển khừn đăm hới
Tày hỉn lệch hỉn hiếng chau má
hèo
70. Tày hỉn lạn hỉn
hà mứa mố
Tốc mứa hướn nọi hướn ho hỏ
Hướn hành pò đăm xang
Pủ xừa quang dú dàng mỏn kiêng
Păm cành xại pò đăm nằng nửa
75. Phứa hả khỏa
tàn chau nằng chầng
Tốc má ni há chằng pạc
Ngoạc má ni há chằng xiểng
Pày cù mỏ thau nhắng hả
Pày nỏ mỏ luổng nhắng hiệc
80. Quám mỏ tốc mứa
táng cùm láng
Tốc mứa náng chạm hèo
Đỉn xảm chọp mí chỏm
Đỉn xảm pỏm mí chau xấn chau xưa
Tốc mứa pù chau nha, nhà chau đỉn
85. Nghỉn xiểng cộn
tàn chau đay lục
Nghỉn xiểng púc xiểng chuốn tàn
chau đay từn
Nhà nhìn đay tuồi nón
Nón đắp nhá và bo hụ
Nón cụ nón dệt nhá và bo nghỉn
90. Ngoạc hủ đăm má
phắng pạc
Ngoạc na má phắng xiểng
Bo chờ mỏ thau dù tủ hày ân đải
Hú tủ ná ân pàu
Nghỉn xiểng hiệc xổm tàn đay má
95. Nghỉn xiểng hắp
xiểng hả đay tau
Má đỏm pạc mỏ phái
Má đỏm ái chở có mỏ hiệc
Tàn chằng pướt xía dao tàn lấng
chướn
Pướt xía hướn tàn chau lấng dù
100. Xưa pốc hủa lục
qua
Xưa pạt bà lống đảy
Xải hẻn tẹ tàn chau lống làng
Tỉn nhàng nhại tàn chau cải má
Tốc má hướn chau xưa xảu nướn
105. Tốc má hướn chau
đăm xảu kèn
Păm cành xại đăm chau nằng nửa
Phứa hả khỏa đăm chau nằng chầng
Nằng hướn khau xà láng
Tổng khoảng đỉ xà đuôi
110. Thuôi piếng ngàm
ỏn chón
Thoi nị bo chàng cộn tàn chau lẹo
lục
Bo chàng púc chàng chuốn tàn chau
lẹo từn
Tốc má ni mỏ luổng tày khau
Tốc má ni mỏ thau làu pảng
115. Bo tày khau bo hụ
nhóng háng
Bo tày pảng bo hụ nhóng xển
Tày tè mờ láng đắp cắp mờ láng đải
Tòn nừng ke tè mờ láng hẩng
Pển đỉ pển tè lái
120. Pển hại pển tè đải
Pạc ỷ lắc chau xưa nị bo chàng hản
phạ
Na mạc mòn chau xưa nị bo chàng hản
phạ
Na mạc mòn chau xưa nị bo chàng hản
Thẻn
Tả lụ mèn bo chàng hản chau
125. Pạc hản Thẻn lống
dù mí cà
Pạc hản phạ lống lùm tàn dù mí cở
Tàn chau huội pển xình Mướng Mụt
Xút mứa đăng láng đải cải mứa Mướng
Muồi
Huội mứa pển đuông pển quằng láng
đải
130. Tải pển phỉ chau
váng hướn dao
Tải pển xấn pển kì
Tè pảng mờ nhám nghến lộm
Khuộp mờ nghến lộm hướn lực bo hơ
lộm đải
Nhắng mí mủ tố đỉ xổm bặt pán
khau
135. Mủ tè thau xảy
bòng mứa mố
Côm kỉn ngái mỏ luổng xồng tau
Côm kỉn khau mỏ thau pá khúa nhờ
mứa mố
Tốc táng nị đỉn đẳm ứt nen
Tau táng nị đỉn kèn ứt mố
140. Tàn chau má dù đỏm
khụp cắp khau
Pau pù dù hướng mố
Hẩng pỉ liến hẩng múa má pòng
Tau má họt nhám nị hướn lực hiếng
mí
Đay kỉn nộc kỉn nủ
145. Hướn lực bo lứm
khư na
Đay kỉn kha kỉn khòi bo lứm cổng
hẻ
Hẻ lực lếch hướn lực túc móng
Hẻ lực tóng quàng hạt
Bo lứm na hả càn phán đổng
150. Bo lứm xía cổng
mờ nhám liệng lực
Xọt tộc hướn lực dết đay
Hóm hạy tè hướn lực dết mí
Bo mí hướn lực hải nỏng hải tấng
pả
Hải ná hải tấng khau
155. Hải tè lạu mờ cò
xản
Hải tè pán lưởng pán đảnh cò xự
Đay ngấn bia hướn lực bo hặc
Đay ngấn bắc ngấn khẳn hướn lực
bo nhoáy
Bo dặc tò kèn láy
160. Bo vay tò kết hỏi
Hướn lực pảy chợ hơ xự háng
Mứa mướng nửa xự chường
Chù nỏ hướn lực lẹo đay
Bo đay xêu xọt nhóng đở
165. Lau cuổng hướn lẹo
chẹp
Kẹp dù kiệu hạn nhờ lếu hổm
Xưa pốc hủa hướn lực lòng táng
Tỉn nhàng nhại mứa xù pù mỏ
Pù dù tủ hày àn khỏa
170. Dù tủ ná àn mộm
Xíp mự hại bo tò chiểng nhì
Xáo vắn đỉ bo pản vắn nị
Hướn lực chỉ cộn
Pảng nhờ đăm chau đay lục
175. Púc pảng luổng pảng
khún hơ từn
Mỏ luổng má xỏ đỏm kính cắp chau
Chau pù dù hướng mố
Thải đỏm tạo quản láng, náng quản
hành
Pù chau nha, nhà chau đỉn
180. Hặp chau nhàn ni
mứa hướn lực kỉn pảng
Mứa kỉn khau hơ hướn lực hạt khau
dảm dàng
Mứa kỉn pảng hạt pảng dảm nẳm
Lục má mỏ bo má pàu
Mí pán khau cày tôn na lái
185. Mí pán ngái cày
đảnh na xên
Mí cày tố đỉ xổm bạt pán khau
Cày mè thau xổm bạt pán ngái
Phắn phựn hơ xổm đăm đay nải
Pạc pọm hơ tàn chau đay kỉn
190. Mỏ tày khau lẹo
hạt khau dảm dàng
Làu pảng xổm đăm lẹo hụ táng cụm
táng xển
Mỏ chỉ nhỏ pán khau nhìn hả
Đà pán ngái nhìn hơ
Mứ xại tàn chau hặp má
195. Mứ khỏa xổm tàn
hặp tau
Lằm đỉ cú mới bài áu nhọn đé
Dà mới!
Tàn chau áu pán khau
Cày ca mỏ thau má thải
200. Áu pán ngái cày
đỉ mỏ luổng má xển
Áu tè hò khau hày hỏm bọc ngá
Áu tè hò khau ná hỏm bọc can
Xảo xọm đay hảo mày nghến liến
Áu xiểu đỉ kẻm khau
205. Lau xiểu chợ áu
má kẻm ngái
Áu hổm xỏng hổm xảm áu má
Áu hổm xì hổm ha áu pưởng
Áu cù hơ hạt khau dảm dàng
Áu ngái hơ hạt pảng dảm nẳm
210. Áu khau lẹo đay
một thặp
Nặp pảy má xảm thoi
Quản cú áu mí láng
Quản láng áu ngái mí thoi
Mí thoi dòng thoi hẻ
215. Mí qué dòng qué
nặm qué nạc
Áu ngái đay xỏng lốp xảm lốp thổi
dà
Áu đay xỏng thoi xảm thoi thổi
váng
Tả hển tàn chau pày hế đay pạc
Mỏ luổng hơ pạc
220. Pạc pom tàn chau
pày hế kỉn
Mỏ luổng hơ kỉn
Đắc cảy tàn chau xặt má khơ
Tơ tằm xặt má chẳm
Chẳm tỉn kể xờ pán khau
225. Côm má xờ pán kỉn
Cày tấng xiên pày hế tắt
Cày xiên pắt pày hế pẳn
Tắt dan cháu xía tòn
Tòn nọi tàn chau hạc phắn
230. Pẳn ọc dết lải
tòn
Tòn luổng lải tò coi
Tòn nọi tòn òn đếu cẳn
Tành xờ bốm xờ pán xà đuôi
Tành xờ thuôi xờ thù xỏn lỏn
235. Tành khẳn khau
bo đay dù đải
Tành khẳn ngái bo đay dù pàu
Mỏ luổng dù mới khau
Mỏ thau chỉ mới ngái
Đắc cảy xặt má khơ
240. Tơ tằm xặt má chẳm
Chen nặm đỉ ché phén buồn pạc
Thuôi nặm ma na huồng xỉ lái
Chau pìn má lải lằm
Buồn pạc chau áu đải
245. Mộm cha xỏ phẹp
bo đay dù lạ
Chau chằng cất tỉn hau xù phưởn
Chướn mứ hau xờ thuôi xờ thù
Hau xù phưởn nhá dù
Hau xù thù nhá xáu
250. Mứ xại mới xúm
tàn áu păn khau òn nểu ná
Mứ khỏa mới bải thù cạp
Cạp táng cốc đay lải
Cạp táng pải đay tòn
Pon xờ pạc cửn dòn lống có
255. Kỉn tỉm xốp đăm
chau nhá cái
Cắm khau tỉm pạc nhá ải
Nhá lón khạc xía đải
Nhá lón cái xía lạ
Cắm cốc pánh tò quái
260. Cắm pải pánh tò
hoi
Pánh quà ngúa quà quái hảu doi
Pánh quà hoi tạo bào pủa náng
Kỉn tò ấc hạc lừa đăm hới
Kỉn tò khơ hạc ìm
265. Đay kỉn ngái xúm
đăm nhá tộc chở nọi
Nhá lón cọi can còng chở ngán
Nhá lón tộc chở luổng lặc lừn
Nhá lón từn chở bơ chở ba lúng lắng
Phít tò ngúa tò quái
270. Pán ngái đỉ má
màng
Phít tò chạng pán khau má pảnh
Nhọm chở mờ hơ đảnh
Pảnh chở mốc piếng có nuồng chở
hơ chầng
Đay kỉn ngái chằng mòn quám đỉ
275. Kỉn ngái đỉ chằng
mí quám khún
Cụm áu xúm mạy o pục hủa phải
Lực nhính chái xựp xải xựp nén mứa
na
Cụm áu lực lản ma hơ xàu pển hướn
Nhá hơ xàu pển chệp nớ may
280. Xay can còng nớ
kính
Khuộp mờ xay nhá xay
Đay mù chệp nhá chệp
Kệp mù tải nhá tải
Nhạc hại xấc mướng nửa tải pọt
285. Xấc mướng tơ tải
tảng
Xấc láng chái tải xựp
Nhá hơ hướn lực tực thoi chạo xảm
Nhá tực quám chạo xì
Nhá tực vạ xíp xì xẻ hỏng
290. Nhá tực phú luổng
pắt áu hoi
Phú nọi nạt áu hỏng
Nhá hơ xẻ hỏng đỏm hạp
Nhá xẻ đạp nẳm mứ
Nhá chuộp ngược tì lậc
295. Nhá chuộp xấc
chuộp xửa tì kẹm
Ngú tỉm đổng nhá tọt
Ngọt tỉm pà nhá khốp
Nhằm hỉn mèn con chá
Nhằm phả mèn con măn
300. Dù pải pửn nhá tực
pải pửn
Dửm pải phọt nhá tực pải phọt
Pải phọt tốc kè cá
Pải dả tốc kè mạy
Ằm tạy hong xía đải
305. Lực tàn pảy nhá
tong ẳn hản
Nhá pán ẳn hại
Ẳn hại vện hướn lực chù ngái
Ẳn tải vện hướn lực chù mự
Khún tộc chằng đay mạc đăm hới
310. Khún dạc chằng
đay kỉn
Hơ hướn lực cụm cẳn vay hiếng mỏn
Xỏn cẳn pọm pá cẳn liệng lực
Liệng mọn pển đai hục
Liệng lực cài lải đỏng
315. Hóm hỏng pển pò
hướn dao
Quám đở đay mỏ thau má ọi
Quám đở đỉ mỏ luổng má và
Ngà đở măn mỏ thau má xển
Pển đỉ dong mỏ cào
320. Cào tò nặn đỉ
quà
Và tò nặn đỉ lải
Ngải mứ đỉ mứ ngám vạy tha
A pạc quang mới tành ví kỉn nhà hới!
Đăm chau xưa hới! Khắp khình hau
325. Chau pù dù hướng
mố
Mới dớ!
Đỉn xảm chọp mí chỏm
Đỉn xảm pỏm mí xấn pển chau
Pù chau nha, nhà chau đỉn
330. Kỉn đỉ lẹo đay
nhọt tặp
Nặp kỉn đỉ cải má xỏng tặp
Kỉn thoi nị thoi ừn nhắng mí
Kỉn thoi nị thoi ừn nhắng tha
Kỉn thoi nị thoi na nhắng cóng
335. Mứ xại xúm đăm
păn khau òn nểu ná
Mứ khỏa mới bải thù cạp
Cạp táng cốc đay lải
Cạp táng pải áu tòn
Mới dớ!
340. Pon xờ pạc kỉn
lòng lống có
Mới kỉn xốp mè cày chàng kếp
Mứa kỉn lệp mè cày chàng khìa
Tả xại cày chàng lé cả
Tả khỏa chàng lé hụng diêu
345. Cành mè cày nắc
pá
Hả mè cày nắc bạch
Tắp cày pản bở bỏn
Hỏn cày pản bở ví cọ
Mới kỉn tấng hủa tấng hảng
350. Mè cày a ông
Mới kỉn ông cắp pịch liến tỉn
Tắp cày dù cuổng nớ
Tở cày dù cuổng tọng
Òng ành mạc dả lốm
355. Hả cổm kiu xay
cày
Xay cày kiu hỉnh hỏm
Pịch cỏm dương xỏng lắm ngá chạng
Cạp vày vảng pảy má
Chắm chá hả đay tòn
360. Pon xờ pạc kỉn
lòng lống có
Tốc lống tọng pản canh lống Khó
Tốc lống có pản ké lòng canh
Ẹp hau tọng kỉn lòng cháy cháy
Mới kỉn chen lau xểu
365. Kỉn hếu lau chợ
Lau xểu đỉ nặm khau
Lau xểu chợ kẻm ngái mới dớ!
Pất chen nị chen nớ hia ọc
Thọc chen nị chen ừn hia má
370. Lau tẳm xốp mới
pạc
Lau tẳm pạc mới tẹ là kỉn
Kỉn pỉ nị pỉ na nhắng ướn
Kỉn bưởn nị bưởn nớ nhắng quà
Xíp pỉ nhắng máu dong càu
375. Cau mừn mự nhắng
tứ
Tứ hủ đắp tứ tả nhặp nhày
Nặm lau kiu lịn cày máu lấng
Kỉn chằng mòn quám đỉ đăm hới!
Kỉn chằng mí quám khún
380. Dết dao hơ hướn
lực xàu yển
Dết hướn hơ hướn xàu ma
Và mằng hơ hướn lực xàu pển
Hướn ẳn đỉ ẳn ngám hơ đay
Nhá tực táng phỉ lòng
385. Nhá tực pòng phỉ
pảy
Nhá tực đảy phỉ hưn
Nhá tực pửn hụng hình má xống
Nhá tực nguống tực ngá chạng păm
Nhá tực tò kèn tảnh
390. Nhá tực tò kèn
khau
Pày tò kèn khau áu đỉn Mướng Muồi
má pảnh
Pày tò kèn tảnh áu đỉn Mướng Thảnh
má chọt
Hơ mắn liến xì hong piếng cẳn
Đẻn đỉn tốc Mướng Kẻo
395. Néo đỉn tốc la
Pùa
Chồ đỉn tốc Mướng Láo
Ết xắng cò đay
Cạy xắng cò pển
Ết dao chở nhá xuống
400. Ết múa chở nhá kịu
Khún tộc đay lải mạc
Khún nhạc chằng đay kỉn
Hướn lực liệng ngúa mí ngúa hảu
lái
Liệng quái mí mè quái tố tôn
405. Chành xốp nhá mí
xày hảng
Cốc hảng nhá mí nỏn òn nỏn kè
Tặc tè nhá hau đẳng
Xửa xảng nhá ton na
Ton ngúa quái mứa kỉn nha đỏn đổng
410. Mứa kỉn công kỉn
khẻm đỏn làu
Ngú tỉm đổng nhá tọt
Ngọt tỉm pà nhá khốp
Cạng kỉn nha quái nhờ cạng pí
Cạng xỉ hảu cạng kiêng
415. Tả nghến tốc pứng
quái hạc má ban
Ai khi chạn bo đay pảy nắm
Tố quàn pứng má còn
Tố nọi tố òn má tảm
Tố hám má xựp
420. Phục xảu cặm bo
mết má phục xảu hỏa
Phục xảu hỏa bo mết
Hơ lúng tả dửm hờ ca
Nọng nạ dửm phửa thảy
Khuộp pỉ hướn lực đay kỉn xôm pả
náy
425. Cảng pỉ đay kỉn
hánh quái chau
Khau lau cày chịn pườn ban dửm
quái
Phổn tốc lống mướng piếng hướn lực
hày ca
Phạ họng lống lùm chốm hày ná múa
Bạt hày tốc tì đở hơ pển khau
430. Phổn tốc táng đở
hơ khau ngọc
Đỉ hưn xọc, ngọc hưn xáo
Xỏng xảm mự thuôm hẹ nộc chàu
Pẹt cau mự thuôm hàu nộc nhúng
Bông mướng tơ nhá cắt bở
435. Tố cớ đở mướng
piếng nhá cắt hạc
Quái hạt chược nhá kỉn
Ngúa chỉ kỉn mí cốn cải
Quái chỉ kỉn mí cốn tang
Hơ mắn đỉ hưn lằm lằm
440. Cằm hưn lịu lịu
Đỉ pản pà láu pà cá Mướng Dó
Đỉ quà pà o pà ằm Mướng Kẻo
Bở hẻo đỉ dong bở han
Can còng dương bở vẳng
445. Chúng chắng dong
hạc o
Khuộp mờ chông đở mí thẻo phổn
Bổn nửa lống pọc
Khuộp mờ ọc xờ thẻo mọc
Mướng phạ lống pùn
450. Hơ xàu mạc dương
xày pủ
Nhú nhạo dong hảng mạ
Táy hển phờ nhỏ áu ết ca
Xa hển phờ xỏ áu ết phắn ết néo
Hủa tồng chờ pển là
455. La tồng pển hảng
Cảng tồng pển phạt
Hẹp can tền múa tản
Hạp cán pảo mứa tén
Èn khau mứa xờ día luổng
460. Lạu càu bo mết
Xản lạu mờ má tén
Khau chánh pày mết
Khau múa má từm
Khau pỉ tấp khau chánh bo hật
465. Khau mờ tấp khau
càu bo hùa
Khuộp pỉ nhá hơ hướn lực
Đay mang dẳng hau đổng luổng khút
nhạng
Hau đổng quang hả nò mến kẻn
Khún tộc chằng đay mạc
470. Khún nhạc chằng
đay kỉn đăm hới!
Dết xắng hơ lực cò đay
Cạy xắng cò pển
Liệng mủ nhá mí mủ phỏm
Liệng mọn nhá mí mọn chọi
475. Liệng mủ mí mủ lống
mủ ca
Liệng mả mí mả om mả lái
Hụ hom hụ hùa
Cỏng mủ pản cỏng cá
Cỏng mả pản cỏng hụm
480. Tủm cày dương hắng
tẻn
Tố tò chích hụ hả học
Tố tò chọc hụ hẳn
Tố tò chắn hụ xày
Pển xày nhá cón
485. Pển món nhá huộng
Ha tố nị tố mờ chuốn pè
Ha mè nị mè ừn chuốn pển
Tố xổm bia pì nọng áu bia má tén
Tố xổm bắc xổm bén áu chén má xự
490. Hóm ngấn hướn lực
tỉm tày đẳm
Hóm cắm tỉm tày le
Hỏng cuổng hướn nhá ọc
Hỏng dù nọc lảy lằng má tén
Xẻn ẳn đỉ ẳn ngám má từm
495. Mí lắm ngấn tò lắm
long
Đuổng cọng nọi xíp xì xẻn tả
Hả ẳn đở cò đay
Cạy ẳn đở cò pển
Dết ẳn xắng cò hưn
500. Hưn dường xam dường
xẹt hưn luống
Hưn dường chuổng dường háo hưn phằng
Hưn dường nặm Mà khùn hủa pỉ
Dường mánh ví pòng ná khau
Hưn dường nặm Thảnh Cạt
505. Pạt dường xiêu
pú nhờ đói xủng
Quám đở đay mỏ thau má pi
Quám đở đỉ mỏ luổng má và
Ngà đở măn mỏ thau má xển
Pển đỉ dường mỏ cào
510. Cào tò nặn đỉ quà
Chau xưa nị mộm kỉn ngái
Mỏ luổng hắp lười tau
Mứa hướn lực kỉn pảng
Tau hướn lản kỉn pảng nhờ
515. Tọn tặp tàn chau
áu nỏ dường
Chường háu phạ tàn áu nỏ nhóng
Áu lái xển Thẻn thau tền đở mứ
Áu lái xử lái đởn Thẻn pùn hơ
Mạy cà tắc tàn chau áu mứa hửn chia
520. Mạy lắm đua hửn
chồ cốn nháo
Áu tè cúp chia mứa điêu chừ xải
Bở pí lái mứa khún chừ na
Ton tặp chường háu Thẻn lẹo áu nỏ
dường mộm bó
Chường háu chau lẹo cù nỏ nhóng
525. Mứ xại tàn chau
khằm áu cúp
Mứ khỏa díp áu xưa
Xưa pốc hủa lười qua
Xưa pạt bà lười mứa
Tốc má ni mứa nọc
530. Ọc má ni má nớ
Tốc má ni náng nọi phau tủ mè
Náng Ẹt Nghẹ phau tủ hèo
Và tò nặn đỉ lải
Ngải mứ đỉ mứ ngám vạy tha
535. A pạc quang đả
tành mới kỉn
Kỉn đỉ lẹo đay xảm tặp
Nặp đỉ pảy má xì thoi
Lẹo kỉn thoi cào tuốn
Lẹo đay kỉn thoi cào nhường
540. Mỏ luổng lẹo nhường
khau
Kỉn ìm pổng thù váng
Tàn chau quàng thù vạy
Mộm kỉn ngái mỏ luổng chỉ hặp
chau tau
Mộm kỉn khau mỏ luổng mới mứa
545. Tạo khủn láng,
náng ngám tả
Đỉn xảm chỏm mí chọc
Đỉn xảm pỏm mí xấn mí xưa
Pù chau nha nhà chau đỉn
Mộm kỉn ngái mới tàn lười tau
550. Mộm kỉn khau mới
tàn lười mứa
Dao táng đở hạc mứa chướn
Hướn tì đở đăm chau hạc mứa dù
Côm na dù xỉ xặp
Lặp na dù xỉ xúm
555. Xọc áu pày mứa
mướng
Tốc má ni mỏ luổng bo pá quà
Tốc má ni mỏ luổng bo pá cải
Nem mạc xờ lẻ luổng pú mờ mứa thải
Pái pú xờ lẻ hống mứa pọng
560. Cắm mạc chọng mứa
bọc thải náng
Náng nón đắp hừ và pảy ừn
Đay từn tẹ hừ và nhắng nón
Nón đắp mỏ luổng cú cộn từn
Pảy ừn tẹ mỏ luổng tắn má
565. Hản cảng hướn
náng chau hản ọc
Hản cuổng xuôm náng chau hản má
Nể má vạu nớ tủ xiểng lạc ni lá
Pạc cào vạu cứ dường mỏ mướng
Mèn mèn lẹo xỏng hành cắm ni náng
hới!
570. Xỏng xảm mự mỏ
luổng tủ tau
Pẹt cau mự mỏ thau còi má
Pển má pừa luống khau
Pển khau pừa luống vẳn
Pển tè xuổn mướng tơ pà han
575. Cháo mướng piếng
pà hỉnh
Xình hướn họ Khảy cắp cháo Khoảy
Pển tè mảy lưởng kiu khiểng cắm đả
bọc
Pò mè ọc chẳm kính
Hỏn đọc tăng mướng piếng bo ang
580. Kính đảng xang
mướng piếng bo nhắng đay
Tải pảy hưn bùa mạy
Hướn lực lẹo tành ngái
Mộm kỉn ngái mỏ luổng xồng tau
Mộm kỉn khau mỏ luổng bàn khúa nhờ
mứa mố
585. Khuộp pỉ tiện lải
múa má pòng
Tau họt mự ni hướn lực tành mí
Hướn lực chỉ cộn pảng lau chau
xưa hơ lục
Púc pảng luổng pảng khún đay từn
Mỏ luổng má hặp chau xưa ni tau
590. Mỏ luổng hặp
chau đăm ni mứa
Tau hướn lực chòi tám
Mứa hướn lản chòi xển
Xỏ đỏm náng khảy tủ luổng
Hơ chau đăm nị đay quà
595. Ngoạng tủ quang
hơ chau nị đay cải
Mứa hướn lực kỉn khau
Hạt khau dảm dàng
Mứa kỉn pảng hạt pảng dảm nắm
Đay kỉn chịn chau đăm chằng áu má
dải
600. Đay kỉn ngái chằng
áu má khao
Mỏ vạu hạng nị tùa pái
Thải chiếng náng tùa thoi cò đỉ
Táng Thẻn ná vạu nhóng mỏ hới!
Bo đay pọng thoi thì lải quám
605. Mạc xúc kiêng
yêng đủ xủ téo ni ó
Mạc xúc hẻo xéo kiểng xủ tau
Phỉ đở tốc mướng phạ mèn muột cháo
Khoảy
Hướn lực chỉ cộn pảng chau hơ đăm
đay lục
Púc pảng luổng pảng khún hơ từn
610. Mỏ luổng hặp tàn
chau lười tau
Mỏ thau hặp chau mứa hướn lực kỉn
pảng
Mứa kỉn khau hơ hướn lực
Hạt pảng dảm dàng thối nớ!
Mứa kỉn pảng hơ hướn lản
615. Hạt pảng dảm nắm
thối nớ!
Náng chau vạu tùa pái
Náng chau thải tùa nhóng nỏ thoi
Mảy lưởng tốc hướn náng dăng dăng
Quám xằng náng chau
620. Tàn chau xỏ đình
mứa hướn
Nghỉn tò húm húm náng chau thọt cỏn
Khón khón xiểng mè náng thọt xè
Khảy xì mè mằn ọc vai hài
Náng lẹo khảy tủ luổng
625. Hơ tàn chau đay
nhàng
Khảy cỏn quang hơ tàn chau lười mứa
Côm na ọc tủ mỏn đủ dớ
Chón hủa ọc tủ tai
Xặt nhại ọc tủ phỉ
630. Vỉ hủa ọc chúng
chá hèo càu
Tày hỉn lắc hỉn hiếng tàn chau
Mứa họt hướn cháo
Tốc má hồm pà mái
Tốc má chái pà mạc
635. Tau má tơ thủn
tàn xang
Má tơ làng ải khái
Hướn tơ bo nghỉn xiểng hiệc nhá mứa
Hướn nửa bo nghỉn xiểng hắp xiểng
hả nhá mứa
Tàn chau má đỏm pạc mỏ phái
640. Má đỏm ải xiểng
có mỏ hiệc
Tốc má dao hướn xảu pườn
Tốc má hướn lực lản xảu kèn
Tốc mứa phục phửn đỉ
Hướn lực pủ xạt
645. Xạt phửn quang pủ
pìn luống nháo
Păm cành xại tàn chau nằng nửa
Phứa hả khỏa nằng chầng
Quản cú nằng mí háng
Tàn chau nằng mí háng
650. Quản láng nằng
mí thẳn mí thoi
Tàn chau nằng mí thoi
Mí thoi dòng thoi hẻ
Mí qué dòng qué nặm qué nạc
Thoi nị bo chàng hiệc tàn chau lẹo
má
655. Bo chàng hắp
chàng tám tàn chau lẹo tau
Tốc má ni tàn chau nhá lón pảy ừn
Nhá lón từn pảy đở
Phắng pạc mỏ tàn chỉ kẹo xẻn
Phắng kén tàn chằng kẹo mạc
660. Côm na xù lẻ mạc
đủ dớ!
Ngoạc má xờ lẻ pú
Bở lớ đỉ tàn chau áu má kẹo
Bở lớ lưởng lớ hèo váng xía
Kẹo pủn pú hơ mắn hỏm pạc
665. Kẹo mạc miềng hơ
mắn hỏm có
Cắm mạc tò keo pủ
Cắm pú tò bở hom
Nhọm xốp pạc hơ đảnh
Pảnh chở có hơ chọp
670. Nhắp nhặc heo nhọm
tình chở hổ
Búa dúa heo đẳm lản chở nhình
Heo nhọm chằng hơ nhình hổ lấng
Tấng kỉn pủn kỉn pú
Xờ tấng phắng pạc tàn hới!
675. Tấng kẹo mạc tàn
chau tấng phắng xiểng
Phắng đủ pạc mè nộc xéo kiểng
Phắng đủ xiểng mỏ mướng má vạu
Phắng đủ pạc mỏ thau má chả
Tàn má ni nhá lón pảy ừn
680. Nhá lón từn pảy
đở
Má hướn lực tha kỉn khau
Tau hướn lực chòi tảng
Kháo đở khằn khau mỏ thau má thải
Khằn ngái luổng mỏ mướng má xển
685. Tạu đạp ca cốm cọm
mỏ lược pán ngái
Xển khau hơ hạt khau dảm dàng
Xển pảng hơ hạt pảng dảm nắm
Quám mỏ xỏn tàn chau nhá lăng
Quám mỏ xằng nhá lứm
690. Dạc lứm xờ áu phứm
xẳng vạy
Áu tày nọi lái thì mỏn hủa
Kỉn pủn pú xảm lốp đay dà
Kẹo mạc đay xảm thà thổi váng
Ngoạc mứa bương phằng xại
695. Tàn pùn xía lái
Lé mứa phượng phài khỏa
Tàn cái xía nhà
Kỉn pủn kỉn pú lẹo
Chỉ tộp tàn nằng
700. Xằng tàn chau mứa
nón
Xỏn tàn chau dù xút mứa phườn phửn
đỉ
Hướn lực pủ xạt
Xạt phửn quang xàu pìn luống vảng
Tốc mứa vá phai đòn hướn lực pủ
nháo
705. Vá phai nháo hướn
lực pủ phườn
Phượng nửa mí xá lống kìn vạy
Tàn chau chằng tốp tỉn hau
Chúng xá lống mờ phối xái
Bản tỉn hau chúng xá lống on en
710. Tàn chau bo nằng
vạy
Mới chau mứa nón
Hủa ính mỏn lệch mỏn lái xáu tha
Tàn chằng nón đỉ dong vẳn hày
Nón ngoày dong hả kỉm
715. Bo nghỉn xiểng cộn
nhá lục
Bo nghỉn xiểng púc xiểng chuốn
nhá từn
Từn pàu mắn hụ ải
Từn đải chở mắn hụ mom
Quám mỏ và dương pượt
720. Quám liến dương
pựt xạt
Quám hạt dương mịt nọi xói tỏng
Nhá lón cóng thoi càu
Nhá đay làu cứn lẳng
Tốc xảm quám quám hạt
725. Bắt nị thuôn vuộn
tành ví thổi
Dà xía váng vạy!
Dà xía váng vạy!
./.
MỞ ĐƯỜNG ĐẤT
* Phần dịch nghĩa: Mở đường đất
Dà mời!
Lời Mo Luông đi vào rừng rộng bạt
ngàn
Vào rừng sâu âm u
Nghĩa địa lớn tụ mồ mả
05. Nghĩa địa cũ từ
xưa
Đi đến nơi cây to dây leo ôm vặn
xoắn
Nơi bố mẹ đẻ thuở còn thơ
Đi đến nơi nhà nhỏ nhỏ như Ho
Nhà bố dựng vững chãi
10. Trải đệm êm thảnh
thơi nằm một mình
Lời Mo gọi Đẳm chủ liền dậy
Lời Mo thúc và giục Đẳm chủ tỉnh
giấc
Mo mới
Vực Đẳm chủ ra nơi cây gỗ Pung[1]
15. Vực ra nơi quan
tài lớn gỗ tốt
Vực ra nơi ván gỗ lõi quan tài vằn
Quan tài lớn có vằn gỗ chẻ
Hai đầu quan tài xén tròn như
trăng
Vực về phía lòng quan tài có ba
nan dọc
20. Bốn góc quan
tài có tám chốt giữ
Vực xuống phía dưới nơi có bông
lau trải mỏng
Lớp kế tiếp có Chong Xa Nen kê gối
Vực đến với các tấm vải mỏng cùng
đệm lót thân
Vực đến nơi có ba mươi lớp[2]
vải trắng che mắt
25. Vực đến với ba
mươi lớp vải tơ thổ cẩm phủ mặt
Các tấm vải dệt đắp lên thân mình
Thấu tai trái thì chủ ngoảnh lại
Thấu tai phải thì chủ ngoảnh về
Đang ngủ thì đừng bảo không biết
30. Nằm co nằm duỗi
đừng bảo không nghe
Nay chủ sẽ:
Tự lật giở ba mươi lớp vải tơ dày
che mắt
Giở đi ba mươi lớp vải tơ mịn phủ
mặt
Giở đi các lớp vải mỏng đắp trên
thân
35. Nhấc thân tỉnh
hồn trong lòng gỗ
Chân trái chủ bước từ quan tài tới
Chân phải chủ nhấc từ quan tài ra
Ra theo đường rìu đẵn
Ra theo lối Mo mở
40. Ra đến đây chỗ
ngoài
Ra nơi này đến cạnh
Nhà bố dựng vững chãi
Trải đệm rộng thảnh thơi chủ nằm
gối đầu rồi
Đến đây rồi đừng vội ngóng nơi
khác
45. Đừng tỉnh hồn
đi đâu
Đi cho đông đủ Mo gọi mới đến
Đi đến tối chưa về Mo Luông sẽ gọi
Đẳm chủ còn đi thăm viếng anh em
thì gọi về
Đi thăm họ hàng bên ngoại thuở
trước
50. Hay đi chọi gà ở
ruộng khô
Đi ném còn ở ruộng cạn
Đi đánh con quay với lũ ma quỷ
Đi đánh khăng trăng sáng thì về
Hay chủ đi đến nương ở chân núi
đá
55. Đi ra ruộng ở
chân bản thì cũng về
Đi nương cứ bỏ cái Chọp[3]
ở nương chạy lại
Đi ruộng cứ bỏ cày bỏ bừa ở ruộng
chạy về
Nếu đi uống rượu đang vít cần
cũng bỏ cần quay về
Đi về chỗ bến nước ăn
60. Về chỗ máng nước
hay tắm
Nay chủ sẽ:
Rửa khuôn mặt của chủ cho đẹp
Rửa thân thể của chủ cho trơn
Rửa đi khuôn mặt vương nước giòi
65. Rửa mắt rửa tai
vương nước rữa
Chớ cho nhà có mùi thối
Rửa đi hơi thối hơi tanh
Đừng cho để nghe mùi khắm thối
Bước trên đá tảng đá bằng chủ về
nghĩa địa
70. Bước trên đá
núi, đá sỏi chủ về mồ
Đi đến nhà nhỏ nơi lầu tụ
Nhà bố dựng vững chãi
Trải đệm rộng thảnh thơi gối đẹp
Duỗi chân trái Đẳm chủ ngồi trên
75. Vực chân phải Đẳm
cha ngồi giữa
Đến nơi này ta mới cất lời
Quay mặt về đây ta mới nói
Chưa đến đủ ông Mo già sẽ mời
Chưa đến khắp ông Mo Luông sẽ gọi
80. Lời Mo rơi đến
tận Cum Lang[4]
Rơi đến nàng trực canh nghĩa địa
Đất ba ngọn có đỉnh
Đất ba núi có chủ thần chủ áo
Rơi đến ông tổ cai quản cỏ cây,
bà tổ cai quản đất
85. Nghe lời vực
thì chủ hãy dậy
Nghe lời thúc lời gọi thì chủ hãy
thức giấc
Bà tổ cho tuổi ngủ
Ngủ say chớ bảo không biết
Ngủ gập ngủ duỗi đừng nói không
nghe
90. Ngoảnh tai Đẳm
nghe lời
Ngoảnh mặt Đẳm nghe tiếng
Không phải Mo già ta ở cửa rẫy gọi
trống
Hú gọi từ cửa ruộng gọi không
Nghe lời gọi đầy đủ rồi thì về
95. Nghe lời cúng lời
mời thì đến
Về theo miệng Mo mời
Về theo hơi thở Mo gọi
Chủ hãy lướt khỏi ngôi nhà chủ
thường chăm chút
Lướt qua ngôi nhà chủ thường ở
100. Áo trùm đầu đi
qua
Áo vắt vai xuống thang
Đung đưa tay đi xuống gầm sàn
Chân nhẹ nhàng chủ bước qua
Bước chân đến nhà chủ áo cột trơn
105. Bước chân đến
nhà chủ Đẳm cột lõi
Duỗi chân trái Đẳm chủ ngồi trên
Vực chân phải Đẳm chủ ngồi giữa
Ngồi trong nhà theo thứ bậc
Như cây ken ngang dọc thành giàn
110. Bát xếp lớp xếp
tầng
Lúc này không khéo vực thì chủ
cũng thức
Không khéo thúc thì chủ cũng dậy
Bước đến đây Mo Luông kể ngọn nguồn
mâm cơm
Bước đến đây Mo già kể mâm lễ
115. Không kể mâm cơm
thì không biết cách khài
Không kể mâm lễ thì không biết
cách cúng
Kể từ ngày hết đến ngày xửa ngày
xưa
Không quên kể từ ngày đã qua
Điều tốt đẹp đã nên từ trước
120. Điều xấu đã có từ
xưa
Lời đưa đẩy chủ áo này không khéo
vâng trời
Mặt hom hem chủ áo này không giỏi
vâng trời
Mặt hom hem chủ áo này không giỏi
vâng Then
Mắt kèm nhèm không giỏi thưa chủ
125. Miệng vâng trời
xuống ở có hạn
Miệng vâng trời xuống mường bằng
chủ ở có kỳ
Chủ héo đi thành dòng họ ở Mường
Mụt[5]
Bị cụt từ thời chuyển qua Mường
Muổi[6]
Lụi tàn đi hóa thành con Đuông,
con cánh cam xửa xưa ngày ấy
130. Chết thành ma, chủ
bỏ nhà bỏ cửa
Chết thành thần, thành Ki[7]
Từ thuở trước ngày chủ ngã xuống
Ngày ngã xuống nhà con không để
ngã không
Còn có con lợn béo xứng tầm mâm cỗ
135. Lợn nuôi lâu
ngày để xoay đầu về mộ
Cúi ăn cỗ trưa Mo Luông tiễn đi
Cúi ăn cơm Mo già dẫn đám hồn lớn
về mồ
Đến nơi này đất đen nện chặt
Tới nơi này đất cứng lèn trên mồ
140. Chủ đến đây ở
cùng Khụp[8]
và Khau[9]
Cùng tổ tiên xưa ở rường mồ
Lâu năm cùng nhiều mùa nối đến
Tới dịp này nhà con cháu khấm khá
lên
Được ăn thịt chim thịt chuột
145. Nhà con cháu
không quên dành phần nỏ
Được ăn cá ghém cá gỏi không quên
công chài
Chài chuỗi chân sắt nhà con cháu
đem quây vũng nước
Chài chuỗi chân đồng đem quăng
vũng thác
Không quên nỏ cánh vằn bắn hoẵng
150. Không quên công
ơn thuở nuôi nấng con cháu
Vượt gian khổ đắng cay, nhà con
đã có
Gom góp dành dụm, nhà con đã đủ đầy
Nếu không có, con bán ao bán cả
cá
Bán ruộng bán cả lúa
155. Bán cả bịch đựng
lúa đang đan
Bán mâm đỏ mâm vàng vừa sắm
Được bạc lạng nhà con chưa ưng
Được bạc thoi bạc nén nhà con
chưa gật
Chưa ưng bằng hạt Lay[10]
160. Chưa gật bằng vảy
ốc
Con cháu mới đi chợ mua hàng
Lên mường trên sắm đồ lễ
Mọi thứ con cháu đã sắm đủ
Không còn thiếu còn sót thứ gì
165. Rượu trong nhà
đã ngấu
Trấu trong chum kiệu đã đậy kín
hơi
Áo trùm đầu con cháu đi đường
Cất bước chân đi mời Mo tổ
Mo tổ ở lều nương tính đi
170. Mo ở lều ruộng
tính khắp
Mười ngày xấu không bằng mồng hai
tháng giêng
Hai mươi ngày tốt không bằng ngày
này
Nhà con cháu sẽ nhấc
Vực cỗ lớn cho Đẳm chủ dậy
175. Dựng cỗ lớn, cỗ
công ơn cho tỉnh dậy
Mo Luông đến xin thưa với thân thể
và hồn chủ
Với tổ tiên của chủ ở nhà mồ
Thưa với tạo quan lang, nàng quan
việc
Ông tổ chủ cỏ cây, bà tổ chủ đất
180. Đón chủ ở nơi
này về nhà con ăn cỗ cúng
Về ăn cỗ cơm cho nhà con cháu
"đứt[11]
cơm" suôn sẻ
Về ăn cỗ cúng cho "đứt cỗ"
xong xuôi
Về đây với Mo chẳng về không
Có mâm cơm gà đầu đàn mặt vằn
185. Mâm cơm trưa với
gà mặt gân lông đỏ
Gà béo gà đẹp xứng mâm cỗ cúng
Gà mái lâu năm xứng mâm cỗ trưa
Chặt thịt ra để các Đẳm cùng hưởng
Mời đến đủ để cho chủ được ăn
190. Mo kể nguồn cơm
rồi "đứt cơm" suôn sẻ
Mời cỗ cúng đủ đầy rồi biết lối
cúng lối độ cháu con
Mo mới bưng mâm cơm dâng đến
Bưng mâm cỗ dâng lên
Tay trái chủ hãy nhận mâm về nhé
195. Tay phải chủ hãy
nhận lấy mâm
Nhìn cho kỹ, tôi mời nhận lấy
nhé!
Xin mời!
Mời chủ nhận lấy mâm cơm
Gà ngon Mo già đến thưa
200. Lấy mâm cơm trưa
gà ngon Mo Luông đến cúng
Lấy từ gói cơm nếp rẫy thơm hoa vừng
Lấy từ gói cơm nếp ruộng thơm hoa
lưỡi mác
Con gái dẻo tay giã trắng thơm
Lấy rượu siêu nồng vị ngon cơm
205. Rượu siêu mua ở
chợ làm ngon bữa trưa
Lấy đúp hai đúp ba lấy lại
Lấy đúp bốn đúp năm lấy thêm
Lấy chẵn cho "đứt cơm"
suôn sẻ
Lấy cơm trưa cho "đứt cỗ"
xong xuôi
210. Lấy xong cơm một
lượt
Đếm tới lui ba lần
Quan Cù ngồi có hàng
Quan Lang[12]
ngồi có lớp
Có lớp như chuỗi chân chài
215. Có nhánh như
nhánh suối đổ thành sông
Ăn cỗ trưa được hai lượt ba lượt
thì thôi
Lấy được hai lần ba lần thì buông
Mắt nhìn thấy nhưng chủ chưa được
ăn
Mo Luông mời ăn
220. Răng đen chủ
chưa được nhai
Mo Luông mời nhai
Ngồi xa thì chủ nhích lại gần
Ngồi dưới nhích lên trên
Cho chân kề bên mâm cỗ
225. Cúi mặt về mâm
ăn
Gà cả con chưa hề chặt
Gà chặt ra chưa chia
Chặt sợ vụn miếng thịt
Miếng nhỏ chủ tự cắt
230. Chia ra thành
nhiều miếng
Miếng to hơn bằng ngón út
Miếng nhỏ đẹp trông đều như nhau
Bày ra đĩa ra mâm cho gọn
Bày bát đũa ra mâm la liệt
235. Dọn mâm cơm ra
không được ở vậy
Bày mâm trưa ra chớ ngồi không
Mo Luông đến mời cơm
Mo già mời cỗ trưa
Ngồi xa thì chủ nhích lại gần
240. Ngồi dưới nhích
lại sát
Chén nước trong rửa răng súc miệng
Tô nước lớn để đầu sàn rửa tay
Chủ quay về mấy lượt
Súc miệng chủ lấy nhiều
245. Nói hết rồi xin
phép không ở vậy
Chủ mới nhấc chân vào phía mâm
Nâng tay về với bát và đũa
Vào mâm không ở vậy
Vào cầm đũa không ngồi yên
250. Tay trái mời các
hồn chủ cầm vắt cơm nếp ruộng dẻo thơm
Tay phải cầm đũa gắp
Gắp đàng gốc được nhiều
Gắp đàng ngọn được miếng thịt
Bỏ vào mồm nuốt trôi xuống cổ
255. Ăn đầy miệng Đẳm
chủ chớ nhả
Miếng cơm đầy mồm chớ thẹn
Đừng nhổ ra mất cơm
Đừng nhả ra phí thịt
Miếng to quý bằng trâu
260. Miếng nhỏ quý bằng
tôi tớ
Qúy như trâu bò có sừng cụp
Qúy như người hầu trai của tạo
chăm nàng
Ăn lên đến ức thì Đẳm lấy chừng
Ăn gần đến đấy thì no
265. Được ăn cỗ trưa
bụng các vía Đẳm đừng nôn nóng
Đừng để lòng hung hăng
Đừng để dạ chung chiêng
Đầu óc tim gan chớ thành khùng
điên gàn dở
Sai bằng trâu bằng bò
270. Phải lấy mâm cỗ
đi hòa giải
Sai bằng voi mâm cơm mang đến sửa
Nhuộm cho lòng đỏ lại
Sửa tâm tính cho phải cho vừa
Được ăn cơm chỉ ngóng điều vui
275. Được ăn cỗ thì mở
lòng phù hộ
Độ cho lùm cây sậy mọc đầu Phai
nước
Độ con trai con gái nối dõi về
sau
Độ cho cháu lớn lên làm nhà dựng
cửa
Đừng cho con cháu ốm đau dặt dẹo
280. Đừng cảm sốt gầy
còm
Gặp phải ngày sốt không bị sốt
Gặp đám đau không vướng
Gặp đám chết không mắc
Khổ nạn thì giặc mường trên chết
dùm
285. Giặc mường dưới
chết hộ
Giặc đánh trận chết thay
Đừng để nhà con cháu vướng ba lời
gièm
Vướng bốn câu đồn thổi
Đừng mắc "vạ mười bốn"[13]
mất của
290. Đừng bị người bề
trên bắt làm tôi tớ
Người dưới ức hiếp đòi của cải
Đừng để mất của đang gánh trên
vai
Đừng bị đoạt gươm trên tay
Đừng gặp phải rồng vũng sâu
295. Đừng gặp giặc, gặp
hổ chỗ hẻm
Rắn đầy rừng không mổ
Bọ cạp đầy rừng không cắn
Bước lên đá suối gặp hòn đá nhám
Bước lên đá núi gặp tảng chắc
300. Ở nơi đầu mũi
tên không trúng tên
Nơi đầu mũi súng không trúng đạn
Đầu đạn rơi trảng tranh
Đầu mũi tên rơi vào rừng rậm
Bùng nhùng vướng dây leo
305. Con cháu đi ra
không đụng phải điều nghịch
Không vướng điều phiền phức
Điều hại không vào nhà mỗi bữa
trưa
Điều xấu ngày ngày không đến nhà
con cháu
Qua buồn tủi thì mới được hưởng, Đẳm
ơi
310. Qua khó khăn thì
mới được ăn
Cho nhà con cháu hòa thuận như
chăn gối[14]
Cùng bảo ban nhau nuôi con cái
Nuôi tằm thành canh cửi
Nuôi con lớn, có nhiều đám cưới
315. Gom của, có nếp
nhà
Lời nào được Mo già đến khấn
Lời nào đẹp Mo Luông đến thưa
Nhánh nào bền Mo già đến cúng
Được đẹp như lời Mo
320. Nói lời này thì
đẹp
Nói bằng này đẹp nhiều
Ngửa hai bàn tay đẹp để chờ
Há miệng rộng mời cùng vào ăn, bà
tổ hỡi!
Đẳm chủ áo hỡi! Cùng nối gót vào
325. Tổ tiên của chủ ở
nhà mồ
Xin mời nhé!
Đất ba ngọn có đỉnh
Đất ba núi có chủ thần
Ông tổ cai quản cỏ cây, bà tổ cai
quản đất
330. Ăn đủ đầy được
lượt
Được lượt đầu ăn tiếp lượt hai
Ăn phần này phần kia đang có
Ăn phần này phần kia đang đợi
Ăn phần kia phần nọ đang trông
335. Bàn tay trái các
vía Đẳm vắt cơm nếp ruộng
Tay phải cầm đũa gắp
Gắp phía gốc được nhiều
Đầu đũa gắp miếng thịt
Xin mời nhé!
340. Bón vào miệng nuốt
trôi xuống cổ
Mời ăn mỏ con gà khéo nhặt
Mời ăn chân con gà khéo bới
Mắt trái gà khéo trông chừng quạ
Mắt phải gà khéo trông chừng diều
hâu
345. Cẳng con gà quẩy
nặng
Đùi con gà phải vác
Gan gà bằng lá môn
Mào gà bằng lá cọ
Mời ăn cả phần đầu phần đuôi
350. Con gà lườn rộng
Mời ăn lườn kèm cánh và chân
Gan gà ở trong mình
Mề gà ở trong lòng
Qủa cật gà kín gió
355. Quanh đùi gà quấn
ruột
Ruột gà quyện gừng thơm
Cánh gà chụm tựa đôi ngà voi
Gắp ngược xuôi khắp lượt
Ngắm nghía miếng đùi to
360. Bón vào miệng nuốt
trôi xuống cổ
Rơi vào bụng như nước ghềnh trôi
xuống
Rơi xuống cổ như bè nhỏ xuôi ghềnh
Cuốn vào lòng nuốt trôi tuồn tuột
Mời uống chén rượu siêu
365. Uống hươu rượu
chợ
Rượu nồng siêu từ gạo
Rượu chợ làm ngon cơm, mời nhé!
Cất chén này chén kia lại rót
Hết chén này chén khác lại thêm
370. Rượu kề miệng mời
nhấp
Rượu kề môi mời uống là uống
Uổng năm nay năm sau còn ngán
Uống tháng này tháng sau còn ngấm
Mười năm còn say sưa như cũ
375. Chín vạn[15]
ngày còn nghe váng vất
Váng vất tai với mắt lim dim
Rượu nồng quyện bên lưỡi không nhạt
Uống rượu mới chờ mong lời đẹp, Đẳm
ơi!
Uống rượu vào mới có lời chúc
380. Chúc cho gia
đình con cháu yên vui
Làm nhà thành được ngôi nhà lớn
Nói chắc chắn để con cháu làm nên
Nhà được bao điều tốt điều đẹp
Đừng vướng đường ma qua
385. Đừng vướng lối
ma lại
Đừng mắc cầu thang ma lên
Đừng trúng tên của ma diều hâu đến
bắn
Đừng rơi vào vòi vào ngà voi giày
Đừng mắc phải dù nhỏ bằng hạt dưa
390. Đừng đụng phải
dù chỉ bằng hạt lúa
Chưa bằng hạt lúa lấy đất Mường
Muổi[16]
về sửa
Chưa bằng hạt dưa lấy đất Mường
Thanh[17]
về xén
Cho vừa khớp bốn gian liền mạch
Ranh giới xuống tận Mường Kinh[18]
395. Rẻo đất kéo xuống
cuối Mường Vua[19]
Khoảnh đất kéo lên tận Mường Lào[20]
Làm gì cũng được
Nhờ gì cũng nên
Làm nhà dạ không nôn nóng
400. Làm mùa lòng
không vội
Qua buồn tủi thì mới được hưởng
Qua khó khăn thì mới được ăn
Nhà con cháu nuôi bò có bò sừng
hoa
Nuôi trâu có con đực đầu đàn
405. Mép chúng không
bị ruồi bâu
Đuôi trâu không có giòi non giòi
già
Đỉa núi không vào mũi
Hổ vằn đừng đón lõng
Đuổi trâu bò về ăn cỏ rừng thưa
410. Về ăn lá bợ lá
đót rừng quang
Rắn đầy rừng không mổ
Bọ cạp đầy rừng không cắn
Càng gặm cỏ càng lớn càng béo
Càng cọ sừng càng bóng
415. Mặt trời lặn bầy
trâu rủ nhau về bản
Kẻ lười nhác không phải đi theo
Con quản bầy về trước
Con nhỏ con non tiếp bước theo về
Con nhỡ về tiếp nối
420. Buộc cột cái
không hết, đem buộc cột hiên
Buộc ở cột hiên không hết
Cho họ hàng bên vợ mượn về làm ruộng
mạ
Em vợ mượn về cày bừa
Đến năm, khi nhà con cháu được ăn
cá chép chua
425. Giữa năm được ăn
sức trâu nhà
Ăn cơm rượu gà của người ngoài mượn
trâu
Mưa rơi xuống mường bằng nhà con
cháu gieo mạ
Sấm động xuống trần mừng mùa ruộng
nương
Đám nương chọn chỗ nào cho có lúa
430. Mưa rơi hướng
nào tốt cho lúa mọc
Lúa lên bằng cánh tay, tốt thêm
hai mươi lượt
Hai ba ngày ngang đùi cò lửa
Tám chín ngày cao quá gối chim
công
Sâu nhỏ mường dưới chớ ăn lá
435. Sùng đất mường bằng
đừng gặm rễ
Trâu đứt dây buộc đừng ăn
Bò sắp đến ăn có người xua đuổi
Trâu sắp đến ăn có người ngăn
Cho cây lúa lên bời bời
440. Lúa ngát xanh
mơn mởn
Lúa tốt như rừng cỏ lau, cỏ tranh
ở Mường Do[21]
Tốt như rừng sậy, rừng cói Mường
Kinh
Lá xanh mượt như lá Hàn[22]
Uốn cong như cỏ kê
445. Đu đưa như rễ sậy
Đến ngày bất chợt có dòng mưa
Từ mường Bôn trên xuống tưới
Đến ngày ra theo dòng sương
Từ mường trời xuống nuôi
450. Cho lúa sai mẩy
như trứng cua
Rơm dài như đuôi ngựa
Người Thái thấy ai cũng muốn làm
giống mạ
Người Xá[23]
thấy ước xin được làm giống vụ sau
Lúa đầu đồng đang độ
455. Lúa cuối đồng
đang vừa nên cốm
Lúa giữa đồng gặt vừa nên lượm
Hép[24]
cán ngắn đi ngắt lúa mùa
Đòn gánh dài gánh lúa về
Dập dìu gánh lúa về kho lớn
460. Kho cũ chưa hết
lúa
Đan bồ mới đến đựng
Lúa Khàu Chanh[25]
vụ chiêm chưa hết
Lúa vụ mùa về tấp lên trên
Lúa chiêm gối lúa mùa muôn thuở
465. Lúa mới chất lúa
cũ không vơi
Hàng năm đừng để nhà con cháu
Phải mang giỏ vào rừng sâu đào
khoai Nhạng[26]
Vào rừng rộng tìm chồi khoai Ken[27]
Qua buồn tủi thì mới được hưởng
470. Qua khó khăn thì
mới được ăn, Đẳm ơi!
Cho con cháu làm gì cũng được
Nhờ gì cũng nên
Nuôi lợn đừng nuôi phải lợn gầy
Nuôi tằm đừng gặp tằm mắc Chọi[28]
475. Nuôi lợn có lợn
nái, lợn đực
Nuôi chó có chó khoang, chó đốm
Biết đi săn, biết đuổi
Đống lợn như đống gianh lợp nhà
Đổng chó như đống đá dưới khe
480. Lồng gà như tổ
ong
Gà bằng chim chích đã biết tìm ổ
Gà bằng chim sẻ đã biết gáy
Gà bằng chim Chăn[29]
đã biết đẻ
Đẻ được trứng không ung
485. Thành lòng đỏ đừng
thối
Thịt con này con kia chóng lớn
Thịt con này con nọ chóng nên
Con đáng bạc lạng anh em mang bạc
lạng đến so
Con đáng đồng cân bán được giá đồng
cân
490. Rương bạc nhà
con đầy ruột tượng đen
Rương vàng chứa đầy túi xanh
Của cải trong nhà không ra
Của cải bên ngoài tuôn chảy vào
nhà
Mười vạn điều tốt đẹp vào theo
495. Có thỏi bạc to bằng
máng giã
Chiêng đồng nhỏ có trăm tư vạn[30]
mắt
Tìm gì cũng được
Nhờ việc gì cũng nên
Liệu việc gì cũng phất cũng lên
500. Lên như cá mương
cá Xẹt[31]
lao lên bẫy Luồng[32]
Lên như cây Chuông Hao[33]
vút cao dựng lũy
Lên như nước sông Mã mùa lũ hàng
năm
Như con bọ Manh Vi[34]
bay thấu ra ruộng lúa
Lên như nước sông Thanh Cát[35]
505. Lừng lững như
dây rừng vắt lên đỉnh núi
Lời nào hay Mo già đến ví
Lời nào đẹp Mo Luông đến kể
Nhánh nào vững Mo già đến cúng
Được đẹp như lời Mo nói
510. Nói bằng này tốt
nhiều
Chủ áo tất cả cùng ăn bữa trưa
Nghe Mo Luông cúng thì rời đến
Về nhà con ăn cỗ cúng
Về nhà cháu ăn cỗ to
515. Lựa chọn của cải
cho ông đủ đồ
Của cải hầu Then đã đủ mọi thứ rồi
Lấy hoa văn xiên xẹo Then vẽ vào
tay
Lấy nét chữ nét văn Then ban cho
Cây gãy cụt chủ mang về trả giấy
520. Cây thuôn dài trả
quãng đời người
Lấy từ nón giấy mang theo để nhận
họ
Lấy quạt hoa văn để người nhận mặt
Lựa chọn của cải lên Then, Mo đếm
đủ rồi nhỉ?
Của cải hầu Then đã đủ mọi thứ rồi
525. Tay trái chủ cầm
lấy nón
Tay phải quơ lấy áo
Áo trùm đầu đi qua
Áo vắt vai đi tới
Đến nơi này phía ấy
530. Ra nơi này phía
nọ
Đến nơi này có nàng nhỏ gác cửa lớn
Nàng Ẹt Nghẹ gác cửa nghĩa địa
Kể bằng này tốt nhiều
Ngửa hai bàn tay đẹp để chờ
535. Há miệng rộng mời
cùng vào ăn
Ăn được đủ rồi ba lượt
Gắp dọc gắp ngang bốn lượt
Gắp chỗ này rồi mời thêm
Xong chỗ này rồi mời tiếp
540. Mo Luông đã mời
cơm
Ăn no bỏ đũa xuống
Chủ bỏ đũa để đấy
Ăn bữa trưa đã khắp, Mo Luông mời
chủ về
Ăn vẹn bữa cơm, Mo Luông mời về
545. Ông tạo Khun
Lang, bà Nàng Đẹp
Đất ba ngọn có đỉnh
Đất ba núi có chủ thần chủ áo
Ông tổ cai quản cỏ cây, bà tổ cai
quản đất
Ăn bữa trưa đã khắp, mời chủ về
550. Ăn vẹn bữa cơm,
mời về nơi cũ
Nhà ở phía nào đi về phía đó
Nhà ở nơi nào Đẳm chủ tự về đó
nhé!
Cúi mặt thì lặng yên
Ngẩng mặt thì lặng lẽ
555. Tìm lấy hầu dân
về mường
Đến đây rồi Mo Luông không đưa
quá
Đến đây rồi Mo Luông không dẫn
qua
Trầu cau têm xếp vào đĩa lớn đến
thưa
Xếp trầu vào đĩa hồng về thốt
560. Trầu cau quý về
thưa với Nàng[36]
Nàng đang ngủ hay đi nơi nào?
Đã thức giấc chưa hay còn ngủ?
Đang ngủ thì Mo Luông ta đây đánh
thức
Đi nơi nào Mo Luông sẽ gọi về
565. Thưa từ giữa
gian nhà Nàng chủ thưa ra
Thưa từ trong gian buồng Nàng chủ
thưa về
Ai mà về gọi nơi cổng nghe tiếng
lạ,
Lời nói ra như thể Mo mường?
Phải, phải rồi cùng là phải đấy Nàng
ơi!
570. Hai ba ngày Mo
Luông tôi lại lại
Tám chín ngày Mo già lại về
Về đây bởi chuyện mâm cơm
Có mâm cơm bởi việc vía
Bởi từ vườn mường dưới là rừng riềng
575. Họ mường bằng là
rừng gừng
Nhà của dòng họ Khay và họ Khoay
Nên từ chỉ vàng quấn tơ hồng
thành hoa
Bố mẹ đẻ ra mình
Thân thể đứng ở mường bằng không
đặng
580. Thân mình lo liệu
ở mường bằng không xong
Chết nằm vào thân gỗ
Nhà con phải dọn mâm trưa
Ăn bữa trưa xong Mo Luông tiễn
đưa
Ăn bữa cơm xong Mo Luông tiễn các
hồn về mộ
585. Đến kỳ năm tháng
với nhiều mùa tới
Đến ngày này nhà con cháu khấm
khá
Nhà con thức cỗ cúng rượu thì chủ
áo hãy dậy
Thức cỗ cúng lớn cỗ công ơn thì
hãy tỉnh
Mo Luông về đón chủ áo này tới
590. Mo Luông đón chủ
Đẳm này về
Đến nhà con cháu giúp bớt đau
Về nhà con cháu giúp bớt cúng
Xin với Nàng mở cổng lớn
Cho chủ Đẳm này qua
595. Đẩy cửa rộng ra
cho chủ này bước qua
Về nhà con cháu ăn cơm
Được "đứt cơm" suôn sẻ
Về ăn cỗ cúng cho "đứt cỗ"
xong xuôi
Được ăn thịt chủ Đẳm sẽ đem về
chia
600. Được ăn cơm trưa
mới lấy về khao
Mo kể bằng này đủ bề
Thưa với Nàng Chiêng[37]
đủ lời đã đẹp
Trên mường trời cũng thưa vậy Mo
ơi!
Không cần nói nhiều lời cặn kẽ
605. Qủa chín mọng có
chim yểng bay đến rồi ư?
Qủa chín ương chèo bẻo bay về
Ma đấy đến mường trời là đám dòng
họ Khoay
Nhà con cháu sẽ vực cỗ cúng chủ
cho Đẳm dậy
Thức cỗ lớn, cỗ công ơn cho tỉnh
610. Mo Luông đưa chủ
đi vào
Mo già dẫn chủ về nhà con cháu ăn
cỗ cúng
Về ăn cơm để nhà con cháu
Được "đứt cơm" suôn sẻ
Về ăn cỗ cúng để nhà con cháu
615. Cho "đứt cỗ"
xong xuôi thôi nhé!
Nàng chủ nói đủ bề
Nàng chủ thưa đủ đầy khắp lượt
Sợi tơ vàng chăng trong nhà nàng
ngang dọc
Có lời chào Nàng chủ
620. Chủ vía xin cất
bước về nhà
Mới nghe rầm rầm tiếng Nàng chủ mở
cổng
Nghe roàng roàng tiếng Bà Nàng
rút then
Rút bốn then bà hay bước qua
Bà Nàng đã mở cổng lớn
625. Cho chủ vía được
cất chân bước
Mở cửa rộng cho chủ vía đi về
Cúi mặt đi ra cửa ngách nhé
Cúi đầu qua cửa bên
Nhích chân ra cửa ma
630. Chải đầu đi ra
quan tài nhám, nghĩa địa cũ
Bước trên đá vững đá bằng
Chủ vía về đến nhà họ hàng
Đi đến bóng râm của rừng Mai
Đến dưới bóng rợp của rừng cau
635. Đi về dưới gầm
sàn chủ dựng
Về gầm sàn quang quẻ
Nhà dưới không gọi, chủ đừng đến
Nhà trên không nghe tiếng cúng gọi,
chủ đừng đến
Chủ vía về với miệng Mo thưa
640. Về với hơi trong
họng Mo gọi
Về đến ngôi nhà cột vững
Về nhà con cháu cột lõi
Đến nơi có tấm chiếu đẹp
Nhà con cháu trải chiếu Xát
645. Chiếu Xát rộng
trải theo chiều dọc
Vực chân trái chủ vía ngồi trên
Đặt chân phải ngồi giữa
Quan Cù ngồi có hàng
Chủ vía ngồi có lối
650. Quan Lang ngồi
có lớp có lang
Chủ vía ngồi có nếp
Có nếp có chuỗi như chân chài
Có nhánh như nhánh suối đổ thành
sông
Nơi này không khéo mời chủ vía
cũng đến
655. Không khéo cúng
khéo gọi chủ vía cũng về
Đi về đây chủ vía đừng đi chỗ
khác
Đừng có chợt đi đâu
Nghe lời Mo thưa thì hãy nhai trầu
Nghỉ ngơi thì nhai cau nhai vỏ
660. Cúi mặt hưởng
đĩa cau nhé!
Quay về phía đĩa trầu
Lá trầu xanh mượt chủ vía hãy ăn
Lá vàng lá héo thì vứt bỏ
Nhai miếng trầu cau cho thơm miệng
665. Nhai miếng cau bổ
cho thơm họng
Miếng cau bổ bằng càng cua
Miếng trầu têm bằng lá Hỏm
Nhuộm môi cho thắm
Sửa lòng cho cân
670. Chúm chím môi cười
hé răng đen
Lóng lánh răng đen cười tủm tỉm
Răng nhuộm đen nên thích mỉm cười
Vừa ăn miếng trầu cau
Vừa nghe lời Mo, chủ vía nhé!
675. Vừa nhai cau vừa
nghe tiếng thưa
Nghe tiếng từ miệng chim chèo bẻo[38]
Nghe tiếng Mo mường về nói
Nghe lời từ miệng Mo già đến kể
Chủ vía về đây chớ chợt đi nơi
khác
680. Chớ chợt đi đường
khác
Về nhà con cháu hãy đợi ăn cơm
Đến nhà con cháu đỡ đần việc khó
Lúc nào có cỗ cơm thì Mo già đến
mời
Có cỗ lớn bữa trưa Mo mường đến
cúng
685. Chống gươm dài
lưỡi sắc Mo kể mâm cỗ trưa
Cúng cơm cho "đứt cơm"
suôn sẻ
Cúng cỗ cho "đứt cỗ"
xong xuôi
Lời Mo nói chủ vía đừng lơ đễnh
Lời Mo dặn đừng quên
690. Sợ quên thì về lấy
khổ Phưm[39] đậy
lại
Bỏ vào ruột tượng hoa văn gối trên
đầu
Ăn trầu cau ba lượt thì thôi
Nhai cau được ba lần thì bỏ
Ngoảnh mặt về bên trái
695. Chủ vía nhổ đi
nước quết
Liếc mắt về bên phải
Chủ vía nhả bã ra
Nhai cau ăn trầu xong rồi
Chủ vía gập gối ngồi nghỉ
700. Chào chủ vía về
nằm
Dặn chủ vía nằm màn tấm đẹp đã mắc
Nhà con trải chiếu Xát
Chiếu Xát rộng con cháu trải dọc
Về nằm tấm vải trắng nhà con cháu
trải dài
705. Sải vải trắng
nhà con cháu trải cả tấm
Phía trên có Xà Lồng[40]
che kín
Chủ vía mới bước chân vào
Quan tài với Xà Lồng rực rỡ
Nhấc gót vào quan tài Xà Lồng bước
gọn
710. Chủ vía không ngồi
vậy
Mời chủ vía nằm ngủ
Đầu tựa gối to gối đẹp đang đặt sẵn
Chủ vía hãy ngủ im như vía nương
lúa
Ngủ chéo chân như gọng kìm
715. Không nghe lời vực
thì đừng dậy
Không nghe thấy lời thúc thì đừng
tỉnh giấc
Tỉnh giấc không có gì thì tủi
Tỉnh giấc tỉnh vậy thì buồn
Lời Mo nói như lật trở
720. Lời dài liền mạch
như lật chiếu Xát
Lời ngắn thì gọn như dao sắc cắt
dong
Chớ hoài mong chuyện cũ
Chớ mong lặp lại chuyện xưa
Đã nói ba lời, lời "đứt"
725. Bây giờ thì Mo xếp
quạt vào thôi
Thôi rồi để vậy!
Thôi rồi để vậy!
./.
[1]
Pung: một loài cây cao lớn nhưng gỗ mềm và xốp.
[2] Ba
mươi lớp: ý chỉ là có rất nhiều lớp.
[3] Chọp:
công cụ làm cỏ nương.
[4] Cum
Lang: ông thổ công nghĩa địa.
[5] Mường
Mụt: mường tưởng tượng.
[6] Mường
Muổi: đây là mường tưởng tượng chứ không phải Mường Muổi nay ở huyện Thuận
Châu, tỉnh Sơn La.
[7]
Ki: chưa rõ.
[8] Khụp:
chưa rõ.
[9]
Khau: chưa rõ.
[10]
Lay: cây thuộc họ tre nứa.
[11] Đứt:
tức là sự việc được giải quyết, xử lý dứt điểm, không lặp lại.
[13] Vạ
mười bốn: làm trái luật lệ bản mường thì bị phạt, phải nộp phạt (vạ). Có lẽ xuất
phát từ câu "Sai luật bản bị phạt mười hai, Sai luật mường bị phạt hai
mươi tư".
[14] Hòa thuận như chăn gối: Ý là trong nhà luôn được lặng im,
êm ấm, người nhà không cãi cọ to tiếng với nhau.
[15]
Chín vạn: ý là rất nhiều.
[16]
Mường Muổi: ở Thuận Châu thuộc tỉnh Sơn La ngày nay.
[17]
Mường Thanh: nay thuộc tỉnh Điện Biên.
[18]
Mường Kinh: vùng đồng bằng, nơi người Kinh ở.
[19]
Mường Vua: đất kinh kỳ.
[20]
Mường Lào: vùng đất phía Tây biên giới Việt Lao ngày nay, nơi ở của người Lào
(không nhất thiết phải thuộc Quốc gia Lào).
[21]
Mường Do: thuộc tỉnh Sơn La.
[22]
Cây Hàn: chưa rõ.
[23]
Xá: nay là dân tộc Khơ Mú.
[24]
Hép: một loại công cụ dùng ngắt từng bông lúa chín dùng để thu hoạch lúa nương.
[25]
Khàu Chanh: tên một giống lúa nương.
[26]
Khoai Nhạng: củ vớn.
[27]
Khoai Ken: chưa rõ.
[28]
Chọi: một chứng bệnh của tằm.
[29]
Chim Chăn: tên một loài chim rừng.
[30]
Mười vạn, trăm tư vạn: ý là rất nhiều.
[32] Bẫy
Luồng: một loại bẫy dùng để đánh bắt cá suối.
[33]
Cây Chuông Hao: cây chu.
[34]
Manh Vi: tên một loài côn trùng.
[35]
Thanh Cát: chưa rõ.
[36] Tức
bà Chiêng Tong, thần coi nghĩa địa.
[37] Tức
bà Chiêng Tong, thần coi nghĩa địa.
[38]
Thầy Mo ví mình như con chim chèo bẻo.
[39]
Phưm: khổ dệt trên khung cửi.
[40]
Xà Lồng: nhà táng được ghép bằng các tấm thổ cẩm, chăn, vải… và treo cao phía
trên quan tài.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét